Członkostwo Polaków w związkach
zawodowych w 2012 roku:
1. NSZZ Solidarność  680 os. (1,1% dorosłych
obywateli)
2. OPZZ  792,5 os.* (1,6%)
3. FZZ  408,1 os. (1,4%)
4. Pozostałe związki  ok. 311 os. (0,4%)
5. RAZEM  OK. 2000 os. (4,6%)
(*  dane za 2011 rok; z
ródło: Historia i teraz
niejszość związków zawodowych w Polsce,
Money.pl i dane CBOS)
Związki zawodowe w Polsce na przestrzeni lat
OPZZ
" rok 1984  3948 członków
" rok 2011  793 członków
NSZZ  Solidarność
" 1991 2246 członków
" 2012 680 członków
FZZ
" 2002 371 członków
" 2012 408 członków
USTAWA O ZWI
ZKACH ZAWODOWYCH Z DN.
23.05.1991  WYBRANE ARTYKUA
Y
Art. 1. [Związek zawodowy] 1. Związek zawodowy
jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi
pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich
praw, interesów zawodowych i socjalnych.
2. Związek zawodowy jest niezależny w swojej
działalności statutowej od pracodawców,
administracji państwowej i samorządu terytorialnego
oraz od innych organizacji.
Do związków zawodowych mogą należeć (Art. 2.):
q�pracownicy bez względu na podstawę stosunku
pracy, członkowie spółdzielni rolniczych,
q�emeryci, renciści,
q�osoby bezrobotne,
q�osoby skierowane do zakładów w celu odbycia
służby zastępczej.
Art. 4. [Funkcje związku zawodowego] Związki
zawodowe reprezentują pracowników i inne osoby, o
których mowa w art. 2, a także bronią ich godności,
praw oraz interesów materialnych i moralnych,
zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.
Art. 5.[Reprezentowanie interesów pracowniczych]
Związki zawodowe mają prawo reprezentowania
interesów pracowniczych na forum
międzynarodowym.
Art. 6. [Współuczestnictwo w tworzeniu warunków
pracy] Związki zawodowe współuczestniczą w
tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i
wypoczynku.
Art. 7. [Reprezentowanie pracowników] 1.W zakresie
praw i interesów zbiorowych związki zawodowe
reprezentują wszystkich pracowników, niezależnie
od ich przynależności związkowej.
Art. 11. [Ogólnokrajowe zrzeszenia] 1. Związki
zawodowe mają prawo tworzyć ogólnokrajowe
zrzeszenia (federacje) związków zawodowych.
2. Ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia
związków zawodowych mogą tworzyć ogólnokrajowe
organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje).
3. Organizacje związkowe, w tym federacje i
konfederacje, mają prawo tworzenia i wstępowania
do międzynarodowych organizacji pracowników.
Art. 12. [Powstanie związku zawodowego] 1. Związek
zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego
utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób
uprawnionych do tworzenia związków zawodowych.
2. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu
związku zawodowego, uchwalają statut i wybierają
komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób.
ROLA ZWI
ZKÓW ZAWODOWYCH
q�obrona interesów zawodowych pracowników i
działanie na rzecz poprawy ich sytuacji
ekonomicznej i społecznej,
q�działalność edukacyjna (kursy przekwalifikujące)
oraz oświatowa (informowanie o prawach
pracowników),
q�regulacja systemu pracy oraz warunków pracy,
q�kontrola przestrzegania prawa pracy,
q�regulacja stosunków między pracodawcą i praco-
biorcą.
Komisja Trójstronna do Spraw Społeczno-
Gospodarczych
q�przedstawiciele rządu,
q�organizacje pracodawców prywatnych (PKPP Lewiatan,
Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Business
Centre Club i Związek Rzemiosła Polskiego)
q�związki zawodowe ( NSZZ  Solidarność , Forum
Związków Zawodowych i Ogólnopolskie Porozumienie
Związków Zawodowych)
q�jako doradcy: przedstawiciele samorządu
terytorialnego, NBP, GUS, administracji publicznej,
organizacji zawodowych i społecznych.
Kompetencje Komisji:
q�ustalanie wskaz
ników wzrostu wynagrodzeń w
przedsiębiorstwach i w sferze budżetowej,
q�prace wstępne nad budżetem państwa,
q�komisja może zabierać głos w sprawach
gospodarczych i społecznych.
PRACODAWCA NIE MOŻE:
q�nadzorować lub kontrolować związków zawodowych,
q�kontrolować działalności związków zawodowych pod
względem realizacji ich postanowień statutowych (wybór
członków, organów itp.)
Legalność działalności związków zawodowych podlega
wyłącznie kontroli sądowej (w demokratycznym
państwie)
PRACODAWCA MOŻE:
q�zawiadomić prokuraturę o działalności związków
sprzecznej ze statutem,
q�mieć prawo do niezakłóconego funkcjonowania
przedsiębiorstwa
ZAKA
ADOWY UKA
AD ZBIOROWY PRACY
q�Porozumienie zawierane pomiędzy pracodawcami
lub ich organizacjami a związkiem lub związkami
zawodowymi.
q�Układy mogą określać szerzej i korzystniej
uprawnienia pracownicze uregulowane powszechnie
w kodeksie lub innych przepisach. Nie mogą
natomiast zawierać przepisów mniej korzystnych dla
pracownika niż przepisy prawa pracy.
q�Po zbadaniu zgodności z prawem układ podlega
wpisowi do rejestru prowadzonego przez
Okręgowego Inspektora Pracy.
ZASADY ZAWIERANIA I FUNKCJONOWANIA
UKA
ADÓW ZBIOROWYCH:
q�mogą być zawierane na szczeblu zakładowym i
ponadzakładowym,
q�stronami układu zbiorowego są związki zawodowe i
pracodawcy,
q�zawarcie układu następuje w drodze rokowań,
q�układ może określać sprawy dotyczące treści
stosunku pracy, wzajemne zobowiązania stron
stosunku pracy i inne sprawy nieuregulowane w
przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie
obowiązujący.
Rada pracownicza
q�ustawa z dn. 7 kwietnia 2006 o informowaniu
pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji,
q�może być powołana w zakładach wykonujących
działalność gospodarczą zatrudniających co
najmniej 50 pracowników,
q�nie może występować w:
1. przedsiębiorstwach państwowych, w których
tworzony jest samorząd załogi przedsiębiorstwa;
2. przedsiębiorstwach mieszanych zatrudniających co
najmniej 50 pracowników;
3. państwowych instytucjach filmowych.
Reprezentacja pracowników
Kiedy?
Gdy nie ma związków zawodowych i rady pracowniczej
Po co?
Przepisy wymagają konsultowania niektórych rzeczy
lub zmian z pracownikami (reprezentacją)
Podstawa prawna?
Brak. Pracodawca ma swobodę określenia w ramach
przepisów prawa pracy (np. regulamin) funkcjonowania
tego organu.
Powstanie i działalność rady pracowników (zakłady, w
których zatrudnienie > 50 osób) określa ustawa z dn. 7
kwietnia 2006 o informowaniu pracowników i
przeprowadzaniu z nimi konsultacji)
Sposób wyboru
q�powinien być określony w regulaminie lub innym
dokumencie wewnętrznym i zawierać:
q�liczbę przedstawicieli (np. 1 na 50 osób),
q�termin i tryb zgłaszania kandydatów,
q�termin podania nazwisk kandydatów do wiadomości
załogi,
q�data wyboru,
q�tryb przeprowadzania wyborów (np. karty i urna)
q�tryb wyłaniania przedstawicieli (np. ci, którzy uzyskali
najwięcej głosów),
q�termin i sposób podania wyników wyborów do
wiadomości pracowników)
q�kadencyjność, czy wybory na potrzeby osobnych
sytuacji
Przedmiot konsultacji Podstawa prawna
Zamiar i zasady przeprowadzania Art. 2 ust. 7 i art. 3 ustawy z 13
zwolnień grupowych marca 2003 r. o zasadach
rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn
niedotyczących pracowników
Ustalenie warunków korzystania Art. 8 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994
z zakładowego funduszu r. o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych świadczeń socjalnych
Utworzenie pracowniczego Art. 11 ust. 3 ustawy z 20 kwietnia
programu emerytalnego (PPE) 2004 r. o pracowniczych
programach emerytalnych
Uzgadnianie wykazu prac w Art. 145 oraz art. 225 ustawy 
warunkach szczególnie Kodeks pracy
szkodliwych dla zdrowia oraz
monotonnych i w ustalonym z
góry tempie, a także wykazu
prac, które powinny być
wykonywane przez co najmniej 2
osoby dla asekuracji
Wszystkie działania związane z
bezpieczeństwem i higieną pracy
Zawieszanie postanowień prawa
zakładowego lub umów o pracę
Ustalanie warunków telepracy
Wprowadzenie rocznego okresu Art. 150 ustawy  Kodeks pracy
rozliczeniowego
Wprowadzenie ruchomego Art. 150 ustawy  Kodeks pracy
rozkładu czasu pracy
Wprowadzenie przerywanego Art. 139 ustawy  Kodeks pracy
czasu pracy
Status i ochrona prawna
q�pracodawca ma obowiązek zapewnić warunki do
konsultacji,
q�przedstawicielom pracowników przysługuje
wynagrodzenie za czas konsultacji,
q�mniejsze kompetencje niż związki zawodowe i rady
pracownicze,
q�brak ochrony prawnej reprezentantów załogi