Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie
EGZAMIN MATURALNY 2011
J
ZYK BIAA
ORUSKI
POZIOM PODSTAWOWY
Kryteria oceniania odpowiedzi
MAJ 2011
2 Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy
Kryteria oceniania odpowiedzi
Odpowiedzi maturzysty mogą przybierać różną formę językową, ale ich sens musi być zgodny
z tekstem. Oceniając pracę maturzysty, należy stosować wskazaną punktację.
Obszar standardów Opis wymagań
Rozumienie pisanego tekstu ;O:A5O %04K:V "0O<=VF0
Korzystanie z informacji
V;5=A:09 :0BM4@K
Zadanie 1. (0 2)
Korzystanie z informacji Odczytanie dosłownych i metaforycznych znaczeń wyrazu
Przykład poprawnej odpowiedzi
1. x@0<;
2. ?0:B;
3. ?@01;5<0.
2 p.  za odnalezienie trzech słów
1 p.  za odnalezienie dwóch słów
Zadanie 2. (0 1)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
# 71>@K 7<OHG0;0AO :0HB>^=05 F0@:>^=05 =0GK==5 V 0475==5.
1 p.  wyjaśnienie, co zawierały zbiory
Zadanie 3. (0 2)
Wyróżnienie w tekście związków frazeologicznych
Korzystanie z informacji
(wyrazów) i odczytanie ich znaczenia
Przykład poprawnej odpowiedzi
1. x@0<;
2. =01>@;
3. AC<5A=0.
2 p.  poprawne wypisanie z akapitów 1 3 trzech synonimów
1 p.  poprawne wypisanie z akapitu 1 3 dwóch synonimów
Zadanie 4. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
!B0;0 1>;LH 010G;V209, ?5@0AB0;0 A:;040FL ?04@01O7=CN 40:C<5=B0FKN.
1 p.  zwrócenie uwagi jedynie na przezorność
Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy 3
Kryteria oceniania odpowiedzi
Zadanie 5. (0 1)
Korzystanie z informacji Odczytanie sensu fragmentu
Przykład poprawnej odpowiedzi
K?04:>20
1 p.  użycie słowa oznaczającego przypadkowość
Zadanie 6. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Poprawna odpowiedz

1. ?@0^4a;
2. D0;LH.
2 p.  dwie prawidłowe odpowiedzi
1 p.  jedna prawidłowa odpowiedz

Zadanie 7. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
!C?@0F>^=V:V <CAV;V 410FL ?@0 B0O<=VFC, B0<C HB> A:0@1 <>3 B@0?VFL C @C:V ^;040^
!!! , 0 71>@, ?@0^40?04>1=0, 1K^ 1K ?5@040475=K ^ ?VF5@A:V -@<VB06 01> <0A:>^A:CN
@C6M9=CN ?0;0BC, :01 40G0:0FF0 ;5?HKE G0A>^, 70AB0FF0 ^ V;L=V.
2 p. wskazanie dwóch przyczyn ochrony skarbu
1 p.  wskazanie jednej przyczyny ochrony skarbu
Zadanie 8. (0 1)
Korzystanie z informacji
Rozwinięcie występujących w tekście skrótów
Wiadomości i rozumienie
Poprawna odpowiedz

1.   O;V:05 :=OAB20 VB>^A:05;
2. !!!   !0N7 !025F:VE !0FKO;VABKG=KE MA?C1;V:.
1 p.  poprawne rozwinięcie obu skrótów
Zadanie 9. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
MB0 G0A, :0;V VB20 =01K;0 =570;56=0AFL, :0;V :C;LBC@=KO HM4M^@K ^6> =5 ?02V==K
1K;V, ?02>4;5 70:>=0^, =0:V@>^20FF0 ^ 0A:2C FV !0=:B-5FO@1C@3 (B030G0A=K
5=V=3@04), @0A?04 !!! .
2 p.  poprawne wyjaśnienie sformułowania  lepsze czasy
1 p.  wskazanie jednej informacji np. dotyczącej przyszłej niezależności Litwy
4 Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy
Kryteria oceniania odpowiedzi
Zadanie 10. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
V;L=O, 475 7=0E>47VFF0 A:0@1=VF0,  H<0B=0FKO=0;L=K 3>@04, 03C;L=0O :C;LBC@=0O
AB0;VF0 4;O ;VB>^F0^, 15;0@CA0^, 0 B0:A0<0 ?0;O:0^.
2 p.  wyjaśnienie, dlaczego Wileńską Katedrę można określić jako obiekt internacjonalny
1 p.  wyjaśnienie, że Wilno było miastem wielonarodowym
Zadanie 11. (0 2)
Przetworzenie informacji i zastosowanie do rozwiązania
Korzystanie z informacji
problemu
Przykład poprawnej odpowiedzi
V;5=A:CN :0;5:FKN V 40=LA: ;CGKFL B>5, HB> ^ Q9 7=0E>47OFF0 B2>@K @0<5A=V:0^
7 40=LA:0, C BK< ;V:C M;V:20@K9 A2. /70D0B0 C=FM2VG0, 2K:0=0=030 ^ D>@<5
340=LA:030 A@M1=030 A0@:0D030 A2OB>30, O:V =5 70E020^AO.
2 p.  wyjaśnienie, co łączy wileńskie zbiory z Gdańskiem
1 p.  wyjaśnienie, że w Wileńskiej Katedrze znajdują się prace gdańskich rzemieślników
Zadanie 12. (0 1)
Wyróżnienie w tekście związków frazeologicznych
Korzystanie z informacji
(wyrazów) i odczytanie ich znaczenia
Przykładowa poprawna odpowiedz

(M4M^@ 3MB0 <0AB0F:V B2>@, O:V ^20E>47VFL C :C;LBC@=CN A?04GK=C 04=03> FV =5:0;L=V
=0@>40^.
1 p.  poprawne wyjaśnienie terminu  HM4M^@
Zadanie 13. (0 1)
Korzystanie z informacji Rozpoznanie stylu tekstu
Poprawna odpowiedz

3. ?C1;VFKABKG=K<
1 p.  zaznaczenie odpowiedzi nr 3
Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy 5
Kryteria oceniania odpowiedzi
Część II
Obszar standardów Opis wymagań
Pisanie własnego tekstu w związku z tekstem literackim
Tworzenie informacji
zamieszczonym w arkuszu
Temat 1: Na podstawie analizy i interpretacji wiersza A
arysy Henijusz Książę Usiasłau
Czarodziej (Kniaz
Usiałau Czaradziej) scharakteryzuj bohatera lirycznego.
Kryteria Opis wymagań 22
1. Rozwi- 1. Iinformacje o autorce i jej twórczości: 1-2
nięcie A
arysa Henijusz  XX-wieczna poetka, która w swojej
tematu twórczości często wykorzystuje tematy historyczne,
nawiązuje do idei patriotycznych.
2. Bohater liryczny  postać historyczna  Usiasław 1-2
Czaradziej  władca Księstwa Połockiego, do którego
odwołują się współcześni Białorusi, traktując je jako
początek swojej państwowości.
3. Sytuacja bohatera lirycznego  zniewolenie, rozłąka z 1
Połockiem.
4. Charakterystyka bohatera: 1 2 3
 patriota i obrońca ojczyzny; 4 5 6
 odczuwa tęsknotę za krajem (ból serca) 7 8
 bliskie są mu Połock oraz mężne drużyny, z którymi
bronił ojczyzny;
 wybór na tron Kijowski traktuje jako nowe
zniewolenie;
 uważa, że jest wodzem niezbędnym księstwu (EB> 6
3>VFL :@K2VF:VO @0=K; ?5@HK >;0F:C AK= 
ukazanie wyjątkowego miejsca bohatera lirycznego
w poczcie władców;
 ma nadprzyrodzone właściwości  nazywano go
księciem czarodziejem (czuje, że jego serce wzywane
jest  40<>^ przez ojczyznę i  kości żołnierzy ; słyszy,
jak połoccy mężowie debatują nad losem ojczyzny;
tylko on, dzięki właściwościom swojego serca i duszy,
potrafi usłyszeć dzwon kościoła św. Zofii);
 darzy miłością kraj, w którym wyrósł, jemu oddaje
sławę i bogactwo.
5. Rozpoznanie i funkcja środków artystycznych: 1 2 3
 autor opisuje bohatera w 3. osobie, w czasie 4 5
teraz
niejszym  kształtowanie dramatyzmu wiersza;
 epitety  budowanie nastroju, wzbogacenie języka
(opis bohatera, Połocka);
6 Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy
Kryteria oceniania odpowiedzi
 powtórzenia;
 metafory, np. A;CE05 AM@F0<;
 porównania, np. :0;KH0 3@C4759, 1K 25F5@
40A?5;0N =V209  budowanie nastroju;
 pytanie retoryczne: %B> 6 3>VFL...  ukazanie
potrzeby obecności bohatera przy swoich ludziach;
 wyjaśnienie roli kompozycyjnej pytania: %B> 6,
4CE0< ?@01V^HK ?@0AB>@K&
6. Wniosek:
pełny: idealizacja i mitologizacja bohatera lirycznego  4
kreowanie bohatera narodowego o wyjątkowych
zdolnościach;
częściowy: idealizacja bohatera lirycznego, jako
2
patrioty;
próba podsumowania: autorka przedstawia bohatera
1
lirycznego jako wzór patrioty i wzór cnót.
Język i kompozycja 27
2. Poprawna i nieschematyczna składnia i poprawna fleksja. 9
Składnia Poprawna składnia i fleksja. 7
i fleksja
Na ogół poprawna składnia i fleksja. 5
Mimo błędów składnia i fleksja niezakłócająca 3
komunikatywności języka.
3. Bogate i zróżnicowane słownictwo i poprawna 10
Słownictwo, frazeologia,
frazeologia, swobodny i żywy styl.
styl Na ogół wystarczające słownictwo, poprawna frazeologia, 7
komunikatywny styl.
Na ogół poprawne słownictwo i na ogół komunikatywny 4
styl.
4. Na ogół bezbłędna ortografia i interpunkcja. 4
Ortografia, Nieliczne błędy ortograficzne różnego stopnia i błędy 2
interpunkcja interpunkcyjne również drugiego stopnia.
Błędy ortograficzne z przewagą drugorzędnych i liczne 1
interpunkcyjne z przewagą drugorzędnych.
5. Funkcjonalna wobec tematu, spójna, logiczna. 4
Kompozycja Trójdzielna, spójna, graficzne wyodrębnienie głównych 2
części.
Wskazująca na próby porządkowania myśli, na ogół 1
spójna.
Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy 7
Kryteria oceniania odpowiedzi
Temat 2: Porównaj cele, język i treść fragmentów utworów Przedmowy do całej Biblii
(Pradmowy da usioj Biblii) Francyska Skaryny i Przedmowy do Dudki
białoruskiej (Pradmowy da Dudki biełaruskaj) Franciszka Bahuszewicza.
Kryteria Opis wymagań 22
1. Wyjaśnienie terminu  przedmowa , np.: omówienie 1
charakteru, historii powstania, intencji dzieła,
zamieszczone na początku książki.
2. Informacje o autorach i ich twórczości: 1 2
F. Skaryna  sławna postać wschodniosłowiańskiego
renesansu, pierwszy białoruski drukarz, autor przekładów
ksiąg Biblii;
F. Bahuszewicz  XIX-wieczny poeta, publicysta,
przedstawiciel białoruskiej inteligencji dążącej
do niepodległości.
3. Informacje o utworach: 1
Biblia  pierwsze tłumaczenie ksiąg Biblii na język
starobiałoruski; Dudka biełaruska  utwór lit. pięknej.
4. Omówienie treści przedmowy F. Skaryny: 1 2
 wyjaśnienie znaczenia słowa Biblia 3 4
 Biblia jako utwór możliwy do odczytania na różnych
poziomach i przez różnych odbiorców;
1. Rozwi-
 ogólne omówienie zagadnień, które porusza Biblia:
nięcie
mądrość Boga, prawo, filozofia, relacje międzyludzkie,
tematu
siedem nauk wyzwolonych;
 wyjaśnienie kompozycji Biblii;
 przedstawienie i opis kolejnych ksiąg Biblii;
 metaforyczność znaczeń obecnych w Biblii.
5. Omówienie przedmowy F. Bahuszewicza: 1-2
 diagnoza stanu języka białoruskiego, autor zarzuca sobie 3 4
i odbiorcom, że chętniej posługują się innymi językami;
 podkreślenie konieczności pisania w języku białoruskim
 wyjaśnienie roli pytań retorycznych w przedmowie;
 znaczenie mowy ojczystej dla jednostki  pożądana jest
znajomość języków sąsiadów, lecz najpierw trzeba
opanować swój język ojczysty (wyjaśnienie porównania
5 ?0:V409F5 6 <>2K =0H09 15;0@CA:09, :01 =5
^<Q@;V!);
 wyjaśnienie porównania języka do  ubrania duszy ;
 podsumowanie tej części rozważań  Białoruś jest tam,
gdzie używa się języka białoruskiego.
6. Porównanie przedmów: 1 2
 postawy autorów wobec odbiorcy: Skaryna występuje z 3 4
pozycji nauczyciela, który poucza odbiorcę a Bahuszewicz 5 6
identyfikuje się z odbiorcami (<K, =0H, 1@0BFK), obaj do
odbiorców zwracają się bezpośrednio;
 emocje autorów: Skaryna  wyraża zachwyt nad Biblią
(stosuje liczne wykrzyknienia, ubarwiające wypowiedz
);
Bahuszewicz  wyraża niepokój nad losem języka, pragnie
poprawy jego statusu (stosuje pytania retoryczne
8 Egzamin maturalny z języka białoruskiego  poziom podstawowy
Kryteria oceniania odpowiedzi
i wykrzyknienia zwiększające dramatyzm wypowiedzi);
 warstwa językowa utworów: u Skarynay  bogaty,
piękny styl; u Bahuszewicza  większa swoboda językowa,
wyrażenia i obrazy przemawiające do świadomości
odbiorcy;
 krytyczna postawa autorów wobec własnego przekładu;
 autorzy czują się odpowiedzialni za swoje dzieło
(Skaryna przed Bogiem i ludz
mi; Bahuszewicz  w
stosunku do przodków).
7. Wniosek:
pełny: obie przedmowy pełnią funkcję wstępu do tekstu 4
utworu. U Skaryny przedmowa zawiera informacje o
samym dziele oraz rozmyślania o charakterze
uniwersalnym. U Bahuszewicza ma charakter agitacyjny.
Jest manifestem autora, który popularyzuje język
białoruski. Obie stanowią ważny dodatek do wydanych
ksiąg biblijnych, o czym świadczy ich popularność, mają
ponadto znaczenie dla historii rozwoju literatury i kultury
białoruskiej;
2
częściowy: przedmowa Skaryny zawiera informacje o
samym dziele oraz rozmyślania o charakterze
uniwersalnym. Przedmowa Bahuszewicza jest manifestem
autora, który domaga się przywrócenia językowi
białoruskiemu należnego mu statusu;
1
próba podsumowania: przedmowa Skaryny zawiera
informacje o samym dziele. Przedmowa Bahuszewicza jest
manifestem.
Język i kompozycja 27
2. Składnia Poprawna i nieschematyczna składnia i poprawna fleksja. 9
i fleksja Poprawna składnia i fleksja. 7
Na ogół poprawna składnia i fleksja. 5
Mimo błędów składnia i fleksja niezakłócająca 3
komunikatywności języka.
3. Słownictwo, Bogate i zróżnicowane słownictwo i poprawna frazeologia, 10
frazeologia, swobodny i żywy styl.
styl Na ogół wystarczające słownictwo, poprawna frazeologia, 7
komunikatywny styl.
Na ogół poprawne słownictwo i na ogół komunikatywny styl. 4
4. Ortografia, Na ogół bezbłędna ortografia i interpunkcja. 4
interpunkcja Nieliczne błędy ortograficzne różnego stopnia i błędy 2
interpunkcyjne również drugiego stopnia.
Błędy ortograficzne z przewagą drugorzędnych i liczne 1
interpunkcyjne z przewagą drugorzędnych.
Funkcjonalna wobec tematu, spójna, logiczna. 4
5. Trójdzielna, spójna, graficzne wyodrębnienie głównych 2
Kompozycja części.
Wskazująca na próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1