Konferencja naukowo-techniczna
ODPADY PRZEMYSA
OWE I KOMUNALNE
Powstawanie oraz możliwości ich wykorzystania
Kraków, 15-16 kwiecień 1999 rok
Piotr Sobczyński*
ŻUŻLE HUTNICZE
- ICH NATURA ORAZ PRZYDATNOŚĆ GOSPODARCZA
Streszczenie
W referacie omówiono sposób w jaki powstają żużle hutnicze, ich skład mineralny i
własności fizyko-chemiczne. Przedstawiono możliwości różnorodnych zastosowań żużli hutniczych w
budownictwie i przemyśle.
1. Wstęp
Ożywienie gospodarcze jakie obserwuje się w Polsce, wiąże się ze wzrostem aktywności w budownictwie
ogólnym, budownictwie drogowym, z wyjątkiem autostrad, które ciągle nie mogą wyjść poza stadium dyskusji.
Równolegle narastają trudności z podażą kruszyw niezbędnych do realizacji tych wzrastających zadań
inwestycyjnych.
W przeszłości prawie wyłącznie stosowano kruszywa pozyskiwane ze złóż pierwotnych, a więc żwiry ,
piaski oraz kruszywa łamane. Projektanci specyfikowali użycie materiałów naturalnych, niejednokrotnie nie
zostawiając nawet możliwości zastosowania materiałów alternatywnych, pochodzących z recyklingu bądz

produkowanych z surowców sztucznych, takich właśnie jak żużle hutnicze. W gospodarce centralnie sterowanej nie
było wystarczających bodz
ców ani ze strony inwestorów ani ze strony wykonawców do poszukiwania rozwiązań
tańszych. W rezultacie nie doszło do nagromadzenia się inżynierskich doświadczeń w zakresie stosowania
materiałów innych niż naturalne. Nie należy tu prosić o taryfę ulgową dla materiałów alternatywnych, bo
niejednokrotnie ich parametry nie ustępują parametrom dostępnych materiałów naturalnych, a już zdecydowanie są
konkurencyjne cenowo.
Ten ostatni czynnik, koszt, stał się niezwykle istotny w gospodarce rynkowej. Czynnik konkurencyjności
cenowej jest motorem napędowym dla coraz to szerszego stosowania materiałów odpadowych. Kolejnym elementem
wpływającym na atrakcyjność materiałów alternatywnych jest nierównomierne rozmieszczenie zasobów złóż
mineralnych, jak i niewystarczający potencjał wydobywczy. Nie można również pominąć zmian legislacyjnych
które wręcz nakładają obowiązek wykorzystywania odpadów. Dlatego też znaczenie alternatywnych z
ródeł kruszyw
sztucznych, odpadowych lub pochodzących z recyklingu wzrasta i będzie zdecydowanie nadal wzrastać. W referacie
tym chcę zająć się żużlami hutniczymi pochodzącymi z produkcji żelaza i stali.
2. Rys historyczny
*
Slag Recycling Sp. z o.o.
111
Piotr Sobczyński
Na wstępie chciałbym przytoczyć za A R Lee (1974) kilka historycznych ciekawostek jakie podaje on we
wstępie do książki o żużlach hutniczych. I tak, w Anglii, w rejonach rzymskich ośrodków produkcji żelaza
znaleziono fragmenty rzymskich dróg zbudowanych z użyciem żużla. Od początków rewolucji przemysłowej, kiedy
to gwałtownie wzrosła produkcja żelaza, zaczęto szeroko wykorzystywać żużle hutnicze do budownictwa i
drogownictwa; odlewano elementy konstrukcyjne ważące nawet do 3 ton. Bloki te stosowano do konstrukcji
przyczółków mostowych, murów oporowych, regulacji rzek itp.
Współcześnie, zwłaszcza w Europie Zachodniej i USA huty uważają materiały żużlowe za surowiec do
produkcji pełnowartościowych produktów. Niejednokrotnie wartość sprzedaży takich produktów stanowi istotny
element wchodzący do ogólnego rozrachunku ekonomicznego zakładu hutniczego. Wypracowano normy na
produkcję żużli. Normy te nakładają rygory technologiczne przy produkcji surówki lub stali w takim zakresie aby
żużle a w konsekwencji i wyroby produkowane z żużli miały optymalną jakość.
O znaczeniu jakie drogowcy Unii Europejskiej przywiązują do alternatywnych materiałów może świadczyć
fakt, że aktualnie brytyjski Instytut Badawczy Drogownictwa (TRL) koordynuje projekt częściowo finansowany
przez Komisję Transportu Unii Europejskiej oraz przez Brytyjską Agencję Budowy Autostrad, EU RTD Projekt
RO-97-S.C.2238, pod nazwą Materiały Zastępcze w Budownictwie Drogowym, zwany w skrócie ALT-MAT (R.
Murray, 1998). W programie tym partycypują jednostki badawcze drogownictwa z Austrii, Danii, Francji, Finlandii,
Szwecji i Szwajcarii.
W Polsce również dokonywano prób użytkowania żużli. Wydanych zostało szereg norm zakładowych oraz
państwowych, których zadaniem było precyzowanie wymagań jakie stawiano w stosunku do wyrobów z żużli.
Ostatnio zatwierdzona została norma na żużel stalowniczy do produkcji kruszyw do nawierzchni drogowych. Norma
ta zastąpi dotychczasowe normy zakładowe na kruszywa z żużla konwertorowego.
Obecnie w większości zakładów hutniczych wyodrębniły się niezależne przedsiębiorstwa lub spółki, które
zajmują się przerobem i utylizacją hałd żużlowych oraz innych odpadów jak i produktów ubocznych. Produkcja i
sprzedaż tych kruszyw jest jednym z podstawowych elementów działalności tych firm. Również sprawa jakości i
zgodności produkowanego kruszywa z wymaganiami norm znajduje się, lub powinna się znajdować na czołowym
miejscu. W skali kraju w grę wchodzą miliony ton kruszyw żużlowych oraz innych materiałów zastępczych.
Materiały te mogą z powodzeniem trafić do budownictwa, drogownictwa oraz innych dziedzin przemysłu. Według
danych GUS z 1997 roku ilość żużli z hut i stalowni nagromadzonych na hałdach przekraczała 46 milionów ton.
3. Żużle z hutnictwa żelaza i stali
Żużel, jego sposób powstawania, skład i cechy są oczywiste dla hutników, ale spodziewam się że dla osób
spoza branży sprawa jest mniej znana. W potocznym rozumieniu, termin "żużel" oznacza zarówno materiał
pochodzący ze spalania, jak i materiał pochodzący z procesów termicznych wytapiania surówki i stali w hutnictwie.
Aby przybliżyć znajomość materiału żużlowego poniżej, przedstawiony został w zarysie sposób powstawania, zalety
jak i potencjalne niebezpieczeństwa wynikające z natury tych materiałów.
Żużle są produktami ubocznymi jakie powstają w trakcie procesów hutniczych. W zależności od rodzaju
procesu oraz składu materiału wsadowego, a nawet rodzaju materiału ogniotrwałego użytego do wymurówki pieca
czy kadzi, żużle mają nieco odmienny skład chemiczny, mineralogiczny i stąd również mogą różnić się własnościami
fizycznymi. Najszerzej rozpowszechnione są dwa typy żużla:
�� żużle wielkopiecowe powstające przy produkcji surówki,
�� żużle stalownicze lub inaczej konwertorowe powstające w trakcie wytapiania stali.
3.1. Żużel wielkopiecowy
Po zakończeniu wytopu surówki w wielkim piecu, żużel w stanie ciekłym jest spuszczany do kadzi i
wywożony na hałdę, gdzie po wylaniu spływa po zboczu hałdy i podlega stosunkowo szybkiemu studzeniu w
warunkach powietrznych. W trakcie chłodzenia dochodzi do krystalizacji szeregu minerałów. Głównie są to
krzemiany i glinokrzemiany wapnia i magnezu oraz podrzędne tlenki żelaza, manganu i magnezu oraz inne minerały
omówione przez D.S Bielankina (1957) i A.R.Lee (1974). Bielankin przytacza 114 minerałów opisanych w
literaturze. Skład chemiczny żużla wielkopiecowego, wyrażony w postaci tlenkowej, przedstawiony jest w tabeli 1.
Tabela 1. Średni skład chemiczny żużla i bazaltu.
ODPADY PRZEMYSA
OWE I KOMUNALNE
112
Żużle hutnicze  ich natura oraz przydatność gospodarcza
Skład [%] Wielkopiecowy Konwertorowy Bazalt3)
CaO 431) 362) 431) 422) 12
MgO 7 11 4 3 0.7
SiO 36 37 16 12 54
2
Al O 7 9 3 3 27
2 3
Mn 1,5 1.5 4,5 10 -
Fe 5 1 21 21 2.2
(całk.)
Pozostałe
- 4.5 - 5 0.5
tlenki
S <� 1 0,2 - -
(całk.)
Wilgoć (H O) 5 - 3 -
2
1) Dane na przykładzie żużla z HTS
2) Dane dla Voest-Alpine zakładów hutniczych w Linz i Donawitz, Austria
3) Bazalt z Kamczatki (Bielankin.(1957r)
W ciekłym żużlu znajduje się sporo gazów. W zależności od warunków chłodzenia gazy jak i wilgoć
gwałtownie się ulatniają, tworząc porowatą strukturę zastygłego materiału.
Petrograficznie jest to tylko pozornie bardzo skomplikowany zespół mineralny. Natomiast w praktyce 95% masy
żużla wielkopiecowego należy do glinokrzemianów z grupy mellitu o składzie mieszanym z gelenitu
(2CaO.Al O .SiO ) i akermanitu (2CaO.MgO.2SiO ) oraz do ortokrzemianów ,z których najważniejszym jest
2 3 2 2
polimorficzny larnit (2CaO.SiO ), podrzędnie spotyka się merwinit Ca Mg[SiO ] i monticellit CaMg(SiO ) oraz
2 3 4 2 4
tlenki pierwiastków dwuwartościowych jak FeO, Fe O CaO, MgO, MnO), jak również niewielką ilość szkliwa (W.
2 3
Brylicki (1991r).
Normy mówią o rozpadzie krzemianowym. Zjawisko to polega na tym, że w trakcie stygnięcia ortokrzemian
wapniowy (larnit) podlega przemianom fazowym, zatem bez zmiany składu chemicznego dochodzi do
przeorganizowania wewnętrznej struktury krystalicznej z czym wiąże się zmiana objętości. Przemiana larnitu-a� w
larnit -b� następuje w temperaturze 1075oC i nie ma znaczenia dla jakości żużla. W trakcie dalszego spadku
temperatury poniżej 675�C struktura krystaliczna ortokrzemianu wapniowego ulega dalszej przebudowie,
przechodząc ze wzrostem objętości, z fazy b� do fazy g�. Faza b� jest metatrwała czyli w określonych warunkach może
pozostać trwała, lub może ulec dalszej przemianie do fazy g�. Przykładowo granulowany żużel posiada zamknięte
szklistymi otoczkami ortokrzmiany-b�, które mają własności hydrauliczne tak jak cement. Stąd też bierze się zdolność
wiążąca kruszyw żużlowych a zwłaszcza ich drobnych świeżo skruszonych ziaren.
W warunkach naturalnych przejście do w pełni wystabilizowanej formy g� jest funkcją czasu. Nie ma
zgodności co do tego jak długi okres musi upłynąć zanim całkowicie zakończa się procesy stabilizacji. Praktycznie
przyjmuje się że 2 do 6 miesięcy powinno być okresem wystarczającym. Jednakże, według nomogramów
przytoczonych przez Brylickiego et al.(1991), przy pewnych poziomach składu chemicznego wyrażonego
procentową zawartością tlenków wapnia, magnezu, glinki i krzemionki (CaO, MgO, Al O , SiO ) występuje strefa w
2 3 2
której żużel wielkopiecowy wykazuje pełną stabilność, czyli nie posiada skłonności do samorozpadu. Przykładowo,
żużel wielkopiecowy z Huty im. T Sendzimira z uwagi na skład chemiczny lokuje się w strefie nierozpadowej
(Sobczyński, 1998).
Zestalony żużel wielkopiecowy ma powierzchnię chropowatą i jamistą z wieloma ostrymi krawędziami.
Dzięki temu ma wysoką szorstkość przy niskiej ścieralności. Jest lżejszy od kruszyw naturalnych. Posiada doskonałą
ognioodporność, wytrzymałość cieplną i własności izolacyjne. Z uwagi na występujące pory absorpcja wody jest
wyższa niż dla kruszyw naturalnych, ale porowatość ta jest w dużym stopniu porowatością zamkniętą, gdyż
poszczególne pory nie mają połączeń, w związku z czym posiada zadowalającą mrozoodporność.
3.2 Żużel stalowniczy
Żużel stalowniczy, konwertorowy lub żużel LD jest produktem procesu wytapiania stali. Ciekły żużel z
konwertora jest gromadzony w dole celem powolnego zestalenia. Skład chemiczny przedstawiony jest w tabeli 1.
Kraków, 15-16 kwiecień 1999 rok
113
Piotr Sobczyński
W trakcie powolnego ochładzania, w gorącej masie żużlowej, wykrystalizowują krzemiany dwu i trzy wapniowe,
ferryt wapniowy, wustyt, na resztę składają się zanieczyszczenia pochodzące ze wsadu. Najbardziej szkodliwe dla
kruszywa są pozostałości topnika wapienno-dolomitowego. Jeśli topnik został dodany zbyt póz
no lub nie został
zaabsorbowany z jakiegoś innego powodu to w żużlu mogą się znalez
ć fragmenty wolnego niezwiązanego wapna
CaO . W żużlu LD również dochodzi do zmian fazowych, a więc i rozpadów krzemianowych omówionych powyżej.
w
Jednakże rozpady z tytułu występowania wolnego tlenku wapnia są poważniejsze. Fragmenty wolnego wapna (CaO )
w
w zetknięciu z wilgocią ulegają lasowaniu, wytwarza temperaturę i prowadzi do powstania uwodnionego tlenku
wapnia ze zwiększeniem objętości, skutkiem której dochodzi do rozpadu żużla konwertorowego, polegającego na
pęknięciach pojedynczych ziaren kruszywa.
W zależności od zawartości siarki, teoretycznie w żużlu mogą się tworzyć siarczany metali, głównie żelaza,
które w trakcie hydratacji mogą powstawać uwodnione siarczany, czemu z kolei towarzyszy wzrost objętości i rozpad
zwany żelazowym. Zjawisko to zachodzi w żużlach, w których znajduje się ponad 3% FeO lub MnO oraz ponad 4%
siarki siarczkowej (S0 ). Ponieważ w żużlach stalowniczych jak i wielkopiecowych takie ilości siarki nie występują.
4
więc można stwierdzić, że rozpad żelazowy nie będzie zachodził (W Brylicki 1991), (P Sobczyński, 1998).
Generalnie żużle stalownicze są solidne, przypominają z wyglądu bazalt, mają dużą gęstość właściwą i
objętościową, posiadają wysoką wytrzymałość na ściskanie, dużą szorstkość i niską nasiąkliwość. Jeśli materiał jest
odpowiednio długo sezonowany tak aby zaszło w nim większość procesów rozpadowych, wówczas może być z
powodzeniem stosowany w drogownictwie do różnorakich zastosowań.
3.3 Promieniotwórczość materiałów żużlowych
Wśród potencjalnych użytkowników istnieją nieuzasadnione obawy z uwagi na promieniotwórczość żużli
hutniczych. Można przypuszczać, że obawy te wiążą się z faktem, iż w popiołach ze spalania węgla koncentrują się
pierwiastki promieniotwórcze zawarte w każdym węglu. Również żużle pomiedziowe mają podwyższoną
promieniotwórczość.
Od lat żużle hutnicze poddawane są corocznym badaniom na poziom promieniotwórczości. Badania te
zgodnie stwierdzają, że żużle hutnicze mogą być wykorzystane w budownictwie drogowym ,a nawet używane bez
ograniczeń w budownictwie mieszkalnym.
4. Przydatność żużli hutniczych
4.1. Budownictwo
Największym dotychczas odbiorcą kruszyw żużlowych jest budownictwo drogowe i budownictwo ogólne.
Z punktu widzenia formalnego istnieją normy państwowe dla kruszyw żużlowych dla drogownictwa. Dodatkowo
kruszywa pochodzące z hałdy w Pleszowie uzyskały Aprobatę Techniczną z IBDiM w Warszawie.
Zarówno  Katalog typowych nawierzchni podatnych i półsztywnych (GDDP, 1997) jak i  Ogólna Specyfikacja
Techniczna" (GDDP,1998) otwiera również drogę do oficjalnego stosowania materiałów żużlowych do konstrukcji
drogowych.
�� Wzmocnienia podłoża - katalog zalicza żużle nierozpadowe do materiałów niewysadzinowych. Zalicza je do
Grupy G1 nośności podłoża o wskaz
niku nośności CBR -10% tym samym żużle mogą być stosowane do
wzmocnień podłoża.
�� Odwodnienie  materiał posiada dobre własności filtracyjne z uwagi na to, że frakcja poniżej 63 źm składa się z
ziaren materiału podstawowego i brak w niej minerałów ilastych.
�� Podbudowy  praktyka wskazuje, że mieszanki z kruszyw żużlowych w podbudowach stabilizowanych
mechanicznie osiągają znakomity stopień zagęszczenia, nawet w złych warunkach atmosferycznych. Katalog
dopuszcza żużle hutnicze spełniające wymagania normy do stosowania w podbudowach z betonu asfaltowego,
nawet do kategorii ruchu KR 6.
�� Warstwa wiążąca i ścieralna  tutaj katalog dopuszcza do stosowania żużle stalownicze.
�� Roboty ziemne  materiały żużlowe są z powodzeniem stosowane do wymian gruntowych, wyrównań
gruntowych nasypów, itp.
Trzeba także pamiętać, że zwłaszcza żużle wielkopiecowe posiadają pewien stopień zdolności wiążących, co
prowadzi do podniesienia nośności wbudowanej warstwy konstrukcyjnej drogi.
4.2. Przemysłowe zastosowania kruszyw żużlowych
ODPADY PRZEMYSA
OWE I KOMUNALNE
114
Żużle hutnicze  ich natura oraz przydatność gospodarcza
�� Drobne frakcje są stosowane w cementowniach jako składnik wsadu z którego wypalany jest klinkier lub jako
dodatek do gotowego klinkieru w trakcie jego mielenia.
�� Żużle są stosowane jako surowiec z którego po przetopieniu produkuje się wełnę mineralną, używaną następnie
jako materiał izolacyjny.
�� Kruszywo może być stosowane do produkcji mieszanek betonowych.
�� Trwają przygotowania do wykonania próbnych odcinków nawierzchni drogowych w oparciu o receptury
opracowane na żużlowe mieszanki bitumiczne.
�� Wyselekcjonowane drobne frakcje żużlowe mogą być użyte jako ścierniwo do oczyszczania konstrukcji przed
malowaniem antykorozyjnym.
�� Trwają prace nad dopuszczeniem materiałów żużlowych do hydraulicznego podsadzania pustek kopalnianych.
5. Podsumowanie
1. Znaczne zasoby żużli hutniczych ( ponad 47 mln ton), rynkowe zasady organizacji produkcji kruszyw żużlowych
oraz konkurencyjne ceny w stosunku do cen na kruszywa ze złóż pierwotnych będą coraz szerzej torować sobie
drogę do zwiększenia wykorzystania w budownictwie i przemyśle.
2. Teoretycznie wyróżnia się trzy podstawowe formy rozpadów, w praktyce rozpady wapniowe są tymi które trzeba
kontrolować i likwidować przez sezonowanie.
3. Sezonowane żużle hutnicze są cennym materiałem lub surowcem przydatnym do wielorakich zastosowań w
budownictwie i przemyśle
4. Szerokie ich stosowanie prowadzi do ochrony pierwotnych złóż zasobów naturalnych
5. Wykorzystanie żużli ma ważny aspekt ekologiczny. Prowadzi do częściowej likwidacji hałd odpadów
pohutniczych
6. Stwarza to możliwości do rekultywacji odzyskanych terenów. Wydaje się, że rekultywacja w kierunku
ponownego wykorzystania zdegradowanych już terenów do innych celów gospodarczych jest bardziej
ekonomicznie uzasadnione niż przywracanie do użytkowania typu rolniczego.
7. Materiały żużlowe z uwagi na ich cechy fizyko-chemiczne są wielostronne wykorzystywane na świecie .
Literatura
1. Bielankin D.S., Iwanow B.W., A
apin W.W. (1957) Petrografia kamieni sztucznych. Wyd.Geol. Warszawa.
2. Brylicki W, Wieja K, A
aciak H, Dziedzic J, Iwanciw J, Jaśkiewicz G, Jazowy R. (1991) Ocena składu fazowego
oraz niektórych właściwości fizyko-mechanicznych żużli stalowniczych i wielkopiecowych. Zakład Materiałów
Budowlanych AGH.
3. GDDP (1997) Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa.
4. GDDP (1998) Ogólne Specyfikacje Techniczne,D-04.04.00 Podbudowa z Kruszywa Stabilizowana
Mechanicznie. BZDBDiM, Warszawa.
5. Koller W. (1988) Erfahrungen Mit LD-Schlacke in Strassenbau w Polsce z Konferencji
6.  Utilisation of Blast Furnace and Steelmaking Slags , Liege.
7. Lee A.R.(1974) Blastfurnace and Steel Slag. Edward Arnold(publishers), London.
8. Murray R. (1988) ALTernative MATerials in road construction. Technical Summary. TRL-Crowthorn,England.
9. PN-B-11112:1996 Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych
10. PN-88-B-23004, Kruszywa mineralne. Kruszywo sztuczne. Kruszywo z żużla wielkopiecowego kawałkowego.
11. Pr.PN-B-11115, Kruszywa mineralne. Kruszywo sztuczne z żużla stalowniczego do nawierzchni drogowych.
12. Sobczyński P. (1998) Natura i własności żużli hutniczych ich przydatność w budownictwie drogowym w
Materiałach do Konferencji, Organizacja Drogownictwa Miejskiego i Zarządzania Nawierzchniami, Zakopane,
wrzesień 1998. Ośrodek Postępu Organizacyjnego TNOiK w Lublinie oraz Zakład Drogownictwa Miejskiego
IGPiK w Krakowie.
Tabela 2. Własności fizykochemiczne kruszyw żużlowych i łamanych wg PN.
Kruszywo z żużla Kruszywo z żużla Kruszywo łamane do
stalowniczego wielkopiecowego nawierzchni drogowych
WYMAGANIA w [%]
PN-98-B-11115 PN-88-B-23004 PN-B- 11112 1996
Klasa Klasa
Kraków, 15-16 kwiecień 1999 rok
115
Piotr Sobczyński
Własność
Lp. A B C I II III
Zanieczyszczenia obce nie
1. 1 2 5 1 2 0.1-0.3 0.1-0.3 0.1-0.3
więcej niż
Zawartość pyłów poniżej
2. 3 5 8
0.063 mm.
1.2-1.5
3. Nasiąkliwość do 3 5 8 6 8
(2) 1) 2(3)1) 3(5)1)
Mrozoodporność, ubytek
4. 2 5 10 5 10 2(2) 1) 4(5) 1) 10(10)1)
masy do
Mrozoodporność
5. 10 30 - - -
zmodyfikowana
Zawartość ziaren
6. 20 35 50
nieforemnych do
7. Rozpad wapniowy 1 2 3
8. Rozpad krzemianowy - - - Nie może wykazywać
9. Rozpad żelazawy 1 2 3 cech rozpadu
25-30 35-40
10. Ścieralność (Los Ang.) 25 35 45 25 35
(25)2) (30)3) 50(35)3)
Przyczepność do
11. dobra dobra
bituminów
Zawartość S całk. w
12. - - - 2 4
przeliczeniu na SO
3
Uwagi: Wartość w ( ) dotyczy wymagań dla skał osadowych.
Wartość niższa dotyczy niesortu.
Wartość w nawiasie dotyczy ścieralności w bębnie Los Angeles po 1/5 pełnej liczby obrotów, w stosunku
do ubytku masy po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niż podana wartość.
Tabela 3. Wymagania dla podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie
Wymagania
Kruszywa Kruszywa Kruszywa
Lp Wyszczególnienie naturalne łamane żużlowe Badania wg
.
właściwości Podbudowa normy
zasadni- pomocni zasadni- pomocni zasadni- pomocn
cza cza cza cza cza icza
Zawartość ziarn mniejszych od 2 od 2 od 2 od 2 od 2 od 2 PN-B-06714-15
1
niż 0,075 mm w [%] do 10 do 12 do 10 do 12 do 10 do 12
Zawartość nadziarna w [%] PN-B-06714-15
2
nie więcej niż 5 10 5 10 5 10
Zawartość ziarn nieforemnych PN-B-06714-16
3
w [%] nie więcej niż 35 45 35 40 - -
Zawartość zanieczyszczeń
PN-B-06714-26
4 organicznych w [%] 1 1 1 1 1 1
nie więcej niż
Wskaz
nik piaskowy po
pięciokrotnym zagęszczeniu od 30 od 30 od 30 od 30
5 BN-64/8931-01
metodą I lub II wg PN-B- do 70 do 70 do 70 do 70 - -
04481 w [%]
Ścieralność w bębnie Los
Angeles
Ścieralność całkowita po
pełnej liczbie obrotów PN-B-06714-42
6 35 45 35 50 40 50
w [%], nie więcej niż
Ścieralność częściowa po 1/5
liczbie obrotów w[%], nie
30 40 30 35 30 35
więcej niż
ODPADY PRZEMYSA
OWE I KOMUNALNE
116
Żużle hutnicze  ich natura oraz przydatność gospodarcza
Wymagania
Nasiąkliwość w [%], PN-B-06714-18
7
nie więcej niż 2,5 4 3 5 6 8
Mrozoodporność, ubytek masy
PN-B-06714-19
8 po 25 cyklach zamrażania
5 10 5 10 5 10
w [%], nie więcej niż
Rozpad krzemianowy i
PN-B-06714-37
9 żelazawy łącznie w [%],
- - - - 1 3 PN-B-06714-39
nie więcej niż
Zawartość związków siarki w
10 przeliczeniu na SO w [%], PN-B-06714-28
3
1 1 1 1 2 4
nie więcej niż
Wskaz
nik nośności w
noś
mieszanki kruszywa w [%],
11 nie więcej niż PN-S-06102
80 60 80 60 80 60
przy zagęszczeniu I > 1,00
s
120 - 120 - 120 -
przy zagęszczeniu I > 1,03
s
y
ródło: Ogólna Specyfikacja Techniczna GDDP Nr: D-04.04.00-03  Podbudowa z kruszywa stabilizowanego
mechanicznie
Kraków, 15-16 kwiecień 1999 rok
117