WPISUJE UCZEC

UZUPEA
NIA ZESPÓA

NADZORUJ
CY
DATA URODZENIA UCZNIA miejsce
KOD UCZNIA
na naklejkÄ™
z kodem
dzień miesiąc rok
dysleksja
PRÓBNY EGZAMIN
W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM
Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
ROK SZKOLNY 2002/2003
W krainie książek
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdz
, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 12 ponumerowanych stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
Czas pracy:
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datę urodzenia.
120 minut
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
Liczba punktów
4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym lub granatowym
do uzyskania: 50
tuszem/atramentem. Nie używaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 20. sÄ… podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Odpowiada im następujący układ kratek na karcie odpowiedzi:
A B C D
Wybierz tylko jednÄ… odpowiedz
i zamaluj kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej
literą - np. gdy wybrałeś odpowiedz
"A":
6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeżeli
siÄ™ pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedz
.
7. Rozwiązania zadań od 21. do 28. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
8. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone
napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane
i oceniane.
Gim4 ZT&BW
Powodzenia!
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Jean Honoré Fragonard, CzytajÄ…ca mÅ‚oda dziewczyna, ok. 1776
National Gallery of Art, Waszyngton.
Zadanie 1. (0  1)
Obraz J. H. Fragonarda powstał w XVIII wieku  czyli w:
A. oświeceniu,
B. średniowieczu,
C. starożytności,
D. renesansie.
Zadanie 2. (0  1)
Dzieło malarskie przedstawia:
A. scenkÄ™ rodzajowÄ…,
B. profil postaci,
C. karykaturÄ™,
D. martwÄ… naturÄ™.
Gim4 ZT&BW
Strona 2 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 3. (0  1)
Twarz dziewczyny ukazanej na obrazie wyraża:
A. spokój,
B. nienawiść,
C. rozpacz,
D. złość.
Zadanie 4. (0  1)
Strój dziewczyny wskazuje, że jest ona:
A. służącą,
B. zakonnicÄ…,
C. mężatką,
D. arystokratkÄ….
Przede mną książka. Lecz już inna.
Wiersze, od których nie potrafię
Oderwać się od dwóch lat prawie,
Książka  rozpaczy mojej winna,
Rozkoszy, smutku i zachwytu,
Śmieję się nad nią, wzdycham, płaczę,
Książka  nowina pełna mitów
I starych słów, i nowych znaczeń.
Tytuł (litery są czerwone):
 Wybór poezyj . Fotografia
Autora profil nam przedstaffia:
Wysokoczoły i brodaty,
Z opuszczonymi w dół oczyma,
Książkę  czy rękę na niej  trzyma,
Za nim, w wazonie, mgliste kwiaty.
Czytam, po stokroć już czytane,
Strofy liściami przeplatane.
B. Tuwim, Kwiaty polskie (fragment)
Zadanie 5. (0  1)
Wskaż tytuł i autora książki, o której pisze Julian Tuwim:
A. Leopold Staff  Wybór poezyj ,
B. Julian Tuwim  Kwiaty polskie ,
C. Jan Kochanowski  Poezje ,
D. Leopold Staff  Ścieżki polne .
Gim4 ZT&BW
Strona 3 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 6. (0  1)
Która z poniższych definicji książki najlepiej odpowiada fragmentowi wiersza?
Książka  nowina pełna mitów
I starych słów, i nowych znaczeń?
A. dzieło łączące tradycję i nowoczesność,
B. zbiór mitów przetłumaczonych na nowo,
C. zbiór opowieści z dreszczykiem,
D. dzieło pełne neologizmów językowych.
Zadanie 7. (0  1)
Podmiotem lirycznym w wierszu jest:
A. czytelnik wiersza Staffa,
B. Leopold Staff,
C. czytelnik wiersza Tuwima,
D. żadna odpowiedz
nie jest poprawna.
Zadanie 8. (0  1)
Jakie uczucia budzi w postaci mówiącej wskazana książka?
A. zupełnie przeciwstawne uczucia: rozpacz i rozkosz, smutek i zachwyt,
B. ogromną radość  książka ta rozwesela aż do łez,
C. smutek  postać mówiąca przyznaje się do łez wylanych nad książką,
D. zażenowanie i wstyd  książka wydaje się aż niecenzuralna.
Zadanie 9. (0  1)
Który z wymienionych wyrazów jest neologizmem artystycznym?
A. poezyj,
B. strofy,
C. przedstaffia,
D. brodaty.
Tekst I
Charakterystyczną formą książki w epoce starożytnej był zwój papirusowy, wywodzący się
z Egiptu, który Rzymianie nazywali volumen albo rotulus (łac. rotula  kółko).
Produkcja książek rękopiśmiennych w starożytności związana była z zawodem pisarza. W
Mezopotamii stał się on dostępny tylko dla kasty kapłańskiej. Przy świątyniach istniały szkoły
pisarzy, którzy oprócz nauki kaligraficznego pisania, zdobywali również pewien zasób wiedzy
z dziedziny matematyki, astronomii, astrologii, prawa, medycyny i muzyki.
Na początku II wieku n.e. pojawiła się nowa postać książki  kodeks. Zamiast sklejać po-
szczególne karty papirusu w długą wstęgę, poczęto je łamać w połowie i kłaść jedna w drugą,
a następnie przeszywać przez środek, tak jak to ma miejsce obecnie w zeszytach szkolnych.
Pokryte jednostajnymi rzędami czarnych liter karty kodeksów miały charakter dość mono-
tonny i prędko nużyły wzrok. By temu zapobiec poczęto ozdabiać tekst barwnymi elementami
dekoracyjnymi, które z czasem uczyniły książki rękopiśmienne wspaniałymi zabytkami sztuki.
Ośrodkami produkcji kodeksów, począwszy od wczesnego średniowiecza, były skryptoria
klasztorne i katedralne. Kierowali nimi przeważnie opaci i biskupi.
Gim4 ZT&BW
Strona 4 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Największe zasługi dla książki średniowiecznej położył zakon benedyktynów, założony w
529 roku przez św. Benedykta z Nursji na górze Monte Cassino we Włoszech.
Pierwsze rękopisy przybyły do Polski wraz z zagranicznym duchowieństwem jeszcze w cza-
sach panowania Mieszka I. Inne trafiły na dwór Piastów w postaci darów, jak na przykład
Ordo Romanorum (Liturgia rzymska), ofiarowana około 1027 roku Mieszkowi II przez księż-
nę Matyldę Lotaryńską.
W XIII wieku występuje już wyraz
nie rodzima produkcja rękopisów. Do najstarszych za-
bytków piśmiennictwa polskiego należą roczniki, kroniki i żywoty świętych.
Kodeksy rękopiśmienne wytwarzano aż do połowy XVIII wieku. Jednakże po wynalezieniu i
upowszechnieniu druku, stanowiły one jedynie margines wśród masowej produkcji książek,
tłoczonych w prasach drukarskich i ilustrowanych tanimi technikami graficznymi.
W XI wieku chiński kowal Pi Sheng wpadł na pomysł zastosowania do druku ruchomych
czcionek, które sporządził z gliny i wypalił.
W Europie sztukę drukowania ruchomymi czcionkami drewnianymi, a póz
niej także oło-
wianymi i cynowymi, zapoczątkować miał w pierwszej połowie XV wieku Wawrzyniec Coster
w holenderskim mieście Haarlem.
Według podań krążących w Holandii, Gutenberg zapoznał się z wynalazkiem Costera, a
następnie wykorzystał do swojego odkrycia. Miało to mieć miejsce w 1434 roku.
B. Szyndler, I książki mają swoją historię, Warszawa 1982.
Zadanie 10. (0  1)
Książki drukowane mogły pojawić się już na dworze:
A. Bolesława Chrobrego,
B. Kazimierza Odnowiciela,
C. Zygmunta Augusta,
D. Kazimierza Wielkiego.
Zadanie 11. (0  1)
Do najstarszych zabytków piśmiennictwa polskiego należą:
A. kalendarze, roczniki, żywoty świętych,
B. roczniki, żywoty świętych, kroniki,
C. żywoty świętych, eposy rycerskie, kalendarze,
D. kroniki, roczniki, nowele.
Zadanie 12. (0  1)
W jakim słowniku znajdziesz wyjaśnienie słowa volumen?
A. SÅ‚ownik poprawnej polszczyzny,
B. Słownik frazeologiczny języka polskiego,
C. Słownik wyrazów obcych,
D. SÅ‚ownik ortograficzny.
Gim4 ZT&BW
Strona 5 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 13. (0  1)
Ośrodkami produkcji kodeksów, począwszy od wczesnego średniowiecza, były skryptoria
klasztorne i katedralne.
W powyższym wypowiedzeniu użyto dwóch przecinków, by wydzielić:
A. trzy zdania współrzędne,
B. jednorodne części zdania,
C. zdanie nadrzędne spośród podrzędnych,
D. imiesłowowy równoważnik zdania.
Zadanie 14. (0  1)
Który związek wyrazowy ma przenośne znaczenie?
A. rodzima produkcja rękopisów,
B. zwój papirusowy,
C. kasta kapłańska,
D. wpaść na pomysł.
Tekst II
Spośród publikowanych dokumentów pierwotnych w przekazywaniu treści naukowych wy-
różnić należy przede wszystkim książki, których zaletą jest między innymi wyczerpujące przed-
stawienie określonej problematyki. Zawierają one z reguły obszerne, sprawdzone wcześniej i
powszechnie zaakceptowane informacje. Wartość informacyjna książek podniesiona została
przez rozbudowę aparatu pomocniczego w postaci spisów treści, indeksów, streszczeń autor-
skich, bibliografii załącznikowych itp.
Ze względu na sposób przedstawienia problemu, konstrukcję wewnętrzną dzieła, jego za-
kres i przeznaczenie wyróżnić można wśród książek wiele kategorii, z których w komunikacji
naukowej największe znaczenie mają monografie, podręczniki i materiały z konferencji na-
ukowych. Monografia jest to obszerna praca naukowa lub popularnonaukowa, dążąca do
wszechstronnego i wyczerpującego przedstawienia określonego zagadnienia, zjawiska, okresu
osoby lub przedmiotu. Podręczniki są to publikacje, przedstawiające zazwyczaj zarys podsta-
wowych wiadomości z danej dziedziny i przeznaczone do celów dydaktycznych. Zawarty w
nich materiał dostosowany jest do poziomu odbiorców. Jako z
ródło informacji naukowej
szczególną wartość mają podręczniki akademickie (dla studentów szkół wyższych), w tytułach
których spotyka się różne terminy, jak: prolegomena, propedeutyka, wstęp do, oznaczające
ogólne, systematyczne wprowadzenie do jakiegoś zagadnienia lub dyscypliny naukowej, za-
wierającej jej podstawy, kompendium, czyli po prostu podręcznik, oraz skrypt, czyli podręcz-
nik akademicki, będący najczęściej zbiorem wykładów z danego przedmiotu.
Podręczniki zawierające zazwyczaj wiadomości i określenia o charakterze podstawowym
są jednak czasem wykorzystywane przez pracowników naukowych w celu zapoznania się z
problematyka nieznanej im dziedziny.
E. Chmielewska  Gorczyca, B. Sosińska  Kalata,
Informacja naukowa z elementami naukoznawstwa,
WSiP, Warszawa 1991 r.
Gim4 ZT&BW
Strona 6 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 15. (0  1)
Co to jest kompendium?
A. wprowadzenie, wstęp do jakiejś dziedziny wiedzy,
B. podręcznik zawierający zbiór lub zarys podstawowych wiadomości z danej dziedziny,
C. zbiór wykładów z określonej dziedziny wiedzy,
D. wstępne rozważania, przedmowa.
Zadanie 16. (0  1)
Wskaż tytuł książki będącej monografią:
A. Opowieść wigilijna,
B. Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela,
C. Pan Tadeusz,
D. Mielec. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu.
Zadanie 17. (0  1)
Główną zaletą książek w przekazywaniu treści naukowych jest:
A. wyczerpujące przedstawienie określonej tematyki,
B. spis treści,
C. ogólne przedstawienie określonej problematyki,
D. język literacki.
Zadanie 18. (0  1)
Podręcznik akademicki to:
A. skoroszyt,
B. skrypt,
C. skorowidz,
D. suplement.
Zadanie 19. (0  1)
Pierwsze zdanie Tekstu II jest:
A. zawiadomieniem,
B. zdaniem złożonym współrzędnie,
C. zdaniem złożonym z podrzędnym przydawkowym,
D. zdaniem bezpodmiotowym.
Zadanie 20. (0  1)
Przymiotnik popularnonaukowy zaliczamy do:
A. zestawień,
B. zrostów,
C. złożeń,
D. neologizmów.
Gim4 ZT&BW
Strona 7 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 21. (0  1)
Na podstawie Tekstu II podaj dwie cechy odróżniające podręcznik od monografii.
Podręcznik:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Monografia:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (0  1)
Udziel jednozdaniowej odpowiedzi na pytanie: Jak szukasz informacji w książce, nie czy-
tając jej w całości?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 23. (0  1)
Nadaj własny tytuł Tekstowi I:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 24. (0  1)
W których wiekach:
A. Mieszkowi II ofiarowano Ordo Romanorum,
B. wydano książkę, której fragmentem jest Tekst I,
C. założono zakon benedyktynów,
D. Gutenberg zastosował ruchome czcionki?
Wpisz oznaczenia literowe w odpowiednie odcinki na osi czasu, posługując się Tekstem I:
III II I I II III IV V VI X XI XII XIII XIV XV XVI XIX XX XXI
Gim4 ZT&BW
Strona 8 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 25. (0  1)
Nazwij rodzaje książek przedstawionych na ilustracjach, wykorzystując informacje z
Tekstu I i wiadomości zdobyte na lekcjach historii:
A. & & & & & & & & & & & B. & & & & & & & & & & C. & & & & & & & & & &
Zadanie 26 (0  3)
Napisz tekst, który zostałby zamieszczony w encyklopedii jako objaśnienie hasła książka.
książka  .......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 27 (0  5)
Zostałeś przewodniczącym Klubu Miłośników Książki. Zredaguj zawiadomienie o spo-
tkaniu członków i sympatyków klubu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Gim4 ZT&BW
Strona 9 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Zadanie 28 (0  17)
Książka, którą bierzemy do ręki, może wciągnąć nas w niesamowitą przygodę, może nas
odmienić, a czasem staje się przyczyną śmierci.
Uzasadnij słuszność tego stwierdzenia, odwołując się do przykładów z literatury i do
własnych przemyśleń.
Pamiętaj, że twoja praca zostanie sprawdzona, jeśli będzie zgodna z tematem i zajmie co naj-
mniej połowę wyznaczonego miejsca.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Gim4 ZT&BW
Strona 10 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Gim4 ZT&BW
Strona 11 z 12
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych
                                                                               
Brudnopis
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Gim4 ZT&BW
Strona 12 z 12