Porady prawne
O
Ochrona przeciwpożarowa
c
h
r
o
n
a
p
r
z
e
c
i
w
p
o
ż
a
r
o
w
a
w
w kościele  cz. II
k
o
Å›
c
i
e
l
e

c
z
.
I
I
W zakresie ochrony przeciwpożarowej proboszcz obowiązany jest
współpracować z właściwym miejscowo komendantem powiato-
wym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.
Zasady przeciwpożarowe
GRAŻYNA ŚWIDERSKA
a wymagania budowlane i techniczne
inspektor pracy  specjalista Głównego Inspektoratu
Każdy budynek (w tym także obiekty sakralne) w zależności
Państwowej Inspekcji Pracy; autorka wielu publikacji
i artykułów z dziedziny ochrony pracy
od potrzeb może być wyposażony w instalacje i urządzenia tech-
niczne na trwałe z nim związane, takie jak wszelkie typy instala-
cji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, gazowej, wentylacyjnej,
klimatyzacyjnej, ogrzewania czy antywłamaniowej.
Ponadto, biorąc po uwagę ochronę przeciwpożarową, budynek
może być wyposażony w inne fakultatywne typy instalacji: odgro-
Proboszcz jako zarzÄ…dca obiektu
mową, wodociągową przeciwpożarową, systemu sygnalizacji po-
żarowej lub instalację dz
więkowego systemu ostrzegawczego.
parafialnego jest zobowiÄ…zany
P
użytkować budynek zgodnie Ważne
Oprócz instalacji w budynku/kościele niezbędne są stałe urządze-
z wymaganiami przepisów
nia gaśnicze i różne typy podręcznego sprzętu gaśniczego.
techniczno-budowlanych oraz
Podręczny sprzęt gaśniczy
Liczba sprzętu gaśniczego w kościele jest zależna od kilku czyn-
ochrony przeciwpożarowej
ników: kategorii zagrożenia ludzi (dla kościoła ZL I), wielkości
obciążenia ogniowego oraz powierzchni kościoła.
i w tym zakresie ponosi
Ważne
odpowiedzialność prawną.
Jeżeli kościół został zaliczony do ZL I, proboszcz jest obowiąza-
ny umieÅ›cić w nim jednÄ… gaÅ›nicÄ™ na każde 100 m² powierzchni
strefy pożarowej.
24 www.ecclesia.elamed.pl
fot. Shutterstock
6/08
Porady prawne
Stosowanie i rozmieszczanie gaśnic W budynkach powinny być stosowane różne rodzaje punktów
Obiekt budowlany/kościół powinien być wyposażony w gaśnice poboru wody do celów przeciwpożarowych, z zasilaniem zapew-
przenośne spełniające wymagania Polskich Norm. nionym przez co najmniej 2 godziny. Chodzi w tym miejscu o hy-
drant wewnętrzny z wężem półsztywnym, zwany dalej  hydran-
Ważne tem 25 , hydrant wewnętrzny z wężem płasko składanym, zwany
Gaśnice w kościele powinny być rozmieszczone w miejscach ła- dalej  hydrantem 52 , oraz zawór hydrantowy, zwany dalej  zawo-
two dostępnych i widocznych, w szczególności zaś przy wejściach rem 52 , umieszczony na pionie nawodnionym w budynkach wy-
do kościoła, na klatkach schodowych, na korytarzach, a także przy sokich i wysokościowych, bez wyposażenia w wąż pożarniczy.
wyjściach z pomieszczeń obiektu sakralnego. Przeciwpożarowa sieć wodociągowa powinna być wykonana
Przy rozmieszczaniu gaśnic należy spełnić kilka istotnych wa- jako sieć obwodowa. Dopuszcza się budowę rozgałęzieniowej sieci
runków, a mianowicie: odległość z każdego miejsca w kościele, wodociągowej poza obszarami miejskimi oraz tam, gdzie łączna
w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie wymagana ilość wody nie przekracza 20 dm3/s.
powinna być większa niż 30 m, a do gaśnic powinien być zapew- Dopuszczalna jest także budowa odgałęzień z sieci obwodowej
niony dostęp o szerokości co najmniej 1 m. Nie należy natomiast w celu zasilania hydrantów zewnętrznych.
instalować gaśnic na zewnątrz kościoła. Hydranty wewnętrzne powinny ponadto spełniać wymagania
Polskich Norm dotyczących tych urządzeń, będących odpowied-
Stałe urządzenia gaśnicze nikami norm europejskich (EN). Również zawory 52 winny być
Stosowanie stałych urządzeń gaśniczych zawierających zapas środka zgodne z Polskimi Normami dotyczącymi tych urządzeń.
gaśniczego i uruchamianych samoczynnie we wczesnej fazie rozwo-
ju pożaru jest wymagane między innymi w zabytkach budowlanych, Ważne
wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgod- W stosunku do obiektów sakralnych wzniesionych przed 1 lipca
nieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej. 2003 r. wymagania określone wyżej obowiązują tylko przy przebu-
Stosowanie stałych urządzeń gaśniczych wodnych jest wymaga- dowie i rozbudowie przeciwpożarowej instalacji wodociągowej.
ne także w wysokościowych budynkach użyteczności publicznej. Hydranty 25 i 52 oraz zawory 52 powinny być umieszczane przy
drogach komunikacji ogólnej, w szczególności zaś przy wejściach
Przeciwpożarowa instalacja wodociągowa do budynku, na każdej kondygnacji budynku, przy czym w budyn-
Wymagania dla przeciwpożarowej instalacji wodociągowej obo- kach wysokich i wysokościowych zaleca się lokalizację zaworów
wiązują od 1 lipca 2003 r. hydrantowych w przedsionkach przeciwpożarowych. Niezbędne
25
[e-mail]
6/08
Porady prawne
Rodzaje
Sposób działania
środków gaśniczych
woda
woda z dodatkiem
chłodzący
środków zmniejszających
lub zwiększających lepkość
dwutlenek węgla
azot
para wodna
tłumiący
gazy spalinowe
dwutlenek siarki
piany chemiczne
chłodząco-tłumiący piany chemiczne i mechaniczne
proszki gaśnicze BCF
antykataliczny
halony
Rodzaje środków gaśniczych
są także w przejściach i na korytarzach, w tym w holach i na kory- Ważne
tarzach poszczególnych kondygnacji budynków wysokich i wyso- Obiekt posiadający stałe urządzenia gaśnicze nie musi być wypo-
kościowych, jak również przy wejściach na poddasza. sażony w system sygnalizacji pożarowej. Nie oznacza to, że wła-
ściciel/zarządca obiektu jest zwolniony z obowiązku połączenia
Sygnalizacja przeciwpożarowa tych urządzeń z komendą lub jednostką ratowniczo-gaśniczą
Stosowanie systemu sygnalizacji przeciwpożarowej, obejmujące- Państwowej Straży Pożarnej w sposób zapewniający samoczyn-
go urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe służące do samoczynne- ne przekazywanie informacji o pożarze.
go wykrywania i przekazywania informacji o pożarze, jest wy- Sposób połączenia urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych syste-
magane w salach widowiskowych o liczbie miejsc powyżej 1500, mu sygnalizacji pożarowej z komendą lub jednostką ratowniczo-
budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych, gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej właściciel/zarządca obiektu
a także w budynkach zamieszkania zbiorowego, np. w noclegow- jest obowiązany uzgodnić z właściwym miejscowo komendantem
niach o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50. powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.
Co szczególnie istotne, wymogi te dotyczą także zabytków bu-
dowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zewnętrzne gaszenie pożaru
Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwo- Zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru wyma-
wej Straży Pożarnej. gają jednostki osadnicze o liczbie mieszkańców przekraczającej
100 osób, które nie stanowią zabudowy kolonijnej, a także znaj-
Instalacja dz
więkowego systemu ostrzegawczego dujące się w ich granicach budynki użyteczności publicznej i za-
Stosowanie dz
więkowego systemu ostrzegawczego, umożliwia- mieszkania zbiorowego.
jącego nadawanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów Do takich obiektów należą też obiekty budowlane niebędące
głosowych w celu ostrzeżenia osób przebywających w budyn- budynkami, przeznaczone dla potrzeb użyteczności publicznej,
ku, wysyłanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z syste- w których znajduje się strefa pożarowa przeznaczona do jednocze-
mu sygnalizacji pożarowej, a także od operatora, jest wymagane snego przebywania ponad 50 osób na powierzchni do 2000 m.
m.in. w budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysoko- Obostrzenie to dotyczy także budynków użyteczności publicz-
ściowych. nej (w tym kościołów), które nie znajdują się w granicach jedno-
W obiektach budowlanych, w których zastosowano dz
więkowy stek osadniczych, o kubaturze brutto przekraczającej 2500 m3 lub
system ostrzegawczy, nie powinny być stosowane inne urzÄ…dze- o powierzchni przekraczajÄ…cej 500 m².
nia akustyczne służące alarmowaniu użytkowników tego obiektu Wymagana ilość wody do celów przeciwpożarowych dla bu-
(poza służbami dozoru lub ochrony). dynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz
26 www.ecclesia.elamed.pl
6/08
Porady prawne
innych obiektów budowlanych o takim przeznaczeniu, służąca Śmiercionośny obiekt
do zewnętrznego gaszenia pożaru, wynosi dla budynku o kuba- Użytkowany obiekt zagraża życiu przebywających w nim ludzi,
turze brutto do 2500 m3 i o powierzchni wewnÄ™trznej do 500 m², jeÅ›li brak w nim dróg ewakuacyjnych, a także, gdy na drogach
położonego na terenie jednostki osadniczej  10 dm3/s z co naj- znajdują się wykładziny podłogowe, okładziny ścienne i sufi-
mniej jednego hydrantu o średnicy 80 mm lub zapas wody 100 m3 tu wykonane z materiałów łatwo palnych oraz kopcących pod
w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym. wpływem ognia.
Natomiast dla budynku o kubaturze brutto do 2500 m3 i o po- Problem pojawia się także wówczas, kiedy nie zapewnio-
wierzchni wewnÄ™trznej do 500 m², poÅ‚ożonego na terenie jed- no dwóch kierunków ewakuacji (tam gdzie to jest koniecz-
nostki osadniczej  10 dm3/s z co najmniej jednego hydrantu ne), nie wydzielono ewakuacyjnej klatki schodowej budynku
o średnicy 80 mm lub zapas wody 100 m3 w przeciwpożarowym wysokiego innego niż mieszkalny oraz nie ma zabezpieczeń
zbiorniku wodnym. przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych (tam gdzie są one
Dla wszelkich typów budynków, których nie można zaliczyć niezbędne).
do wymienionych wyżej, parametry te wynoszą 20 dm3/s łącznie Budynek nie jest także dla ludzi całkowicie bezpieczny, kiedy
z co najmniej dwóch hydrantów o średnicy 80 mm lub zapas wody brak w nim wymaganego oświetlenia awaryjnego w strefie pożaro-
200 m3 w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym. wej, zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II lub
Z kolei dla obiektów budowlanych niebędących budynkami, ZL V albo na drodze ewakuacyjnej prowadzącej z tej strefy na ze-
w których znajduje się strefa pożarowa przeznaczona do jedno- wnątrz budynku.
czesnego przebywania ponad 50 osób na powierzchni do 2000 m²,
wymagana ilość wody wynosi 10 dm3/s z co najmniej jednego Ewakuacja
hydrantu o średnicy 80 mm lub też konieczny jest zapas wody Droga ewakuacyjna  to bezpośrednia droga albo pozioma i pio-
100 m3 w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym. nowa droga komunikacji ogólnej prowadząca z pomieszczeń (tu:
Poważną komplikacją jest czasem brak z
ródła zapewnia- z kościoła), w których przebywają ludzie, do bezpiecznego miejsca
jącego wymaganą ilość wody do celów przeciwpożarowych na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej. Wyjścia
Wówczas właściwy miejscowo komendant powiatowy (miej- na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami.
ski) Państwowej Straży Pożarnej może wskazać, na czas okre- Drzwi wyjść ewakuacyjnych z kościoła/budynku przeznaczo-
ślony, zastępcze z
ródło wody do celów przeciwpożarowych, nego dla więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz.
w szczególności naturalny lub sztuczny zbiornik wody, stud- Wymaganie to nie dotyczy kościoła/budynku wpisanego do reje-
nię albo ciek wodny. stru zabytków.
6/08