dysleksja
Miejsce
na naklejkÄ™
z kodem szkoły
MFA-P1A1P-062
EGZAMIN MATURALNY
Z FIZYKI I ASTRONOMII
Arkusz I
ARKUSZ I
POZIOM PODSTAWOWY
MAJ
Czas pracy 120 minut
ROK 2006
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. Sprawdz
, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron (zadania
1  21). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu
nadzorujÄ…cego egzamin.
2. RozwiÄ…zania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzÄ…cy do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraz
nie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
7. Podczas egzaminu możesz korzystać z karty wybranych
wzorów i stałych fizycznych, linijki oraz kalkulatora.
8. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.
Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Za rozwiÄ…zanie
9. Na karcie odpowiedzi wpisz swojÄ… datÄ™ urodzenia i PESEL.
wszystkich zadań
Zamaluj pola odpowiadajÄ…ce cyfrom numeru PESEL.
można otrzymać
Å‚Ä…cznie
Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.
50 punktów
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed
rozpoczęciem pracy
KOD
PESEL ZDAJ
CEGO ZDAJ
CEGO
2 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadania zamknięte
W zadaniach od 1. do 10. wybierz i zaznacz na karcie odpowiedzi jednÄ… poprawnÄ…
odpowiedz
.
Zadanie 1. (1 pkt)
Tomek wchodzi po schodach z parteru na piętro. Różnica wysokości między parterem
a piętrem wynosi 3 m, a łączna długość dwóch odcinków schodów jest równa 6 m. Wektor
całkowitego przemieszczenia Tomka ma wartość
A. 3 m
B. 4,5 m
C. 6 m
D. 9 m
Zadanie 2. (1 pkt)
Wykres przedstawia zależność wartości prędkości od czasu dla ciała o masie 10 kg,
spadającego w powietrzu z dużej wysokości. Analizując wykres można stwierdzić, że podczas
pierwszych 15 sekund ruchu wartość siły oporu
v, m/s
50
A. jest stała i wynosi 50 N.
B. jest stała i wynosi 100 N.
C. rośnie do maksymalnej wartości 50 N.
D. rośnie do maksymalnej wartości 100 N.
t, s
5 10 15 20
Zadanie 3. (1 pkt)
Rysunek przedstawia linie pola elektrostatycznego układu dwóch punktowych ładunków.
Analiza rysunku pozwala stwierdzić, że ładunki są
A. jednoimienne i |qA| > |qB|
B. jednoimienne i |qA| < |qB|
C. różnoimienne i |qA| > |qB|
D. różnoimienne i |qA| < |qB|
Zadanie 4. (1 pkt)
235
JÄ…dro izotopu U zawiera
92
A. 235 neutronów.
B. 327 nukleonów.
C. 143 neutrony.
D. 92 nukleony.
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
Arkusz I
Zadanie 5. (1 pkt)
Zdolność skupiająca zwierciadła kulistego wklęsłego o promieniu krzywizny 20 cm ma
wartość
A. 1/10 dioptrii.
B. 1/5 dioptrii.
C. 5 dioptrii.
D. 10 dioptrii.
Zadanie 6. (1 pkt)
Piłkę o masie 1 kg upuszczono swobodnie z wysokości 1 m. Po odbiciu od podłoża piłka
wzniosła się na maksymalną wysokość 50 cm. W wyniku zderzenia z podłożem i w trakcie
ruchu piłka straciła energię o wartości około
A. 1 J
B. 2 J
C. 5 J
D. 10 J
Zadanie 7. (1 pkt)
Energia elektromagnetyczna emitowana z powierzchni Słońca powstaje w jego wnętrzu
w procesie
A. syntezy lekkich jÄ…der atomowych.
B. rozszczepienia ciężkich jąder atomowych.
C. syntezy związków chemicznych.
D. rozpadu związków chemicznych.
Zadanie 8. (1 pkt)
Stosowana przez Izaaka Newtona metoda badawcza, polegajÄ…ca na wykonywaniu
doświadczeń, zbieraniu wyników swoich i cudzych obserwacji, szukaniu w nich regularności,
stawianiu hipotez, a następnie uogólnianiu ich poprzez formułowanie praw, to przykład
metody
A. indukcyjnej.
B. hipotetyczno-dedukcyjnej.
C. indukcyjno-dedukcyjnej.
D. statystycznej.
Zadanie 9. (1 pkt)
Optyczny teleskop Hubble a krąży po orbicie okołoziemskiej w odległości około 600 km od
powierzchni Ziemi. Umieszczono go tam, aby
A. zmniejszyć odległość do fotografowanych obiektów.
B. wyeliminować zakłócenia elektromagnetyczne pochodzące z Ziemi.
C. wyeliminować wpływ czynników atmosferycznych na jakość zdjęć.
D. wyeliminować działanie sił grawitacji.
Zadanie 10. (1 pkt)
Podczas odczytu za pomocą wiązki światła laserowego informacji zapisanych na płycie CD
wykorzystywane jest zjawisko
A. polaryzacji.
B. odbicia.
C. załamania.
D. interferencji.
4 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadania otwarte
Rozwiązanie zadań o numerach od 11 do 21 należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod
treścią zadania.
Zadanie 11. Klocek (5 pkt)
Drewniany klocek przymocowany jest do ściany za pomocą nitki, która wytrzymuje naciąg
siłą o wartości 4 N. Współczynnik tarcia statycznego klocka o podłoże wynosi 0,2.
W obliczeniach przyjmij, że wartość przyspieszenia ziemskiego jest równa 10 m/s2.
11.1 (3 pkt)

Oblicz maksymalną wartość powoli narastającej siły F , z jaką można poziomo ciągnąć
klocek, aby nitka nie uległa zerwaniu.
11.2 (2 pkt)
Oblicz wartość przyspieszenia, z jakim będzie poruszał się klocek, jeżeli usunięto nitkę
łączącą klocek ze ścianą, a do klocka przyłożono poziomo skierowaną siłę o stałej wartości
6 N. Przyjmij, że wartość siły tarcia kinetycznego jest równa 1,5 N.
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5
Arkusz I
Zadanie 12. Krople deszczu (4 pkt)
Z krawędzi dachu znajdującego się na wysokości 5 m nad powierzchnią chodnika spadają
krople deszczu.
12.1 (2 pkt)
Wykaż, że czas spadania kropli wynosi 1 s, a jej prędkość końcowa jest równa 10 m/s.
W obliczeniach pomiń opór powietrza oraz przyjmij, że wartość przyspieszenia ziemskiego
jest równa 10 m/s2.
12.2 (2 pkt)
Uczeń, obserwując spadające krople ustalił, że uderzają one w chodnik w jednakowych
odstępach czasu co 0,5 sekundy. Przedstaw na wykresie zależność wartości prędkości od
czasu dla co najmniej 3 kolejnych kropli. Wykonując wykres przyjmij, że czas spadania
kropli wynosi 1 s, a wartość prędkości końcowej jest równa 10 m/s.
Nr zadania 11.1 11.2 12.1 12.2
Wypełnia
Maks. liczba pkt 3 2 2 2
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
6 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadanie 13. Roleta (3 pkt)
Roleta okienna zbudowana jest z wałka, na którym nawijane jest płótno zasłaniające okno
(rys). Roletę można podnosić i opuszczać za pomocą sznurka obracającego wałek.
sznurek
roleta
Zadanie 13.1 (1 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego w trakcie podnoszenia rolety ruchem jednostajnym, siła z jaką trzeba
ciągnąć za sznurek nie jest stała. Przyjmij, że średnica wałka nie zależy od ilości płótna
nawiniętego na wałek oraz pomiń siły oporu ruchu.
Zadanie 13.2 (2 pkt)
Oblicz pracę, jaką należy wykonać, aby podnieść rozwiniętą roletę, nawijając całkowicie
płótno na wałek. Długość płótna całkowicie rozwiniętej rolety wynosi 2 m, a jego masa 2 kg.
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 7
Arkusz I
Zadanie 14. Wahadło (4 pkt)
Na nierozciągliwej cienkiej nici o długości 1,6 m zawieszono mały ciężarek, budując w ten
sposób model wahadła matematycznego.
14.1 (2 pkt)
Podaj, czy okres drgań takiego wahadła, wychylonego z położenia równowagi o niewielki kąt
ulegnie zmianie, jeśli na tej nici zawiesimy mały ciężarek o dwukrotnie większej masie.
Odpowiedz
uzasadnij, odwołując się do odpowiednich zależności.
14.2 (2 pkt)
Oblicz liczbę pełnych drgań, które wykonuje takie wahadło w czasie 8 s, gdy wychylono je
o niewielki kąt z położenia równowagi i puszczono swobodnie. W obliczeniach przyjmij, że
wartość przyspieszenia ziemskiego jest równa 10 m/s2.
Nr zadania 13.1 13.2 14.1 14.2
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 2 2 2
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
8 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadanie 15. Satelita (2 pkt)
Satelita krąży po orbicie kołowej wokół Ziemi. Podaj, czy następujące stwierdzenie jest
prawdziwe:
 Wartość prędkości liniowej tego satelity zmaleje po przeniesieniu go na inną orbitę kołową
o większym promieniu .
Odpowiedz
uzasadnij, odwołując się do odpowiednich zależności.
Zadanie 16. Pocisk (4 pkt)
Stalowy pocisk, lecący z prędkością o wartości 300 m/s wbił się w hałdę piasku i ugrzązł
w niej.
16.1 (3 pkt)
Oblicz maksymalny przyrost temperatury pocisku, jaki wystÄ…pi w sytuacji opisanej w zadaniu
przyjmując, że połowa energii kinetycznej pocisku została zamieniona na przyrost energii
wewnÄ™trznej pocisku. CiepÅ‚o wÅ‚aÅ›ciwe żelaza wynosi 450 J/(kg·K).
16.2 (1 pkt)
Wyjaśnij krótko, na co została zużyta reszta energii kinetycznej pocisku.
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9
Arkusz I
Zadanie 17. Proton (5 pkt)
W jednorodnym polu magnetycznym, którego wartość indukcji wynosi 0,1 T, krąży w próżni
proton po okręgu o promieniu równym 20 cm. Wektor indukcji pola magnetycznego jest
prostopadły do płaszczyzny rysunku i skierowany za tę płaszczyznę.
17.1 (2 pkt)
Zaznacz na rysunku wektor prędkości protonu. Odpowiedz
krótko uzasadnij, podając
odpowiednią regułę.
17.2 (3 pkt)
Wykaż, że proton o trzykrotnie większej wartości prędkości krąży po okręgu o trzykrotnie
większym promieniu.
Nr zadania 15 16.1 16.2 17.1 17.2
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 3 1 2 3
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
10 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadanie 18. Dwie soczewki (3 pkt)
Dwie identyczne soczewki płasko-wypukłe wykonane ze szkła zamocowano na ławie
optycznej w odległości 0,5 m od siebie tak, że główne osie optyczne soczewek pokrywają się.
Na pierwszą soczewkę wzdłuż głównej osi optycznej skierowano równoległą wiązkę światła,
która po przejściu przez obie soczewki była nadal wiązką równoległą biegnącą wzdłuż
głównej osi optycznej.
18.1 (1 pkt)
Wykonaj rysunek przedstawiajÄ…cy bieg wiÄ…zki promieni zgodnie z opisanÄ… sytuacjÄ…. Zaznacz
na rysunku położenie ognisk dla obu soczewek.
główna oś optyczna
18.2 (2 pkt)
Oblicz ogniskową układu zbudowanego w powietrzu z tych soczewek po złożeniu ich płaskimi
powierzchniami. Przyjmij, że promienie krzywizny soczewek wynoszą 12,5 cm, a bezwzględne
współczynniki załamania światła w powietrzu oraz szkle wynoszą odpowiednio 1 i 1,5.
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 11
Arkusz I
Zadanie 19. Echo (3 pkt)
Jeżeli dwa jednakowe dz
więki docierają do ucha w odstępie czasu dłuższym niż 0,1 s są
słyszane przez człowieka oddzielnie (powstaje echo). Jeśli odstęp czasu jest krótszy od 0,1 s
dwa dz
więki odbieramy jako jeden o przedłużonym czasie trwania (powstaje pogłos). Oblicz,
w jakiej najmniejszej odległości od słuchacza powinna znajdować się pionowa ściana
odbijajÄ…ca dz
więk, aby po klaśnięciu w dłonie słuchacz usłyszał echo. Przyjmij, że wartość
prędkości dz
więku w powietrzu wynosi 340 m/s.
Zadanie 20. Zbiornik z azotem (3 pkt)
Stalowy zbiornik zawiera azot pod ciśnieniem 1200 kPa. Temperatura gazu wynosi 27oC.
Zbiornik zabezpieczony jest zaworem bezpieczeństwa, który otwiera się gdy ciśnienie gazu
przekroczy 1500 kPa. Zbiornik wystawiono na działanie promieni słonecznych, w wyniku
czego temperatura gazu wzrosła do 77oC. Podaj, czy w opisanej sytuacji nastąpi otwarcie
zaworu. Odpowiedz
uzasadnij, wykonując niezbędne obliczenia. Przyjmij, że objętość
zbiornika mimo ogrzania nie ulega zmianie.
Nr zadania 18.1 18.2 19 20
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 2 3 3
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
12 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Arkusz I
Zadanie 21. Energia wiÄ…zania (4 pkt)
Wykres przedstawia przybliżoną zależność energii wiązania jądra przypadającej na jeden
nukleon od liczby masowej jÄ…dra.
21.1 (2 pkt)
Oblicz wartość energii wiązania jądra izotopu radonu (Rn) zawierającego 86 protonów
i 134 neutrony. Wynik podaj w megaelektronowoltach.
21.2 (2 pkt)
Wyjaśnij krótko pojęcie jądrowego niedoboru masy ( deficytu masy ). Zapisz formułę
matematyczną pozwalającą obliczyć wartość niedoboru masy, jeśli znana jest energia
wiÄ…zania jÄ…dra.
Nr zadania 21.1 21.2
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 2
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 13
Arkusz I
BRUDNOPIS