INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ I INSTALACJI ENERGETYCZNYCH

ZAA 4 KLASYFIKACJA POMIESZCZEC
FIRMA
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
SPIS TREŚCI
Decyzja wprowadzająca
Wstęp
Przepisy i normy związane
Zestawienie urządzeń
str. 4
Postanowienia ogólne
str. 4
Przeznaczenie instrukcji
str. 4
Obowiązywanie i aktualizacja instrukcji
str. 4
Zasady ogólne eksploatacji
str. 4
Charakterystyka urządzeń i instalacji energetycznych
str. 4
Układy automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań
str. 4
Zestaw rysunków i schematów
str. 4
Czynności związane z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia
energetycznego w warunkach normalnej pracy pieca
str. 4
Zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy pieca
str. 4
Wymagania w zakresie konserwacji, napraw, remontów oraz terminy przeprowadzania przeglądów,
prób i pomiarów;
str. 4
Wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją pieca
str. 4
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
str. 4
Wymagania przepisów przeciwpożarowych
str. 4
Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z
eksploatacją pieca
str. 4
Organizacja prac eksploatacyjnych
str. 4
Wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji,
łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony stosowanych w celu
ograniczenia ryzyka zawodowego
1. POSTANOWIENIA OGÓLNE
1. Przeznaczenie instrukcji
2. Obowiązywanie i aktualizacja instrukcji
3. Zakres rzeczowy instrukcji
4. Zasady ogólne
5. Podstawowe pojęcia
6. Dokumentacja techniczna
7. Statystyka i sprawozdawczość
8. Organizacja remontów
3
9. Awarie urządzeń
10. Organizacja bezpiecznej pracy
11. Przygotowanie pracowników
12. Organizacja dyżurów
13. Pierwsza pomoc przedlekarska
14. Ochrona przeciwpożarowa
2. INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZDZEC I INSTALACJI
ELEKTROENERGETYCZNYCH
1. Obowiązki odbiorcy energii elektrycznej
2. Charakterystyka urządzeń elektrycznych nn
3. Sprzęt ochronny
4. Ochrona przeciwporażeniowa
5. Instalacje elektroenergetyczne
6. Napęd elektryczny
7. Kondensatory do kompensacji mocy biernej
8. Oświetlenie elektryczne
9. Spawarki
10. Urządzenia prostownikowe
11. Piece odlewnicze
12. Uziomy i instalacja Odgromowa
13. BHP
14. Postanowienia końcowe
3. INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZDZEC I INSTALACJI
CIEPLNYCH
1. Organizacja pracy
2. Charakterystyka urządzeń cieplnych
3. Eksploatacja kotłów
4. Wymienniki ciepła
5. Sieci i instalacje cieplne
6. Składowanie paliwa
7. BHP
8. Tabela temperatur
4. INSTRUKCJA EKSPLOATACJI POMP I WENTYLATORÓW
1. Charakterystyka i eksploatacja pomp
2. Remonty i przeglądy pomp
3. Charakterystyka i eksploatacja wentylatorów
4. Remonty i przeglądy wentylatorów
5. BHP przy wentylatorach i pompach
6. Postanowienia końcowe
5. INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZDZEC I INSTALACJI
SPRŻONEGO POWIETRZA
1. Charakterystyka sprężarek i sieci sprężonego powietrza
2. Organizacja pracy
3. Eksploatacja sprężarek
4. Eksploatacja sieci sprężonego powietrza
5. Przeglądy i remonty sprężarek
6. Przeglądy i remonty sieci sprężonego powietrza
4
7. Przeglądy i remonty zbiornika
8. BHP
6. INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZDZEC I INSTALACJI CO2
1. Charakterystyka urządzeń CO2
2. Organizacja pracy
3. Eksploatacja urządzeń CO2
4. Przeglądy i remonty urządzeń CO2
5. BHP
WYKAZ ZAACZNIKÓW
ZAA 1
KARTY URZDZEC WZÓR
KARTA 1A Przetłaczarka CO2
KARTA 1B Pompa CO2
KARTA 1C Sprężarka powietrza
KARTA 1D Piec odlewniczy AC150
KARTA 1E Piec odlewniczy B
KARTA 1F
Kotły CO
ZAA 2
WYKAZ STANOWISK, NA KTÓRYCH PRACOWNICY POWINNI
SPEANIAĆ DODATKOWE WYMAGANIA KWALIFIKACYJNE
ZAA 2a
WYKAZ OSÓB POSIADAJCYCH DODATKOWE UPRAWNIENIA
KWALIFIKACYJNE
ZAA 3
POLECENIA PISEMNE
ZAA 4
KLASYFIKACJA POMIESZCZEC I CZSTOTLIWOŚĆ
POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH
ZAA 5
KARTY REMONTOWE
ZAA 6
PROTOKOAY AWARII
ZAA 7
PROTOKÓA PRZEKAZANIA URZDZENIA DO EKSPLOATACJI
ZAA 8
PLAN PRZEGLDÓW I REMONTÓW
ZAA 9
POTWIERDZENIE PRZYJCIA DO WIADOMOŚCI
5
DECYZJA
Nr ............... z dnia ...............
Zatwierdzam i wprowadzam do stosowania niniejszą instrukcję eksploatacji, jako
obowiązującą przy obsłudze i utrzymaniu urządzeń i instalacji energetycznych w
ZAKAADZIE
.& & & & & & & & & & & .
podpis kierownika zakładu
6
POSTANOWIENIA WSPÓLNE
WSTP
1. Przedmiotem instrukcji są obowiązki i czynności pracowników zakładu eksploatujących oraz
dozorujących pracę urządzeń energetycznych przy zachowaniu obowiązujących przepisów
bezpieczeństwa pracy i eksploatacji technicznej.
2. Obowiązek opracowania instrukcji eksploatacji urządzeń energetycznych wynika z:
a. art. 2374 ż 2 ustawy z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94),
b. ż 41 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami
c. ż 4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. z dnia 23 kwietnia 2013 r.)
1. Instrukcja eksploatacji jest to instrukcja zatwierdzona przez pracodawcę określająca
procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji
energetycznych.
2. Instrukcję eksploatacji opracowano na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej
urządzeń, przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przedmiotowych
warunków technicznych.
3. Instrukcja eksploatacji określa warunki bezpiecznej eksploatacji urządzeń, wynikające z ich
konstrukcji, warunków lokalnych i środowiskowych, w których urządzenie zainstalowano,
procedury bezpieczeństwa i organizacji bezpiecznej pracy specyficznych dla danego,
wymagane kwalifikacje pracowników, harmonogramy przeglądów i remontów oraz wzory
stosowanych druków i protokołów.
4. Przedmiotem instrukcji są obowiązki i czynności pracowników zakładu eksploatujących
oraz dozorujących pracę urządzeń energetycznych przy zachowaniu obowiązujących
przepisów bezpieczeństwa pracy i eksploatacji technicznej.
5. Instrukcja jest przeznaczona dla osób odpowiedzialnych za gospodarkę energetyczną,
osób zajmujących się eksploatacją i konserwacją tych urządzeń .
6. W szczególności znać ją powinien personel odpowiedzialny za ciągłość ruchu
energetycznego i eksploatację urządzeń energetycznych.
7
PRZEPISY ZWIZANE
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz
z 2009 r. Nr 6, poz. 33)
2. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321 ze zmianami
oraz z 2008 r. Nr 227, poz. 1505)
3. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze
zmianami oraz z 2008 r. Nr 227, poz. 1505)
4. Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Przemysłu Ciężkiego oraz Zdrowia z
13.04.1951 r. w sprawie bezpieczeństwa pracy przy sprężarkach powietrznych (Dz. U. Nr 22, poz.
174)
5. Rozporządzenie Rady Ministrów z 31.12.1988 r. w sprawie dozoru technicznego (Dz. U. z 1989 r.
Nr 1, poz. 3, Nr 89, poz. 521)
6. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147,
poz. 1229 ze zmianami oraz z 2008 r. Nr 163, poz. 1015)
7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w
sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U.
Nr 80, poz. 563)
8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze
zmianami oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156)
9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami oraz z
2008 r. Nr 108, poz. 690)
10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 16.03.1998 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla
osób zajmujących się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych
kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie
kwalifikacji, jednostek organizacyjnych przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz
wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. Nr 59, poz. 377)
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania
kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne (Dz. U. nr 75, poz. 866 z dnia 15 września 2000 r.).
12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 pazdziernika 1998 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, pokrywania kosztów
przyłączenia, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i
eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców. (Dz. U. Nr 135 poz. 881),
13. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie energią elektryczną, w tym rozliczeń
z indywidualnymi odbiorcami w lokalach. (Dz. U. 153, poz 1002 z dnia 17 grudnia 1998 r.)
14. Rozporządzenie Ministra gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. z dnia 23 kwietnia 2013 r.)
15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań
dla prostych zbiorników ciśnieniowych (Dz. U. Nr 259, poz. 2171)
8
PRZEZNACZENIE INSTRUKCJI
1. Instrukcja jest przeznaczona dla pracowników pionu technicznego odpowiedzialnych za
gospodarkę energetyczną oraz osób zajmujących się eksploatacją i konserwacją tych
urządzeń
2. W szczególności znać ją powinien personel odpowiedzialny za ciągłość ruchu
energetycznego i eksploatację urządzeń energetycznych.
3. Imiennie osoby, dla których instrukcja jest przeznaczona należy określić w załączniku do
niniejszej instrukcji.
OBOWIZYWANIE I AKTUALIZACJA INSTRUKCJI
1 Niniejsza instrukcja nie narusza obowiązujących przepisów.
2 Instrukcja powinna być aktualizowana w przypadku zmian przepisów lub istotnych zmian
dotyczących eksploatacji urządzeń i instalacji.
3 Instrukcja wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia przez Prezesa zakładu.
ZAKRES RZECZOWY INSTRUKCJI
1 Postanowienia instrukcji odnoszą się do;
2 Urządzeń elektroenergetycznych
3 Kotłowni i instalacji cieplnych oraz urządzeń odbiorczych
4 Pomp i wentylatorów
5 Sprężarek i instalacji sprężonego powietrza
6 Urządzeń wentylacji i klimatyzacji
PODSTAWOWE POJCIA
1) urządzenie energetyczne - urządzenia techniczne stosowane w procesach wytwarzania,
przetwarzania, przesyłania i dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw i energii,
2) instalacja energetyczna - urządzenia energetyczne z układami połączeń między nimi,
3) sieć cieplna - urządzenia i instalacje służące do przesyłania i dystrybucji ciepła z układami
połączeń między nimi,
4) pomieszczenie lub teren ruchu energetycznego - odpowiednio wydzielone pomieszczenie lub
teren bądz część pomieszczenia lub terenu albo przestrzeni w budynkach lub poza
budynkami, w których zainstalowane są urządzenia energetyczne dostępne tylko dla
upoważnionych osób,
6) miejsce pracy - odpowiednio przygotowane stanowisko pracy lub określoną strefę pracy w
zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach
energetycznych,
7) świadectwo kwalifikacyjne - świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną osobę
odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub
eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym,
montażu dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji energetycznych, uzyskane w trybie i
na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
9) pracownicy uprawnieni - pracownicy posiadający sprawdzone i właściwe kwalifikacje w
zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone
świadectwem kwalifikacyjnym,
9
10) pracownicy upoważnieni - pracownicy, którzy w ramach swoich obowiązków służbowych lub
na podstawie polecenia służbowego wykonują określone prace,
11) zespół pracowników - grupa pracowników, w której skład wchodzą co najmniej dwie osoby
wykonujące pracę,
12) zespół pracowników kwalifikowanych - grupa pracowników, w której co najmniej połowa, lecz
nie mniej niż dwie osoby, posiada ważne świadectwa kwalifikacyjne,
13) urządzenia i instalacje energetyczne nieczynne - urządzenia i instalacje energetyczne, do
których za pomocą istniejących łączników i armatury nie ma możliwości podania czynników
stwarzających zagrożenie,
14) poleceniodawca - pracownik, upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację
urządzeń i instalacji energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy,
posiadającego ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru,
16) koordynujący - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik sprawujący dozór nad
eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca,
posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru,
17) dopuszczający - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo
kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upoważniony pisemnie przez prowadzącego
eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wykonywania czynności łączeniowych w
celu przygotowania miejsca pracy,
18) nadzorujący - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo
kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonujący wyłącznie czynności
nadzoru,
19) kierujący zespołem pracowników - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający
ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, kierujący zespołem
pracowników,
20) kierownik robót - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne
świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, do koordynacji prac, gdy w jednym obiekcie
energetycznym jednocześnie pracuje więcej niż jeden zespół pracowników.
10
ZASADY OGÓLNE
1. Prawidłowa eksploatacja urządzeń energetycznych w zakładzie polega na zabezpieczeniu
pewności ruchu tych urządzeń oraz na wykonaniu określonego celu przy możliwie
najmniejszym zużyciu energii [elektrycznej, cieplnej, paliw stałych itp.]
2. Odpowiedzialność za racjonalną gospodarkę energetyczną i prawidłową eksploatację
urządzeń energetycznych ponosi ???.
3. Do zakresu działania osób dozoru nad eksploatacją urządzeń energetycznych należy:
- prowadzenie gospodarki paliwowo energetycznej,
- kierowanie czynnościami osób obsługujących urządzenia energetyczne oraz osób
wykonujących konserwacje i naprawy urządzeń energetycznych,
- kierowanie opracowaniem i prowadzeniem dokumentacji niezbędnej do prawidłowej
eksploatacji urządzeń energetycznych,
- udział w przyjmowaniu urządzeń energetycznych do eksploatacji
- opracowanie projektów zmian instrukcji eksploatacji
- współpraca z organami upoważnionymi do dysponowania mocą urządzeń energetycznych
przyłączonych do wspólnej sieci,
- inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia gospodarki paliwowo
energetycznej
- kontrola stosowania instrukcji eksploatacji
- nadzorowanie właściwego przygotowania i organizacji miejsc pracy w sposób
zabezpieczający przed wypadkami przy pracy
- kontrolowanie realizacji programów pracy urządzeń energetycznych
- nadzorowanie wykonywania pomiarów niezbędnych do racjonalnej gospodarki paliwowo
energetycznej, a w szczególności pomiarów zużycia paliwa i energii, pomiarów roboczych
oraz wykorzystania urządzeń energetycznych
- kontrolowanie zapisów ruchowych oraz sporządzanie ustalonych raportów i sprawozdań
- inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia eksploatacji urządzeń
energetycznych
4. Przyjęcie do eksploatacji urządzeń energetycznych może nastąpić po:
- sprawdzeniu kompletności dokumentacji technicznej
- przeprowadzeniu prób i pomiarów w zakresie umożliwiającym stwierdzenie czy urządzenie
odpowiada oznaczonym warunkom technicznym i założeniom projektowym
- sprawdzeniu czy urządzenie dopuszczone jest do ruchu lub obrotu zgodnie z
obowiązującymi w tym zakresie przepisami
- sprawdzeniu, czy przeprowadzony został odbiór techniczny przez organ dozoru
technicznego o ile urządzenie takiemu odbiorowi podlega
- sprawdzeniu, czy stan urządzenia i przygotowanie jego miejsca pracy odpowiadają
warunkom technicznym oraz wymogom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej
- sporządzeniu protokółu przyjęcia urządzenia energetycznego do eksploatacji.
5. Urządzenia energetyczne nie odpowiadające w pełni oznaczonym warunkom technicznym
mogą być warunkowo przyjęte do eksploatacji na pisemny wniosek kierownika działu
utrzymania ruchu, za zgodą Kierownika Zakładu, jeżeli nie spowoduje to zagrożenia
bezpieczeństwa dla obsługi i otoczenia, a nie przyjęcie do eksploatacji mogłoby spowodować
straty gospodarcze lub zakłócić pracę innych urządzeń.
6. Dla urządzenia energetycznego przyjętego do eksploatacji Kierownik Zakładu wyznacza
pracowników służby eksploatacyjnej oraz osoby do sprawowania dozoru nad eksploatacją
przyjętego urządzenia energetycznego.
7. Każdy wypadek z udziałem pracowników związany z eksploatacją urządzeń energetycznych,
powinien być zbadany zgodnie z ogólnymi zasadami BHP przez powołany w zakładzie zespół
powypadkowy.
11
8. Kierownictwo zakładu jest obowiązane dopilnować zastosowania wszelkich technicznych i
organizacyjnych środków zaradczych dotyczących bezpieczeństwa wykonywanych przez
personel prac, okresowego pouczenia go oraz sprawdzać przestrzeganie instrukcji i przepisów
BHP.
STATYSTYKA I SPRAWOZDAWCZOŚĆ TECHNICZNO EKONOMICZNA .
1 Statystykę i sprawozdawczość techniczno ekonomiczną dotyczącą urządzeń
energetycznych użytkowanych w zakładzie prowadzi wyznaczony pracownik, który
odpowiedzialny jest za jej właściwe sporządzenie,
2 Zakład powinien prowadzić statystykę;
zużycia energii elektrycznej,
zużycia paliw stałych i płynnych,
inną zależną od decyzji kierownika zakładu
ORGANIZACJA REMONTÓW URZDZEC ENERGETYCZNYCH
1 Każde urządzenie energetyczne należy poddawać okresowym przeglądom i remontom
według ustaleń zawartych w instrukcjach dla danej grupy urządzeń.
2 Wszelkiego rodzaju remonty zapobiegawcze urządzeń energetycznych należy prowadzić na
podstawie miesięcznych i rocznych planów opracowanych na podstawie harmonogramów i
zatwierdzonych przez kierownika zakładu.
3 Przed przystąpieniem do remontu urządzeń należy wykonać następujące prace
przygotowawcze ;
Sporządzić wykaz stwierdzonych braków i usterek,
Wyznaczyć pracowników [lub zlecić firmie z zewnątrz wykonanie remontu], oraz
zaznajomić ich z zakresem robót ,
Sporządzić harmonogram robót remontowych [kolejność wykonania],
Ustalić warunki technicznego odbioru.
Zapewnić ustalone wcześniej części zamienne na przykład bezpieczniki, żarówki itp.
AWARIE URZDZEC ENERGETYCZNYCH
1. Wszelkie przemijające naruszenia normalnych warunków ruchu energetycznego urządzeń
odbiorczych, instalacji lub sieci uważa się jako zakłócenie ruchu a jeżeli jest to związane z
uszkodzeniem trwałym urządzeń energetycznych jako awarię.
2. W razie powstania stanu stanowiącego grozbę uszkodzenia urządzenia lub grozbę dla życia
ludzkiego, dyżurny zobowiązany jest zastosować środki zapobiegawcze aż do odłączenia
urządzenia włącznie i zawiadomić o tym Kierownictwo Zakładu.
3. Likwidacją awarii w urządzeniach zasilających i rozdzielczych kieruje pracownik dozoru
elektroenergetycznego lub pod jego nieobecność dyżurny pracownik personelu
energetycznego. Kierujący likwidacją awarii lub usuwający ja osobiście dyżurny ponosi pełną
odpowiedzialność za podejmowanie jednoosobowo decyzje i środki zastosowane do
przywrócenia normalnych warunków ruchu. Awarie mogą usuwać osoby posiadające aktualne
zaświadczenie kwalifikacyjne dla dozoru lub eksploatacji.
4. Każda awaria i każde zakłócenie ruchu powinny być starannie zbadane, przy czym należy:
12
Ustalić przyczyny powstania awarii lub uszkodzenia,
Stwierdzić czy i kto ponosi winę za powstanie awarii,
Zbadać prawidłowość wykonywanych czynności personelu,
Sprowadzić działanie urządzeń samoczynnych oraz ewentualne przyczyny ich
nieprawidłowego działania,
Ustalić rodzaj i zakres uszkodzenia urządzenia jakie powstało w czasie awarii,
Określić wielkość strat poniesionych z powodu awarii,
Wskazać środki zapobiegawcze jakie należy zastosować w przyszłości dla zapobiegania
podobnym awariom.
5. Dla każdej awarii należy sporządzić protokoły awaryjne.
6. Każde zakłócenie ruchu lub wyłączenie urządzeń z ruchu w wyniku awarii powinno być
odnotowane w dzienniku dyżurów.
ORGANIZACJA BEZPIECZNEJ PRACY
POLECENIA NA PRACE
Prace na czynnych urządzeniach i instalacjach energetycznych mogą być wykonywane na
polecenie pisemne, ustne lub bez polecenia.
Polecenia wydaje poleceniodawca określony w załączniku do niniejszej instrukcji
Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń na
pracę:
Rejestry poleceń pisemnych i ustnych powinny mieć strony ponumerowane i zabezpieczone
przez prowadzącego eksploatację w sposób uniemożliwiający usunięcie z nich lub
zamianę poszczególnych kart.
W przypadku odstąpienia od realizacji polecenia poleceniodawca jest obowiązany dokonać w
rejestrze poleceń adnotacji opatrzonej własnoręcznym podpisem.
Dopuszcza się prowadzenie rejestru w systemie informatycznym, jeśli zastosowane
oprogramowanie uniemożliwia wprowadzanie nieautoryzowanych wpisów do rejestru
lub zmian tych wpisów.
Poleceniodawca jest zobowiązany przechowywać rejestr wydanych poleceń przez okres 1
roku, chyba że prowadzone jest dochodzenie w sprawie jakiejkolwiek z prac
wykonywanych na podstawie polecenia zapisanego w rejestrze.
Polecenia ustne
1 Polecenie ustne wykonania pracy musi być zapisane w ewidencji wydanych poleceń
ustnych na pracę. Ewidencję prowadzi się w książce.
2 Polecenia ustne wydaje się bezpośrednio kierującemu zespołem i dopuszczającemu
bądz nadzorującemu i dopuszczającemu
13
3 Odbierający polecenie ustne musi pokwitować odbiór polecenia
4 Przejęcie miejsca pracy od dopuszczającego przez kierującego zespołem lub
nadzorującego powinno być potwierdzone w dzienniku operacyjnym stacji
Polecenia pisemne
1 Polecenie pisemne powinno być sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik
do niniejszej instrukcji.
2 Polecenie pisemne należy wypełniać czytelnie, pismem wyraznym i
niewymazywalnym, bez stosowania uproszczeń i skrótów, z wyjątkiem symboli
ogólnie stosowanych do urządzeń energetycznych.
3 Polecenie pisemne na wykonanie pracy wystawia się w trzech egzemplarzach i
odnotowuje w ewidencji wydanych poleceń pisemnych na pracę. Ewidencję prowadzi
się w książce.
4 Wszystkie egzemplarze polecenia powinny być jednobrzmiące i czytelne. Każdą
stronę polecenia należy oznaczyć tym samym numerem polecenia.
5 Po jednym egzemplarzu polecenia wydaje się kierującemu zespołem i
dopuszczającemu bądz nadzorującemu i dopuszczającemu
6 Odbierający polecenie podpisem kwituje odbiór polecenia
7 Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas w nim określony.
8 W każdym poleceniu wykonania pracy wymagającej wyłączenia napięcia
poleceniodawca zobowiązany jest do wyznaczenia dopuszczającego przez podanie
stanowiska służbowego lub imiennie. Poleceniodawca wyznacza dopuszczającego
imiennie w przypadkach, gdy:
8.1 Dopuszczający nie jest członkiem zespołu realizującego polecenie;
8.2 Polecenie dotyczy przygotowania miejsca pracy dla zespołu pracowników
niekwalifikowanych spoza ZEC.
8.3 Dozwolone jest wyznaczanie jednego dopuszczającego w celu przygotowania
miejsc pracy i dopuszczenia do pracy różnych zespołów pracowników, jeżeli
możliwe jest wypełnienie przez niego wszystkich przypisanych obowiązków.
9 W zależności od przewidywanego zakresu oraz potrzeb organizacyjnych
wykonywanych prac poleceniodawca wyznacza następujących pracowników
odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję:
9.1 Nadzorującego (wyznaczanego imiennie), jeżeli:
a) istnieje zagrożenie przekroczenia granicy strefy prac w pobliżu napięcia, a praca
będzie wykonywana przez zespół pracowników niekwalifikowanych lub kierujący
zespołem nie posiada odpowiedniego świadectwa kwalifikacyjnego,
b) poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter
zagrożeń elektrycznych lub innych zagrożeń w miejscu pracy;
9.2 Koordynującego wyznaczanego imiennie, jeżeli wykonanie pracy (prac) wymaga
koordynowania jej z ruchem czynnych urządzeń elektroenergetycznych,
W przypadku gdy wykonywana będzie praca przy urządzeniach, których ruch jest
prowadzony przez różne komórki wykonawcze, koordynującym powinna być osoba z
kierownictwa jednej z tych komórek lub wyznaczona w regulaminach współpracy;
9.3 Kierownika robót (wyznaczanego imiennie) w celu wyeliminowania zagrożeń
wynikających z jednoczesnego wykonywania prac przez więcej niż jeden zespół
14
pracowników w jednym miejscu pracy (na jednym obiekcie elektroenergetycznym) lub
miejscach pracy przyległych.
9.4 Dopuszcza się łączenie funkcji poleceniodawcy i koordynującego lub funkcji
poleceniodawcy i kierownika robót.
10 W razie potrzeby poleceniodawca może dokonać w wydanym poleceniu zmian, które
dotyczą wyłącznie terminów wykonania pracy oraz liczby pracowników w składzie
zespołu.
11 Zmiany, o których mowa w pkt 10, powinny nastąpić przed przystąpieniem
dopuszczającego do przygotowania miejsca pracy. Wprowadzenie zmian wymaga
skorygowania treści wydanego polecenia na wszystkich jego egzemplarzach.
12 Polecenie traci ważność w przypadku konieczności zmiany kierującego zespołem lub
nadzorującego względnie innych osób odpowiedzialnych za organizację bezpiecznej
pracy, określonych imiennie przez poleceniodawcę oraz przy zmianie technicznych
warunków pracy.
13 Dozwolone jest wystawianie jednego polecenia pisemnego na takie same prace
wykonywane w tym samym miejscu pracy, kolejno w różnych terminach przez jeden
zespół pracowników, którym kieruje ten sam kierujący zespołem, jeśli warunki
bezpiecznego wykonania pracy nie ulegają zmianie.
14 Przyjęcie miejsca pracy od dopuszczającego przez kierującego zespołem lub
nadzorującego powinno być potwierdzone w dzienniku operacyjnym stacji
15 Wszystkie egzemplarze zrealizowanych poleceń wykonania pracy powinny być
zwrócone poleceniodawcy i przechowywane przez niego przez okres nie krótszy niż
30 dni od daty zakończenia pracy, a następnie mogą być zniszczone, jeżeli nie
prowadzi się dochodzenia w sprawie wykonanej pracy.
Wzór polecenia stanowi załącznik do niniejszej instrukcji.
Polecenie wykonania pracy powinno w określać:
16 numer ewidencyjny
17 datę wystawienia polecenia
18 miejsce robót
19 zakres i rodzaj robót
20 planowany termin i czas rozpoczęcia oraz zakończenia pracy
21 określenie nazw łączników (zaworów) i ich lokalizację, którymi należy dokonać
przełączeń w celu bezpiecznego wykonania pracy
22 wskazanie miejsc wywieszenia i rodzaju tablic ostrzegawczych
23 wskazanie rodzaju i miejsc założenia uziemień ochronnych
24 inne środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy,
25 liczbę pracowników skierowanych do pracy,
26 pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję:
27 koordynującego lub dopuszczającego, przez podanie stanowiska służbowego lub
imiennie,
28 kierownika robót, nadzorującego lub kierującego zespołem pracowników - imiennie,
29 planowane przerwy w czasie pracy.
30 Imię, nazwisko, stanowisko i podpis poleceniodawcy
31 stwierdzenia przyjęcia miejsca pracy po jego przygotowaniu i dopuszczeniu do pracy
32 stwierdzenia zakończenia pracy
Polecenie powinno umożliwiać odnotowanie w książce poleceń, przy czym w przypadku
polecenia ustnego powinna być odnotowana jego treść.
15
Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawione:
kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu,
na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy.
Dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace wykonywane
przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach pracy, gdy zespół pracuje w
tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a warunki bezpiecznego wykonania pracy są
takie same we wszystkich miejscach.
Miejsce pracy dla prac wykonywanych w budynkach powinno być ograniczone do jednego
pomieszczenia lub strefy wyznaczonej w poleceniu. Poleceniodawca może dopuścić
wykonywanie prac przez jednego lub kilku pracowników zespołu w różnych pomieszczeniach,
dokonując odpowiedniego zapisu w poleceniu. Wykonujący prace w różnych pomieszczeniach
powinni posiadać ważne świadectwo kwalifikacyjne.
Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę.
W razie potrzeby poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych
terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu.
W poleceniu pisemnym wykonania pracy zmiany terminów i liczby pracowników powinny być
odnotowane w odpowiedniej rubryce.
Polecenie sporządza się w dwóch egzemplarzach.
Oryginał polecenia przeznaczony jest dla wykonawcy lub nadzorującego
Kopię polecenia zatrzymuje poleceniodawca
Polecenia pisemne wykonania prac należy przechowywać przez okres 30 dni od daty
zakończenia pracy w biurze kierownika zakładu, po tym terminie mogą być zniszczone,
jeżeli nie prowadzi się postępowania wyjaśniającego, związanego z pracą wykonaną na
podstawie wydanego polecenia.
Osobami upoważnionymi do wystawiania poleceń są osoby wyszczególnione w załączniku do
niniejszej instrukcji
Bez poleceń dozwolone jest wykonywanie:
Czynności związanych z ratowaniem zdrowia i życia ludzkiego,
Zabezpieczenia urządzeń i instalacji przed zniszczeniem,
Przez uprawnione i upoważnione osoby prac eksploatacyjnych określonych w instrukcjach
szczegółowych.
Eksploatacyjne związane z uniknięciem lub likwidacją przerw w dostarczaniu energii w
warunkach nie powodujących szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego.
Prace wykonywane bez polecenia nie wymagają uzyskania zgody na ich rozpoczęcie i
realizację od osób sprawujących dozór nad eksploatacją urządzeń energetycznych.
Na polecenie ustne mogą być wykonywane wszystkie prace z wyjątkiem prac, dla których
wymagane jest polecenie pisemne. Za polecenie ustne przyjmuje się polecenie wydane
bezpośrednio lub telefonicznie przez osobę sprawującą kierownictwo lub dozór nad
eksploatacją podległych urządzeń. Polecenia te nie muszą być ewidencjonowane.
Wydawanie poleceń i dopuszczenie pracowników do wykonywania pracy należy do
obowiązków prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych.
W okresie wykonywania prac rozruchowych obowiązki wydawania poleceń spoczywają na
wykonawcy rozruchu lub przyszłym użytkowniku, jeżeli została zawarta między nimi umowa
na piśmie.
16
Na czas wykonywania prac remontowych lub modernizacyjnych przy nieczynnych
urządzeniach i instalacjach energetycznych obowiązki wydawania poleceń mogą być
przekazane wykonawcy tych prac, o ile obowiązki te określono w zawartej z nim umowie na
piśmie.
PODSTAWOWE WARUNKI BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI
1. Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami i instalacjami energetycznymi oraz urządzenia i
instalacje energetyczne powinny być oznakowane zgodnie z przepisami.
2. Pomieszczenia lub teren ruchu energetycznego oraz urządzenia i instalacje energetyczne
stwarzające zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego powinny być dostępne tylko dla osób
upoważnionych.
3. Miejsce pracy powinno być właściwie przygotowane, oznaczone i zabezpieczone.
4. W każdym miejscu pracy, w którym wykonuje pracę zespół pracowników, powinien być
wyznaczony kierujący tym zespołem.
5. Urządzenia, instalacje energetyczne lub ich części, przy których będą prowadzone prace
konserwacyjne, remontowe lub modernizacyjne, powinny być wyłączone z ruchu, pozbawione
czynników stwarzających zagrożenia i skutecznie zabezpieczone przed ich przypadkowym
uruchomieniem oraz oznakowane.
6. Zabronione jest eksploatowanie urządzeń i instalacji energetycznych bez przewidzianych dla
tych urządzeń i instalacji środków ochrony i zabezpieczeń oraz dokonywanie zmian środków
ochrony i zabezpieczeń przez osoby nieupoważnione.
7. Narzędzia pracy i sprzęt ochronny należy przechowywać w miejscach wyznaczonych, w
warunkach zapewniających utrzymanie ich w pełnej sprawności oraz poddawać je okresowym
8. Zabronione jest używanie narzędzi i sprzętu, które nie są oznakowane.
9. Prace przy urządzeniach i instalacjach energetycznych mogą być wykonywane tylko przy
zastosowaniu sprawdzonych metod i technologii. Dopuszcza się wykonywanie prac przy
zastosowaniu nowych metod i technologii, pod warunkiem wykonywania tych prac w oparciu o
opracowane specjalnie dla nich instrukcje.
10. Koordynującym jest osoba sprawująca dozór nad ruchem urządzeń i instalacji energetycznych,
przy których będzie wykonywana praca będąca jednocześnie poleceniodawcą. W razie jego
nieobecności zastępcę wyznacza kierownik zakładu.
Do obowiązków koordynującego w szczególności należy:
1) koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń i instalacji
energetycznych,
2) określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca pracy,
3) wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację
miejsca pracy,
4) podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji energetycznych, przy których była
wykonywana praca,
5) dokonywanie zapisów w dokumentacji eksploatacji urządzeń.
11. Dopuszczający powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę do każdej pracy wykonywanej
na polecenie.
Do obowiązków dopuszczającego należy:
1) przygotowanie miejsca pracy,
2) dopuszczenie do wykonania pracy,
3) sprawdzenie wykonania pracy,
17
4) zlikwidowanie miejsca pracy po jej zakończeniu.
12. Nadzorujący powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę, jeżeli:
1) pracę wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem pracowników
kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego,
2) poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki
wykonywania pracy.
3) Nadzorujący nie powinien wykonywać innych prac poza czynnościami nadzoru.
Do obowiązków nadzorującego należy:
1) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i jego przejęcie od dopuszczającego, jeżeli
zostało przygotowane właściwie,
2) zaznajomienie nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania
pracy,
3) sprawowanie ciągłego nadzoru nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy
wyznaczonego miejsca pracy,
4) powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.
13. Funkcję kierującego zespołem:
1) pracowników kwalifikowanych powinien pełnić pracownik posiadający ważne świadectwo
kwalifikacyjne, właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń i
instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca,
2) w przypadku zespołu, nie będącego zespołem pracowników kwalifikowanych - może
pełnić osoba nie posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego, a posiadająca umiejętności
zawodowe w zakresie wykonywanej pracy, przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i
higieny pracy.
14. Do obowiązków kierującego zespołem pracowników kwalifikowanych w szczególności należy:
1) dobór pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania
poleconej pracy,
2) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i przejęcie go od dopuszczającego, jeżeli
zostało przygotowane właściwie,
3) zaznajomienie podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy,
występującymi zagrożeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim sąsiedztwie oraz
warunkami i metodami bezpiecznego wykonywania pracy,
4) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny,
5) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony
indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu,
6) nadzorowanie przestrzegania przez podległych pracowników przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy w czasie wykonywania pracy,
7) powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.
8) Do obowiązków kierującego zespołem pracowników nie posiadających kwalifikacji
należą czynności i zadania określone wyżej w pkt 1 i pkt 4-6.
15. W przypadku gdy na jednym obiekcie energetycznym wykonuje prace jednocześnie więcej niż
jeden zespół pracowników, należy wyznaczyć kierownika robót, jeżeli poleceniodawca uzna to
za konieczne.
Do obowiązków kierownika robót należy koordynowanie pracy różnych zespołów pracowników,
w celu wyeliminowania zagrożeń wynikających z ich jednoczesnej pracy na jednym obiekcie.
16. Przygotowania miejsca pracy i dopuszczenia do pracy dokonuje osoba pełniąca funkcję
dopuszczającego. Przygotowanie miejsca pracy, polega na:
1) uzyskaniu zezwolenia na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy od koordynującego,
jeżeli został on wyznaczony,
2) uzyskaniu od koordynującego potwierdzenia o wykonaniu niezbędnych przełączeń oraz
zezwolenia na dokonanie przełączeń i założenia odpowiednich urządzeń
zabezpieczających, przewidzianych do wykonania przez dopuszczającego,
3) wyłączeniu urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu i uzgodnionym z
koordynującym,
18
4) zablokowaniu napędów łączników, zaworów, zasuw w sposób uniemożliwiający
przypadkowe uruchomienie wyłączonych urządzeń lub doprowadzenie czynnika,
5) sprawdzeniu, czy w miejscu pracy w wyłączonych urządzeniach zostało usunięte
zagrożenie - napięcie, ciśnienie, temperatura, woda, gaz,
6) zastosowaniu wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach - zaślepki,
uziemienia,
7) założeniu ogrodzeń i osłon w miejscu pracy stosownie do występujących potrzeb,
8) oznaczeniu miejsca pracy i wywieszeniu tablic ostrzegawczych - w tym również w
miejscach zdalnego sterowania napędami wyłączonych urządzeń.
9) Przy wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem miejsca pracy może brać
udział, pod nadzorem dopuszczającego, członek zespołu, który będzie wykonywał
pracę, jeżeli jest pracownikiem uprawnionym.
17. Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowaniu miejsca pracy oraz
dopuszczeniu do pracy, polegającym na:
1) sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy przez dopuszczającego i kierującego
zespołem pracowników lub nadzorującego,
2) wskazaniu zespołowi pracowników miejsca pracy,
3) pouczeniu zespołu pracowników o warunkach pracy oraz wskazaniu zagrożeń
występujących w sąsiedztwie miejsca pracy,
4) udowodnieniu, że w miejscu pracy zagrożenie nie występuje,
5) potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch
egzemplarzy polecenia pisemnego lub w przypadku polecenia ustnego - w dzienniku
operacyjnym prowadzonym przez dopuszczającego.
18. Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione:
1) rozszerzanie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu,
2) dokonywanie zmian położenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, użytej do
przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon, barier, zaślepek i tablic
ostrzegawczych oraz zdejmowanie uziemiaczy, jeżeli ich zdjęcie nie zostało przewidziane
w poleceniu.
3) jeżeli w czasie pracy warunki bezpiecznego jej wykonania nie pozwalają kierującemu
zespołem pracowników na bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji
nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać tej pracy, a wykonywać tylko
czynności nadzorowania zespołu pracowników.
19. W razie konieczności opuszczenia miejsca pracy przez kierującego zespołem pracowników lub
nadzorującego, dalsze wykonywanie pracy powinno być przerwane, zespół pracowników
wyprowadzony z miejsca pracy, a miejsce pracy odpowiednio zabezpieczone przed dostępem
osób postronnych.
20. Po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie:
1) Jej wznowienie może nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy.
2) Nie wymaga się ponownego dopuszczenia do pracy po przerwie, jeżeli w czasie trwania
przerwy zespół pracowników nie opuścił miejsca pracy lub miejsce pracy na czas
opuszczenia go przez zespół pracowników zostało zabezpieczone przed dostępem osób
postronnych.
3) Kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący, przed wznowieniem pracy po
przerwie nie wymagającej ponownego dopuszczenia, jest obowiązany dokonać
dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia miejsca pracy.
4) Jeżeli podczas sprawdzania, zostanie stwierdzona zmiana zabezpieczenia, wznowienie
pracy jest niedozwolone. O decyzji wstrzymania pracy kierujący zespołem pracowników
lub nadzorujący powinien niezwłocznie powiadomić dopuszczającego lub
koordynującego oraz odnotować przerwę w poleceniu pisemnym wykonania pracy.
5) O przerwie w pracy wymagającej ponownego dopuszczenia do pracy przed jej
wznowieniem kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący obowiązany jest
powiadomić dopuszczającego lub koordynującego, a w razie wykonywania pracy na
19
polecenie pisemne przekazać to polecenie dopuszczającemu lub koordynującemu po
uprzednim podpisaniu.
6) Jeżeli w czasie trwania przerwy w pracy przewidywana jest likwidacja miejsca pracy,
kierujący zespołem pracowników obowiązany jest przed jego opuszczeniem przez
zespół pracowników usunąć z niego materiały, narzędzia i sprzęt oraz powiadomić o tym
dopuszczającego lub koordynującego.
21. Przy wykonywaniu pracy przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku miejscach pracy
dopuszczenie w nowym miejscu pracy może nastąpić po zakończeniu pracy w poprzednim
miejscu.
Samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona.
22. Zakończenie pracy na polecenie następuje, jeżeli cały zakres prac przewidziany poleceniem
został w pełni wykonany.
Po zakończeniu pracy:
1) kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący jest obowiązany:
a) zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu,
b) wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy,
c) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy,
2) dopuszczający do pracy jest obowiązany:
a) sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy,
b) zlikwidować miejsce pracy przez usunięcie technicznych środków
zabezpieczających użytych do jego przygotowania,
c) przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym koordynującego.
3) W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy mogą brać udział, pod nadzorem
dopuszczającego, kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespołu.
23. Koordynujący zezwala na uruchomienie urządzenia lub instalacji energetycznej, przy których
była wykonywana praca:
1) po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzenia do ruchu.
2) jeśli praca była wykonywana przez kilka zespołów pracowników, decyzję o uruchomieniu
urządzenia lub instalacji energetycznej koordynujący może podjąć po otrzymaniu informacji
od wszystkich dopuszczających.
URZDZENIA, KTÓRYCH USZKODZENIE STWIERDZONO W CZASIE PRACY, POWINNY BYĆ
NIEZWAOCZNIE ZATRZYMANE I WYACZONE Z ZASILANIA ENERGI. WZNOWIENIE
PRACY MASZYNY BEZ USUNICIA USZKODZENIA JEST NIEDOPUSZCZALNE.
PRZYGOTOWANIE PRACOWNIKÓW PERSONELU ENERGETYCZNEGO
1 Wyróżnia się następujące grupy pracowników związanych z eksploatacją urządzeń i
instalacji energetycznych:
1.1 Elektromonter
1.2 Operator kotłowni
1.3 Mechanik
2 Personel energetyczny powinien być zapoznany z zasadami udzielania pierwszej pomocy
medycznej przedlekarskiej.
3 Pracownicy działu energetycznego powinni posiadać odpowiednie do rodzaju powierzanych
prac przygotowanie zawodowe.
20
4 Pracownicy przewidziani na stanowiska dyżurnych powinni przed przystąpieniem do
samodzielnej pracy, przejść praktykę ruchową w ciągu co najmniej 6-ciu miesięcy.
5 Pracownicy muszą posiadać dodatkowe uprawnienia kwalifikacyjne do prowadzenia
eksploatacji odpowiednich urządzeń energetycznych z wyjątkiem pracowników
wykonujących dorazne czynności pod nadzorem osób wykwalifikowanych. Przynajmniej
połowa pracowników w takim zespole musi posiadać uprawnienia.
6 Sprawdzeniu kwalifikacji przed Komisją Kwalifikacyjną wydającą uprawnienia kwalifikacyjne,
podlegają:
6.1 pracownicy zatrudnieni przy naprawach, remontach i konserwacji urządzeń
energetycznych co 5 lat,
6.2 pracownicy zatrudnieni przy obsłudze urządzeń energetycznych obejmującej zmianę
parametrów pracy urządzenia, wyszczególnieni w wykazie stanowisk stanowiącym
załącznik do niniejszej instrukcji co 5 lat,
6.3 pracownicy dozoru co 5 lat,
6.4 W razie stwierdzenia, że eksploatacja urządzeń, instalacji lub sieci jest prowadzona
niezgodnie z przepisami dotyczącymi ich eksploatacji, na wniosek pracodawcy,
inspektora pracy, Prezesa URE lub innego organu właściwego w sprawach regulacji
gospodarki paliwami i energią.
6 Do pracy mogą być dopuszczeni pracownicy posiadający aktualne orzeczenie lekarskie o
braku przeciwwskazań do wykonywania danej pracy
7 Pracownicy mogą być dopuszczeni do pracy po odbyciu szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i
higieny pracy w postaci:
- Instruktażu ogólnego wstępnego
- Instruktażu stanowiskowego
- Szkolenia okresowego przeprowadzonego w terminie 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy
z wyjątkiem stanowisk ustalonych w zakładzie, na których ze względu na zagrożenia
pracownicy powinni być poddani temu szkoleniu przed dopuszczeniem do pracy
- Szkolenia okresowego przeprowadzanego z częstotliwością określoną w odrębnym
zarządzeniu przez Prezesa Przedsiębiorstwa.
8 Pracownicy mogą być dopuszczeni do pracy po zapoznaniu za potwierdzeniem na piśmie z
odpowiednią dla danego stanowiska częścią niniejszej instrukcji eksploatacji oraz z
obowiązującymi na danym stanowisku instrukcjami z zakresu bezpieczeństwa i higieny
pracy.
9 Pracownicy naprawiający i konserwujący układy energetyczne urządzeń poddozorowych
muszą posiadać odrębnie od dodatkowych uprawnień kwalifikacyjnych, uprawnienia
konserwatora odpowiedniej grupy urządzeń poddozorowych, wydane przez organ dozoru
technicznego.
10 Pracownicy powinni być zapoznani z ryzykiem zawodowym występującym na
poszczególnych stanowiskach pracy oraz z wynikami pomiarów czynników szkodliwych i
uciążliwych dla zdrowia występującymi na tych stanowiskach a także z metodami
ograniczania ich oddziaływania na organizm człowieka.
ORGANIZACJA DYŻURÓW PERSONELU ENERGETYCZNEGO
1 Zakres obowiązków personelu dyżurnego obsługującego urządzenia energetyczne zakładu
określa niniejsza instrukcja.
21
2 Instrukcje dla personelu powinny zawierać przebieg czynności i kolejności włączania i
wyłączania działów w normalnych i awaryjnych warunkach ruchu oraz zakres prac które
winien wykonać.
3 Wyłączenie i załączenie poszczególnych urządzeń za wyjątkiem przypadków awaryjnych,
odbywa się zgodnie z procesem produkcyjnym przez bezpośrednią obsługę urządzeń
produkcyjnych.
4 Jeżeli stan techniczny urządzeń produkcyjnych może spowodować uszkodzenie lub
zakłócenie w pracy urządzeń energetycznych, bądz też nadmierne straty energii
elektrycznej, dyżurny personel energetyczny ma obowiązek natychmiast zawiadomić o
grożącym niebezpieczeństwie kierownika zakładu, który winien podjąć decyzje o
ewentualnym zatrzymaniu i naprawie urządzenia.
5 Personel energetyczny może i powinien samodzielnie /bez uprzedzenia kierownictwa/
wyłączyć urządzenia energetyczne w przypadku określonym w dalszych punktach niniejszej
instrukcji.
6 Przy przyjmowaniu obowiązków należy:
zaznajomić się z aktualnym zakładem zasilania i połączeń w zakładzie i dokonać
przeglądu instalacji i urządzeń.
poinformować o urządzeniach wymagających specjalnie czujnego i starannego nadzoru
w celu zapobieżenia awariom.
poinformować o urządzeniach znajdujących się w remoncie lub rezerwie.
sprawdzić narzędzia, klucze od pomieszczeń ruchu energetycznego, dzienniki, zapisy.
zapoznać się ze wszystkimi zapisami i zarządzeniami od czasu poprzedniej zmiany.
zawiadomić Kierownika zakładu o zauważonych brakach i nieprawidłowościach.
7 Dyżurny jest odpowiedzialny za prawidłową obsługę i bezawaryjny ruch wszystkich urządzeń
energetycznych.
8 Prawo wydania poleceń personelowi energetycznemu mają tylko wyznaczone osoby dozoru
wyszczególnione w załączniku do niniejszej instrukcji eksploatacji.
9 Obowiązkiem personelu energetycznego jest dokonywanie obchodów i oględzin urządzeń
energetycznych oraz dbania o stan i sprawność tych urządzeń.
WYMAGANIA DOTYCZCE ŚRODKÓW OCHRONY ZBIOROWEJ LUB INDYWIDUALNEJ,
ZAPEWNIENIA ASEKURACJI, ACZNOŚCI ORAZ INNYCH TECHNICZNYCH LUB
ORGANIZACYJNYCH ŚRODKÓW OCHRONY STOSOWANYCH W CELU OGRANICZENIA
RYZYKA ZAWODOWEGO
1 Podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych należy:
używać przewidzianych przy danych pracach środków ochrony indywidualnej
utrzymywać dobry stan techniczny urządzeń i porządek wokół tych urządzeń
dbać o właściwy stan ogrodzeń i zamknięć
dbać o właściwy stan wentylacji
dbać o właściwe składowanie
zapewnić wymagane środki gaśnicze
22
zapewnić zasady meldowania się pracownika obsługującego urządzenia jednoosobowo
ORGANIZACJA PIERWSZEJ POMOCY MEDYCZNEJ PRZEDLEKARSKIEJ
1 W zakładzie należy umieścić APTECZKI z zapasem lekarstw i materiałów opatrunkowych do
udzielenia pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach, wyposażone w środki ustalone
w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
pracownikami.
2 Należy wyznaczyć przeszkolonych pracowników do udzielania pierwszej pomocy. Wykazy
tych osób należy wywiesić przy apteczkach.
3 ZASADY POSTPOWANIA
3.1 właściwa ocena stanu poszkodowanego
przytomny można nawiązać kontakt słowny. yrenice reagują na światło.
nieprzytomny
kontrola oddechu - oddychanie prawidłowe (miarowe ruchy klatki piersiowej, wydobywające
się z płuc powietrze)
kontrola pracy serca - słyszalność pracy serca, wyczuwalne tętno na tętnicach głównych, to
jest szyjnej lub udowej.
3.2 nie pogarszanie stanu poszkodowanego
3.3 nie narażanie innych osób
3.4 udzielenie pierwszej pomocy
3.5 zapewnienie możliwie szybkiej pomocy lekarskiej
3.6 działać bezzwłocznie bacząc na fakt, że ze stanu śmierci pozornej (klinicznej) można
poszkodowanego wyprowadzić bez narażenia na trwałe uszkodzenia mózgu, pod
warunkiem zastąpienia czynności oddychania i krążenia krwi w sposób sztuczny najpózniej
w ciągu 3 do 4 minut po ustaniu akcji serca.
Ponieważ często ścisłe ustalenie tego czasu jest niemożliwe, akcję ratunkową należy podjąć
w każdym przypadku.
3.7 akcję ratowniczą wolno przerwać tylko w wypadku przybycia lekarza lub po powrocie
samoistnego oddechu i akcji serca.
4 SPOSÓB UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY
Sposób ratowania zależy od stanu poszkodowanego, który może być następujący;
4.1 nieprzytomny - oddycha, serce pracuje
4.2 nieprzytomny - nie oddycha krążenie krwi trwa,
4.3 nieprzytomny, nie oddycha, krążenie krwi zatrzymane.
Nieprzytomny bez zaniku oddechu i akcji serca
Chorego ułożyć w pozycji bezpiecznej (najlepiej na boku) tak aby język nie zatkał tchawicy.
Kontrolować oddech i pracę serca. Wskazane jest okrycie chorego.
Sztuczne oddychanie
Zasadniczą czynnością przed zastosowaniem zabiegu sztucznego oddychania jest
zapewnienie drożności dróg oddechowych. W tym celu należy jamę ustną i gardło oczyścić z
ewentualnego śluzu, śliny treści wymiotnej lub ciał obcych. Wykonuje się to np. przy pomocy
chusteczki owiniętej na palcu. Drożność dróg oddechowych charakteryzuje cichy szmer
słyszany przy zbliżeniu ucha do ust i nosa ratowanego. Oddech rzeżący świadczy o
zmniejszonej drożności oddechowej.
Przede wszystkim należy stosować metody usta usta lub usta nos
23
Inne metody sztucznego oddychania stosować tylko w przypadkach urazów twarzy lub
zatrucia substancjami chemicznymi.
Poszkodowanego ułożyć na wznak, klęknąć przy jego głowie i oburącz, łagodnie, ale
stanowczo odchylić głowę jak najbardziej ku tyłowi. Ręką trzymając brodę przycisnąć dolne
zęby do górnych w ten sposób zapewniając drożność oddechową. Zrobić dość głęboki wdech.
Szeroko otwartymi ustami objąć szczelnie nos poszkodowanego.
Kciukiem ręki trzymającej brodę zacisnąć szczelnie usta poszkodowanego.
Dokonać spokojnego, równego i długiego wydechu z jednoczesnym wdmuchiwaniem
wydychanego powietrza do płuc ratowanego.
Bez względu na to, jaką technikę ratowania się stosuje, przy każdym oddechu należy
kontrolować skuteczność ratowania.
SZTUCZNE ODDYCHANIE metodą SILVESTRA
Poszkodowanego układamy na wznak, podkład pod łopatkami, głowa zwisa ku tyłowi,
ratownik klęka na jednym kolanie umieszczonym za głową ratowanego, drugą stopą
dotykając jego barku i chwyta za dłonie
a/ wdech wyprostowane ręce poszkodowanego unieść ku górze i odprowadzić poza siebie,
aż dłonie dotkną podłoża,
b/ wydech przenieść ręce poszkodowanego na klatkę piersiową, skrzyżować na
mostku, wycisnąć powietrze i wykonać 4 uściski masażu serca,
Masaż serca i sztuczne oddychanie
Masaż serca polega na rytmicznym, z częstotliwością około 60 razy na minutę ugniataniu
serca w okolicy mostka.
Ułożyć poszkodowanego na wznak na twardym podłożu, uciskać oburącz na głębokość około
5 cm.
O skuteczności masażu serca, świadczy pojawienie się w czasie jego trwania tętna na tętnicy
szyjnej.
Po przywróceniu samoistnych oddechów aż do chwili odzyskania przytomności, starać się
zapewnić poszkodowanemu dostateczną ilość ciepła.
Nie wlewać do ust nieprzytomnego żadnych płynów.
Nie odstępować poszkodowanego, aż do czasu przybycia lekarza.
Po odzyskaniu przytomności, poszkodowanego ułożyć wygodnie, nie pozwalać mu wstawać i
nadal utrzymywać w cieple. Można podać do picia ciepłe płyny / herbata, kawa /.
SPOSOBY MASAŻU SERCA
2 ratowników
Jeden ratownik wykonuje sztuczne oddychanie w sposób opisany wyżej. Drugi ratownik
wykonuje uderzenie pięścią w okolice mostka. Jeśli akcja serca nie zostaje wznowiona uciska
klatkę piersiową nad mostkiem z częstotliwością około 60 razy na minutę.
1 ratownik
wykonuje na przemian sztuczne oddychanie (2, 3 wdechy) i masaż serca (około 30 ucisków).
Rany
Oczyścić ranę z zanieczyszczeń. Brzeg rany zdezynfekować. Założyć jałowy opatrunek i
zabandażować.
Złamania
Objawy: ból, zniekształcenie kończyn, zniesienie lub upośledzenie czynności kończyn,
24
Pomoc: Kończynę unieruchomić tak aby dwa sąsiednie stawy były nieruchome. Podać leki
przeciwbólowe. W złamaniach otwartych założyć jałowy opatrunek. W przypadku
urazów kręgosłupa nie przenosić za kończyny i unikać zmian położenia ciała.
Skręcenie stawów
Objawy: obrzęk, ból, częściowe upośledzenie czynności ruchowych
Pomoc: nie nastawiać!, unieruchomić staw i zastosować okłady np. z altacetu
Wstrząs
Powstaje w wyniku tępego urazu czaszki.
Objawy: Utrata przytomności, bladość, przyspieszenie tętna, zwolnienie oddechu, wymioty.
Pomoc: Nie podawać napojów. Nieprzytomnego ułożyć na boku lub na wznak z uniesioną
głową. Na głowę stosować zimne okłady.
Krwotok tętniczy
Objawy: Jasnoczerwona krew tryskająca z rany.
Pomoc: Chorego położyć, ucisnąć palcami tętnicę doprowadzającą krew do uszkodzonego
miejsca. Założyć na ranę opatrunek z kilku warstw jałowej gazy i ciasno owinąć
bandażem.
Krwotok żylny
Objawy: Krew ciemna wypływająca z rany.
Pomoc: Nałożyć na ranę jałowy opatrunek uciskowy.
Krwotok płucny
Objawy: Połączony z kaszlem wypływ jasnoczerwonej pieniącej się krwi.
Pomoc: Chorego ułożyć w pozycji półsiedzącej. Położyć na klatkę piersiową zimny kompres.
Podawać witaminę K. Natychmiast wezwać lekarza.
Oparzenia termiczne
I stopień ból, zaczerwienienie. Chłodzić skórę zimną wodą lub polać spirytusem.
II stopień obrzęk, pęcherze. Chłodzić zimną wodą lub polać spirytusem. Założyć jałowy
opatrunek. Nie przekłuwać pęcherzy.
III martwica tkanek, zwęglenie skóry . Założyć jałowy opatrunek. Podawać gorące płyny do
picia i środki przeciwbólowe.
Oparzenia oczu Położyć na oczy gazę zwilżoną roztworem kwasu bornego a na nią warstwę
waty.
Przy oparzeniach twarzy, krocza, narządów wewnętrznych, wciągnięcia do płuc gorącego
powietrza, oparzeń około 30% powierzchni ciała przy I i II stopniu oraz przy III i IV stopniu
zapewnić pomoc lekarską.
Odmrożenia
Stosować lekki masaż i powoli ogrzewać. W przypadku pęcherzy założyć jałowy opatrunek.
Oparzenia chemiczne
Obmywać obficie oparzoną powierzchnię bieżącą wodą. Nie usunięte resztki kwasu
zobojętnić 3% roztworem sody oczyszczonej. W oparzeniach fosforem skórę zmywać
roztworem siarczanu miedzi. Skorzystać z karty charakterystyki danej substancji, w której
określono antidotum i metody postępowania.
Zatrucie kwasami (solnym, siarkowym, azotowym).
Bezpośrednio po zatruciu (do 20 min.) wykonać płukanie żołądka czystą wodą. Po płukaniu
podać mleko z dodatkiem białka jaj kurzych. Po 20 min. Od wypicia kwasu nie podawać nic
doustnie. Natychmiast przewiezć do szpitala.
Zatrucie ługami
Podawać do picia mleko i kleiki. Nie powodować wymiotów.
25
Zatrucie parami i gazami
Objawy: kaszel, kichanie, łzawienie oczu, bóle w piersiach, duszność.
Pomoc: Chorego wynieść poza strefę skażoną. Podać tlen. W razie potrzeby stosować
sztuczne oddychanie ( z wyjątkiem zatrucia fosgenem). Nie pozwolić na wysiłek fizyczny.
Ciepło okryć.
Udar cieplny
Objawy: Bóle głowy, mroczki przed oczami, zaczerwienienie skóry, możliwa utrata
przytomności.
Pomoc: Chorego wynieść do chłodnego pomieszczenia, stosować chłodne okłady na głowę i
klatkę piersiową.
Omdlenie
Objawy: zawroty głowy, szum w uszach, mroczki przed oczami, osłabienie.
Pomoc: Zapewnić dopływ świeżego powietrza, rozluznić ubranie, spryskać twarz zimną
wodą.
Napad padaczkowy
Objawy: drgawki, utrata przytomności, piana na ustach, mimowolne oddawanie moczu.
Pomoc: Chorego ułożyć na wznak. Pod głowę podłożyć wałek np. z koca, między zęby
wsunąć wałek na przykład z chusteczki.
Porażenie prądem elektrycznym
- Porażonego uwolnić z pod napięcia z zachowaniem środków ostrożności by ratując
nie zostać porażonym poprzez: otwarcie łącznika, wyjęcie wkładek bezpiecznikowych,
przecięcie przewodu od strony zasilania lub zarzutka na przewód ( nie wolno stosować
przy napięciach powyżej 1 kV), odciągnięcie przy użyciu elementów izolacyjnych,
odizolowanie np. poprzez podłożenie dielektrycznego dywanika pod nogi.
- W zależności od doznanych obrażeń i stanu poszkodowanego opatrzyć ewentualne
oparzenia i stosować reanimację jeśli nie ma oddechu i akcji serca
- W razie ponownego zaniku oddechu lub tętna, ponownie przystąpić do sztucznego
oddychania i masażu serca. Możliwe są kilkakrotne zaburzenia oddechu i pracy serca,
dlatego do momentu powrotu normalnego oddechu i tętna nie odstępować porażonego
- Porażonemu nie podawać żadnych leków ani płynów, dopóki jest nieprzytomny.
- Nieprzytomnych, ale oddychających układać na boku z twarzą skierowaną w bok, a
głową odchyloną ku tyłowi.
- Po odzyskaniu przytomności podawać mocną kawę lub herbatę.
- Przy porażeniu na wysokości rozpocząć reanimację zaraz po osiągnięciu porażonego i
prowadzić ją w czasie opuszczania go w dół.
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
1 W zakładzie należy opracować instrukcję bezpieczeństwa pożarowego zawierającą:
- warunki ochrony przeciwpożarowej
- sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych
urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
2 W przypadku wystąpienia pożaru należy;
- W pierwszej kolejności należy ostrzec przed grożącym niebezpieczeństwem osoby
znajdujące się w rejonie zagrożenia.
- W zależności od sytuacji ugasić pożar dostępnymi środkami lub zaalarmować straż
pożarną, podając; rodzaj i miejsce zdarzenia, co się pali, co jest zagrożone, czy istnieje
zagrożenie życia ludzkiego, nr telefonu, nazwisko zgłaszającego,
- przeprowadzić ewakuację / wg planu ewakuacji /,
- przystąpić do gaszenia pożaru,
- zawiadomić kierownika zakładu.
26
2.1 Do chwili przybycia straży pożarnej KIEROWNICTWO nad gaszeniem pożaru obejmuje
pracownik o najwyższym zawodowym stopniu kwalifikacyjnym /np. mistrz, brygadzista,
kierownik itp./ przy czym gdy osoba taka nie przejawia dostatecznej inicjatywy, kierownictwo
obejmuje pracownik najbardziej energiczny i opanowany.
2.2 Wszyscy pracownicy obowiązani są podporządkować się rozkazom osoby, która objęła
kierownictwo i wszelkie jej polecenia ściśle wykonywać.
2.3 Po przybycia straży pożarnej osoba dotychczas kierująca gaszeniem pożaru ma
obowiązek poinformować dowódcę przybyłej jednostki o dotychczasowym przebiegu akcji i
wydanych zarządzeniach oraz podporządkować się jego rozkazom, podając fakt
przekazania kierownictwa akcji do wiadomości wszystkich biorących w niej udział.
Przybycie straży pożarnej nie zwalnia pracowników od dalszej pracy w zakresie gaszenia
pożaru.
2.4 Wszystkie osoby obowiązane są do likwidowania zagrożenia pożarowego z wyjątkiem:
- Osób niezdolnych do działania wskutek choroby lub ułomności fizycznej,
- Kobiet w ciąży oraz w ciągu 12 tygodni po porodzie,
- Osób sprawujących opiekę nad dziećmi w wieku do lat 8,
- Osób sprawujących opiekę nad obłożnie chorymi,
- Osób w wieku do lat 18,
- Osób, które ukończyły; mężczyzni 60 lat, kobiety 55 lat,
- Osób personelu dyplomatycznego,
Kto wbrew obowiązkowi nie przystąpi do akcji, podlega karze pozbawienia wolności do lat 2
albo karze grzywny.
3 Sprzęt przeciwpożarowy winien być kontrolowany przez upoważnione osoby zgodnie z
przepisami pożarowymi.
Gaśnice powinny być poddawane badaniom sprawności nie rzadziej niż raz na rok.
3.1 sprzęt przeciwpożarowy środki gaśnicze;
a/ woda,
b/ gaśnica pianowa; 95% wody, 5% środek pianotwórczy + sprężone powietrze,
c/ gaśnica śniegowa; dwutlenek węgla środek gaśniczy,
d/ gaśnica proszkowa; związek sodowy lub potasowy + dwutlenek węgla,
e/ koc gaśniczy,
3.2 zastosowanie środków gaśniczych;
a/ wodą oraz gaśnicą pianową, nie wolno gasić substancji, w których pod wpływem zetknięcia
z wodą zachodzą reakcje chemiczne / karbid, sód, potas, itp./, płynów łatwopalnych,
lżejszych od wody /benzyna, nafta, oleje,/, instalacji elektrycznych pod napięciem, ciał
palących się w postaci żaru o wysokiej temperaturze.
b/ gaśnica śniegowa nadaje się do gaszenia wszystkich bez wyjątku pożarów, jest to gaśnica
uniwersalna,
c/ gaśnica proszkowa służy do gaszenia ciał i przedmiotów, które przez gaszenie innymi
środkami mogłyby ulec zniszczeniu, a wiec nadaje się ona do gaszenia archiwów,
bibliotek, muzeów, dzieł sztuki, gaśnicą tą można ponadto gasić instalację elektryczną pod
napięciem i substancje łatwo palne,
d/ koc gaśniczy służy do tłumienia pożaru w zarodku, szczególnie nadaje się do gaszenia
przedmiotów małych,
4 Należy zapewnić dostęp do sprzętu i urządzeń przeciwpożarowych o szerokości co najmniej
1 m.
5 W przypadku pożaru urządzeń elektrycznych należy wyłączyć je spod napięcia .
27
6 Strażakom i innym osobom nie posiadającym odpowiednich uprawnień, manipulacje przy
urządzeniach energetycznych są zabronione. Winien je wykonywać uprawniony pracownik.
7 Silniki oraz inne urządzenia elektryczne należy gasić gaśnicami śniegowymi lub kocami
przeciwpożarowymi.
8 Kable elektryczne gasić piaskiem lub gaśnicą śniegową.
9 Palące się oleje gasić gaśnicami śniegowymi, proszkowymi lub piaskiem.
10 Po wyłączeniu urządzeń spod napięcia można je gasić również gaśnicą pianową.
28
ZESTAWIENIE URZDZEC
CIEPLNE
KOTAY CO
INSTALACJA CO
ELEKTROENERGETYCZNE
ROZDZIELNIA ELEKTROENERGETYCZNA
INSTALACJE I ODBIORNIKI ELEKTROENERGETYCZNE
PIECE ODLEWNICZE
INSTALACJA ODGROMOWA
OŚWIETLENIE ELEKTRYCZNE
SPAWARKI
BATERIA KONDENSATORÓW
PROSTOWNIKI
DWUTLENEK WGLA
AGREGAT CO2
INSTALACJA CO2
SPRŻONE POWIETRZE
SPRŻARKA
INSTALACJA SPRŻONEGO POWIETRZA
29
ZESTAWIENIE URZDZEC
CIEPLNE
KOTAY CO
INSTALACJA CO
ELEKTROENERGETYCZNE
ROZDZIELNIA ELEKTROENERGETYCZNA
INSTALACJE I ODBIORNIKI ELEKTROENERGETYCZNE
PIECE ODLEWNICZE
INSTALACJA ODGROMOWA
OŚWIETLENIE ELEKTRYCZNE
SPAWARKI
BATERIA KONDENSATORÓW
PROSTOWNIKI
DWUTLENEK WGLA
AGREGAT CO2
INSTALACJA CO2
SPRŻONE POWIETRZE
SPRŻARKA
INSTALACJA SPRŻONEGO POWIETRZA
30
WYKAZ PRACOWNIKÓW POSIADAJCYCH DODATKOWE
UPRAWNIENIA KWALIFIKACYJNE
LP IMI I NAZWISKO STANOWISKO RODZAJ GRUPA URZDZEC
UPRAWNIEC
SYMBOL NAZWA
1. D, E Gr.1 pkt Wszystkie rodzaje
2,5,10 Gr.2 zainstalowanych
pkt 1,2,6, 7, urządzeń
2. E Gr.1 pkt 2,5, Sieci, urządzenia i
instalacje do 1KV
urządzenia
elektrotermiczne,
3. E Gr.2 pkt 1,4,6 Obsługa kotłów ,
pomp,
wentylatory,
przemysłowe
urządzenia
odbiorcze i
gorącej wody
4. E Gr. 1 pkt 5 Obsługa pieców
odlewniczych,
31
ZAA. 3
KARTA REMONTOWA
Nazwa urządzenia, typ, nr
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Miejsce zabudowy
.......................................................................................................................................
Przeznaczenie
.......................................................................................................................................
Dane o awariach, remontach, przeglądach.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Wykonawca remontu
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Zakres remontu
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
32
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
33
KLASYFIKACJA POMIESZCZEC I TERMINY PRZEGLDÓW ORAZ POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH.
I. Pomieszczenia normalne bez zagrożeń .
lp Rodzaj urządzenia Oględziny przegląd
1. Rozdzielnice elektryczne Raz na miesiąc Przegląd raz na rok
Pomiary raz na 5 lat
2. Oświetlenie elektryczne Sprawdzenie sprawności Raz na rok
zródeł światła raz na
Pomiary fotometryczne
miesiąc
raz na 5 lat
Czyszczenie raz na 6
miesięcy
3. Silniki elektryczne Raz na miesiąc Raz na dwa lata
Badanie rezystancji -------------- Raz na dwa lata
uzwojeń
-------------- Raz na dwa lata
Nastawy zabezpieczeń
4. Instalacje odbiorcze
Skuteczność ochrony Raz na rok Raz na 5 lat
przeciwporażeniowej i
rezystancja izolacji
--------------- Raz na 3 lata
Obciążenia i spadki napięć
5. Ochrona odgromowa Marzec każdego roku Pomiary raz na 5 lat
ZAA 7 POLECENIA PISEMNE 34
II. Pomieszczenia przejściowo -- wilgotne, kotłownie, umywalnie itp. Oraz
zagrożone pożarem lub wybuchem
Lp Rodzaj urządzenia oględziny Przegląd
6. Rozdzielnice elektryczne Raz na tydzień Przegląd raz na 6
miesięcy
Pomiary raz na rok
7. Oświetlenie elektryczne Sprawdzenie sprawności Raz na rok
zródeł światła raz na 2
Pomiary fotometryczne
tygodnie
raz na 5 lat
Czyszczenie raz na 6
miesięcy
8. Silniki elektryczne Raz na dwa tygodnie Raz na rok
Badanie rezystancji -------------- Raz na rok
uzwojeń
-------------- Raz na rok
Nastawy zabezpieczeń
9. Instalacje odbiorcze
Skuteczność ochrony Raz na 6 miesięcy Raz na rok
przeciwporażeniowej i
rezystancja izolacji
--------------- Raz na 3 lata
Obciążenia i spadki napięć
10. Ochrona odgromowa Marzec każdego roku Pomiary raz na 5 lat
Podane wyżej terminy pomiarów są maksymalne. W wypadku remontu,
modernizacji instalacji lub ich uszkodzenia należy pomiary wykonać pomiary
zgodnie z polską normą.
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 35
ZAA. 4
Protokół awaryjny Nr .............
Niżej podpisani stwierdzają, że w dniu ..................... o godzinie ......................................
miała miejsce a w a r i a
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
(nazwa, typ, nr, miejsce zabudowy urządzenia)
Stopień uszkodzenia
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Stan przed awarią
..............................................................................................................................................
Wykonawca ostatniego remontu
..............................................................................................................................................
Rodzaj i data ostatniego remontu
..............................................................................................................................................
Czy był przeprowadzony odbiór techniczny po remoncie; [ tak nie* ]
Odbioru dokonał
..............................................................................................................................................
Data i wynik ostatniego przeglądu
..............................................................................................................................................
Nazwisko i imię obsługującego
..............................................................................................................................................
Czy obiekt posiadał instrukcje obsługi stanowiskową ; [ tak nie * ]
O P.I S A W A R I I [ stwierdzić przebieg z uwzględnieniem postępowania personelu oraz
działania ochronne i automatyki urządzeń zabezpieczających i sygnalizujących ]
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 36
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Przyczyny powstania awarii
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Ewentualne przyczyny pogłębienia strat
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Stan obiektu po awarii
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Zalecenia Komisji Likwidacji awarii
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Awaria powstała z winy; personelu ruchowego kierowniczego remontowego dostawcy,
przedsiębiorstw montażowych w następstwie działania żywiołów osób postronnych *], inne
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Osoby które zawiniły;
a/ w powstaniu awarii
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
b/ pogłebieniu strat,
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Straty na skutek awarii;
a/ koszt roboczo godzin przestojów płatnych ........................................zł
b/ straty w środkach trwałych ........................................zł
c/ straty w środkach obrotowych ........................................zł
d/ ogólna suma strat [ a + b + c ] ........................................zł
% rozbicia strat na poszczególnych winnych; [z p. ktu d ]
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 37
Wniosek Komisji w stosunku do winnych;
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Wniosek, sposoby i środki zapobiegawcze powzięte przez Komisję, zabezpieczające przed
powtórzeniem się w przyszłości podobnych awarii;
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
KOMISJA AWARYJNA.
.................................................... ....................................... .............................
.................................................... ....................................... .............................
.................................................... ....................................... .............................
.................................................... ....................................... .............................
.................................................... ....................................... .............................
.................................................... ....................................... .............................
nazwisko i imię stanowisko podpis
...................................................................
podpis dyrektora zakładu
............................................... dnia ............................... & & ....... r.
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 38
ZAA. 5
PROTOKÓA PRZEKAZANIA DO EKSPLOATACJI
PO ZAINSTALOWANIU/ MONTAŻU/ REMONCIE*
RODZAJ URZDZENIA PRODUCENT
ROK
TYP ROK PRODUKCJI MOC [ Kw]
ZAINSTALOWANIA
NR FABRYCZNY NR TECHNOLOGICZNY WYDZIAA
URZDZENIA SKAADOWE
Nazwa Ilość Opis
KOMISJA W SKAADZIE
Przedstawiciel działu:
- Przewodniczący
- Członek
- Członek
- Członek
- Członek
- Członek
BADANIE STANU URZDZENIA OBEJMUJE
1. Dokonanie pomiaru stanu Protokół nr z dnia
rezystancji izolacji
obwodów elektrycznych
2. Sprawdzenie Protokół nr z dnia
zabezpieczeń
3. Sprawdzenie skuteczności Protokół nr z dnia
ochrony
przeciwporażeniowej
4. Sprawdzenie wyposażenia Protokół nr z dnia
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 39
5. Sprawdzenie Protokół nr z dnia
prawidłowości montażu
6. Inne Protokół nr z dnia
Ocena ogólna
BADANIE ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI BHP
Deklaracja nr z dnia
zgodności/certyfikat/ocena
stanu bezpieczeństwa*
Ocena ogólna
BADANIE SPEANIENIA WYMAGAC JAKOŚCIOWYCH
1.
Protokół nr z dnia
2.
Protokół nr z dnia
3.
Protokół nr z dnia
4.
Protokół nr z dnia
Ocena ogólna
BADANIE DZIAAANIA MECHANIZMÓW
A/ w stanie zimnym
B/ na biegu jałowym
C/ pod obciążeniem
1. zgodność parametrów z założoną charakterystyką
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
2. sprawdzenie przekładni
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 40
C/ Protokół nr z dnia
3. sprawdzenie nastaw
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
4. sprawdzenie urządzeń i mechanizmów sterowania
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
5. sprawdzenie łożysk, kół zębatych, sprzęgieł i hamulców
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
6. sprawdzenie mechanizmów samo wyłączających się
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
7. sprawdzenie układów smarowania
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
8. sprawdzenie układów chłodzenia
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
9. sprawdzenie czasów wybiegu
A/ Protokół nr z dnia
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 41
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
10. sprawdzenie zespołów i podzespołów pod względem cichobieżności, drgań i
temperatury
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
11. sprawdzenie układów hydraulicznych
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
12. sprawdzenie układów pneumatycznych
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
13. sprawdzenie zgodności kierunku ruchów
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
14.
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
15.
A/ Protokół nr z dnia
B/ Protokół nr z dnia
C/ Protokół nr z dnia
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 42
Ocena ogólna
PODPISY KOMISJI
Przedstawiciel działu:
- Przewodniczący
- Członek
- Członek
- Członek
- Członek
- Członek
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 43
E01
RODZAJ URZDZENIA
PRODUCENT
NR
ROK NR
TECHN
TYP ROK PRODUKCJI ZAINSTALOWA FABRYC
OLOGIC
NIA ZNY
ZNY
PRZEZNACZENIE MIEJSCE ZAINSTALOWANIA
NR CERTYFIKATU / DEKLARACJI ZGODNOŚCI* PRODUCENTA
URZDZENIA SKAADOWE
Nazwa Ilość Opis
- -
- -
- -
- -
PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE
"
1. Wymiary
"
Masa całkoiwita
"
2. Silnik elektryczny
"
"
"
"
3. Prędkość obrotowa
"
4. Przekładnia
"
"
5. Sprzęgło
6. Wydajność
7. Zasilanie
8. Moc
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 44
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
POLECENIE NA PRACE PRZY URZDZENIACH ENERGETYCZNYCH.
1. TABELA 1 Wykaz prac, które nie mogą być wykonywane tylko na polecenie
pisemne
2. TABELA 2 Wykaz prac, które nie mogą być wykonywane jednoosobowo
3. TABELA 3 Wykaz osób uprawnionych do wydawania poleceń pisemnych i
ustnych
4. Wzór polecenia
ZAA 3 POLECENIA PISEMNE 45
TABELA 1
Wykaz prac, które nie mogą być wykonywane tylko na polecenie pisemne
Lp Rodzaj prac
1. Roboty przy urządzeniach energetycznych wykonywane przez pracowników nie będących
pracownikami zakładu prowadzącego eksploatację danego urządzenia i instalacji, z
wyjątkiem prac, dla których czynności związane z dopuszczeniem do pracy ustalono
odrębnie na piśmie.
2. Konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych
- znajdujących się pod napięciem,
- wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich
części, znajdujących się pod napięciem
z wyjątkiem prac polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1kV
bezpieczników i żarówek, świetlówek o nie uszkodzonej obudowie i oprawkach.
3. przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych, urządzeniach
elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień nie jest
widoczne z miejsca pracy,
4. związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych,
5. przy spawaniu, lutowaniu, wymianie stojaków oraz pojedynczych ogniw i całej baterii w
akumulatorach,
6. przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez
upoważnionych pracowników w ustalonych miejscach,
7. wymagające stosowania chemicznych środków służących do czyszczenia kotłów,
rurociągów, zbiorników ciśnieniowych, odwadniaczy, odolejaczy i zasobników
ciśnieniowych,
8. wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub może być doprowadzone
sprężone powietrze, na rurociągach sprężonego powietrza o nadciśnieniu roboczym
równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu elementów sprężarki,
9. na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonego powietrza, wymagających demontażu
armatury lub odcinka rurociągu albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów.
10. przy zastosowaniu spawania oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym
zródłem ognia:
- wykonywane w pomieszczeniach zagrożonych niebezpieczeństwem pożaru lub
zagrożone wybuchem.
- roboty remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy
lub jego części w miejscach przebywania pracowników zatrudnionych przy innych
pracach lub działania maszyn i innych urządzeń technicznych
11.
12.
ZAA 7 POLECENIA PISEMNE 46
TABELA 2
Wykaz prac, które nie mogą być wykonywane jednoosobowo
Lp Rodzaj prac Minimalna
ilość osób
1. Prace przy przeglądzie, remoncie, konserwacji rozdzielnic elektrycznych
2
2. Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się
całkowicie lub częściowo pod napięciem, z wyjątkiem prac polegających na 2
wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV bezpieczników i żarówek
(świetlówek).
3. Prace wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń 2
elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem.
4. Prace przy wykonywaniu prób i pomiarów przy urządzeniach 2
elektroenergetycznych, z wyłączeniem prac stale wykonywanych przez
wyznaczonych pracowników w ustalonych miejscach pracy.
5. Prace w studniach kablowych, w pomieszczeniach z nimi połączonych i 2
dołkach monterskich.
6. Prace spawalnicze, cięcie gazowe i elektryczne oraz inne prace 2
wymagające posługiwania się otwartym zródłem ognia w pomieszczeniach
zamkniętych albo w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub
wybuchem.
7. Prace spawalnicze przy kotłach c.o. 2
8. Prace przy sieciach c.o. 2
9. Prace wykonywane wewnątrz zbiorników, w tym prace w zbiornikach 3
otwartych, które nie pozwalają na bezpośredni kontakt wizualny co
najmniej z jednym pracownikiem.
10. Prace wykonywane na wysokości powyżej 2 m w przypadkach, w których 2
wymagane jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed
upadkiem z wysokości.
11. Prace w wykopach o głębokości większej od 2 m. 2
ZAA 7 POLECENIA PISEMNE 47
TABELA 3
Wykaz osób uprawnionych do wydawania poleceń pisemnych i ustnych.
Imię i nazwisko Stanowisko Data wydania Podpis
lp
upoważnienia upoważniającego
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
ZAA 7 POLECENIA PISEMNE 48
WZÓR POLECENIA
Strona 1
.......................................
pieczęć nagłówkowa
Polecenie wykonania pracy nr ......................
1. Wykonawcy (nadzorującemu) ............................................................................
z zespołem(ami) pracowników poleca się w dniu ........................... o godz. ................
w obiekcie .............................................. pomieszczeniu ...............................................
........................................................................................................................................
wykonać następujące prace ........................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
2. Praca ma być wykonana:
Bez napięcia-w pobliżu napięcia-w warunkach szczególnie niebezpiecznych*
3. Na przygotowanie miejsca pracy wyda zgodę .............................................................
4. Koordynujący .............................................................................................................
5. Dopuszczający .............................................................................................................
6. Dla podanej wyżej pracy należy:
a) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
b) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
c) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
d) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
e) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
f) ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................... ..........................................................................
miejscowość i data poleceniodawca imienny stempel i podpis
ZAA 7 POLECENIA PISEMNE 49
Strona 2
lp Wznowienie polecenia/ Realizacja polecenia*
Dopuszczenie do pracy Zakończenie pracy O zakończeniu Uwagi
Na przygotowanie miejsca W miejscu pracy wykonano Prace zakończono. pracy
pracy uzyskano zgodę czynności pakt. 6 polecenia. Pracownicy oddaleni. powiadomiono
Pouczono pracowników. Narzędzia usunięto.
Do pracy dopuszczono. Zdjęto zabezpieczenia i tablice
Miejsce pracy przyjęto ostrzegawcze.
Urządzenie przygotowane do ruchu.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Data i godz. pracy
Imi
ę
i nazwisko wykonawcy
(nadzoruj
ą
cego)
Imi
ę
i nazwisko koordynuj
ą
cego
Godz. i min.
Nazwisko
wydaj
ą
cego zgod
ę
Podpis
koordynuj
ą
cego
Godz. i min
Podpis
dopuszczaj
ą
cego
Podpis wykonawcy
(nadzoruj
ą
cego)
Godz. i min.
Podpis wykonawcy
(nadzoruj
ą
cego)
Podpis
dopuszczaj
ą
cego
Podpis
koordynuj
ą
cego
Godz. i min.
Podpis
dopuszczaj
ą
cego
(koordynuj
ą
cego)
Numer ewidencyjny polecenia
Nr ewidencyjny
polecenia
Data i godziny
pracy
Polecenie
dotyczy obiektu
Nazwa (symbol)
urządzenia
koordynujący
dopuszczający
Wykonawca
(nadzorujący)
Data
wystawienia/wzn
owienia*
polecenia
poleceniodawca
uwagi
ELEKTROENERGETYCZNE
EWIDENCJA POLECE
C
NA PRAC

- 50 -
- 51 -
ELEKTROENERGETYCZNE
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
URZDZEC I INSTALACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH
SPIS TREŚCI
Obowiązki odbiorcy energii elektrycznej str. 3
I
Charakterystyka urządzeń i instalacji energetycznych str. 4
II
Układy automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań str. 8
III
Zestaw rysunków i schematów (umieszczono na końcu instrukcji w poniższych
IV
załącznikach)
Schemat rozdzielni SN-15kV Rys 01
Schemat rozdzielni nn Rys 02
Schemat rozdzielni SZR Rys 03
SZR - Listwy zaciskowe Rys 04
Schemat napędowy kotła Rys 05
Schemat sterowania pomp obiegowych Rys 06
Schemat sterowania odżużlania, nawęglania i odpylania Rys 07
Schemat sterowania pomp mieszających Rys 08
Schemat sterowania pomp uzupełniająco-stabilizujących Rys 09
Schemat sterowania pomp wody zasilającej Rys 10
Schemat sterowania pompy wody płucznej i wentylatorów promieniowych Rys 11
Schemat sterowania napędem zaworu wody zmiękczonej i pompy do Rys 12
regener.
Schemat sterowania pomp cyrkulacyjnych neutralizacji ścieków Rys 13
Sygnał poziomu minimalnego w neutralizatorze ścieków Rys 14
Sterowanie pompami roztworów korekcyjnych Rys 15
Schemat sterowania pomp solanki Rys 16
Sterowanie pompami przewał. wody surowej Rys 17
Czynności związane z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i str. 9
V
zatrzymaniem urządzeń elektroenergetycznych w warunkach normalnej pracy
Zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzeń i str. 12
VI
instalacji
elektroenergetycznych
Wymagania w zakresie konserwacji, napraw, remontów oraz terminy str. 15
VII
przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów;
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy str. 15
VIII
- 52 -
ELEKTROENERGETYCZNE
Ogólne zasady bhp str. 15
Ochrona przeciwporażeniowa str. 20
Sprzęt ochronny str. 21
Wymagania przepisów przeciwpożarowych str. 23
IX
Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego str. 23
X
związanych z eksploatacją urządzeń i instalacji elektroenergetycznych
Organizacja prac eksploatacyjnych str. 24
XI
Dokumentacja techniczna str. 24
Organizacja pracy dyżurnego str. 24
Rozdzielnie elektroenergetyczne str. 28
Stacje transformatorowe str. 29
Instalacje elektroenergetyczne str. 32
Napędy elektryczne str. 34
Kondensatory do kompensacji mocy biernej str. 38
Oświetlenie elektryczne str. 40
Uziomy i instalacja odgromowa str. 40
Urządzenia prostownikowe str. 41
Aparaty elektryczne str. 41
Baterie akumulatorów str. 42
Wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, str. 42
XII
zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych
środków ochrony stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego
Postanowienia końcowe str. 42
XIII
- 53 -
ELEKTROENERGETYCZNE
Eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych w zakładzie powinna być prowadzona
zgodnie z niniejszą instrukcją, postanowieniami określonymi w przepisach przedmiotowych
oraz w polskich normach i dokumentacjach techniczno-ruchowych maszyn i urządzeń
elektroenergetycznych.
I. OBOWIZKI ODBIORCY ENERGII ELEKTRYCZNEJ.
6.1 Kierownik zakładu zobowiązany jest do regulowania przebiegu obciążeń i
przestrzegania ustalonych limitów mocy energii elektrycznej.
6.2 Za przestrzeganie ustalonego limitu mocy odpowiada Kierownik Zakładu
6.3 Za przestrzeganie przepisów odpowiedzialny jest Kierownik zakładu.
6.4 Sposób prowadzenia kontroli przestrzegania przez zakład przepisów o użytkowaniu
energii elektrycznej powinien odbywać się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez
przedsiębiorstwa energetyczne (Dz. U. nr 75, poz. 866 z dnia 15 września 2000 r.).
6.5 Personel energetyczny zakładu zobowiązany jest czuwać nad całością i stanem
urządzeń należących do Zakładu Energetycznego znajdujących się na terenie ZEC. Są
to urządzenia pomiarowe zainstalowane w rozdzielni głównej n.n.
6.6 Kierownik zakładu zobowiązany jest czuwać nad całością i stanem urządzeń
elektroenergetycznych znajdujących się na terenie swego działania.
Są to:
urządzenia pomiarowe energii elektrycznej
rozdzielnie i rozdzielnice
instalacje elektryczne i oświetlenia elektrycznego
napędy elektryczne
urządzenia prostownikowe
kompensatory mocy biernej
uziomy i instalacja odgromowa
baterie akumulatorów
6.7 Przed przystąpieniem do rozbudowy instalacji odbiorczych należy uzyskać
zapewnienie Zakładu Energetycznego pokrycia zwiększonej mocy i otrzymać warunki
techniczne zasilania.
6.8 Nowe lub rozbudowane urządzenia elektryczne mogą być przyłączone do sieci po
uzgodnieniu projektu technicznego w części przedlicznikowej z Zakładem
Energetycznym, w części zalicznikowej (o mocy powyżej 500 KW) z Urzędem Regulacji
Energii.
6.9 Personel energetyczny zakładu zobowiązany jest wykonać polecenia służby
dyspozycje pracy Zakładu Energetycznego w zakresie dostosowania poboru mocy do
wielkości ustalonej w limicie a nawet do obniżenia go do wielkości żądanej dla
awaryjnych warunków ruchu odłączenia poszczególnych odbiorów w wypadku
koniecznym dla utrzymania ruchu elektrycznego.
- 54 -
ELEKTROENERGETYCZNE
II. CHARAKTERYSTYKA URZDZEC I INSTALACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH.
2.1 Moc ciepłowni
Moc zainstalowana - 425 kW
Moc szczytowa - 270 kW
Współczynnik mocy - 0,95
2.2 Zasilanie
Zakład zasilany jest z dwóch przyłączy 3X15 kV wprowadzonych do rozdzielni SN
zlokalizowanej w odrębnym pomieszczeniu usytuowanym w budynku dostawnym ZEC
tj.:
przyłącza podstawowego kablowego 3XYHAKXS1x120 mm2 ze stacji
transformatorowej SN przy ul. Wiejskiej
przyłącza rezerwowego z linii napowietrznej 15KV Karczyn Piecki linią
napowietrzną 3x35 mm2 do słupa nr 35 i dalej kablem YHDAKX 3x70 mm2.
2.3 Układ rozdzielczy 15 kV
Rozdzielnię SN zlokalizowano odrębnym pomieszczeniu usytuowanym w budynku
dostawnym ZEC. Rozdzielnia składa się z 2 odrębnych sekcji posiadających po 4
pola typu RMe20. Pola nr 5 - 8 stanowią sekcję podstawową natomiast pola nr 1 -
4 sekcję rezerwową.
Z każdej sekcji kablowo zasilane są transformatory typu TAOa 250/15/0,4
umieszczone w odrębnych komorach transformatorowych.
Pole transformatorowe wyposażone w rozłącznik bezpiecznikowy QRB 20 z
bezpiecznikami WBWMIR 30 A,
2.4 Układ rozdzielczy nn 0,4 kV
Rozdzielnię nn zlokalizowano odrębnym pomieszczeniu usytuowanym w budynku
głównym ZEC.
Rozdzielnia wykonana z celek RUe 20 jest zasilana szynowo z transformatorów i
składa się z 9 pól typu Rw66 tworzących 2 sekcje połączone sprzęgłem.
Pola rozdzielni to:
1. Pole czteroodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. 2 odpływy rezerwowe
b. odpływ oświetlenia zmiękczalni
c. odpływ oświetlenia stacji transformatorowej
2. Pole czteroodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. 2 odpływy rezerwowe
b. odpływ dla Rw
- 55 -
ELEKTROENERGETYCZNE
c. odpływ dla Rz
3. Pole czteroodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. odpływ dla Rk1
b. odpływ dla Rk2
c. odpływ dla BK
d. odpływ dla RP1
4. Pole zasilające transformatorowe II z wyłącznikiem APu 50A i odłącznikiem
OZk 1000
5. Pole sprzęgłowe z wyłącznikiem APu 50A i dwoma odłącznikami OZk 1000
6. Pole zasilające transformatorowe I z wyłącznikiem APu 50A
7. Pole czteroodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. odpływ dla Rk3
b. odpływ dla RG
c. odpływ dla RP2
d. odpływ dla BK
8. Pole czteroodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. odpływ dla gniazd zasilania rozładunku mechanicznego
b. odpływ rezerwowy
c. odpływ kotłownia gazowa 5 x 10 YKY
d. odpływ T WT Warsztaty
9. Pole trzyodpływowe, z którego wyprowadzone są:
a. odpływ odżużlanie 5 x 10 YKY
b. odpływ rezerwowy
c. odpływ dla zasilania oświetlenia terenu i obwodów rezerwowych
Z rozdzielni liniami kablowymi wyprowadzonych jest 13 obwodów odbiorczych tj.
1. Rw - YAKY 4 x 25
2. Rz - YAKY 4 x 25
3. RK1 - YAKY 4 x 70
4. RK2 - YAKY 4 x 70
5. RK3 - YAKY 4 x 70
6. RG - YAKY 4 x 70
7. Oświetlenie zmiękczalni - YAKY 4 x 10
8. Oświetlenie stacji transformatorowej - YAKY 4 x 10
9. BK - YAKY 4 x 25
10. RP2 - YAKY 4 x 185
11. RP1 - YAKY 4 x 185
12. BK - YAKY 4 x 25
- 56 -
ELEKTROENERGETYCZNE
13. Oświetlenie terenu - YAKY 4 x 10
Ponadto w pomieszczeniu rozdzielni zainstalowane są 2 baterie kondensatorów
statycznych podłączonych do poszczególnych sekcji o mocy 100 KVAr każda, z
regulatorem RC4 baterie podłączone są do rozdzielni RG
2.5 Z rozdzielni RG wyprowadzone są odpływy kablowe do poszczególnych rozdzielnic
oddziałowych zgodnie z schematem ruchowym. Poszczególne odpływy zabezpieczone są
bezpiecznikami mocy oraz wkładkami bezpiecznikowymi.
2.6 Kable 0,4 kV zasilające poszczególne rozdzielnice prowadzone są w różny sposób tj. w
kanałach; w przepustach, w ziemi i na ścianach.
2.7 Rozdzielnice na terenie ciepłowni są typu skrzynkowego w wykonaniu przyściennym lub
wolno stojące tj.
Nr Usytuowanie Odbiory zasilane
rozdzielnicy
RP1 Pompownia
1. pompy obiegowe 23 i 25
2. pompa stabilizująco-uzupełniająca 29
i 28
3. pompy mieszające 33 i 35
4. pompa obiegowa -22
5. szafa SO
RP2 Pompownia
1. pompy obiegowe 24 i 26
2. pompa stabilizująco uzupełniająca 30
3. pompa mieszająca 34
4. wentylator osiowy 46
5. 3 gniazda trójfazowe 16A i 1 gniazdo
63 A
RK 1 Hala kotłów
Odrębnie dla każdego kotła
RK 2
1. wentylator ciągu 1.1
RK3
2. wentylator podmuchu 1.2
3. wentylator wtórnego powietrza 1.3
4. ruszt 1,4
5. napędy zasów 1.21
6. zasilanie szafy kotłowej
RN2 Nawęglanie
1. łopata mechaniczna 50
2. przenośnik nawęglania 53
3. 2 gniazda siłowe 16A
4. 3 obwody rezerwowe o gniazdach
- 57 -
ELEKTROENERGETYCZNE
trójfazowych 2 x 25A i 1 x 63A
RZ1 Galeria
1. Pompy wody zmiękczonej
2. Sterowanie zaworem wody
zmiękczonej
3. Pompy wody płucznej
4. Pompa dozująca
5. Gniazda
6. Oświetlenie
7. Wentylator dachowy
RG Korytarz na poziomie 0
1. tablice oświetleniowe TO1 i T02
2. rozdzielnica nawęglania RN2
3. rozdzielnica odżużlania RN1
4. rozdzielnica sprężarkowni RS
5. rozdzielnica zmiękczalni RZ
RS Pomieszczenie sprężarki
1. sprężarki 48 i 49
2. gniazda wtykowe 3 fazowe 16A w
laboratorium
3. rezerwa z gniazdami trójfazowymi 25A
RZ Pomieszczenie uzdatniania wody
1. pompy roztworu korekcyjnego 41 i 42
2.8 Instalacja odbiorcze i oświetleniowe wykonane są przewodami YADY, YDY, DYX,.
2.9 Oświetlenie pomieszczeń ciepłowni wykonane jest zródłami fluorescencyjnymi i żarowymi
z wyjątkiem zmiękczalni wody gdzie zastosowano zródła rtęciowe.
2.10 Instalacja oświetleniowa wykonana jest przewodami kabelkowymi z osprzętem
szczelnym.
2.11 Oświetlenie zewnętrzne wykonanie jest oprawami rtęciowymi, metalohalogenkowymi i
LED zamontowanymi na słupach oświetleniowych.
2.12 Oprawy oświetlenia ewakuacyjnego zasilane prądem stałym o napięciu 24 V,
umieszczone są w: pompowni; zmiękczalni; korytarzach; hali kotłów, na poziomie
nawęglania. Oprawy zasilane są z rozdzielni TOA zainstalowanej w korytarzu na poziomie
0.
- 58 -
ELEKTROENERGETYCZNE
III. UKAADY AUTOMATYKI, POMIARÓW, SYGNALIZACJI, ZABEZPIECZEC I
STEROWAC
3.1 Pomiar energii elektrycznej dla całej ciepłowni znajduje się w pomieszczeniu rozdzielni
nn.
3.2 Automatyka SZR po stronie nn
Automatyka SZR obejmuje wyłączniki APU50 zainstalowane w polach zasilających
transformatorowych i łączniku szyn. W układzie zainstalowana jest automatyka
tzw. rezerwą utajnioną, która polega na wzajemnym rezerwowaniu się dwóch
sekcji zasilających rozdzielnicy z dwóch niedociążonych transformatorów. Przy
wypadnięciu jednego z nich załącza się samoczynnie łącznik sekcyjny a pozostały
w ruchu transformator przyjmuje całe obciążenie ciepłowni.
W układzie zastosowana jest blokada uniemożliwiająca załączenie łącznika sekcji
przy obu czynnych transformatorach.
3.3 Obsługa SZR
Sterowanie ręczne wyłącznikiem APU można realizować po przestawieniu łącznika
rodzaju pracy na pozycję sterowanie ręczne.
Aączniki W1 i W2 winne być zamknięte w każdym przypadku sterowania.
Załączanie APU sekcji l i II oraz łącznika sprzęgła /APU3/ dokonujemy przyciskami
PZ, wyłączanie przyciskani PW. Kolejność załączania w zasadzie winna być
zachowana, pomimo że łącznika sekcyjnego APU3 nie można załączyć w
przypadku, kiedy załączone są APU1 i APU2
W przypadku zaniku napięcia na którymkolwiek zasilaczu przy wyłączonych APU1
i APU2 będzie można załączyć sprzęgło APU3.
3.4 Sterowanie automatyczne
Aącznik sterowania SZR przestawić na pozycję sterowanie automatyczne. Aączniki
WI i WII załączone jak przy sterowaniu ręcznym.
Układ SZR załącza i wyłącza sprzągło APU3 w zależności od tego, w którym
zasilaczu nastąpił zanik napięcia.
Dla zobrazowania automatycznego przebiegu łączenia. Przyjmujemy, że nastąpił
zanik napięcia w sekcji I. Następuje wyłączenie APU1 poprzez styki przekaznika
PS01 i zamknięcie z opóznieniem sprzęgła APU3. Zamknięcie sprzęgła
realizowane jest pobudzeniem przekaznika PS03, który swoimi stykami uruchamia
przekaznik pomocniczy PS031 a ten z kolei swoimi stykami 11 22 zamyka APU3.
Po dokonaniu opisanego, przebiegu łączenia całe obciążenie ciepłowni przejmuje
jeden transformator. Przy powrocie napięcia wyłącznik APU3 zostaje otwarty
dzięki zamkniętym stykom przekazników PS1 i PS2 oraz z opóznieniem zamyka
się APU1. Opóznienie powoduje przekaznik PS01, który swoimi stykami pobudza
przekaznik PS01.1 a ten swoimi stykami uruchamia wyłącznik APU1.
Analogiczny cykl łączenia będzie przebiegać w przypadku zaniku napięcia w sekcji
II.
- 59 -
ELEKTROENERGETYCZNE
3.5 Sterowanie oświetleniem
Sterowanie oświetlenia wewnętrznego jest indywidualne z możliwością wyłączenia
wszystkich obwodów centralnie z rozdzielnic TO-1 i TO-2, z których są zasilane
wszystkie obwody oświetleniowe. Tablica TO-1 znajduje się w korytarzu na
poziomie 0 natomiast TO-2 przy klatce schodowej na poziomie - 6,90.
Obwody oświetlenia zewnętrznego sterowane są wyłącznikiem zmierzchowym
oraz stycznikiem WRNN znajdującymi się w korytarzu przy klatce schodowej na
poziomie 0, a zasilane są bezpośrednio ze stacji NN.
Samoczynne załączenie oświetlenia ewakuacyjnego w przypadku zaniku napięcia
w obwodach oświetlenia podstawowego następuje za pomocą układu sterowania
umieszczonego w rozdzielnicy TGA
Sterowanie pracą kotłów, pomp, wentylatorów, przenośników i innych urządzeń
opisano w przedmiotowych częściach stanowiących odrębne załączniki do
niniejszej instrukcji.
IV. ZESTAW RYSUNKÓW I SCHEMATÓW
4.1 Rysunki i schematy instalacji elektroenergetycznej w obiektach ZEC stanowią załączniki
do niniejszej instrukcji
4.2 Schematy wewnętrznych instalacji elektrycznych urządzeń znajdują się w dokumentacji
techniczno-ruchowej danego urządzenia.
V. CZYNNOŚCI ZWIZANE Z URUCHOMIENIEM, OBSAUG W CZASIE PRACY I
ZATRZYMANIEM URZDZEC ELEKTROENERGETYCZNYCH W WARUNKACH
NORMALNEJ PRACY
5.1 Poniżej przedstawiono kolejność postępowania w warunkach normalnej eksploatacji
ciepłowni
1) Sprawdzić napięcie w obu sekcjach rozdzielni nn.
2) Upewnić się o zdjęciu uziemień przenośnych tabliczek ostrzegawczych,
zamontowaniu wkładek bezpiecznikowych i ich sprawności
3) Podać napięcie przez zamknięcie odłączników w polach rozdzielni nn
na poszczególne rozdzielnice ciepłowni - po uzgodnieniu z osobami
sprawującymi dozór nad urządzeniami elektroenergetycznymi.
4) Zamknąć łączniki w poszczególnych rozdzielnicach
ciepłowni (tylko te, z których będą uruchamiane urządzenia mechaniki
kotła przygotowanego do ruchu.
5) Zamknąć łączniki w rozdzielnicach RK1, RK2 i RK3
6) Podać napięcie na szafy pomiarowe kotłów.
7) Uruchomić pompy uzupełniające i stabilizujące
- 60 -
ELEKTROENERGETYCZNE
8) Przełączniki blokad w szafach pomiarowych przestawić na pozycji "
deblokada.
9) Uruchomić pompy obiegowe (ilość pomp obiegowych zależeć będzie
od potrzeb)
10) Przełączyć przełączniki blokady na pozycję blokada.
11) Uruchomić wentylator sztucznego ciągu i napęd rusztu
12) Sprawdzić sprawność światła bezpieczeństwa w TOA
13) Podana kolejność załączania może również być inna. W takim
wypadku należy uzgadniać ją z osobą koordynującą uruchomienie
kotła zgodnie z instrukcją technologiczną.
14) Przy załączaniu urządzeń elektroenergetycznych należy zachować tę
zasadę, że załączenie poszczególnych urządzeń i obwodów musi
odbywać się w kolejności począwszy od punktu zasilania a na
odbiorniku kończąc.
15) Należy pamiętać, że przy normalnej pracy ciepłowni urządzenia
przewidziane do pracy w układzie blokady muszą pracować w
blokadzie a praca urządzeń w deblokadzie jest dopuszczalna tylko
podczas prac remontowych
16) Zatrzymywania urządzeń należy dokonywać w odwrotnej kolejności.
5.2 Po zakończeniu operacji załączania należy:
1) Zawiesić tablice ostrzegawcze.
2) odnotować fakt załączenia urządzeń oraz ich przebieg i ewentualne
niesprawności
3) Zgłosić osobom dozoru zakończone operacje
4) Prowadzić eksploatację urządzeń elektroenergetycznych na podstawie
niniejszej instrukcji, instrukcji technologicznej i instrukcji eksploatacji
aparatury kontrolno - pomiarowej
5.3 Stan normalny pracy stacji transformatorowej.
Rozdzielnia SN -15kV
1. Pole nr 5 - zasilanie przepompowni ścieków
a/ odłącznik OW III otwarty
b/ rozłącznik OR-20 zamknięty
2. Pole nr 6 - rezerwa
- 61 -
ELEKTROENERGETYCZNE
a/rozłącznik OR 20 otwarty
3. Pole nr 7 - jak pole 6
4. Pole nr 8 - pole transformatorowe
a/ rozłącznik ORB 20 zamknięty
5. Pole nr 4 - odgromnikowe
a/ odłącznik OW III zamknięty
6. Pole nr 3 - rezerwa
a/ rozłącznik OR 20 otwarty
7. Pole nr 2 - zasilające z linii napowietrznej Piecki-Karczyn
a/ odłącznik OWIII 20 otwarty
b/ rozłącznik OR 20 zamknięty
8. Pole nr 1 - jak transformatorowe
a/ rozłącznik ORB 20 zamknięty
5.4 Podawanie napięcia na szyny zbiorcze stacji
W związku z tym, że granica stron jest na głowicach kablowych w polach zasilających
czynności ruchowe stacji wykonują pracownicy ZEC
1) otworzyć rozłączniki OR w polach 7; 6 i 3
2) zamknąć odłącznik OWIII w polu 4
3) otworzyć odłączniki OWIII w polach 2 i 5
4) zamknąć rozłączniki OR w polach 2 i 5
5.5 Kolejność czynności przy załączaniu i wyłączaniu pól 1 i 8 zasilających transformatory.
Załączanie:
1) sprawdzić czy są otwarte wyłączniki APU50 i odłączniki OZK1000 w
rozdzielni nn i pozostałe odłączniki.
2) upewnić się o zejściu ludzi, zdjęciu uziemień przenośnych i tablic
ostrzegawczych nie załączać
3) sprawdzić czy otwarte są rozłączniki ORB 20 w polach 1 i 8 rozdzielni SN
15kV
4) zamknąć rozłączniki ORB 20 w polach 1 i 2 rozdzielni SN-15kV
5) zamknąć odłączniki OZK 1000 w polach 4; 5 i 6
6) zamknąć wyłączniki APU 20 w polach 4 i 6 rozdzielnicy nn
- 62 -
ELEKTROENERGETYCZNE
7) załączyć, jeżeli jest taka potrzeba kolejno obwody niskiego napięcia w
rozdzielnicy nn
8) dokonać adnotacji w dzienniku operacyjnym wyłączenia:
1. otworzyć wyłączniki APU50 w polach 4 i 6 rozdzielnicy nn
2. otworzyć odłączniki OZK 1000 w polach 4; 6; 5
3. otworzyć rozłączniki ORB20 w polach 8 i 1 rozdzielnicy SN-15KV
4. sprawdzić brak napięcia na wyłączonych urządzeniach
5. założyć uziemienia przenośne na wyłączonych urządzeniach
6. założyć tablice ostrzegawcze
7. dokonać adnotacji w dzienniku operacyjnym
Należy pamiętać, że w przypadku załączenia obu transformatorów do pracy,
łącznik sekcyjny APU50 w polu 5 rozdzielni nn musi być otwarty, co
zapobiega pracy równoległej transformatorów.
Wyłączniki APU50 w polach 4; 5 i 6 rozdzielni nn pracują w układzie SZR i są
blokowane. Można załączać wyłączniki APU w polach 4 i 6 przy wyłączonym
APU w polu 5 rozdzielni nn.
W przypadku konieczności pracy jednego transformatora można załączyć
wyłączniki APU 50 w polu 4 i 5, natomiast otwarty w polu 6 rozdzielni nn.
5.6 Zdejmowanie napięcia z szyn rozdzielnicy SN-15kV
Zdjęcie napięcia z szyn rozdzielnicy SN nastąpi po wyłączeniu rozłączników ORB w
polach 1 i 8 oraz rozłączników OR w polach 2 i 5 przy nieobciążonych
transformatorach.
5.7 Postój transformatorów
Załączenie transformatorów po dłuższym postoju nie większym niż 4 tygodnie
powinno nastąpić na biegu jałowym tzn. przy wyłączonych wyłącznikach APU w
polach zasilających rozdzielnicy nn, co jest zapewnione przez zamknięcie
rozłącznika ORB 20. Po stwierdzeniu prawidłowej pracy transformatora można go
obciążyć przez zamknięcie odłączników i wyłączników po stronie nn. W czasie
przełączeń ruchowych, transformator można włączać i wyłączać jedynie bez
obciążenia. rozłącznikiem ORB 20 po stronie SN.
VI. ZASADY POSTPOWANIA W RAZIE AWARII ORAZ ZAKAÓCEC W PRACY
URZDZEC I INSTALACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH
6.1 Personel zakładu zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić Rejon Energetyczny o
wszelkich nieprawidłowościach w ruchu urządzeń należących do Z.E. znajdujących się na
terenie ZEC.
6.2 Należy pamiętać, że ciepłownia jest odbiorem kategorii II pod względem zasilania
elektrycznego w związku z tym osoby obsługi urządzeń elektrycznych muszą prowadzić
ruch urządzeń elektroenergetycznych tak by nie doszło do awarii uniemożliwiających ruch
kotłów
6.3 Ogólne zasady postępowania
- 63 -
ELEKTROENERGETYCZNE
1) W przypadku całkowitego zaniku napięcia winno zapalić się oświetlenie
bezpieczeństwa. Nie może zaistnieć taki przypadek, aby akumulatory i
ich układ załączający były niesprawne.
2) Powiadomić niezwłocznie o zaniku napięcia posterunek zakładu
energetycznego, osoby dozoru i kierownika zakładu.
3) Następnie postępować zgodnie z poleceniami osób dozoru znajdującymi
się na terenie ciepłowni.
4) Stany awaryjne związane z pracą kotła np. brak przepływu wody przez
kocioł, zbyt wysoka temperatura wody w kotle i inne są ujęte w instrukcji
technologicznej, z którą muszą zapoznać się osoby obsługi urządzeń
elektrycznych i postępować w zależności od zaistniałej sytuacji i poleceń
osoby prowadzącej ruch kotłów.
5) W wypadku braku przepływu wody przez kocioł oraz zbyt wysokiej temp.
wody względnie zbyt niskiego ciśnienia, następuje samoczynne
wyłączenie wentylatora podmuchu.
6) Wystąpienie któregokolwiek zakłócenia sygnalizowane jest optycznie i
akustycznie na szafie kotłowej
7) Awaria urządzeń elektrycznych zasilających, które uniemożliwiają
normalną eksploatację powinny być wyłączone z ruchu decyzją, którą
podejmuje osoba sprawująca kierownictwo nad eksploatacją tych
urządzeń.
6.4 Stany awaryjne
1) Zanik napięcia
W przypadku zaniku napięcia należy sprawdzić:
Wskazania woltomierzy na rozdzielni nn i amperomierzy w polach zasilających.
Położenie wyłączników w polach zasilających rozdzielni nn
Położenie odłączników w polach transformatorowych rozdzielni nn.
Jeżeli powyższe czynności wykażą, że zanik napięcia nastąpił w liniach zasilających
należy niezwłocznie powiadomić Rejon Energetyczny.
2) Przepalenie się bezpieczników wysokiego napięcia
W przypadku przepalenia się bezpieczników wysokiego napięcia stanowiących jedyne
zabezpieczenie transformatorów należy stwierdzić / przez przyłożenie ręki do obudowy
transformatora po uprzednim jego odłączeniu l przygotowaniu miejsca pracy czy
skrzynia jest równomiernie l niezbyt silnie nagrzana, czy nie ma śladu wytrysku oleju
z kondensatora oraz czy bezpieczniki po stronie wysokiego napięcia są przepalone, po
czym należy zmierzyć induktorem rezystancję izolacji uzwojeń.
- 64 -
ELEKTROENERGETYCZNE
Jeżeli bezpieczniki niskiego napięcia są również przepalone, poziom oleju dostateczny,
nagrzanie równomierne i rezystancja izolacji dostateczna a w całej instalacji nie widać
nic podejrzanego, można przypuszczać, że przyczyną przepalenia się bezpieczników
było zwarcie po stronie niskiego napięcia. W takiej sytuacji po wymianie bezpieczników
wysokiego napięcia można ponownie włączyć transformator do sieci.
Jeżeli bezpieczniki niskiego napięcia nie są przepalone, wskazane jest zachowanie
ostrożności a transformator można włączyć do sieci na bieg jałowy i obserwować jego
zachowanie.
3) Uszkodzenia napędów
1. Urządzenie napędowe wyłączone samoczynnie przez zabezpieczenie,
przeciążeniowe można ponownie uruchomić po stwierdzeniu, że nie występują
objawy świadczące o wewnętrznych uszkodzeniach.
2. Urządzenie wyłączone powtórnie przez zabezpieczenia można uruchomić po
usunięciu przyczyn włączenia i uzyskaniu zadawalających wyników z pomiaru
oporności izolacji uzwojeń.
3. Ruch urządzeń napędowych należy wstrzymać w razie powstania zagrożenia
bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia oraz w razie stwierdzenia uszkodzeń lub
zakłóceń uniemożliwiających normalną eksploatację szczególnie w
przypadkach:
a) przeciążenia urządzenia lub nadmiernego nagrzania się jego części
b) pojawienia się dymu i zapachu spalonej izolacji.
c) nadmiernych drgań
d) uszkodzenia urządzenia napędzanego
e) zewnętrznych uszkodzeń mechanicznych
6.5 Obowiązki dyżurnego w czasie powstania awarii lub stwierdzenia nie normalnej pracy
urządzeń elektrycznych:
1) Złożyć meldunek osobie sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń
elektrycznych
2) W przypadku uszkodzenia środków łączności lub niemożności
skomunikowania się z osobą dozoru, a awaria zagraża życiu ludzi lub
zniszczeniu urządzeń dyżurny działa według własnego uznania dbając o
własne bezpieczeństwo i innych ludzi.
3) Po zlikwidowaniu awarii wpisuje do dziennika dyżurów jej przebieg, sposób
likwidacji, przyczyny powstania, godzinę wyłączenia i załączenia urządzeń,
wielkość mocy wyłączonej oraz zadziałanie zabezpieczeń
4) Urządzenia, które są w stanie awaryjnym muszą być odstawione z ruchu, nie
można nimi wykonywać żadnych manipulacji łączeniowych oraz należy na
nich wywiesić tablicę ostrzegawczą z napisem nie włączać, a następnie
uruchomić urządzenia rezerwowe.
- 65 -
ELEKTROENERGETYCZNE
5) Uszkodzone części obwodów lub urządzeń elektrycznych natychmiast
wyłączyć. O ile jest to możliwe naprawić i włączyć ponownie pod napięcie lub
korzystać z układów rezerwowych.
VII. WYMAGANIA W ZAKRESIE KONSERWACJI, NAPRAW, REMONTÓW ORAZ
TERMINY PRZEPROWADZANIA PRZEGLDÓW, PRÓB I POMIARÓW
7.1 Terminy przeglądów i pomiarów uziemień odgromowych, izolacji instalacji i skuteczności
ochrony przeciwporażeniowej podane są w części Organizacja prac eksploatacyjnych
niniejszej instrukcji eksploatacji.
7.2 Zakres konserwacji, napraw i remontów poszczególnych rodzajów urządzeń i instalacji
opisano w punkcie organizacja prac eksploatacyjnych niniejszej instrukcji.
VIII. WYMAGANIA BEZPIECZECSTWA I HIGIENY PRACY
8.1 Ogólne zasady bhp
Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach elektrycznych
reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. z dnia 23
kwietnia 2013 r.)
Przed przystąpieniem do robót ziemnych należy rozpoznać i oznaczyć na terenie
przyszłych robót: kable energetyczne, sieci cieplne i wodne.
Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami energetycznymi oraz urządzenia
energetyczne powinny być oznakowane w sposób umożliwiający ich identyfikację.
Zabrania się używania urządzeń energetycznych bez przewidzianych dla nich
urządzeń ochronnych.
Pomieszczenia ruchu elektrycznego (stacja transformatorowa i rozdzielnie) powinny
być zamknięte i dostępne tylko dla upoważnionych osób.
Prace na wysokości mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu odpowiednich
urządzeń jak: rusztowania, pomosty, podnośniki, drabiny itp.
Miejsca pracy winny być zabezpieczone odpowiednimi tabliczkami i barierkami.
Urządzenia lub ich części, które mają być poddane pracom konserwacyjnym lub
remontowym powinny być pozbawione napięcia oraz zabezpieczone przed
nieprzewidzianym ich złączeniem [ zamykanie na klucz pomieszczeń z aparaturą
łączeniową wkładanie wkładek izolacyjnych między styki otwartych łączników, montaż
uziemień przenośnych ].
Wyłączenie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych spod napięcia powinno być
dokonane w taki sposób, aby uzyskać przerwę izolacyjną w obwodach zasilających
urządzenia i instalacje.
Za przerwę izolacyjną, o której mowa wyżej uważa się:
- 66 -
ELEKTROENERGETYCZNE
1) Otwarte zestyki łącznika w odległości określonej w Polskiej Normie lub w
dokumentacji producenta,
2) Wyjęte wkładki bezpiecznikowe,
3) Zdemontowanie części obwodu zasilającego,
4) Przerwanie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w łącznikach o obudowie
zamkniętej, stwierdzone w sposób jednoznaczny w oparciu o położenie
wskaznika odwzorującego otwarcie łącznika.
8.2 Przy pracach wewnątrz [kotłów itp. urządzeniach] o szczególnym zagrożeniu porażeniem
stosować oprawy oświetleniowe oraz narzędzia zasilane napięciem 24 V.
8.3 Na prace remontowe i konserwacyjne wykonywane przy urządzeniach w pobliżu napięcia
lub pod napięciem należy wystawić pisemne zgodnie z procedurą określoną w załączniku
do niniejszej instrukcji.
8.4 Dotyczy to prac stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla
zdrowia lub życia ludzkiego tj.:
1) wewnątrz elektrofiltrów
2) w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących
się pod napięciem.
3) przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, lecz
uziemionych w taki sposób, że którekolwiek z uziemień nie jest widoczne z miejsca
wykonywania pracy
4) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie
elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie
ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub
mogącymi znalezć się pod napięciem, w tym przewodami trakcji elektrycznej;
5) na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem lub
mogących znalezć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej;
6) przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii
napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii
pozostaje pod napięciem
8.5 Bez polecenia jest dozwolone:
1) wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego;
2) zabezpieczanie urządzeń energetycznych przed zniszczeniem;
3) prowadzenie przez osoby uprawnione i upoważnione prac eksploatacyjnych
zawartych w instrukcjach eksploatacji.
8.6 Prace wymienione w punkcie 8.4 muszą być wykonywane, przez co najmniej 2
osoby.
8.7 W wypadku wykonania prac przez zespół kilkuosobowy wyznaczyć kierującego
zespołem.
- 67 -
ELEKTROENERGETYCZNE
8.8 W przypadku opuszczenia strefy pracy przez kierującego zespołem dalsze
wykonywanie pracy musi zostać przerwane, a zespół wyprowadzony z tej strefy.
8.9 Kierujący zespołem przed każdym wznowieniem pracy jest obowiązany dokonać
dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia strefy pracy.
8.10 Jeżeli podczas sprawdzenia, zabezpieczenia strefy pracy, zostanie stwierdzone
pogorszenie warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, wznowienie pracy może
nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa.
8.11 W wypadku wykonania prac przez kilka zespołów lub pracowników innej firmy należy
wyznaczyć koordynującego.
8.12 Do obowiązków koordynatora, należy w szczególności:
1) Ustalenie harmonogramu prac uwzględniającego zadania wszystkich zespołów
realizujących prace, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich
wykonywania;
2) Zapewnienie współpracy osób kierujących pracami zespołów i osób nadzorujących
te prace;
3) Ustalenie sposobu łączności i sposobu alarmowania w sytuacji zaistnienia
zagrożenia lub awarii.
8.13 Prace związane z naprawą, konserwacją, pomiarami urządzeń elektroenergetycznych
mogą być wykonywane tylko przez zespół pracowników kwalifikowanych.
Przynajmniej połowa pracowników tego zespołu powinna posiadać dodatkowe
uprawnienia kwalifikacyjne do eksploatacji odpowiedniej grupy urządzeń.
8.14 Organizując na polecenie prace eksploatacyjne, należy uwzględnić wymagania
zawarte w niniejszej instrukcji, oraz zapewnić:
1) Skoordynowanie wykonania prac z ruchem urządzeń energetycznych, obejmujące
w szczególności:
1. określenie zakresu oraz kolejności wykonywania czynności łączeniowych
związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga
tego bezpieczeństwo lub technologia wykonywania prac,
2. wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy
pracy,
3. ustalenie kolejności prowadzenia prac, przerwania, wznowienia lub
zakończenia prac,
4. wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy
których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonywaniem
były one wyłączone z ruchu;
2) Przygotowanie i przekazanie strefy pracy, obejmujące w szczególności:
1. Uzyskanie zezwolenia na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy,
2. Uzyskanie zezwolenia na dokonanie czynności łączeniowych,
- 68 -
ELEKTROENERGETYCZNE
3) Wyłączenie urządzeń z ruchu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo
wykonywanych prac, oraz ich zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem
lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie
4) Zastosowanie odpowiedniego zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem
napięcia tj.:
1. Oznaczyć miejsce wyłączenia;
2. Sprawdzić, czy nie występuje napięcie na odłączonych urządzeniach i
instalacjach elektrycznych przy użyciu wskazników napięcia. Przed użyciem
wskaznika należy sprawdzić jego działanie na urządzeniu znajdującym się na
pewno pod napięciem
3. Uziemić wyłączone urządzenia i instalacje elektryczne poprzez zamknięcie noży
uziemiających lub nałożenie przenośnych uziemień ochronnych w miejscu
pracy
W razie zasilania wielostronnego, uziemienia powinny być wykonane od
każdej strony zasilania.
Przy pracach w rozdzielniach oddziałowych uziemienia przenośne
stosować na obu rozdzielnicach zasilającej i zasilanej.
Uziemienie urządzeń i instalacji elektrycznych należy tak zlokalizować,
aby praca wykonywana była w strefie ograniczonej uziemieniami i co
najmniej jedno uziemienie było widoczne z miejsca wykonywania pracy.
Jeżeli powyższe nie jest możliwe uziemienie urządzeń i instalacji w
sposób określony powyżej, należy zastosować inne środki techniczne
lub organizacyjne zapewniające bezpieczeństwo prowadzenia prac
zawarte w instrukcjach ich wykonywania.
4. Oznaczenie strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa,
5. Poinformowanie kierującego zespołem o zagrożeniach występujących w
strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie,
6. Dopuszczenie do pracy;
8.15 Rozpoczęcie i wykonanie pracy, obejmujące w szczególności:
1. Dobór osób do wykonania poleconej pracy,
2. Sprawdzenie przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i
przejęcie jej, jeżeli została przygotowana właściwie,
3. Zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie
pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego
wykonywania pracy,
4. Egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony
indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu,
5. Zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny;
- 69 -
ELEKTROENERGETYCZNE
8.16 Podczas wykonywania pracy zabronione jest w szczególności:
1. Rozszerzanie pracy poza zakres i strefę pracy określone w poleceniu
2. Dokonywanie zmian w zastosowanych zabezpieczeniach, jeżeli miałoby to
pogorszyć poziom bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac.
8.17 Zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy, obejmujące w szczególności:
1. Sprawdzenie, czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia usunięte ze
strefy pracy,
2. Opuszczenie strefy pracy przez zespół,
3. Usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej
zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy,
4. Poinformowanie o zakończeniu pracy i gotowości urządzeń lub instalacji do
ruchu;
5. Rejestrowanie ustaleń, w formie określonej przez prowadzącego eksploatację
8.18 Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w zależności od
zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być
wykonywane:
1. Przy całkowicie wyłączonym napięciu,
2. W pobliżu napięcia,
3. Pod napięciem.
8.19 Minimalne odległości (w powietrzu) wokół nieosłoniętych urządzeń i instalacji
elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczające
granice strefy prac w pobliżu napięcia i strefy prac pod napięciem, wynoszą:
Napięcie znamionowe urządzenia lub Minimalny odstęp w powietrzu, wyznaczający zewnętrzną
instalacji elektrycznej granicę strefy
prac pod napięciem prac w pobliżu napięcia
kV mm mm
< 1 bez dotyku 300
3 60 1120
6 90 1120
10 120 1150
15 160 1160
20 220 1220
30 320 1320
110 1000 2000
220 1600 3000
- 70 -
ELEKTROENERGETYCZNE
400 2500 4000
750 5300 8400
8.20 Wykonywanie prac przy urządzeniach elektroenergetycznych wymagających użycia
sprzętu zmechanizowanego może odbywać się pod warunkiem, że prowadzący
eksploatację określi warunki prowadzenia tych prac, mając na uwadze zachowanie
odpowiedniego poziomu ich bezpieczeństwa
8.21 Prace w pobliżu napięcia i pod napięciem należy wykonywać w oparciu o właściwą
technologię pracy i przy zastosowaniu wymaganych narzędzi i środków ochronnych,
określonych w instrukcji wykonywania tych prac określającą technologię, wymagane
narzędzia oraz środki ochronne, które należy stosować podczas prowadzenia tych
prac.
8.22 Zabronione jest podczas oględzin urządzeń i instalacji elektroenergetycznych
wykonywanie jakichkolwiek prac wymagających zdejmowania osłon i barier
ochronnych, otwierania celek, wchodzenia na konstrukcje oraz zbliżania się do
nieosłoniętych części urządzeń i instalacji znajdujących się pod napięciem, na
odległość mniejszą niż odległości określone w tabeli.
8.23 Zabronione jest wykonywanie prac na stacjach i rozdzielniach oraz na wysokich
konstrukcjach w czasie wyładowań atmosferycznych.
8.24 Bez wyłączania napięcia można wykonać następujące prace;
1) Wymiana wkładek topikowych do 32 A, żarówek i świetlówek o nieuszkodzonej
obudowie i oprawie,
2) Przy wykonywaniu prób i pomiarów.
8.25 Prace porządkowe i remontowe w pomieszczeniach ruchu elektrycznego mogą być
wykonywane w obecności pracowników obsługujących te urządzenia.
OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA
8.26 W zakresie ochrony przeciwporażeniowej obowiązuje rozporządzenie Ministra
Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
(Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zmianami oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156)), oraz polskie
normy
1) PN HD 60364 - Instalacje elektryczne niskiego napięcia
2) PN-EN 61140:2005 - Ochrona przed porażeniem prądem
elektrycznym
3) PN-EN 60529:2003 - Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy
(kod IP)
4) PN-E-05115:2002 - Instalacje elektroenergetyczne prądu
przemiennego o napięciu wyższym od 1 kV
- 71 -
ELEKTROENERGETYCZNE
8.27 W zakładzie, jako ochrona przeciwporażeniowa przy uszkodzeniu stosowany jest
system TN-C (ZEROWANIE) oraz obniżone napięcie poniżej wartości bezpiecznej
do lamp przenośnych i oświetlenia awaryjnego.
8.28 Niedopuszczalne jest stosowanie w tej samej sieci zerowania dla jednej części
wyposażenia elektrycznego a uziemienia dla drugiej.
8.29 POMIARY SKUTECZNOŚCI OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ należy
przeprowadzić nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy w pomieszczeniach przejściowo
wilgotnych i o dużym zapyleniu oraz co 5 lat w pozostałych pomieszczeniach.
8.30 Niezależnie od poszczególnych badań i oględzin instalacji, należy sprawdzić pewność
połączeń ochronnych urządzeń elektrycznych po każdym remoncie.
8.31 Wyniki badań i przeglądów urządzeń należy przechowywać wraz z dokumentacją
eksploatacyjną.
8.32 Do wykonania pomiarów uprawniona jest osoba posiadająca ważne zaświadczenie
kwalifikacyjne E , z wpisem do tego zaświadczenia uprawniony do wykonania
pomiarów dla odpowiednich grup urządzeń
SPRZT OCHRONNY.
8.33 Energetyk ponosi odpowiedzialność za prawidłowe przechowywanie sprzętu
dostateczną jego ilość, dokonywanie we właściwym czasie przeglądów i prób, za
niezwłoczne usuwanie sprzętu uszkodzonego z eksploatacji, uzupełnianie zapasu i
za ewidencje tego sprzętu.
8.34 Zasadniczy sprzęt ochronny, którym dotyka się części urządzeń znajdujących się pod
napięciem stanowią:
1) Drążki izolujące-manipulacyjne
2) Drążki pomiarowe
3) Drążki do nakładania przenośnych uziemień
4) Uchwyt BM-U do bezpieczników mocy
5) Wskaznik niskiego napięcia / dwustronne neonówki/
8.35 Przy urządzeniach do 1 KV dopuszcza się, jako sprzęt zasadniczy:
1) Rękawice dielektryczne
2) Izolowane narzędzia monterskie,
3) Okulary ochronne,
8.36 Dodatkowy sprzęt ochronny, który pozwala na bezpieczne wykonanie pracy,
stanowią;
1) Dielektryczne półbuty,
2) Dielektryczne rękawice,
- 72 -
ELEKTROENERGETYCZNE
3) Dielektryczne kalosze / tylko do 1 KV /,
4) Dielektryczne dywaniki i chodniki,
Pracownicy obsługujący urządzenia elektryczne powinni być zaopatrzeni w odpowiedni
sprzęt ochronny.
8.37 Sprzęt ochronny powinien znajdować się w wyznaczonym zabezpieczonym przed
dostępem osób nieupoważnionych miejscu.
8.38 Sprzęt ochronny powinien znajdować się w warsztacie elektrycznym w ilości
2 komplety.
8.39 Sprzęt ochronny powinien być numerowany i ewidencjonowany. Ewidencje należy
prowadzić w specjalne do tego celu przeznaczonym dzienniku z zaznaczeniem dat
przebytych prób okresowych.
8.40 Przed każdym użyciem sprzętu należy;
1) Sprawdzić przez oględziny zewnętrzne stan sprzętu, zwracając uwagę, aby części
izolujące były czyste, bez pęknięć i zadrapań,
2) Sprawdzić termin ważności badań okresowych,
3) Przetrzeć suchą szmatką części izolujące i usunąć zanieczyszczenia,
4) W przypadku wskaznika napięcia sprawdzić jego działanie na urządzeniach, co,
do których mamy pewność, że są pod napięciem,
8.41 Badania okresowe sprzętu ochronnego należy przeprowadzić w terminach
określonych w dokumentacji dostarczonej przez producenta, jednak nie rzadziej niż:
1) Drążki izolacyjne wszelkiego rodzaju, - co 12 miesięcy,
2) Rękawice ochronne - co 6 miesięcy,
3) Kalosze dielektryczne - co 6 miesięcy,
4) Dywaniki i chodniki dielektryczne - co 6 miesięcy,
5) Izolowane narzędzia monterskie - co 6 miesięcy,
6) Wskazniki niskiego napięcia / neonówki / - co 6 miesięcy,
Po każdym badaniu sprzętu ochronnego powinien być sporządzony protokół w
2 egzemplarzach. Jeden egzemplarz należy przechowywać w dziale nadzorującym
eksploatację urządzeń energetycznych.
- 73 -
ELEKTROENERGETYCZNE
IX. WYMAGANIA PRZEPISÓW PRZECIWPOŻAROWYCH
9.1 Pożar urządzeń elektroenergetycznych poza niebezpieczeństwem oparzeń, zatrucia
gazem lub obrażeń powoduje zwiększone niebezpieczeństwo porażeń elektrycznych
wskutek pogarszania się stanu izolacji i występowania przewodzących dymów i sadzy.
9.2 Dotykanie w czasie pożaru konstrukcji i innych części niebędących normalnie pod
napięciem może być niebezpieczne.
9.3 Pomieszczenie ruchu elektrycznego należy wyposażyć w gaśnice śniegowe.
9.4 W czasie pożaru należy:
zachować spokój, nie wywoływać paniki i po wyłączeniu napięcia przystąpić do
gaszenia pożaru używając dostępnych środków gaśniczych
jak najszybciej zawiadomić straż pożarną
zawiadomić osoby wymienione w zakładowej instrukcji przeciwpożarowej
do czasu przybycia straży pożarnej akcją gaszenia pożaru kieruje elektryk najstarszy
stanowiskiem i jemu podporządkowują się osoby biorące udział w akcji
jeżeli jest to możliwe nie wyłączać oświetlenia
wyłączyć wentylację i odciąć dopływ powietrza do pomieszczeń objętych pożarem
urządzenia będące pod napięciem gasić wyłącznie gaśnicami śniegowymi lub
proszkowymi
nie gasić urządzeń elektrycznych wodą, gdy nie ma pewności, że są one wyłączone
spod napięcia
X. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEC DLA ZDROWIA I ŻYCIA LUDZKIEGO ORAZ DLA
ŚRODOWISKA NATURALNEGO ZWIZANYCH Z EKSPLOATACJ URZDZEC I
INSTALACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH
10.1 Eksploatacja urządzeń i instalacji elektroenergetycznych w zakładzie nie stwarza żadnych
zagrożeń dla środowiska naturalnego.
10.2 Zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego są następujące:
a. Porażenie prądem elektrycznym
b. Poparzenie łukiem elektrycznym
c. Upadek z wysokości
d. Spowodowanie zagrożenia pożarowego
e. Uszkodzenie oczu łukiem elektrycznym
- 74 -
ELEKTROENERGETYCZNE
XI. ORGANIZACJA PRAC EKSPLOATACYJNYCH
11.1 Zakład powinien posiadać zapas części i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia
szybkiej naprawy uszkodzeń powstałych na skutek awarii. Powinien być utrzymany stały
awaryjny zapas wyposażenia elektrycznego i materiałów elektrotechnicznych oraz
niezbędnych narzędzi. Materiały te i narzędzia winny znajdować się w magazynku
podręcznym.
11.2 Dokumentacja techniczna
Dokumentacja techniczna obejmuje:
a/ projekt techniczny stacji transformatorów
b/ świadectwa, karty gwarancyjne aparatury i urządzeń
c/ fabryczne instrukcje obsługi
d/ dokumenty o przyjęciu do eksploatacji
e/ instrukcję eksploatacji
f/ rejestr wydanych poleceń na pracę
g/ protokoły prób i pomiarów okresowych
h/ ewidencję sprzętu ochronnego i przeciwpożarowego
i/ wykaz niezbędnych części zapasowych.
W rozdzielniach powinny znajdować się:
a/ instrukcja określająca podstawowe czynności związane z obsługą stacji
b/ zasady postępowania na wypadek awarii pożaru lub innych zakłóceń
c/ dziennik operacyjny, w którym opisuje się:
- polecenia ruchowe i ich wykonanie z podaniem czasu i nazwiska
polecającego
- zakłócenia, podając rodzaj, działanie zabezpieczeń i czynność przy likwidacji
oraz czas i nazwisko likwidującego
d/ książka kontroli i napraw, w której zapisuje się usterki stwierdzane przy oględzinach
i sposób ich likwidacji
d/ schematy rozdzielni
e/ książka ewidencji uziemiać przenośnych, w której odnotowuje się zakładanie i
zdejmowanie uziemień, czas założenia uziemienia, nr uziemienia i nazwisko
zakładającego
f/ rejestr wskazań przyrządów pomiarowych
11.3 Organizacja pracy dyżurnego
11.3..1 Obowiązkiem dyżurnego jest zapisywanie:
- wszystkich zakłóceń i usterek urządzeń w ruchu, zmian w układzie połączeń oraz
zakłóceń i przerw w dostawie energii elektrycznej.
11.3..2 Przekazywanie i obejmowanie dyżurów podczas awarii jest zabronione.
SPIS TREŚCI
11.3..3 Przekazywanie i obejmowanie dyżurów przy uszkodzonych w czasie zmiany urządzeniach
elektroenergetycznych lub nieprawidłowej ich pracy jest dozwolone jednie za zgodą osoby
sprawującą dozór.
11.3..4 Pełnienie dyżuru przez tego samego dyżurnego w ciągu dwóch kolejnych zmian z
wyjątkiem przypadku określonego powyżej jest zabronione.
11.3..5 Obowiązki dyżurnego przy obejmowaniu dyżuru
Zdający informuje obejmującego dyżur o stanie urządzeń i instalacji
Przyjmujący dyżur w obecności zdającego sprawdza stan urządzeń, zapisy w dokumentacji
eksploatacyjnej oraz przejmuje klucze od pomieszczeń
Przyjmujący i zdający dyżur odnotowują to w dzienniku operacyjnym.
11.3..6 Obowiązki dyżurnego w czasie pełnienia dyżuru
Prowadzenie eksploatacji urządzeń w sposób zgody z przepisami, niniejszą instrukcją oraz
poleceniami przełożonych.
Dyżurny powinien:
1) Dokonywać oględzin zewnętrznych urządzeń wykrywać nieprawidłowości i zapobiegać
uszkodzeniom.
2) Zwracać uwagę czy wszystkie urządzenia pracują prawidłowo.
3) Kontrolować obciążenia urządzeń i prowadzić zapisy
4) Powiadomić o każdym nienormalnym stanie urządzeń osobę dozoru
5) Prowadzić konserwację sprzętu BHP nie rzadziej niż 1 raz w miesiącu
6) Dbać o czystość pomieszczeń stacji
7) Dyżurnemu nie wolno dokonywać żadnych zmian w nastawieniu zabezpieczeń
8) Dyżurnemu nie wolno samowolnie opuszczać miejsca pracy.
Dyżurny w czasie pełnienia dyżuru jest odpowiedzialny jest za wykonanie swych
obowiązków zgodnie z niniejszą instrukcją obsługi i obowiązującymi przepisami w
szczególności dyżurny odpowiada za:
1) właściwą eksploatacji powierzonych mu urządzeń i sprzętu
2) właściwe prowadzenie dokumentacji ruchowej
3) przebieg likwidacji awarii
4) właściwe przygotowanie i zabezpieczenie miejsca pracy oraz prawidłowe dopuszczenie
do pracy brygad eksploatacyjno-remontowych
5) prawidłowe przeprowadzanie zleconych operacji ruchowych
6) nie wpuszczanie do pomieszczeń" stacji osób nieupoważnionych
Uprawnienia dyżurnego.
Dyżurny ma prawo:
1) Samodzielnie wyłączać urządzenia w przypadkach zagrażających bezpieczeństwu
ludzi lub zniszczeniu urządzeń.
2) Odmawiać wykonania poleceń przełożonych, jeżeli wykonanie tych poleceń
zagrażałoby bezpieczeństwu ludzi lub zniszczeniem urządzeń
11.3..7 Obowiązki i prawa osób obsługi:
1) Kontrola urządzeń elektrycznych
2) Wykonywanie wszystkich potrzebnych przełączeń
3) Znać główny schemat urządzeń oraz połączeń elektrycznych
76
4) Znać schemat oświetlenia normalnego i bezpieczeństwa
5) Znać charakterystyki eksploatacji i rozmieszczenie zasadniczych urządzeń
elektrycznych
6) Znać aparaturę kontrolno - pomiarową i sygnalizacyjną
7) Znać przeznaczenie i rozmieszczenie wszystkich zdalnych sterowań urządzeń
kotłowych i pomp
8) Osoba obsługi urządzeń elektrycznych jest odpowiedzialna za wszystkie awarie,
jakie miały miejsce w ciepłowni na skutek swego niewłaściwego postępowania, za
nie przestrzeganie obowiązujących przepisów eksploatacyjnych oraz BHP
9) Osoba obsługi prowadzi książkę, w której będą notowane: czynności i wnioski ze
swej pracy, awarie, jakie miały miejsce w okresie przebywania na ciepłowni i inne
notatki dotyczące zaleceń kierownictwa zakładu
10) Osoba obsługi zobowiązana jest wykonywać zarządzenia swoich
przełożonych, z wyjątkiem poleceń grożących niebezpieczeństwem dla życia
ludzkiego lub zniszczeniem urządzeń.
11) Obsługujący urządzenia elektryczne nie może przeprowadzać żadnych zmian
nastaw ani napraw przekazników bez wyraznego polecenia zwierzchników.
12) Wszystkie polecenia i przełączenia winny być opisane w książce dyżurów
13) W przypadku wykrycia nieprawidłowości w pracy urządzeń lub zadziałania
zabezpieczeń osoba obsługi zawiadamia przełożonego.
14) Obsługujący ma prawo podczas czynności eksploatacyjnych samodzielnie
wyłączać urządzenia w przypadkach zagrażających bezpieczeństwu ludzi lub
zniszczeniem urządzeń
15) Obsługujący ma prawo Odmówić wykonania poleceń przełożonych tylko w
przypadku, jeżeli wykonanie tych poleceń zagrażałoby bezpośrednio
bezpieczeństwu ludzi lub zniszczeniem urządzeń
11.4 Wykonywanie manipulacji łączeniowych
11.4..1 Wszelkie manipulacje łączeniowe w tym operacje związane z likwidacją awarii
wymagają uzgodnienia z osobami dozoru, z wyjątkiem sytuacji związanej z
zagrożeniem dla zdrowia lub życia ludzi lub grożących zniszczeniem urządzeń.
11.4..2 Wszystkie manipulacje łączeniowe poza wymienionymi w punkcie 13.10.4 i
przygotowanie miejsca pracy należy wykonywać dwuosobowo.
11.4..3 Aączenia mogą być wykonane po uprzednim przeczytaniu wypełnionego polecenia
pisemnego i przeanalizowaniu manipulacji łączeniowych na aktualnym schemacie
ruchowym.
11.5 Czynności, które mogą być wykonane przez dyżurnego jednoosobowo to:
77
1) oględziny zewnętrzne
2) usuwanie kurzu i wilgoci z przyrządów pomiarowych
3) wykonywanie prac porządkowych w pomieszczeniach rozdzielni
4) wymiana żarówek w nieuszkodzonych oprawach oświetleniowych
5) wymiana wkładek bezpiecznikowych w obwodach nn i w obwodach wtórnych
6) odczyty wskazań przyrządów
7) dopuszczanie do pracy personelu eksploatacyjnego na podstawie polecenia
pisemnego na wykonanie pracy
8) dokonywanie manipulacji łączeniowych w obwodach rozdzielni nn i w obwodach
odbiorczych instalacji.
11.6 Wykaz czynności wykonywanych przez dyżurnego dwuosobowo bez pisemnego polecenia
na pracę
1) otwieranie i zamykanie wzierników
2) otwieranie i zamykanie odłączników po stronie 15 kV
3) sprawdzenie braku napięcia w obwodach 15 kV
4) zakładanie i zdejmowanie uziemień przenośnych
5) wymiana wkładek bezpiecznikowych w obwodach nn
6) wymiana tablic ostrzegawczych w pomieszczeniach rozdzielni
11.7 Obowiązki dyżurnego w czasie likwidacji awarii.
1) złożyć natychmiast meldunek osobie dozoru
2) w razie niemożności porozumienia się z w/wym. Osobami dyżurny działa sam
zgodnie z instrukcją
3) po zlikwidowaniu awarii dyżurny zobowiązany jest wpisać do dziennika
operacyjnego jej przebieg sposób likwidacji i przyczyny powstania, czas wyłączenia
i załączenia urządzeń, wielkość wyłączonej mocy oraz zadziałanie zabezpieczeń.
78
11.8 Rozdzielnie elektroenergetyczne
11.8..1 Konserwację rozdzielni można wykonywać tylko po uprzednim wyłączeniu jej spod
napięcia, wywieszeniu tablic ostrzegawczych na rękojeściach napędów łączników oraz
uziemieniu obwodu zasilania w rozdzielni, w której przeprowadzana jest konserwacja.
W rozdzielni zasilającej należy otworzyć odłącznik wyjąć wkładki topikowe, noże
wyłącznika uziemić i zawiesić tablice ostrzegawcze.
11.8..2 Stan techniczny urządzeń rozdzielni, ich zdolność do dalszej pracy oraz warunki
eksploatacji stacji powinny być kontrolowane i oceniane na podstawie wyników
przeprowadzonych okresowo oględzin l przeglądów.
11.8..3 Przy przeprowadzaniu oględzin nie wymaga się wyłączenia rozdzielni.
11.8..4 Oględziny należy przeprowadzać nie rzadziej niż:
1) Raz na zmianę - oględziny skrócone.
2) Raz na 3 miesiące - oględziny pełne.
3) Niezależnie od oględzin wymienionych wyżej oględziny skrócone
należy przeprowadzać w wypadku, gdy urządzenia zostały trwale
wyłączone przez zabezpieczenie.
11.8..5 Zakres oględzin skróconych obejmuje:
1) sprawdzanie układu stacji z ustalonym programem pracy
2) położenie wskazników działania układów automatyki
3) stan napisów l oznaczeń informacyjno - ostrzegawczych
4) działanie przyrządów pomiarowo kontrolnych
5) stan zewnętrzny aparatury napędów, łączników, izolatorów, głowic kablowych
6) poziom paliwa oraz czynnika izolującego w urządzeniach
7) stan sprzętu ochronnego l przeciwpożarowego
8) działanie instalacji oświetlenia elektrycznego stacji
9) stan ogrodzeń oraz zamknięć
11.8..6 Oględziny pełne obejmują:
1) czynności wymienione dla oględzin skróconych
2) sprawdzenie zaczepów łączników
3) stan fundamentów, kanałów kablowych, konstrukcji wsporczych
4) stan instalacji odgromowej
5) stan ochrony przeciwporażeniowej
6) stan kabli, przewodów i osprzętu,
7) stan dokumentacji eksploatacyjnej znajdującej się w stacji.
11.8..7 Przeglądy urządzi należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz na pięć lat
Przeglądy obejmują:
1) czynności wymienione dla oględzin
2) sprawdzenie ciągłości przewodów uziemiających
3) pomiary napięcia dotykowego i krokowego w rozdzielni
4) pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej
5) pomiary rezystancji izolacji przewodów i kabli
6) pomiary charakterystycznych wielkości
7) sprawdzenie układów pomiarowych automatyki i zabezpieczeń w zakresie
pozwalającym stwierdzić poprawność pracy tych układów
8) badania poszczególnych urządzeń w zakresie ustalonym w dokumentacji fabrycznej
9) sprawdzenie działania i współpracy łączników
79
10) sprawdzenie stanu połączeń w głównych torach prądowych
11) czynności konserwacyjne zapewniające poprawną pracę urządzeń rozdzielni
12) pomiary rezystancji uziemień roboczych i odgromowych
11.8..8 Pomiar energii elektrycznej jest pośredni za pomocą liczników energii elektrycznej
zainstalowanych w RNN na tablicy pomiarowej w skrzynce licznikowej.
11.8..9 Pomiar pobieranej energii elektrycznej dla obu przyłączy oparty jest o wskazania
liczników elektronicznych zaprogramowanych w taryfie B 23:
Zasilanie podstawowe licznik elektroniczny produkcji POZYTON typ EQM;
3 x 230/400 V; 5 A; klasa dokładności 0,5
Zasilanie rezerwowe licznik elektroniczny produkcji POZYTON typ EQABP;
3 x 230/400 V; 5 A; klasa dokładności 1
11.8..10 Transmisja danych pomiarowych do Operatora Systemu Dystrybucyjnego z liczników EQM i
EQABP realizowana jest poprzez i - Serwer z wykorzystaniem pętli zwarciowej.
11.9 Stacje transformatorowe
11.9..1 Podczas oględzin transformatorów należy sprawdzić:
a/ poziom oleju w olejowskazie
b/ temperaturę oleju
c/ obciążenie transformatora
d/ stan urządzeń pomocniczych
e/ stan izolatorów
f/ stan połączeń szynowych
g/ stan uziemień roboczych
h/ stan pomieszczeń transformatorów
11.9..2 Ruch transformatorów powinien być wstrzymany dla przeprowadzenia przeglądu
doraznego oraz w razie stwierdzenia uszkodzeń lub zakłóceń uniemożliwiających
normalną eksploatację transformatora a w szczególności w razie stwierdzenia: a/
ubytku oleju
b/ piknięć, śladów przebicia lub znacznych rys izolatorów
c/ wyraznego wzrostu natężenia dzwięku
d/ śladów oleju na posadzce
e/ nadmiernego nagrzewania się kabli w urządzeniach związanych z ruchem
transformatorów
11.9..3 Przeglądy transformatorów należy wykonywać nie rzadziej niż co 5 lat . Przegląd
powinien obejmować:
a/ pomiar rezystancji izolacji uzwojeń
b/ próbę oleju
c czyszczenie izolatorów
d/ kontrolę obiegu olejowego w tym:
- usunięcie szlamu z konserwatora
- w razie potrzeby czyszczenie
- dopełnienie lub wymianę oleju
e/ konserwację styków i połączeń śrubowych
f/ kontrolę szczelności
g/ sprawdzenie i konserwację urządzeń zabezpieczających i pomiarowych
h/ usunięcie Innych zauważonych usterek
11.9..4 Kontrola obciążenia transformatora
1) Kontrolę obciążenia należy wykonać podczas oględzin stacji odczytując wskazania
amperomierzy zainstalowanych w polach zasilających rozdzielni nn.
2) Wskazania należy odnotować w książce kontroli.
80
3) W przypadkach przeciążenia transformatorów należy kierować się następującymi
wskazówkami:
Przeciążenie transformatorów można stosować w wyjątkowych wypadkach
nawet wtedy, jeżeli transformator przed rozpoczęciem przeciążenia pracował
długi czas pod pełnym obciążeniem przy temperaturze powietrza + 400C.
Dopuszczalne przeciążenia przedstawiono w tabeli poniżej.
Czas trwania przeciążenia Dopuszczalna wartość
przeciążenia
2 godz. 10%
1 godz. 30%
1/2 godz. 50%
10 min. 70%
4 min. 100%
W okresie zimowym od 01 listopada do 28 lutego przeciążenia mogą wynosić
10% bez ograniczenia czasu ich trwania.
11.9..5 Postępowanie w razie podwyższenia się temperatury oleju transformatora.
1) W razie podwyższenia się temperatury oleju transformatora o kilka stopni od
przewidywanej należy po sprawdzeniu obciążenia przystąpić niezwłocznie do
oględzin transformatora, wykonując poniższe czynności:
sprawdzić temperaturę powietrza w kamorze transformatorowej umieszczając
termometr w odległości około 1 metra od transformatora.
jeżeli temp. przekracza 40�C należy otworzyć drzwi i zabezpieczyć wejście siatką
lub w inny skuteczny sposób. Jeżeli zabieg ten nie spowoduje obniżenia się
temp, powietrza i oleju należy zmniejszyć obciążenie transformatora.
Maksymalna temperatura oleju nie powinna przekroczyć 95�C
jeżeli mimo to temperatura nadal wzrasta powoli należy wzmóc obserwację i
zawiadomić przełożonego gdyż może to oznaczać zwarcie uzwojeń lub zły stan
rdzenia.
jeżeli różnica między przewidzianą a zmierzoną temperaturą przekracza 10�C lub
jeżeli wzrost temperatury jest szybki lub jeżeli prócz podwyższenia temperatury
wystąpią inne objawy np. zmieniony dzwięk należy transformator natychmiast
wyłączyć.
11.9..6 Postępowanie w razie pożaru transformatora.
W wypadku powstania pożaru transformatora należy transformator odłączyć od
sieci oraz powiadomić straż pożarną.
Dolne kanały wentylacyjne należy przykryć kocami gaśniczymi.
Jeżeli pali się olej na pokrywie transformatora należy spuścić część oleju z
komory olejowej przy pomocy kranu spustowego, przerwać dopływ oleju z
kondensatora do miejsca pożaru i gasić pożar używając podręcznego sprzętu
przeciwpożarowego.
11.9..7 Zestawienie typowych uszkodzeń transformatorów i zalecanych sposobów
reagowania przedstawiono w poniższej tabeli
81
Objawy Sposób postępowania
Nadmierny wzrost temperatury Wyłączyć transformator
Jeżeli temperatura oleju jest wyższa o 10o
lab więcej stopni od przewidywanej, szybko
rośnie mimo niezmieniającego się obciążenia
lub jeżeli są jeszcze inne grozne objawy np.
zmiana dzwięku
Niewłaściwy poziom oleju Wyłączyć transformator w przypadku, gdy
brak wskazania poziomu oleju na
olejowskazie i sprawdzić szczelność układu
Uzupełnić olej do właściwego poziomu
Zmiana barwy oleju Wyłączyć transformator, jeżeli zmiana barwy
jest bardzo duża np. ze słomkowej na
brunatną
Stwierdzenie obecności wody lub szlamu w Wyłączyć transformator
oleju
Ślady oleju na posadzce Wyłączyć transformator, jeżeli poziom oleju
szybko spada
Wytrysk oleju z kondensatora Wyłączyć transformator
Zmiana dzwięku transformatora Wyłączyć transformator, jeżeli
wewnątrz słychać bulgotanie, syczenie lub
trzaski, lub jeżeli zwiększenie obciążenia
powoduje szybki wzrost temperatury oleju lub
inne podejrzane objawy
Przeciążenie większe od dopuszczalnego Zmniejszyć obciążenie poprzez odłączenie
części odbiorów.
Zbyt wysokie lub niskie napięcie Zgłosić do dostawcy energii
Samoczynne wyłączenie Nie załączać transformatora przed
sprawdzeniem czy nie ma zwarć w obwodach
odbiorczych
Świetlenie izolatorów Wyłączyć transformator
82
11.10 Instalacje elektroenergetyczne
11.10..1 Sieć kablowa
W okresie szczytowego obciążenia raz w roku należy sprawdzić czy obciążenie linii
kablowych zasilających nie przekracza dopuszczalnego obciążenia według polskich norm.
W przypadkach awaryjnych można linię przeciążyć o 10% nie dłużej niż 2 godziny w
stosunku do wartości określonych w polskich normach
Przyłączenie żył kabli do zacisków aparatów lub szyn powinny być wykonane w
następujący sposób:
1) Żyły jednodrutowe o przekroju do 10 mm 2 wielodrutowe do 2, 5 mm 2 przyłącza się
bez końcówek, końce żył wielodrutowych należy przy tym zaprasować, oblutować i
przyłączyć przy pomocy zacisków mechanicznych.
2) Żyły jedno drutowe powyżej 10 mm 2 i wielodrutowe powyżej 2, 5 mm 2 należy
zaopatrzyć w końcówki. Końcówki te mogą być zaprasowane, przylutowane lub
przymocowane przy pomocy specjalnych zacisków.
Przynajmniej 1 raz w roku należy dokonać obchodu i oględzin wszystkich tras kablowych
na terenie zakładu.
Przy oględzinach monter ma obowiązek sprawdzić:
1) Czy przepusty i osłony nie są zardzewiałe
2) Stan zewnętrzny muf i głowic
3) Czy kable nie są naciągnięte i nie osunęły się z konstrukcji wspornych
4) Temperaturę powierzchni kabli w czasie obciążenia w miejscach gdzie można
oczekiwać największego nagrzania
5) Stan osłon ochronnych /kabli i oznaczników/
6) Stan połączeń uziemiających przewodów i zacisków przy głowicach.
7) Raz w roku należy wykonać pomiar rezystancji izolacji kabli zasilających 1 KV oraz
jeżeli kable były wyłączone spod napięcia na okres dłuższy niż 30 dni. Pomiar wykonać
należy bezpośrednio przed załączeniem kabla do eksploatacji induktorem 1 KV.
Zapisy wyników obchodów i oględzin tras kablowych należy prowadzić w dzienniku
dyżurów.
11.10..2 Wewnętrzna instalacja elektryczna n.n.
Konserwację rozdzielnic skrzynkowych prowadzić w okresach 1 raz w roku. Polega ona na
czyszczeniu i dokręcaniu styków obwodów roboczych i wtórnych.
1) Kontroli i uzupełnianiu zabezpieczeń
2) Uzupełnianiu schematów na skrzynkach i tablicach
3) Czyszczenie całości urządzeń
4) Kontroli uziemień i zerowanie/ oględziny/
5) Uszczelnianiu skrzynek
Z uwagi na warunki panujące w zakładzie stosować można instalacje wykonane kablami i
przewodami kabelkowymi YADY lub ADY w rurkach izolacyjno-stalowych z osprzętem
metalowym szczelnym lub bakelitowym szczelnym, oraz przewodem ADV w rurkach
izolacyjno płaszczowych p/t w pozostałych pomieszczeniach.
Metalowe osłony przewodów, gołe pancerze, rurki izolacyjne stalowo pancerne i osłony
przewodów powinny być pomalowane lub lakierowane lakierem asfaltowym.
Połączenia żył przewodów i kabli powinny być wykonane;
83
1) w wypadku żył miedzianych przy pomocy złączy prasowanych lutowanych, śrub lub
innych równoważnych sposobów, miejsca połączenia powinny być zaizolowane lub
umieszczone w zamkniętych obudowach. Połączenia przewodów wykonane przy
pomocy zacisków umocowanych na podstawie izolacyjnej nie wymagają dodatkowego
zaizolowania.
2) W przypadku żył aluminiowych przy pomocy spawania lub lutowania, miejsca
połączenia powinny być zaizolowane.
3) Połączenia przewodów i kabli do zacisków aparatów, odbiorników, urządzeń
napędowych wykonać należy:
4) Żyły jednodrutowe o przekroju do 10 mm 2 wielodrutowe do 2, 5 mm 2 przyłącza się
bez końcówek, końce żył wielodrutowych należy przy tym zaprasować, oblutować i
przyłączyć przy pomocy zacisków mechanicznych.
Żyły jedno drutowe powyżej 10 mm 2 i wielodrutowe powyżej 2, 5 mm 2 należy
zaopatrzyć w końcówki. Końcówki te mogą być zaprasowane, przylutowane lub
przymocowane przy pomocy specjalnych zacisków.
W czasie eksploatacji instalacji należy przeprowadzić;
1) pomiary rezystancji izolacji instalacji raz na 5 lat, a w pomieszczeniach wilgotnych,
zapylonych i niebezpiecznych pożarowo, raz na 1 rok
2) pomiary obciążeń i napięć w poszczególnych punktach instalacji raz na 5 lat w czasie
największego obciążenia.
3) Pomiary należy wykonać za pomocą przyrządów pomiarowych zainstalowanych w
rozdzielniach, a w razie ich braku przy pomocy kleszczy pomiarowych [amperomierzy,
woltomierzy] przenośnych.
4) Kontrole temperatury części instalacji znajdujących się w pobliżu instalacji cieplnych,
gorących powierzchni urządzeń i innych zródeł ciepła, należy przeprowadzić
przynajmniej raz na miesiąc.
Stan izolacji elementów instalacji elektrycznych po dłuższym wyłączeniu spod napięcia
powinien być taki, aby rezystancja izolacji instalacji mierzona między przewodami i w
stosunku do ziemi wynosiła, co najmniej 1000 omów na każdy volt napięcia roboczego.
UWAGA.
Przy pomiarach rezystancji izolacji w obwodach siłowych należy odłączyć odbiorniki
energii elektrycznej oraz aparaturę przyrządy, cewki napięciowe wyłączników itp. W
urządzeniach oświetleniowych należy wykręcić żarówki, a aparaturę oświetleniową,
gniazda wtykowe, wyłączniki i tablice rozdzielcze pozostawić przyłączone, wkładki
bezpiecznikowe należy usunąć.
Kontrola bieżąca
W ramach pełnienia dyżurów należy sprawdzać:
1) Zamocowanie rur ochronnych, osprzętu, pokryw skrzynek.
2) Dławików w miejscu wprowadzania przewodów do skrzynek przyłączeniowych
odbiorników
3) Urządzeń zabezpieczających, automatyki, sterowania i blokady
4) Stan przewodów w miejscu ich łączenia
Oględziny instalacji należy przeprowadzić w terminach niżej podanych;
1) instalację przewodami kabelkowymi w pomieszczeniach normalnych raz na 5 lat,
2) pomieszczeniach przejściowo wilgotnych, zapylonych i niebezpiecznych pożarowo, raz
na 1 rok,
Przy oględzinach instalacji elektrycznej należy bezwzględnie zwrócić uwagę na;
1) stan izolacji zewnętrznej przewodów,
2) stan umocowania przewodów,
3) stan osprzętu instalacyjnego,
4) stan napisów i tablic ostrzegawczych,
84
5) sprawdzenie ustawienia samoczynnych wyłączników oraz właściwego doboru wkładek
bezpiecznikowych [topikowych] porównując z wartościami podanymi na schemacie
ruchowym,
6) stan szczelności rozdzielni i osprzętu,
7) zabrudzenie i zawilgocenie urządzeń oraz stan pokrycia farbą części ochronnych przed
korozją,
8) stan przewodów uziemiających oraz zerujących,
9) stan ochrony przewodów od uszkodzeń mechanicznych.
Czynności załączania i wyłączania linii zasilających oraz głównych linii rozdzielczych
powinny być wykonywane przez osoby upoważnione, linie odbiorcze zasilające
poszczególne odbiorniki mogą być załączone i wyłączone przez obsługę po przeszkoleniu.
Przed załączeniem instalacji, która była wyłączona spod napięcia dłużej niż miesiąc
należy przeprowadzić oględziny i pomiar izolacji.
Na wykonane przeglądy i remonty instalacji i rozdzielni należy prowadzić karty remontowe
wg załączonego wzoru określonego w załączniku do niniejszej instrukcji.
Przyrządy pomiarowe stosowane w Zakładzie winny być sprawdzone metodą porównania z
przyrządami wzorcowymi klasy 0, 2 i 0, 5 legalizowanymi przez Okręgowy Urząd Jakości i
Miar zakład winien posiadać na wyposażeniu:
1) walizkę pomiarową VAW-M3 kl. 1, 0
2) induktorowy miernik izolacyjny do 1000 V
3) woltomierze przenośne k. 25 o zakresie 0-500 V
4) cęgi Ditza do pomiaru prądu o zakresie 0-500 A kl. 1, 0
Przyrządy sprawdzać należy raz w roku.
W razie widocznych uszkodzeń lub błędów wskazań przyrządów pomiarowych,
przekraczających klasę przyrządu, należy przyrząd przekazać do naprawy i
wyregulowania do specjalistycznego serwisu przyrządów pomiarowych.
11.11 Napędy elektryczne.
11.11..1 Z uwagi na warunki panujące w Zakładzie w pomieszczeniach produkcyjnych
stosować można silniki budowy zamkniętej a w pozostałych pomieszczeniach budowy
normalnej lub zamkniętej.
11.11..2 Kadłuby silników elektrycznych winny być zerowane w sposób skutecznie
zabezpieczający przed porażeniem.
11.11..3 Pracę urządzeń napędu elektrycznego należy systematycznie nadzorować winna to
robić osoba obsługująca napędzane przez silniki urządzenia. Wszystkie zauważone w
czasie pracy oznaki nieprawidłowej pracy silnika winna zgłaszać dyżurnemu
elektrykowi.
11.11..4 Stan techniczny urządzeń napędowych ich zdolność do pracy i warunki eksploatacji
muszą być kontrolowane i oceniane na podstawie wyników oględzin i przeglądów
11.11..5 Okresowo należy kontrolować obciążenie silników oraz temperaturę nagrzewania
poszczególnych części silnika/ korpus, łożyska/ raz na rok.
Dopuszczalne przyrosty temperatur, uzwojeń silnika ponad temperaturę otoczenia 40 st. C
nie przekraczają 50 st. C przy pomiarze termometrowym i 60 st. C przy pomiarze
temperatury metodą oporową przy materiałach izolacyjnych klasy A. Pomiarów tych
dokonuje pracownik z uprawnieniami do wykonywania pomiarów elektrycznych.
Jeżeli silnik pracuje w temperaturze otoczenia niższej od 40 st. C to na każdy stopień
obniżenia temperatury można podnieść obciążenie silnika o 2/3 w porównaniu ze
znamionami, jednak nie więcej jak o 10%.
85
11.11..6 Przed uruchomieniem napędu elektronicznego po przestoju dłuższym jak 14 dni należy
dokonać oględzin zewnętrznych, sprawdzenie stanu urządzeń rozruchowych, stanu
łożysk oraz przeprowadzić pomiar rezystancji izolacji.
11.11..7 Pomiary rezystancji izolacji uzwojeń silników przeprowadza się induktorem na napięcie
500V.
Rezystancja izolacji uzwojeń strojona silników asynchronicznych /bez kabli/ II i IV grupy nie
powinna być mniejsza niż 5 M&! przy temperaturze 20 0C.
11.11..8 Napęd elektryczny należy bezzwłocznie od sieci odłączyć w następujących
przypadkach:
1) Pojawienie się dymu lub ognia z silnika lub jego aparatury rozruchowo regulującej
oraz kiedy wyczuwamy charakterystyczny dla palonej izolacji swąd
2) Nieszczęśliwego wypadku z ludzmi wymagającego natychmiastowego zatrzymania
silnika
3) Silnych wibracji zagrażających całości silnika lub urządzenia
4) Uszkodzenia mechanizmu napędowego
5) Niedopuszczalnie wysokiego nagrzewania się łożysk
6) Dużego spadku obrotów z towarzyszącym mu szybkim nagrzewaniem się silnika
7) Wyraznie anormalnego dzwięku wydawanego przez silnik
8) Trwałego przeciążenia urządzenia
9) Jeżeli silnik zaczął nagle się grzać lub drżeć lub też szybkość jego przy niezmiennym
obciążeniu bardzo się zmniejszyła.
11.11..9 Wszelkie samoczynne urządzenia napędu elektrycznego jak zabezpieczenia,
sterowanie, urządzenia blokujące powinny być regularnie poddawane próbom i
sprawdzone, co najmniej raz w roku. Jednocześnie ze sprawdzeniem urządzeń
zabezpieczających przeprowadza się sprawdzenie stanu izolacji. Rezystancja izolacji
każdego obwodu pomocniczego i wtórnego nie powinna być mniejsza niż 1 megaom
11.11..10 Zakres badań profilaktycznych silników elektrycznych przeprowadzono po remoncie
bieżącym silnika powinien obejmować, co najmniej:
1) Próbę na wytrzymałość elektryczną izolacji uzwojeń
2) Próby na wytrzymałość izolacji silnika przeprowadza się dla napięcia znamionowego
380 V napięciem próbnym 1000 V.W razie braku urządzenia dla prób wolno
przeprowadzić próby izolacji induktorem na 1000 V, przy czym napięcie utrzymać
należy w ciągu 1 minuty. pomiary te wykonuje pracownik posiadający uprawnienia na
wykonywanie pomiarów elektrycznych, w warunkach zakładu należy prace te zlecić na
zewnątrz.
11.11..11 Przy badaniu biegu jałowego silnika konieczne jest sprawdzenie:
1) Czy silnik obraca się nie dając przy tym niewłaściwego tonu
2) Czy nie zahacza obracająca się część /wirnik/ o części nieruchomej
3) Nagrzewanie łożysk i systemu smarowania
4) Pracy urządzeń wentylacyjnych w silniku
5) Ilość obrotów silnika i ich kierunków
6) Prawidłowość mechanicznego wyregulowania silnika
11.11..12 Suszeniu podlegają / temperatura maksymalna 90 o C/:
1) Wszystkie nowe silniki
2) Silniki po przeprowadzeniu remontu /przewinięciu/
3) Silniki znajdujące się w eksploatacji, które pozostały bez ruchu i posiadające w wyniku
tego zmniejszony opór izolacji
4) Silnik przed suszeniem należy oczyścić z zewnątrz i przedmuchać uzwojenia.
Rezystancję izolacji uzwojeń mierzyć, co 2 godziny.
11.11..13 W razie samoczynnego wyłączenia silnika przez zabezpieczenie należy:
86
1) silnik uruchomić, chyba, że widoczne są od razu uszkodzenia, które spowodowały
zatrzymanie silnika.
2) w wypadku powtórnego samoczynnego wyłączenia, nie wolno silnika uruchamiać bez
zbadania i usunięcia przyczyny wyłączenia
11.11..14 Uruchomienie silnika
Rozruch silników trójfazowych z wirnikiem zwartym załączonym bezpośrednio / wyłącznik
samoczynny/ odbywa się przez zwykłe załączenie wyłącznika przyciskiem, przez podanie
impulsu na cewkę.
11.11..15 Obsługa silnika w czasie ruchu
Kontrola smarowania łożysk. Poziom oleju w łożyskach samo smarowanych powinien być o
3 do 15 mm niżej czopa, co zaznacza się na wskazniku oleju, jeżeli łożysko jest w niego
wyposażone. Pierścienie smarownicze powinny obracać się spokojnie z równomierną
szybkością, przy zbyt małej szybkości samo rwanie jest niedostatecznie zbyt wielka
szybkość, której towarzyszy lekkie pobrzękiwanie, wskazuje na zbyt małą ilość oleju w
łożysku. Temperaturę łożysk sprawdza się termometrem albo z braku jego dotykiem.
Wzrastanie temperatury łożysk ponad normalnie obserwowana świadczy o niewłaściwej ich
pracy.
Dzwięk silnika. Należy zwracać uwagę na dzwięk wydawany przez silnik.
Kontrola grzania się silnika. Należy sprawdzić nagrzewanie się silnika dotykający dłonią
kadłub silnika.
Utrzymanie czystości. Podczas pracy silnika należy dbać o czystość i porządek wokół
silnika
Zgłaszanie zakłóceń. Zakłócenia w ruchu silnika należy zgłaszać Kierownictwu Zakładu
oraz Energetykowi.
Praca silnika w temperaturze otoczenia wyższych o 40 C. Jeżeli silnik pracuje w
temperaturze otoczenia wyższej o 40 C nie wolno go obciążyć do wysokości znamionowej
natężenie prądu, lecz niżej. Obniżenie znamionowego natężenia prądu wynosi przy
temperaturze powietrza chłodzącego /otoczenia/ 45 C 10% przy temperaturze 50 C
15%.
11.11..16 Postępowanie w razie uszkodzenia silnika.
Silnik należy natychmiast zatrzymać, jeżeli dalszy jego ruch grozi niebezpieczeństwem dla
ludzi w następujących przypadkach:
Maksymalne temperatury łożysk wynoszą: ślizgowe 80 C toczne 95 C
11.11..17 Zatrzymanie silnika
Zatrzymanie silników uruchamianych bezpośrednim załączeniem wyłącznika, odbywa się
przez wyłączenie dopływu prądu przyciskiem koloru czerwonego zainstalowanych przy
poszczególnych odbiornikach.
11.11..18 Aożyska toczne.
Aożyska toczne smaruje się specjalnym smarem stałym AT-43 wymienianym w
dłuższych odstępach czasu. Przybliżone zużycie smaru na jeden silnik rocznie dla stale
pracujących silnik wynosi:
1) Przy mocy do 10 KW 0, 3 kg.
2) Przy mocy od 10 do 20 KW 0, 5 kg.
Do przemywania łożysk tocznych należy używać benzyny. Przy napełnianiu łożysk
smarem należy uważać, aby smar znajdował się nieco ponad połowę wolnej
przestrzeni łożyska.
Przy wszystkich tych czynnościach konieczne jest przestrzeganie czystości.
87
W celu kontroli zużycia łożysk mierzy się przy rewizjach szczeliną powietrzną między
wirnikami a stojanem w czterech punktach rozmieszczonych równomiernie na
obwodzie, przy czym jeden z pomiarów przypada na stronę głównego obciążenia
łożysk tj. u dołu, a w silnikach do napędu pasowego-od strony napędu. Wykonując
pomiar wsuwa się w szczelinę kalibrowane blaszki od grubszych do coraz cieńszych aż
blaszka da się wsunąć po wywarciu lekkiego nacisku. Szczelina w różnych punktach
obwodu nie powinna się różnić więcej niż 5%.
11.11..19 Na wykonane przeglądy i remonty silników elektrycznych należy prowadzić karty
silników.
11.11..20 Silniki rezerwowe należy przechowywać w pomieszczeniach suchych
niepodlegających wielkim wahaniom temperatury i nie narażając w zimę na mróz.
11.11..21 Oględziny napędów
Oględziny napędów należy przeprowadzać na bieżąco. Powinny one obejmować:
1) Sprawdzenie chłodzenia.
2) Temperaturę łożysk i obudowy.
3) Poziom drgań.
4) Urządzenia załączające z
11.11..22 Okresowe rewizje silników.
Każdy pracujący silnik powinien być poddawany okresowym rewizjom a mianowicie:
1) Małej rewizji, co 6 miesięcy
2) Głównej rewizji po 2000 godzin pracy
W warunkach zakładu można nie wykonywać małej rewizji wszystkich silników z wyjątkiem
najbardziej narażonych na przeciążenia. Decyzję w tym zakresie podejmuje kierownik
zakładu.
Mała rewizja obejmuje następujące czynności:
1) Zewnętrzne oględziny i czyszczenie silnika i rozrusznika bez rozbierania ich, chyba, że
oględziny wykażą, że jest to konieczne
2) Pomiary szczeliny powietrznej
3) Przemycie łożysk
4) Badanie stanu rozrusznika i wyłącznika dopływu
5) Pomiary rezystancji izolacji silnika oraz izolacji silnika poczynając od wyłącznika dopływu
6) Próbne uruchomienie silnika
Główna rewizja obejmuje następujące czynności:
1) Rozebranie silnika
2) Oględziny zewnętrzne
3) Przemycie łożysk benzyną
4) Smarowanie łożysk smarem pamiętając o tym, aby smar zajmował połowę przestrzeni
łożyska
5) Przegląd urządzeń wyłączających, zasilających i zabezpieczających
6) Pomiar oporności uzwojeń
7) Złożenie silnika
8) Próba silnika na biegu jałowym i pod obciążeniem
11.12 Kompensatory do kompensacji mocy biernej
11.12..1 Zasady eksploatacji:
88
1) Baterię można załączyć pod napięcie tylko w stania rozładowanym, z wyjątkiem załączeń
przez urządzenia samoczynnego załączania rezerwy /SZR/
2) Przed dotknięciem lub zbliżeniem się do części wiodących prąd oraz nieuziemionych części
obudowy kondensatorów należy niezależnie od rozładowania samoczynnego
przeprowadzić rozładowanie jednostek kondensatorowych i całej baterii za pomocą
uziemionego zwierania
3) Przerwanie obwodu rozładowania może nastąpić po całkowitym rozładowaniu baterii.
Baterie uważa się za rozładowane, jeżeli napięcie na jej zaciskach obniży się do 50V. Czas
rozładowania nie może być krótszy niż 5 min.
4) Baterię kondensatorów wyłączoną samoczynnie przez zabezpieczenie można załączyć
ponownie pod napięcie po usunięciu przyczyn wyłączenia.
5) Trwały wzrost napięcia na zaciskach baterii nie powinien przekraczać wartości 110%
napięcia znamionowego
6) W razie występowania temperatur otoczenia poniżej - 400C lub powyżej
+ 500C, baterie kondensatorów należy wyłączyć spod napięcia
11.12..2 Stan techniczny baterii kondensatorów ich zdolność do dalszej pracy należy kontrować
i oceniać na podstawie przeprowadzonych okresowo oględzin, przeglądów i pomiarów.
11.12..3 Oględziny baterii kondensatorów należy przeprowadzać:
1) Raz na zmianę
2) Każdorazowo przed ręcznym załączeniem baterii /w razie awarii regulatora/.
3) Po wyłączeniu baterii spod napięcia w związku z przekroczeniem dopuszczalnych wartości
temperatur otoczenia
11.12..4 W trakcie przeprowadzenia oględzin należy sprawdzić:
1) Wskazania przyrządów pomiarowych
2) Stan jednostek kondensatorowych /wybrzuszenie, wyciek oleju, czystość izolatorów/.
3) Stan połączeń roboczych
4) Stan obwodów rozładowania
5) Stan ochrony przeciwpożarowej /ciągłość przewodu uziemiającego/
6) Stan urządzeń zabezpieczających łączników i regulatora RC 4
7) Stan pomieszczenia i temperaturę w nim panującą
8) Stan ochrony przeciwporażeniowej
11.12..5 Przeglądy baterii kondensatorów należy przeprowadzić nie rzadziej niż raz w roku.
1.1.1 W zakres przeglądu baterii wchodzą w szczególności czynności:
1) Oględziny
2) Pomiary rezystancji izolacji pomiędzy zwartymi zaciskami kondensatora a obudową /wynik
pozytywny, gdy brak zwarcia/
3) Sprawdzenie ciągłości obwodów rozładowania /wynik pozytywny, gdy brak przerw w
obwodzie rozładowania/
4) Pomiar obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii
5) Kontrola równomierności obciążenia prądowego faz baterii
6) Pomiar napięcia zasilania
7) Kontrolę nagrzewania kondensatorów /temperatura nie powinna przekraczać 750C
8) Czynności konserwacyjne
11.12..6 Wynik kontroli uznaje się za zadawalające, jeżeli:
1) Obciążenie prądowe nie przekracza 130% wartości prądu
89
2) Różnica obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii w odniesieniu do fazy
największej obciążeniu nie przekracza dla baterii łączonej w trójkąt 10%
3) Napięcia zasilania baterii kondensatorów nie przekroczy 110% jej napięcia znamionowego
11.12..7 Pomiar pojemności jednostek kondensatorowych oraz kontrola równomiernego
rozkładu pojemności na poszczególne fazy baterii lub jej jednostek należy wykonać w
przypadku:
1) Wymiany jednostki kondensatorowej lub powiększeniu mocy baterii
2) Po wystąpieniu nierównomiernego obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii
3) Po wystąpieniu znacznych asymetrii napięć w sieci elektroenergetycznej spowodowanych
pracą baterii
4) Przy zauważeniu na kondensatorach śladów zwarcia doziemnego lub przegrzania
11.12..8 Wyniki pomiarów pojemności uznaje się za zadawalające, gdy:
1) Pojemność jednostki kondensatorowej znajduje się w granicach od 85% do 100% wartości
pomierzeń przy przyjmowaniu do eksploatacji
2) Różnica pojemności poszczególnych faz baterii kondensatorów w odniesieniu do fazy o
największej pojemności nie przekracza dla baterii łączonych w trójkąt 10%
W wypadku stwierdzenia uszkodzeń należy baterię kondensatorów wyłączyć spod napięcia
i usunąć uszkodzenia. Uszkodzone jednostki należy zastąpić jednostkami rezerwowymi.
Baterię kondensatorów należy zastąpić pod napięcie tylko w stanie rozładowanym.
11.12..9 Przed dotknięciem lub zbliżeniem się do części wiodących prąd oraz nie zerowanych
części obudowy kondensatorów należy niezależnie od rozładowania samoczynnego
jednostek kondensatorowych przeprowadzić rozładowanie za pomocą uziemionego
zwieracza.
11.12..10 Przerwanie obwodu rozładowania może nastąpić po całkowitym rozładowaniu
baterii kondensatorów wyłączonych spod napięcia.
11.12..11 Trzaski i syczenie w kondensatorze świadczą o występowaniu w nim wyładowań
elektrycznych, prowadzących do jego uszkodzenia. Pojedyncze trzaski wstępujące po
włączeniu nowego kondensatora do sieci mogą świadczyć o braku lub zbyt niskim
poziomie oleju w kondensatorze. Kondensator taki nalży wyłączyć,
90
11.13 Oświetlenie elektryczne.
11.13..1 Wszelkie styki połączone w wyłącznikach, przełącznikach i gniazdach wtyczkowych
należy mocno docisnąć / dokręcić/. Uszkodzone powierzchnie styków nienadające się
do czyszczenia należy wymienić na nowe.
11.13..2 W sieciach czteroprzewodowych oprawki lamp należy połączyć tak, aby przewód
zerowy dołączony był do gwintu oprawki, a przewód fazowy poprzez wyłącznik do
środkowego styku oprawki.
11.13..3 Z uwagi na warunki panujące w zakładzie instalacja wykonana jest przewodami
kabelkami z osprzętem szczelnym, oraz przewodami w rurkach izolacyjnych stalowych
oraz winidurowych w pozostałych pomieszczeniach.
11.13..4 Stan urządzeń oświetleniowych należy sprawdzić w następujących okresach:
1) Oględziny wyposażenia stałego /oprawy, wyłączniki,/ 1 raz na dwa miesiące
2) Sprawdzone palenie się lamp we wszystkich pomieszczeniach i miejscach pracy 1 raz na
zmianę
11.13..5 Czyszczenie opraw oświetleniowych należy przeprowadzić:
1) W pomieszczeniach produkcyjnych, co najmniej, co 6 miesięcy
2) W pozostałych pomieszczeniach 1 raz w roku
11.13..6 Zabrania się eksploatowania opraw bez kloszy ochronnych
11.13..7 Zabrania się stosować żarówki o mocy nieodpowiadającej typowi oprawy
oświetleniowej
11.13..8 Personel dyżurny powinien dysponować zapasem bezpieczników, lamp i kloszy
wszystkich typów oraz osprzętu
11.13..9 Natężenie oświetlenia na miejscach pracy winno odpowiadać warunkom określonym w
PN-EN 12464:2011 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy.
11.13..10 Włączenie i wyłączenie oświetlenia zewnętrznego realizowane jest przez wyłącznik
zmierzchowy.
11.13..11 Wszelkie prace związane z konserwacja opraw oświetleniowych powinny się
odbywać z drabin lub podnośników koszowych.
11.14 Uziomy i instalacja odgromowa
11.14..1 Oględzin instalacji odgromowej należy dokonywać przed każdym sezonem burzowym
najpózniej do końca kwietnia danego roku kalendarzowego.
11.14..2 Oględziny powinny obejmować.
1) Kontrolę ciągłości zwodów poziomych i pionowych
2) kontrolę zamocowania zwodów do konstrukcji chronionych obiektów
3) stan zacisków pomiarowych i ich konserwację.
11.14..3 Przeglądu instalacji odgromowej należy dokonywać raz na 5 lat.
Przegląd obejmuje:
1) zakres jak dla oględzin
2) pomiary rezystancji uziemień
11.15 Urządzenia prostownikowe
91
11.15..1 Charakterystyka
W zakładzie eksploatowane są prostowniki przeznaczone do ładowania akumulatorów.
11.15..2 Oględzin należy dokonywać nie rzadziej niż raz w miesiącu.
Oględziny obejmują kontrolę:
1) zgodności układu połączeń
2) stanu połączeń elektrycznych
3) stanu napisów i oznaczeń
4) stanu urządzeń sterujących, kontrolnych i pomiarowych
5) warunków chłodzenia urządzeń
6) stanu ochrony przeciwporażeniowej
11.15..3 Przeglądów i oceny stanu technicznego należy dokonywać raz na rok.
W czasie przeglądu należy dokonać:
1) zakres czynności jak dla oględzin
2) pomiary rezystancji izolacji (nie powinna być niższa niż 1000 &! na Volt) i nie niższa niż 0,5
M &!.
3) kontroli działania i konserwacji urządzeń zabezpieczających i sterujących
4) kontroli działania i konserwacji łączników i styczników
5) Konserwacji obudowy
11.16 Aparaty elektryczne
11.16..1 Oględzin aparatu należy dokonać po każdej awarii lub zwarciu.
11.16..2 Przeglądu okresowego aparatów elektrycznych należy dokonywać, co roku. Czynności
z tym związane obejmują:
1. Czyszczenie z kurzu
2. Dokręcenie przewodów na zaciskach aparatów
3. Dokręcenie styków
4. Oczyszczenie styków z opaleń i skroplin
5. Wymianę nadpalonych styków
6. Czyszczenie i konserwacja elementów ruchomych aparatów (mechanizmów, łożysk i
elementów złącznych)
7. Sprawdzenie powierzchni zestyków i siły docisku
8. Wykonanie czynności regulacyjnych zgodnie z dokumentacją techniczną producenta
aparatu.
92
11.17 Bateria akumulatorów
11.17..1 W celu zapewnienia ciągłego prawidłowego funkcjonowania, instalacja powinna być
regularnie kontrolowana (przeglądana) i poddawana obsłudze technicznej. Umowy w
tym zakresie powinny być zawarte natychmiast po zakończeniu montażu, niezależnie
od tego, czy obiekt jest użytkowany.
11.17..2 Baterie akumulatorów powinny być wymieniane w odstępach czasu
nieprzekraczających zaleceń producenta baterii.
11.17..3 Zaleca się stosowanie poniżej zasady konserwacji (przeglądów):
1. Obsługa codzienna
a. Oględziny akumulatorów
2. Obsługa miesięczna,
a. Sprawdzenie dokręcenia połączeń śrubowych
b. Wykonanie pomiarów napięć
3. Obsługa kwartalna,
a. Czynności jak dla obsługi miesięcznej
b. pomiary oporności wszystkich mostków
4. Obsługa roczna,
a. Czynności jak dla obsługi kwartalnej
b. Wykonanie ładowania wyrównawczego
c. Wykonanie pomiarów rezystancji izolacji
d. Dolewanie wody destylowanej
e. Czyszczenie soli na ogniwach oraz mycie korków
f. Płukanie ogniw zasadowych i usuwanie zwarć w ogniwach
g. Doładowywanie baterii, w razie konieczności dokonywanie ładowań odsiarczających
dla akumulatorów kwasowych
11.17..4 Wykonanie przeglądów technicznych i konserwacji baterii akumulatorów należy
odnotować w książce przeglądów i konserwacji
XII. WYMAGANIA DOTYCZCE ŚRODKÓW OCHRONY ZBIOROWEJ LUB INDYWIDUALNEJ,
ZAPEWNIENIA ASEKURACJI, ACZNOŚCI ORAZ INNYCH TECHNICZNYCH LUB
ORGANIZACYJNYCH ŚRODKÓW OCHRONY STOSOWANYCH W CELU OGRANICZENIA
RYZYKA ZAWODOWEGO
Powyższe wymagania opisano w części ogólnej niniejszej instrukcji.
XIII. POSTANOWIENIA KOCCOWE .
Klucze do pomieszczeń ruchu elektrycznego i rozdzielnic powinny znajdować się
w wyznaczonym miejscu [ w woreczku zaplombowane ]. Pobieranie i zdawanie kluczy
powinno być odnotowane w książce rejestracyjnej.
Wykaz osób upoważnionych do pobierania kluczy zatwierdza kierownik zakładu.
93
ZAA. 1
Wykaz norm powołanych w zakresie instalacji elektrycznych i
ochrony odgromowej:
LP. Tytuł normy
Numer normy
(zakres powołania)
1. PN-HD 308 S2:2007 Identyfikacja żył w kablach i przewodach oraz w przewodach
sznurowych
2. PN-IEC 364-4-481:1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona
zapewniająca
bezpieczeństwo - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów
zewnętrznych - Wybór środków ochrony przeciwporażeniowej w
zależności od wpływów zewnętrznych
3. PN-HD 60364-1:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 1: Wymagania
podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje
4. PN-HD 60364-4-41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 4-41: Ochrona dla
zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed porażeniem
elektrycznym
5. PN-IEC 60364-4-42:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych -Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego
6. PN-IEC 60364-4-43:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed prądem przetężeniowym
7. PN-IEC 60364-4-442:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona instalacji
niskiego napięcia przed przejściowymi przepięciami i uszkodzeniami
przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia
8. PN-IEC 60364-4-443:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed
przepięciami
atmosferycznymi lub łączeniowymi
9. PN-IEC 60364-4-444:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed
zakłóceniami
elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych
10. PN-IEC 60364-4-45:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Ochrona przed obniżeniem napięcia
11. PN-IEC 60364-4-473:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych -Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Stosowanie środków ochrony zapewniających
bezpieczeństwo - Środki ochrony przed prądem przetężeniowym
12. PN-IEC 60364-4-482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów
zewnętrznych - Ochrona przeciwpożarowa
13. PN-IEC 60364-5-51:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Postanowienia ogólne
14. PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego Oprzewodowanie
15. PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Obciążalność prądowa długotrwała
przewodów
16. PN-IEC 60364-5-53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza
94
17. PN-IEC 60364-5-534:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Urządzenia do ochrony przed
przepięciami
18. PN-IEC 60364-5-537:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza -
Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia
19. PN-HD 60364-5-54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5-54: Dobór
i montaż wyposażenia elektrycznego - Uziemienia, przewody
ochronne i przewody połączeń ochronnych
20. PN-IEC 60364-5-551:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie - Niskonapięciowe
zespoły prądotwórcze
21. PN-HD 60364-5-559:2010 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 5-55: Dobór
i montaż wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie - Sekcja
559: Oprawy oświetleniowe i instalacje oświetleniowe
22. PN-IEC 60364-5-56:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż
wyposażenia elektrycznego - Instalacje bezpieczerstwa
23. PN-HD 60364-6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 6: Sprawdzanie
24. PN-EN 60445:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka
z maszyną, znakowanie i identyfikacja - Identyfikacja zacisków
urządzeń i zakończeń przewodów
25. PN-EN 60446:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka
z maszyną znakowanie i identyfikacja - Identyfikacja przewodów
kolorami albo znakami alfanumerycznymi
26. PN-N-01256-02:1992 Znaki bezpieczeństwa Ewakuacja
27. PN-E-05010:1991 Zakresy napięciowe instalacji elektrycznych w obiektach
budowlanych
28. PN-E-05115:2002 Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu
wyższym od 1 kV
29. PN-E-08501:1988 Urządzenia elektryczne - Tablice i znaki bezpieczeństwa
30. PN-EN 12464-1:2011 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca
pracy we wnętrzach
31. PN-EN 50310:2007 Stosowanie połączeń wyrównawczych i uziemiających w budynkach
z
zainstalowanym sprzętem informatycznym
32. PN-HD 60364-7-704:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 7-704: Wymagania
dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje na terenie
budowy i rozbiórki
33. PN-IEC 60364-7-706:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Wymagania
dotyczące specjalnych
instalacji lub lokalizacji - Przestrzenie ograniczone powierzchniami
przewodzącymi
34. PN-IEC 60364-7-714:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Wymagania
dotyczące specjalnych
instalacji lub lokalizacji - Instalacje oświetlenia zewnętrznego
35. PN-HD 60364-7-715:2006 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 7-715:
Wymagania dotyczące
specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje oświetleniowe o
bardzo niskim napięciu
36. PN-EN 60529:2003 Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (kod IP)
37. PN-EN 61140:2005 Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym - Wspólne aspekty
PN-EN 61140:2005/A1:2008 instalacji i
urządzeń
38. PN-EN 61293:2000 Znakowanie urządzeń elektrycznych danymi znamionowymi
dotyczącymi zasilania
elektrycznego - Wymagania bezpieczeństwa
39. PN-EN 1838:2005 Zastosowania oświetlenia - Oświetlenie awaryjne
40. PN-EN 50172:2005 Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego
41. PN-EN 62305-1:2008 Ochrona odgromowa - Część 1: Zasady ogólne
42. PN-EN 62305-2:2008 Ochrona odgromowa - Część 2: Zarządzanie ryzykiem
43. PN-EN 62305-3:2009 Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i
95
zagrożenie życia
44. PN-EN 62305-4:2009 Ochrona odgromowa - Część 4: Urządzenia elektryczne i
elektroniczne w obiektach
45. PN-EN 1363-1:2001 Badania odporności ogniowej - Część 1: Wymagania ogólne
46. PN-EN 50200:2003 Metoda badania palności cienkich przewodów i kabli bez ochrony
specjalnej
stosowanych w obwodach zabezpieczających
47. PN-E-05204:1994 Ochrona przed elektrycznością statyczną - Ochrona obiektów, ins-
talacji i urządzeń -Wymagania
96
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
POMP I WENTYLATORÓW
97
SPIS TREŚCI
Charakterystyka pomp str. 3
XIV
Charakterystyka wentylatorów str. 4
XV
Układy automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań str. 5
XVI
Zestaw rysunków i schematów (umieszczono na końcu instrukcji w poniższych str. 5
XVII
załącznikach)
Czynności związane z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem str. 5
XVIII
urządzeń w warunkach normalnej pracy
Zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzeń i instalacji str. 7
XIX
elektroenergetycznych
Wymagania w zakresie konserwacji, napraw, remontów oraz terminy str. 7
XX
przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów;
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy str. 7
XXI
Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego str. 8
XXII
związanych z eksploatacją pomp i wentylatorów
Organizacja prac eksploatacyjnych str. 8
XXIII
Dokumentacja techniczna str. 8
Pompy str. 8
Wentylatory str. 9
Wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, str. 11
XXIV
zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych
środków ochrony stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego
Postanowienia końcowe str. 11
XXV
Karty pomp i wentylatorów Zał. 10.1
XXVI
98
Eksploatacja pomp i wentylatorów w zakładzie powinna być prowadzona zgodnie z niniejszą
instrukcją, postanowieniami określonymi w przepisach przedmiotowych oraz w polskich normach i
dokumentacjach techniczno ruchowych urządzeń
Zestawienie pomp i wentylatorów zainstalowanych w ZEC przedstawiono w kartach urządzeń
stanowiących załączniki do niniejszej instrukcji.
XIV. CHARAKTERYSTYKA POMP
10.1.1 Pompy wykorzystywane są do wprowadzenia w ruch (wymuszenia cyrkulacji) wody
w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej i uzdatniania wody. Karty
eksploatowanych pomp stanowią załączniki do niniejszej instrukcji.
10.1.2 Pompy obiegowe ogrzewania
Pompy obiegowe ogrzewania przeznaczone są do wymuszania cyrkulacji wody o
temperaturze do 1200C, w obiegu cieplnym ciepłowni oraz w sieci cieplnej. Pracują tylko w
sezonie grzewczym.
10.1.3 Pompy obiegowe ciepłej wody
Pompy obiegowe ciepłej wody przeznaczone są do wymuszania cyrkulacji wody o
temperaturze do 700C, w obiegu cieplnym ciepłowni oraz w sieci cieplnej. Załączane są po
sezonie grzewczym.
10.1.4 Pompy uzupełniająco-stabilizujące
Zadaniem pomp uzupełniająco-stabilizujących jest utrzymanie ciśnienia statycznego w
czasie zatrzymania pomp obiegowych oraz do uzupełniania ubytków wody i stabilizacji
ciśnienia w czasie pracy pomp obiegowych.
10.1.5 Pompy mieszania gorącego
Zadaniem pomp mieszających jest podwyższenie temperatury wody wpływającej do kotła w
celu zapobieżenia korozji powierzchni ogrzewalnych kotłów, powstających w wyniku
rosienia spalin.
10.1.6 Ustawienie pomp na stanowisku;
Pompy powinny być ustawione w pomieszczeniu krytym gdzie temperatura nie powinna
spadać poniżej 00C, na fundamencie, przykręcone nakrętkami kotwicznymi. Przed i za
pompą należy zainstalować zawory odcinające.
10.1.7 Instalacja elektryczna;
1 Silniki pomp powinny być zabezpieczone wkładkami topikowymi oraz przekaznikami
termicznymi,
2 W pomieszczeniach wilgotnych należy zastosować styczniki olejowe,
3 W pomieszczeniach o mniejszej wilgotności styczniki suche z wyzwalaczem
termicznym,
4 Instalacja elektryczna powinna być wykonana zgodnie z przepisami dla danego typu
pomieszczenia, w którym znajduje się pompa, zgodnie z ustaleniami określonymi w
instrukcji eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych.
10.1.8 Silniki pomp zasilane są z rozdzielnic na terenie ciepłowni według poniższego
zestawienia.
99
Nr Usytuowanie Odbiory zasilane
rozdzielnicy
RP1 Pompownia
6. pompy obiegowe 23 i 25
7. pompa stabilizująco-uzupełniająca 29
i 28
8. pompy mieszające 33 i 35
9. pompa obiegowa cw-22
RP2 Pompownia
6. pompy obiegowe 24 i 26
7. pompa stabilizująco uzupełniająca 30
8. pompa mieszająca 34
RZ Pomieszczenie uzdatniania wody
2. pompy roztworu korekcyjnego 41 i 42
XV. CHARAKTERYSTYKA WENTYLATORÓW
Kotły eksploatowane w ZEC posiadają sztuczny podmuch powietrza i sztuczny ciąg spalin.
2.1 Wentylatory sztucznego ciągu
Każdy kocioł wyposażony jest w wentylator ciągu pracujący w trudnych warunkach
takich jak:
wysoka temperatura spalin do 200�C
zanieczyszczenie spalin powodujące erozję
wykraplanie się związków siarki i wody
oraz w wentylator podmuchu mający na celu dostarczenie wystarczającej ilości
powietrza do procesu spalania paliwa.
2.2 Silniki wentylatorów zasilane są z rozdzielnic na terenie ciepłowni według poniższego
zestawienia.
Nr Usytuowanie Odbiory zasilane
rozdzielnicy
RK 1 Hala kotłów
Odrębnie dla każdego kotła
RK 2
7. wentylator ciągu 1.1
RK 3
8. wentylator podmuchu 1.2
9. wentylator wtórnego powietrza 1.3
100
XVI. UKAADY AUTOMATYKI, POMIARÓW, SYGNALIZACJI, ZABEZPIECZEC I STEROWAC
Opis układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań zamieszczono w
instrukcji eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.
XVII. ZESTAW RYSUNKÓW I SCHEMATÓW
4.3 Rysunki i schematy instalacji elektrycznej zasilania i sterowania pomp stanowią załączniki do
instrukcji eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.
4.4 Schematy obiegów wodnych
XVIII. CZYNNOŚCI ZWIZANE Z URUCHOMIENIEM, OBSAUG W CZASIE PRACY I
ZATRZYMANIEM POMP I WENTYLATORÓW W WARUNKACH NORMALNEJ PRACY
5.1 Uruchamianie eksploatacyjne
a. Uruchomić chłodzenie łożysk wentylatora sztucznego ciągu.( brak u nas chłodzenia
łożysk)
b. Otworzyć zasuwę dymową za wentylatorem ciągu.
c. Uruchomić wentylator sztucznego ciągu, poprzez załączenie falownika.
d. Automatyk sprawdza prawidłowość działania blokad i sygnalizacji temperatury wody za
kotłem.
e. Przy napełnionych układzie wewnętrznym ciepłowni i sieci cieplnej należy:
Sprawdzić działanie poszczególnych urządzeń wraz ze sprawdzeniem działania
sterowań, blokad i sygnalizacji.
Dokładnie odpowietrzyć instalację wewnętrzną ciepłowni i sieć cieplną.
Uruchomić pompę obiegową P0
W sezonie grzewczym zawsze pracuje jedna pompa obiegowa, jedna pompa
uzupełniająca i jedna pompa mieszająca.
f. Po uruchomieniu pompy stabilizująco-uzupełniającej, pracuje ona w układzie
sterowania manometrem kontrolnym i działaniem pomp obiegowych zapewniając
stabilizację ciśnienia i uzupełnianie ubytków wody.
g. Przed rozpaleniem kotła przewietrzyć, przez co najmniej 15 minut wszystkie kanały
spalinowe poprzez całkowite otwarcie zasuw i uruchomienie wentylatorów podmuchu,
sztucznego ciągu i powietrza wtórnego.
h. Po rozpaleniu podpałki i przysypaniu jej miałem węglowym, uruchomić wentylator
ciągu, regulując jego wydajność za pomocą falownika.
i. Intensywność rozpalania regulować ciągiem i podmuchem w taki sposób, aby nie
dopuścić do powstania nadciśnienia w komorze paleniskowej. Przypadek ten dotyczy
kotła WR-5 (nr 2). Kocioł WR-5/WR-3 ( nr 1), oraz kocioł WR-2,5/WR-1,3 ( nr 3)
posiadają zamontowany w komorze paleniskowej regulator podciśnienia zapewniający
utrzymanie stałego podciśnienia w komorze.
101
j. Po rozpaleniu kotła intensywność spalania regulować ciągiem, podmuchem i
prędkością rusztu tak, aby zapewnić równomierne nagrzewanie powierzchni
grzewczych.
k. Aby zapewnić temperaturę do kotła min. 700C przy zachowaniu temperatury wody
wychodzącej na sieć zgodnie z wykresem regulacyjnym dla danej temperatury
zewnętrznej należy uruchomić pompę mieszającą.
l. Uruchamianie układu mieszania
Zamknąć zawory na tłoczeniu pomp mieszających na obejściu kotłów oraz na
zmieszaniu (nr 40; 42 i 44)
Załączyć pompę mieszającą i otworzyć zawory nr 40; 42 i 44
Otworzyć zawór nr 24 na rurociągu wody mieszającej i ustalić przepływ na
poziomie określonym przez kierownictwo ZEC.
W zależności od ilości pracujących kotłów otworzyć odpowiednio zawory (nr 22 i
24) na obejściu kotłów.
5.2 Zatrzymanie eksploatacyjne
1) Po zmniejszeniu obciążenia kotła i odcięciu dopływu paliwa:
2) Wyłączyć wentylator powietrza wtórnego.
3) Podmuch na ruszcie zmniejszać w miarę wypalania się opału, aż do całkowitego
wyłączenia podmuchu poprzez falownik.
4) Woda musi krążyć przez zatrzymywany kocioł, co najmniej przez 30 minut.
5) Po stwierdzeniu, że w kotle nie wzrasta temperatura wyłączyć wentylator ciągu.
6) Układ grzejny pozostawić pod wodą przez około 20 godzin przy minimalnym przepływie
przez kocioł.
7) Zamknąć przepływ przez kocioł zamykając zawory nr 28; 30; 32 i zasuwy nr 29; 31 i 33 na
wejściu i na wyjściu kotła.
8) Otworzyć zawory odpowietrzające.
5.3 Zatrzymanie bez przerywania obiegu wodnego i zatrzymania procesu spalania (na
krótki okres czasu).
Po obniżeniu temperatury pracy układu do 1000C i wyłączeniu napędu rusztu:
1) Zmniejszyć podmuch, zmniejszając wydajność wentylatora poprzez falownik.
2) Regulować ciąg tak, aby uzyskać niewielkie podciśnienie w komorze paleniskowej.
3) Wyłączyć wentylator powietrza wtórnego i ponownie doregulować ciąg w komorze
paleniskowej
5.4 Zatrzymanie po sezonie grzewczym lub na czas remontu.
1) Wyłączyć pracę odgazowania.
2) Wyłączyć wentylator powietrza wtórnego.
102
3) Po całkowitym wypaleniu opału wyłączyć wentylator podmuchu.
4) Otworzyć klapy strefowe.
5) Po sprawdzeniu, że w kanałach nie ma gazów palnych wyłączyć wentylator ciągu i
przymknąć zasuwę dymową do 1/6 otwarcia.
6) Wyłączyć pompę mieszającą utrzymując jednocześnie wymagany przepływ wody przez
kocioł.
7) Po stwierdzeniu obniżenia się temperatury sieci poniżej 500C wyłączyć pompy
obiegowe i uzupełniające.
XIX. ZASADY POSTPOWANIA W RAZIE AWARII ORAZ ZAKAÓCEC W PRACY POMP I
WENTYLATORÓW
6.6 W przypadku braku zasilania elektrycznego zamknąć zawory na tłoczeniach pompy obiegowej,
uzupełniająco-stabilizujacej i mieszającej.
6.7 W przypadku wypadnięcia pompy z ruchu ( uszkodzenie silnika), załączyć pompę rezerwową.
XX. WYMAGANIA W ZAKRESIE KONSERWACJI, NAPRAW, REMONTÓW ORAZ TERMINY
PRZEPROWADZANIA PRZEGLDÓW, PRÓB I POMIARÓW
7.3 Zakres konserwacji, napraw i remontów oraz terminy ich przeprowadzania opisano w punkcie
organizacja prac eksploatacyjnych niniejszej instrukcji.
XXI. WYMAGANIA BEZPIECZECSTWA I HIGIENY PRACY PRZY POMPACH I
WENTYLATORACH
8.1 Bezpieczeństwo pracy przy pompach.
Osoby zatrudnione przy obsłudze, przeglądach i remontach pomp powinny stosować się do
ogólnie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa pracy.
W szczególności przy obsłudze nie należy:
- dotykać elementów będących pod napięciem,
- dokonywać napraw w czasie pracy pompy,
- demontować pompy nieodłączonej od zasilania i układu hydraulicznego,
8.2 Bezpieczeństwo pracy przy wentylatorach
- otwory wentylatorów należy zabezpieczyć siatkami ochronnymi lub innymi osłonami
- przeglądy i konserwację należy wykonać w czasie postoju wentylatora,
- demontaż silnika wentylatora należy wykonać po odłączeniu od zasilania.
- przestrzegać ogólnie obowiązujące przepisy i zasady bezpieczeństwa pracy.
103
XXII. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEC DLA ZDROWIA I ŻYCIA LUDZKIEGO ORAZ DLA
ŚRODOWISKA NATURALNEGO ZWIZANYCH Z EKSPLOATACJ URZDZEC I
INSTALACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH
10.3 Eksploatacja pomp i wentylatorów nie stwarza żadnych zagrożeń dla środowiska
naturalnego.
10.4 Zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego są następujące:
f. Urazy mechaniczne
g. Poparzenie gorącą wodą
h. Upadek z wysokości
i. Porażenie prądem elektrycznym
XXIII. ORGANIZACJA PRAC EKSPLOATACYJNYCH
11.4 Zakład powinien posiadać zapas części i materiałów niezbędnych do
przeprowadzenia szybkiej naprawy uszkodzeń powstałych na skutek awarii. Powinien być
utrzymany stały awaryjny zapas wyposażenia elektrycznego i materiałów
elektrotechnicznych oraz niezbędnych narzędzi. Materiały te i narzędzia winny znajdować
się w magazynku podręcznym.
11.5 Dokumentacja techniczna
Dokumentacja techniczna obejmuje:
a/ projekt techniczny
b/ świadectwa, karty gwarancyjne aparatury i urządzeń
c/ fabryczne instrukcje obsługi
d/ dokumenty o przyjęciu do eksploatacji
e/ instrukcję eksploatacji
g/ protokoły prób i badań okresowych
i/ wykaz niezbędnych części zapasowych.
11.6 Uruchomienie pompy
Przed pierwszym uruchomieniem po montażu lub remoncie należy wykonać następujące
czynności;
1) Sprawdzić prawidłowość wszystkich połączeń mechanicznych, hydraulicznych i
elektrycznych,
2) Zalać pompę i przewód ssący oraz odpowietrzyć,
3) Sprawdzić szczelność pompy,
4) Po wykonaniu powyższych czynności należy załączyć silnik i obserwować wskazania
przyrządów oraz kierunek obrotów.
11.7 Zatrzymanie pompy.
1) Zamknąć zawór po stronie tłocznej,
2) Zatrzymać pompę, wyłączając silnik elektryczny,
3) Zamknąć zawór po stronie ssawnej.
11.8 Awaryjne zatrzymanie pompy
104
Pompę należy zatrzymać, jeżeli:
1) Powstaną silne drgania, stuki,
2) Powstaną nieszczelności,
3) Nastąpi zapowietrzenie,
11.9 Kontrola pracy pomp
Pompy należy kontrolować okresowo, na początku każdej zmiany roboczej, sprawdzając:
1) Ciśnienie na tłoczeniu,
2) Przecieki przez dławice, (w przypadku uszczelnień sznurowych, przeciek nie powinien
przekraczać 5 kropli na minutę).
11.10 PRZEGLDY I REMONTY POMP
1) Konserwacja pomp polega na rozebraniu pompy, kontroli zużycia części uzupełnieniu lub
wymianie smaru w łożyskach silnika, oczyszczeniu elementów dławicy z kamienia i osadu.
2) Częstotliwość konserwacji pomp:
2.1 Uzupełnienie smaru, co 2000 godzin pracy,
2.2 Wymiana smaru, co 4000 godzin pracy,
2.3 Pozostałe w miarę potrzeb
3) Remont pomp należy przeprowadzić, jeżeli podczas przeglądu stwierdzi się nadmierne
zużycie części, które należy wymienić na nowe lub zgodnie z wytycznymi producenta
zawartymi w dokumentacji technicznej.
11.11 PRACA WENTYLATORÓW
1) Przed uruchomieniem wentylatora po montażu lub remoncie należy sprawdzić;
1.1 Stan powierzchni obudowy i wirnika,
1.2 Stan połączeń śrubowych,
1.3 Kierunek obrotów wirnika i przepływu (powinien być zgodny z kierunkiem strzałki na
obudowie wentylatora),
2) Instalacja elektryczna;
2.1 Silniki wentylatorów powinny być zabezpieczone wkładkami topikowymi oraz
przekaznikami termicznymi,
2.2 Instalacja elektryczna powinna być wykonana zgodnie z przepisami dla danego
pomieszczenia, w którym znajduje się wentylator.
2.3 Wyłączniki powinny być umieszczone w łatwo dostępnym miejscu i oznakowane
celem identyfikacji ich funkcji.
105
11.12 Awaryjne zatrzymanie wentylatora
Wentylator należy zatrzymać, jeżeli:
2.4 Powstaną drgania wentylatora,
2.5 Uszkodzeniu ulegną łopatki wentylatora,
2.6 Do wnętrza wentylatora dostaną się obce ciała
11.13 Uruchomienie wentylatora ciągu
Czynność tę trzeba przeprowadzić przy otwartej zasuwie dymowej za wentylatorem.
Po każdym uruchomieniu podczas pierwszych kilkunastu minut należy sprawdzać, czy
nie występują drgania oraz czy silnik pracuje prawidłowo oraz czy nie grzeją się
łożyska.
W przypadku wystąpienia drgań wentylator należy wyłączyć o oczyścić łopatki z
nierównomiernie osiadłego pyłu.
11.14 PRZEGLDY I REMONTY WENTYLATORÓW.
1) Przeglądy codzienne (oględziny)
Należy wykonać następujące czynności:
Sprawdzenie temperatury łożysk, która nie powinna przekraczać 70�C.
Sprawdzenie temperatury otoczenia ułożyskowania i silnika, która
nie powinna przekraczać +350C,
Sprawdzenie poziomu oleju w łożyskach
Sprawdzenie właściwego zamocowania osłon sprzęgła wału i odrzutników
ciepła
Sprawdzenie stanu uszczelnień łożysk, olejowskazów i uszczelnień w
połączeniach kołnierzowych oraz między segmentami wentylatora,
Sprawdzenie połączeń śrubowych,
Sprawdzenie działania mechanizmów urządzeń regulacyjnych
oraz stan smarowania.
Sprawdzenie szczelności dróg przepływu powietrza
Sprawdzenie pracy silników napędowych
2) Co miesiąc uzupełnić smar w smarowniczkach kapturowych i co tydzień
dokręcić kapturki smarowniczek,
3) Wentylator powinien być poddawany okresowym przeglądom i konserwacji raz na rok lub
po 9600 godzinach pracy.
4) W ramach konserwacji i przeglądu wentylatorów należy:
106
Oczyścić wentylator z pyłów i innych zanieczyszczeń,
Sprawdzić połączenia śrubowe,
Sprawdzić stan i zamocowanie silnika,
Sprawdzić instalację elektryczną wentylatora,
Sprawdzić stan łopatek wirnika,
Sprawdzić stan kanałów wentylacyjnych, czerpni i wyrzutni
Sprawdzić stan łożysk.
XXIV. WYMAGANIA DOTYCZCE ŚRODKÓW OCHRONY ZBIOROWEJ LUB INDYWIDUALNEJ,
ZAPEWNIENIA ASEKURACJI, ACZNOŚCI ORAZ INNYCH TECHNICZNYCH LUB
ORGANIZACYJNYCH ŚRODKÓW OCHRONY STOSOWANYCH W CELU OGRANICZENIA
RYZYKA ZAWODOWEGO
Powyższe wymagania opisano w części ogólnej niniejszej instrukcji.
XXV. POSTANOWIENIA KOCCOWE
1) Obsługę pomp powierza się operatorom kotłów.
2) Obsługę wentylatorów powierza się operatorom kotłów i elektrykom
3) Remonty i konserwacje wykonywać powinni;
- elektrycy w zakresie,
a/ instalacji elektrycznej przyłączenia pompy do sieci wraz z całym osprzętem,
b/ silników elektrycznych,
- monterzy w zakresie,
a/ armatury pomp /zasuwy, zawory /,
b/ części hydraulicznej pompy,
- automatycy w zakresie,
a/ aparatury kontrolno pomiarowej / termometry, manometry /,
107
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
SPRŻAEREK I SIECI SPRŻONEGO POWIETRZA
108
SPIS TREŚCI
Charakterystyka sprężarek i sieci sprężonego powietrza str. 3
Organizacja pracy str. 3
Eksploatacja sprężarek str. 4
Eksploatacja sieci sprężonego powietrza str. 4
Przeglądy i remonty sprężarek str. 5
Przeglądy i remonty sieci sprężonego powietrza str. 6
Przeglądy i remonty zbiornika str. 6
BHP str. 7
Karty sprężarek i urządzeń Zał. 13.1
109
Eksploatacja sprężarek i sieci sprężonego powietrza w zakładzie powinna być
prowadzona zgodnie z niniejszą instrukcją , postanowieniami określonymi w przepisach
przedmiotowych oraz w polskich normach i dokumentacjach techniczno ruchowych
urządzeń
11 Charakterystyka sprężarek i sieci sprężonego powietrza.
11.1 Sieć sprężonego powietrza zasila sprężarka tłokowa VAN-W o wydajności 64 m3/h i
ciśnieniu roboczym 0,6 MPa (6 bar).
11.2 Sprężarka jest zainstalowana w oddzielnym pomieszczeniu zwanym Sprężarkownią i
stamtąd sprężone powietrze jest rozdzielone i rozprowadzone do poszczególnych działów.
11.2.1 Sieć sprężonego powietrza wykonana jest z rur przewodowo konstrukcyjnych. Bez szwu
ze stali gatunku R wg. PN 64 /H 84024
11.2.2 Armatura na sieci sprężonego powierza dobrana została do ciśnienia nominalnego 0,6
MPa.
11.2.3 Przewody rurowe połączone są przez spawanie.
11.2.4 Armatura przyłączona jest do przewodów rurowych za pomocą połączeń gwintowanych
/jako uszczelnienie użyto konopi czesanych nasyconych pokostem/
11.2.5 Główny rurociąg wykonany jest z rury o średnicy 32 i zaopatrzony w zawory zwrotne,
zaporowe oraz odwadniacze, natomiast rozprowadzenie sprężonego powietrza do SUW
wykonane jest z rur o średnicy 15.
11.2.6 Odbiornikami sprężonego powietrza są:
Stacja uzdatniania wody
Lance zdmuchiwaczy sadzy
12 Organizacja pracy
12.1 Sprężarki pracują okresowo. Obsługujący powinien co pewien okres doglądać ich pracę.
12.2 Personel energetyczny powinien samodzielnie /bez uprzedzenia kierownictwa wyłączyć z
ruchu sprężarki w przypadkach określonych w dalszych punktach niniejszej instrukcji
12.3 Przy przyjmowaniu obowiązków obsługujący powinien
- Zapoznać się ze wszystkimi zapisami i zarządzeniami od czasu poprzedniej zmiany
- Poinformować się u zdającego o urządzeniach w remoncie lub rezerwie
- Zawiadomić Kierownika produkcji lub pracodawcę o zauważonych usterkach i brakach
12.4 Obowiązkiem obsługującego jest prowadzenie dokumentacji eksploatacyjnej sprężarek w
zakresie dokonywania zapisów w książce ruchowej to jest odnotowywanie:
- Dostrzeżonych nieprawidłowości w ruchu
- Przeprowadzonych przeglądów i remontów
12.5 W razie powstania stanu grozby uszkodzenia urządzeń lub grozby dla życia ludzkiego,
obsługujący zobowiązany jest zastosować środki zapobiegawcze aż do wyłączenia
sprężarek włączenie i zawiadomić o tym kierownictwo zakładu
110
13 Eksploatacja sprężarek
13.1 Przygotowanie sprężarki do rozruchu:
- Sprawdzić ewentualnie uzupełnić olejem układ smarowania
- Sprawdzić połączenia śrubowe
- Otworzyć zawór wylotowy powietrza na zbiorniku
- Sprawdzić zabezpieczenie silnika elektrycznego
- Sprawdzić stan osłon
13.2 Uruchomienie sprężarki:
- Włączyć silnik elektryczny
- Po około 3 minutach równomiernej pracy sprężarki i silnika elektrycznego sprawdzić
ciśnienie oleju, po czym zamknąć zawór wylotowy na zbiorniku
- Sprawdzić działanie regulacji samoczynnej, przełączającej sprężarkę na bieg jałowy przy
ciśnieniu nominalnym
- Sprawdzić działanie manometru na zbiorniku
- Sprawdzić działanie zaworu bezpieczeństwa
13.3 Obsługa sprężarki podczas pracy sprężarki należy kontrolować:
- Wilgotność powietrza zasysanego
- Wskazania manometrów /olej, sprężone powietrze/
- Urządzeń napędowych
- Szczelność instalacji
- Zużycie oleju
- Czy nie występują nierytmiczne drgania oraz głośne stuki
- Temperaturę powietrza po stronie ssania i tłoczenia
- Raz na zmianę sprawdzić działanie zaworu bezpieczeństwa odciągając grzybek od
gniazdka
13.4 Awaryjnego zatrzymania sprężarki należy dokonać w przypadkach gdy:
- Manometry /powietrza, oleju/ uległy uszkodzeniu bądz są niepewne w działaniu
- Awarii uległ zawór bezpieczeństwa lub jego działanie jest ograniczone lub niepewne
- Powstały nieszczelności w instalacji lub zbiorniku sprężonego powietrza
- Niedostateczna ilość oleju w układzie smarowania
- Stuki w układzie sprężania
- Nie można osiągnąć ciśnienia
- Uszkodzeniu uległ wyłącznik ciśnieniowy
- Uszkodzeniu uległy: zawory zwrotne lub zaporowe
W przypadku wystąpienia w. w. usterek obsługujących powinien natychmiast zatrzymać
sprężarkę i zawiadomić mechanika zakładu
14 Eksploatacja sieci sprężonego powietrza
14.1 Przyjęcie do eksploatacji sieci sprężonego powietrza może nastąpić po:
- Sprawdzeniu ułożenia rurociągu na podporach i w kanałach
- Sprawdzeniu szczelności
- Sprawdzeniu działania wyposażenia
- Sprawdzeniu powłoki antykorozyjnej
Przyjęcie do eksploatacji sieci odbywa się komisyjnie, sporządzając na tę okoliczność protokół
14.2 Rozwiązania konstrukcyjne, jakie powinny być stosowane w sieci sprężonego powietrza:
- Na przewody rurowe należy stosować rury ze stali gatunku R wg PN 64/H-84024
- Armatura musi być dobrana pod względem wytrzymałościowym do ciśnienia nominalnego
10at/1Mpa/
- Do uszczelniania połączeń kołnierzowych stosować: klingieryt, i jego pochodnie: gabit,
paragabit.
- Do uszczelnień połączeń gwintowanych należy stosować konopie czesane nasycone
111
pokostem lub taśmy uszczelniające
- Przewody rurowe winny być połączone przez spawanie, spojną V
- W uzasadnionych wypadkach można stosować połączenia na gwint lub połączenia
kołnierzowe
- Połączeń gwintowych nie należy stosować do średnic rur powyżej 40 mm
14.3 Wyposażenie rurociągów winno się składać
- Zaworów odcinających. Każdy obiekt musi być wyposażony w zawór odcinający całość
obiektu od dopływu powietrza sprężonego
- Odwadniaczy: zainstalowanych w najwyższych punktach sieci i zabezpieczenie przed
zamarzaniem wody
- Termometrów: zainstalowanych na wyjściu sieci ze stacji
- Filtrów
- Naolejaczy
- Kompensatory: jeżeli zachodzi konieczność zredukowania ciśnienia sprężonego powietrza
14.4 Spadek rurociągu winien wynosić 2 5 % w kierunku przepływu
14.5 Manometry należy instalować na zbiornikach wyrównawczych
14.6 Na sieciach nie wolno stosować zaworów bezpieczeństwa i zaworów zwrotnych
14.7 Dopuszczalny spadek ciśnienia w rurociągu mierzony od zródła zasilania nie może
przekraczać 0,05 MPa
14.8 Uruchomienie i napełnianie sieci powinno odbywać się w taki sposób aby nie powodować
zaburzeń w innych odcinkach i odbiornikach zasilonych już sprężonym powietrzem
14.9 W czasie uruchomienia sieci należy kontrolować szczelność rurociągów oraz prawidłowość
działania wyposażenia sieci
14.10 W wypadku awaryjnego wyłączenia z ruchu odcinka sieci należy sprawdzić szczelność
zamknięć zaworów
14.11 Wyłączone odcinki sieci należy oznakować tablicami ostrzegawczymi przy zaworach
14.12 Rurociągi sieci sprężonego powietrza należy oznakować barwami:
- Barwa zasadnicza jednolita: błękitna
- Barwa pomocnicza: biała/ napis sprężone powietrze/
15 Przeglądy, remonty sprężarek
15.1 Konserwacje sprężarki powinno przeprowadzać się co 150 godz. i należy sprawdzić
wszystkie połączenia śrubowe, oczyścić filtr ssący powietrze, wymienić olej po około 600
godz. (Pracy docieraniu po 50 godz. pracy)
15.2 Przegląd sprężarki należy wykonywać po 200 godz. pracy. W ramach przeglądu należy:
- Sprawdzić stan zaworów ssąco tłoczących,
- przepustowość zaworu bezpieczeństwa,
- oczyścić zbiornik powietrza z pozostałości wody i oleju przez odkręcenie korka w dolnej
części zbiornika po uprzedniej jego dekompresji
- usunąć ewentualne nieszczelności
15.3 Remont bieżący należy przeprowadzić po 1500 godz. pracy. Podczas remontu bieżącego
należy:
- wykonać czynności jak dla przeglądu
- sprawdzić stan gładzi cylindrowych, pierścieni tłokowych, łożysk, zaworów ssących,
tłoczonych, zwrotnych i bezpieczeństwa (dla sprężarki tłokowej).
112
- oczyścić należy kolektory ssący i tłoczący, układ smarowania,
- wymienić olej i wkład filtrujący w filtrze ssącym powietrze.
15.4 Remont średni przeprowadzić po 3000 godz. pracy sprężarki. Remont średni należy
wykonać na podstawie opracowanej dokumentacji.
15.5 Remont kapitalny przeprowadzić po 6000 godz. pracy. Remont kapitalny wykonać na
podstawie opracowanej dokumentacji.
15.6 Decyzję o wykonaniu remontu podejmuje Energetyk na podstawie dokumentacji
eksploatacyjnej.
16 Przeglądy, remonty sieci sprężonego powietrza
16.1 Stan techniczny sieci sprężonego powietrza, ich zdolność do dalszej pracy i warunki
eksploatacyjne powinny być kontrolowane i oceniane na podstawie wyników
przeprowadzonych okresowo oględzin i przeglądów zgodnie z zasadami remontów planowo
zapobiegawczych. Wyniki oględzin i przeglądów należy odnotować w dokumentacji
eksploatacyjnej.
16.2 Kontrola i ocena warunków eksploatacji sieci obejmuje również sprawdzenie instalacji
odbiorczych.
16.3 Częstotliwość oględzin sieci w czasie eksploatacji ustala się na jeden raz na zmianę.
16.4 Podczas oględzin należy zwrócić uwagę na:
- Stan izolacji przeciwkorozyjnej
- Prawidłowość ułożenia rurociągów
- Stan wyposażenia sieci szczelność rurociągów
16.5 Przegląd sieci wraz z wyposażeniem należy przeprowadzić po 3000 godzin i powinien
obejmować:
- Szczegółowe oględziny jak wyżej
- Sprawdzenie działania zaworów
- Sprawdzenie stopnia skorodowania rur i podpór
- Wymiana zużytych odcinków rur
16.6 Po wykonaniu remontu sieci należy przeprowadzić próbę na szczelność (spadek ciśnienia
nie powinien być wyższy niż 0,01 Mpa/min)
16.7 Rurociąg należy wyłączyć z ruchu jeżeli:
- Uszkodzeniu ulegnie wyposażenie sieci
- Powstanie nieszczelność rurociągów powodująca spadek ciśnienia wyższy niż 0,1
Mpa/min
PRZEGLDY I REMONTY ZBIORNIKA
" rewizje zewnętrzne - należy przeprowadzać raz w roku w zakresie
- oględzin zewnętrznych
- usunięcia i zabezpieczenia śladów korozji
- działania zaworów bezpieczeństwa
" rewizje wewnętrzne - należy przeprowadzać co trzy lata w zakresie
- prac wymaganych dla oględzin zewnętrznych
- badania zaworów i głowic bezpieczeństwa, obejmujące:
1. określenie nastawy ciśnienia początku otwarcia zaworów z możliwością jej
regulacji,
2. pomiary ciśnienia niszczącego głowic bezpieczeństwa,
113
3. badanie przepustowości zaworów i głowic bezpieczeństwa,
4. określenie wartości współczynnika wypływu dla par, gazów oraz cieczy,
5. pomiary sztywności sprężyn zaworów,
6. pomiary twardości niemetalowych przylg zaworów
- badania połączeń spawanych
- badania grubości ścianek w miejscach wżerów korozyjnych
- wykonanie próby szczelności zgodnie z warunkami określonymi przez Urząd Dozoru
Technicznego.
17 B.H. P. przy sprężarkach i sieciach sprężonego powietrza
17.1 Nie opierać się o agregat w czasie jego pracy i nie pozostawiać na nim narzędzi
17.2 Pomieszczenia sprężarek powietrznych powinny być oświetlone w stopniu zapewniającym
możność dokładnej i bezpiecznej obsługi.
17.3 Temperatura wewnętrzna pomieszczeń sprężarek w chłodnej porze roku powinna zawierać
się w granicach między +10 0C a +26 0C, a w lecie nie powinna przewyższać temperatury
zewnętrznej więcej niż o 10 0C.
17.4 Szerokość i długość pomieszczenia powinny być takie, aby dokoła sprężarki, włączając
ogrodzenia i zabezpieczenia, pozostawało wolne przejście co najmniej o szerokości 1 m.
17.5 Jeżeli w jednym pomieszczeniu ustawiono kilka sprężarek, wolne miejsce między nimi, a
także między nimi a innymi maszynami, powinno posiadać szerokość co najmniej 1,5 m.
17.6 Drzwi oraz okna powinny się otwierać na zewnątrz.
17.7 Podłogi i schody w pomieszczeniach sprężarek należy utrzymywać w czystości. Celem
uniknięcia poślizgnięć smary rozlane należy usuwać niezwłocznie.
17.8 Doły, zagłębienia, otwory podłogowe, kładki i mostki, znajdujące się w pomieszczeniach
sprężarek powietrznych, powinny być ogrodzone mocnymi barierkami o wysokości co
najmniej 1,1 m, posiadającymi w dnie krawężniki wysokości co najmniej 0,15 m.
17.9 Przekładnie między silnikami a sprężarkami powietrznymi, inne dostępne poruszające się
elementy, części wystające itd. powinny być zabezpieczone zgodnie z przepisami,
obowiązującymi przy zabezpieczaniu przed dostępem do niebezpiecznych części maszyn.
17.10 Smarowanie części sprężarki powietrznej w ruchu może być dokonywane jedynie pod
warunkiem stosowania przyrządów i narzędzi, zapewniających całkowite bezpieczeństwo
obsługi.
17.11 Czyszczenie sprężarek powietrznych w ruchu jest wzbronione.
17.12 Klucze do sprężarkowi powinny być zaplombowane i przechowywane w portierni, pobieranie,
pobieranie i zdawanie kluczy powinno być odnotowane w książce rejestracji.
17.13 Podczas obsługi sprężarkowni przy pracy sprężarki tłokowej, należy stosować środki
ochrony słuchu.
114
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
INSTALACJI CIPLNEJ
SPIS TREŚCI
str. 2
I CHARAKTERYSTYKA INSTALACJI GRZEWCZEJ CIEPAOWNI
Str.3
II KOTAY GRZEWCZE
str. 10
III POZOSTAAE URZDZENIA INSTALACJI GRZEWCZEJ CIEPAOWNI
str.11
IV PROCESY TECHNOLOGICZNE PRACY CIEPAOWNI
str.18
V STANY AWARYJNE W CIEPAOWNI
str. 22
VI KONSERWACJE I RMONTY
str.25
VII POSTANOWIENIA W ZAKRESIE BHP I PPOŻ.
I. CHARAKTERYSTYKA INSTALACJI CIEPLANEJ.
1.1.Opis urządzeń instalacji grzewczo-technologicznej
Integralną częścią instrukcji są schematy połączeń technologicznych, w których przyjęto
oznaczenia:
Kocił wodny WR 5 - K1, K2
Kocił wodny WR 2,5 - K3
Pompy obiegowe PO1, PO2, PO3, PO4, PCW
Pompy uzupełniające PV 1
Pompy Stabilizujące PS1
115
Pompy mieszające PM1, PM2, PM3
Odmulacze sieciowe OS1, OS2
Wymienniki ciepła WWZ1, WCW,
Odgazowywacz OG
Zbiornik wody zasilającej ZW1
1.2. Opis uproszczonego schematu ciepłowni
W ciepłowni występuje obieg główny i pomocniczy.
Obieg pomocniczy to zasilanie odgazowywania, wymienników oraz dopływ wody
zmiękczonej dla uzupełnienia strat, które zachodzą w kotłowni i w sieci .
Woda powrotna przepływa przez odmulacz OS1 lub OS2, na którym oddzielane są
zanieczyszczenia przyniesione z sieci.
Z odmulacza woda płynie do czynnych pomp obiegowych i dalej do kotłów. Jeżeli
jakiś
z kotłów nie pracuje to musi być otwarty odpowiadający mu zawór na obejściu kotłów.
Woda w kotłach podgrzewana jest do temp. 150oC i kierowana do rurociągu
zbiorczego.
Z niego kierowana jest do przewodu sieciowego gdzie następuje jej zmieszanie z wodą
powrotną z sieci zewnętrznej. W zależności od temperatury zewnętrznej części wody jest
kierowana przez pompy mieszające do rurociągu rozdzielającego i dalej z powrotem na kotły.
II. KOTAY GRZEWCZE
1. Charakterystyka kotłów WR5 i WR2,5
W ciepłowni są eksploatowane trzy kotły typu WR, w tym dwa kotły WR 5 i jeden
WR 2,5.
Kocił WR jest kotłem rusztowym o przymusowej cyrkulacji, zaprojektowanym do spalania
węgla kamiennego na ruszcie ruchomym. Kocioł WR służy do podgrzewania sieciowej wody
grzewczej
i technologicznej. Ten typ kotła jest konstrukcją dwu-ciągową. Pierwszy ciąg stanowi
umieszczona
w dolnej części kotła ekranowana komora paleniskowa oraz usytuowana nad nią
wężownica pęczka konwekcyjnego I-pierwszego ciągu. Po zmianie kierunku przepływu spalin o
180o spaliny przepływają do tworzącego drugi ciąg pionowego kanału z zabudowanym w nim
pęczkiem konwekcyjnym II-drugiego ciągu, jako końcowa powierzchnia ogrzewalna.
Kocioł nie posiada podgrzewacza powietrza, ponieważ powietrze podawane jest
podmuchowo pod ruszt w rozdziale strefowym przez wentylatory nadmuchowe.
Kocioł wyposażono w aparaturę kontrolno-pomiarową oraz zabezpieczającą, zgodnie z
wymaganiami przepisów o Dozorze Technicznym. Ponadto kocioł wyposażono w
urządzenia do pomiarów ciągłych
i okresowych, na wylocie z komory paleniskowej i wylocie z kotła, do pomiaru temperatury
spalin oraz CO2 i ciągu.
Kocioł wyposażono w włazy umożliwiające dokonywanie oględzin i napraw
wewnątrz komory paleniskowej oraz mechanizmów rusztu.
Podesty kotła umożliwiają dostęp do armatury i punktów pomiarowych oraz układu kryz dla
sprawdzenia i ewentualnej wymiany uszkodzonych elementów.
2. Dane techniczne kotłów
116
WR 5/WR 3 (K1)
Wydajność 3,0 GJ/h
Moc 3,5 MW
Ciśnienie robocze 16MPa
Powierzchnia ogrzewalna 490 m2
Pojemność wodna 3,1 m3
Przepływ nominalny 64 m3/h
Zużycie paliwa 850 kg/h
WR5-022 (K2)
Wydajność 4,0 GJ/h
Moc 5,8 MW
Ciśnienie robocze 16MPa
Powierzchnia ogrzewalna 490 m2
Pojemność wodna 3,1m3
Przepływ nominalny 64 m3/h
Zużycie paliwa 870 kg/h
Kocioł WR 2,5-035 (K3)
Wydajność 1,3 GJ/h
Moc 1,5 MW
Ciśnienie robocze 1,6 MPa
Powierzchnia ogrzewalna 262 m2
Pojemność wodna 1,47 m3
Przepływ nominalny 31m3/h
Zużycie paliwa 633 kg/h
3. Podstawowe zasady eksploatacji kotów
3.1 Prowadzenie eksploatacji kotła wg. planu obciążeń, ekonomicznie z zachowaniem
warunków bezpieczeństwa i higieny pracy
3.2. Dostosowanie pracy kotła do warunków wywołanych zmianami obciążenia, jakości
paliwa, ilości wody obiegowej, oraz aktualnych wymogów eksploatacyjnych
117
3.3. Uruchomienie kotła eksploatacyjne lub zmianowe ze stanu zimnego względnie
gorącego.
3.3.4. Konserwacja w ruchu oraz w czasie postoju kotła
3.5. Usuwanie awarii kotła lub jego urządzeń
3.6. Przygotowanie kotła do badań kontrolnych UDT
3.7. Systematyczna kontrola stanu kotła oraz jego zespołów; pompy, wentylatory, napędy,
silniki.
4.Czynności eksploatacyjne
4.1.Uruchomienie kotła po dłuższym postoju.
Osoba odpowiedzialna za eksploatację ciepłowni dokonuje przeglądu urządzeń i
instalacji w celu potwierdzenia sprawności i prawidłowości funkcjonowania ww.
W ramach wstępnego przeglądu kotła należy:
- sprawdzić wnętrze kotła, czy nie pozostawiono tam zbędnych przedmiotów; narzędzi,
materiałów pochodzących z prac przygotowawczo montażowych,
- sprawdzenie stany sklepień paleniska,
- sprawdzić stan rusztu,
- sprawdzenie szczelności i dylatacji obmurza, izolacji i opancerzenia,
- sprawdzenie orurowania pęczka i podwieszeń,
- sprawdzenie paleniska kotła w tym rusztu jego smarowania i napędu,
- sprawdzenie instalacji nadmuchu wraz z napędem, przewodem i klapami regulacyjnymi,
- sprawdzenie działania zasuw popielnikowych oraz wzierników i włazów,
- sprawdzenie czystości kryz spiętrzających, oraz filtrów,
- sprawdzenie elementów pracujących pod ciśnieniem w szczególności połączeń
kołnierzowych i korków systemu kryz,
- przeprowadzenie przeglądu stanu działania armatury,
- sprawdzenie działania manometrów i termometrów,
- sprawdzenie działania zaworów spustowych,
- sprawdzenie zaworów bezpieczeństwa i zaworu odpowietrzającego w czasie napełniania
wodą.
Po stwierdzeniu, że instalacje i urządzenia przeznaczone do ruchu są sprawne i
posiadają ważne dokumenty, należy dokonać wpisu do dziennika ruchu.
5. Przygotowanie kotła do ruchu
118
5.1.Na kotle umieścić ostrzeżenie dla obsługi o konieczności zachowania pracy pompy � �
cyrkulacyjnej przez cały okres spalania paliwa w kotle.
5.2. Zamknąć zasuwy popielnikowe.
5.3. Zamknąć drzwiczki włazowe i wziernik bez ich regulacji.
5.4. Zamknąć wszystkie zawory zaporowe z wyjątkiem mano metrowych.
5.5. Napełnić kocioł wodą wykonując w kolejności następujące czynności:
a) otworzyć zawory odpowietrzające, w tym zawór bezpieczeństwa w tym zawór ��
zaporowy na wylocie
b) otwierając powoli zawór zaporowy na wlocie napełnić kocioł wodą o temp. 30-
50oC, �� może być użyta woda o wyższej temperaturze, lecz nie przekraczającej
90oC,
c) zamknąć zawory odpowietrzające z chwilą przelania się wody napełniającej
kocioł,
d) otworzyć kalpy spalinowe za kotłem w celu przewietrzenia kotła,
e) przygotować do uruchomienia ruszt wg. odrębnej instrukcji.
6. Zakaz uruchamiania kotła
Niewolono uruchamiać kotła w sytuacji, jeżeli:
a) kocioł nie został poddany próbie wodnej,
b) nie przewietrzono kanałów spalinowych,
c) nie napełniono kotła dostateczną ilością wody,
d) brak ciągłości zasilania i cyrkulacji,
e) nie działają zawory bezpieczeństwa,
f) nie działają napędy i urządzenia pomocnicze.
7. Napełnianie instalacji wewnętrznej kotłowni.
Do napełnienia wewnętrznej instalacji technologicznej należy stosować jedynie
wodę zmiękczoną i w miarę możliwości odgazowaną. Kolejność napełniania instalacji jest
następująca:
7.1. Otworzyć wszystkie zawory i zasuwy w układzie krążenia wody grzewczej kotłowni z
wyjątkiem spustów i odwodnień.
7.2. Otworzyć zawory w układzie podawania wody zmiękczonej do zładu.
7.3. Sprawdzić czy zbiornik wody ZW jest napełniony do górnego poziomu i uzyskać
potwierdzenie o gotowości zmiękczalni do produkcji uzdatnionej wody.
7.4. Załączyć napięcie na układ sterowania za pomocą włącznika z szafy pomiarów
ogólnych.
119
7.5. Włączyć pompę uzupełniająca PV z szafy pomiarów ogólnych.
7.6. Obserwować szczelność połączenia układów i urządzeń.
7.7. Zamknąć zawory odpowietrzające w najwyższym punkcie kotła po napełnieniu i
przelaniu wody.
7.8. Po sprawdzeniu szczelności układu grzewczego, po odpowietrzeniu wszystkich
punktów można przystąpić do prób działania sygnalizacji sterowania i pomiarów
podczas ruchu.
7.9. Sprawdzenie zaworów doprowadzających wodę do kotła oraz zaworów
doprowadzających ją do sieci.
7.10. Sprawdzić pompy obiegowe.
8.Rozpalanie kotła
8.1.Uruchomić pompę cyrkulacyjną.
Jeżeli układ pozwala na rozpaleniu prowadzić cyrkulację, tylko przez kocioł i zbiornik
wyrównawczy z ominięciem układu grzewczego, należy to stosować
wprowadzając wodę ciepłą do układu grzewczego stopniowo co pozwala na uzyskanie
równomiernego przebiegu zmian temperatury wody w układzie jednocześnie uniknięcie
szkodliwych uderzeń termicznych z instalacji.
8.2.Po uruchomieniu pompy cyrkulacyjnej należy wyregulować poziom wody w zbiorniku
wyrównawczym.
8.3.Uruchomić wentylator sztucznego ciągu przy częściowo przymkniętej klapie dymowej.
Wietrzenie powinno trwać minimum 5 min.
8.4.Przeprowadzić rozpalenie paliwa (węgla) na ruszcie.
8.5. Uruchomić wentylator powietrza podmuchowego i klapami tak regulować ciąg oraz
podmuch, aby ciąg na wylocie z komory spalania wynosił około 3 mm. sł. wody.
Nie należy dopuszczać do powstawania nadciśnień w komorze paleniskowej i
zadymiania kotłowni.
8.6. Po rozpaleniu należy stopniowo uruchamiać ruszt na bieg zależny od obciążenia kotła.
W czasie tej operacji należy obserwować ogień, aby w razie potrzeby wyregulować
dopływ paliwa. Dopływ powietrza podmuchowego tak regulować, aby w komorze
utrzymywać bezdymny proces spalania. Ciąg regulować klapą na wylocie spalin.
Proces spalania regulować podmuchem warstwą paliwa i szybkością przesuwu taśmy
rusztowej.
8.7. Szybkość rozpalania należy stopniować, ponieważ gwałtowne rozpalanie powoduje
niszczenie obmurza.
Zalecany czas rozruchu wynosi minimalnie � h.
Rozruch ze stanu gorącego jest o połowę krótszy od rozruchu w stanie zimnym.
8.8. Ciśnienie w kotle należy podnosić stopniowo, obserwując zachowanie połączeń
kołnierzowych i miejsc wrażliwych na zmianę ciśnienia.
8.9. Przyłączenie do sieci.
Przed włączeniem kotła do sieci należy sprawdzić działanie urządzenia alarmowego,
sygnalizującego zanik przymusowego obiegu wody w kotle.
120
9. Czynności podczas ruchu kotła
9.1. Dozór zasilania i cyrkulacji
a) należy stale obserwować:
- wskazania manometrów na kotle,
- wskazania manometrów na zbiorniku wyrównawczym,
- wskazania termometrów na wlocie i wylocie z kotła,
- wskazania manometrów różnicowych,
b) w przypadku stwierdzenia nieszczelności kotła, a zwłaszcza przeciekania wody
do komory spalania, należy natychmiast zamknąć dopływ paliwa, dopływ
powietrza i powiadomić przełożonego,
c) przy małym spadku ciśnienia wody w instalacji może doprowadzić do
częściowego odparowania, nawet do przepalenia wężownic, dlatego przyjęto, że
ciśnienie nie powinno spaść poniżej 0,4 mm sł. wody,
d) przy dużym spadku ciśnienia może być przyczyną zwiększony przepływ lub
zatkanie kryz, co skutkuje jw.
9.2. Dozór armatury i urządzeń pomocniczych.
Jako urządzenia pomocnicze należy traktować; pompy, wentylatory, silniki,
oraz mechanizmy i uruchomienia. Sprawowanie dozoru polega na:
a) bieżące kontrolowanie stanu technicznego w tym zwracanie uwagi na ewentualne
usterki, nieszczelności,
b) sprawdzanie okresowe wskazań manometrów i termometrów przy pomocy
urządzeń kontrolnych,
c) przedmuchiwanie rurki syfonowej manometrów przez kurek trójdrożny lub zawór
manometrowy,
d) regularne kontrolowanie zaworu bezpieczeństwa w tym na ewentualną
nieszczelność grzybka zgodnie z instrukcją wytwórcy, przy jej brak nierzadkiej niż
raz na dwa tygodnie. Sprawdzenie należy udokumentować w rejestrze
kontroli.
e) przedmuchanie wodowskazów na zbiorniku wyrównawczym,
f) kontrola ogólnego stanu maszyny, na każdej zmianie należy kilkakrotnie
sprawdzać stan łożysk oraz silników napędowych. Zwracając uwagę na
temperaturę, wibracje, uzupełnienie olejów i smarów wg. instrukcji
konserwacji. Sprawdzenie temperatury wody chłodzącej w łożyskach i jej regulacja,
g) dozór mechanizmów i uruchomień polega głównie na wykonywaniu czynności w
ramach konserwacji i obserwacji bezawaryjnego działania.
9.3.Dozór paleniska
Kocioł zaprojektowany jest do spalania węgla kamiennego o sumarycznej
wartości kalorycznej 36%.
121
Od wartości kalorycznej paliwa oraz jego wilgotności, zawartości popiołu w
masie roboczej zależy sprawność kotła.
Zasady dozoru paleniska:
a) przy dobrze dobranym podmuchu i ciągu spalin spalanie powinno przebiegać
równo
i bezdymowo,
b) dozór mechanizmów napędu i pokładu rusztu należy prowadzić zgodnie z
dokumentacja techniczną producenta,
c) obowiązkiem obsługi kotła jest obserwacja stanu sklepień i ścian wewnętrznych
kotła,
d) w czasie ruchu kotła systematycznie usuwać przesypy i żużel z lejów, aby nie
dopuścić do przepełnienia. Czas odżużlania i odpopielania należy ustalić w
zależności od obciążenia kotła. W przypadku obsługi dwuosobowej otworzenie
zasuw popielników należy poprzecie poinformowaniem palacza.
9.4. Regulacja wydajności i parametrów.
a) regulacje wydajności prowadzi się poprzez regulacje procesu spalania drogą:
- zmian ilości podawanego paliwa,
- regulacji ciągu a szczególnie podmuchu,
- regulacji tempa biegu rusztu,
- jakości paliwa.
b) regulacje przeprowadza się:
- przy stałej ilości przepływu wody, przez wykonanie czynności jak w pkt 4a
- przy stałej wydajności cieplnej, zmianą ilości przepływającej wody.
9.5. Czyszczenie powierzchni ogrzewalnej.
Czystość powierzchni konwekcyjnej ma istotne znaczenie dla wymian ciepła.
Systematyczne czyszczenie znacznie zmniejsza największą ze strat wylotową. Jest
szczególnie ważne, gdy szybkości przelotu spalin są małe np. przy małym obciążeniu kotła.
Duże szybkości poprawiają samoczynnie czystość powierzchni konwekcyjnych.
10. Zatrzymanie kotła
10.1. Zatrzymanie kotła planowane
a) zatrzymanie rusztu odbywa się z godnie z instrukcją obsługi,
b) po częściowym wychłodzeniu wody, odciąć kocioł od instalacji przy pomocy
zaworów zaporowych na wlocie i wylocie,
c) zachować cyrkulacje wody, aż do zupełnego wypalenia paliwa na ruszcie.
10.2. Zatrzymanie kotła na krótki okres czasu.
Ten rodzaj zatrzymania jest związany z wykorzystywanie instalacji np. tylko w
czasie dnia. Czynności w tym przypadku będą polegały na zredukowaniu temperatur i ciśnienia
122
całkowicie można zatrzymać palenisko nie dopuszczając do całkowitego wychłodzenia kotła.
Jeżeli w systemie działa kilka kotłów może nastąpić utrzymanie słabego spalania na jednym
kotle przez pozostałe przepuszcza się ciepłą wodę w celu zachowania zdolności szybkiego
uruchomienia.
10.3. Zatrzymanie kotła na dłuższy okres.
Odstawienie kotła na dłuższy okres jest związane z zakończeniem okresu
grzewczego lub w razie konieczności przeprowadzenia prac remontowo przeglądowych, po
sezonie. Odstawienie kotła może wiązać się z zachowaniem wody w instalacji lub
opróżnieniem kotła z wody.
10.3.1. odstawienie kotła bez wody:
Po zatrzymaniu kotła należy opróżnić kocioł a następnie starannie wyczyścić
wewnątrz i na zewnątrz. Czyszczenia dokonać zaraz po zatrzymaniu kotła. Rury z zewnątrz
oczyścić z sadzy i narostów. Przeprowadzić czyszczenie komór z biorczych i układu dysz
spiętrzających. Kocioł zabezpieczyć przed wpływami atmosferycznymi.
10.3.2. odstawienie kotła z wodą:
Po zatrzymaniu kotła należy opróżnić go z wody. Następnie oczyścić z zewnątrz i
wewnątrz. Po wyczyszczeniu ponownie napełnić wodą aż po zawór odpowietrzający.
Woda powinna spełniać warunki podane a danych kotła.
Po napełnieniu kotła trzeba uruchomić pompę cyrkulacyjną, przetłaczając wodę kilkukrotnie
przez układ grzewczy, celem pozbycia się pęcherzyków powietrza zalegających w rurach.
10.4. Zatrzymanie kotła przymusowe.
W przypadku awaryjnego zatrzymania kotła należy natychmiast wyłączyć
wentylatory podmuchu oraz ruszt, zgodnie z instrukcja obsługi.
O awarii kotła należy niezwłocznie powiadomić przełożonego.
Uszkodzenie części pod ciśnieniem takich jak wężownice, ekrany i pęczek wymaga ich
naprawy przy całkowitym odstawieniu kotła i odłączeniu kotła od instalacji.
Oprócz bezwzględnego usunięcia awarii należy sprawdzić stan działania urządzeń
pomocniczych, w celu usunięcia ewentualnych przyczyn awarii.
W przypadku drobnych awarii można się ograniczyć do ich usunięcia bez zatrzymywania
ruchu kotła.
11. Warunki eksploatacji części składowych kotła
11.1. Części pod ciśnieniem
a) warunkiem zabezpieczenia wewnętrznych ścianek wężownic jest dotrzymanie jakości
wody obiegowej podanej w danych technicznych kotła. Przy dłuższy zatrzymaniu kotła trzeba
go wypełnić wodą mocno alkalizowaną o zawartości NaOH powyżej 1200mg/l.
b) konieczna jest okresowa kontrola powieszeń oraz ewentualnych odkształceń zespołów
wężownic.
11.2. Armatura lekka.
a) warunkiem dobrej konserwacji armatury jest usuwanie na bieżąco uszkodzeń i drobnych
nieszczelności, które prowadzą do szybkiego zniszczenia części łączących,
zamykających oraz uszczelniających.
b) zalecana jest raz w roku w okresie dłuższego postoju zdejmowanie armatury regulacja i
dokładny przegląd oraz ewentualne naprawy. Po naprawie należy przeprowadzić
próbę działania.
123
11.3. Armatura kontrolno pomiarowa kotła.
Aparaty pomiarowe należy w ruchu systematycznie kontrolować i konserwować.
Konserwacje przeprowadza osoba upoważniona.
11.4. Mechanizmy kotła.
Wszelkie mechaniczne napędy uruchomienia, klapy, zasuwy, powinny być pod
stałym nadzorem i oceną działania bez zacięć wibracji i otarć itp.
11.5. Obmurze i izolacja kotła.
Trwałość obmurza i izolacji zależy od sposobu i tempa nagrzewania i studzenia
kotła. Szybkie zmiany niesprzyjaną trwałości ww. Naprawy przeprowadza się na bieżąco w celu
uniknięcia uszkodzeń konstrukcji kotła. Szczelność sprawdza się przy każdym czyszczeniu
wewnętrznym kotła. Izolacje należy chronić przed zamoknięciem.
Nie dopuszczać do przecieków poszycia dachowego kotłowni.
11.6. Wentylatory.
Wentylator wyciągowy należy sprawdzać, co trzy miesiące a wentylator
podmuchowy, co 6 miesięcy. Na bieżąco kontrolować ilość oleju w łożyskach, chłodzenie,
dokręcenie śrub fundamentowych oraz zużycie energii elektrycznej. Zasady eksploatacji
wentylatorów zostały opisane w odrębnym załączniku niniejszej instrukcji.
11.7. Silniki elektryczne kotła.
Silniki elektryczne i elektryczne przyrządy pomiarowe powinny być pod stałym
nadzorem wyspecjalizowanego pracownika. Silniki należy okresowo z duża częstotliwością
czyścić sprężonym powietrzem. Wszelkie usterki zgłaszać przełożonemu.
11.8. Ruszt kotła.
Kotły są wyposażone w ruszty łuskowe spełniające funkcje rusztu taśmowego.
Ruszt jest przeznaczony do transportu wewnątrz kotła paliwa węglowego przez wszystkie fazy
procesu spalania, więc od podgrzania, wysuszenia, wygazowania części lotnych i spalenia
koksu. W czasie ruchu rusztu wszystkie fazy zachodzą na jego długości jednocześnie.
Poszczególne fazy zachodzą stopniowo i bez wyraznych rozgraniczeń.
III. POZOSTAAE URZDZENIA INSTALACJI GRZEWCZEJ CIEPAOWNI
1. Zbiornik wody zasilającej.
Zbiornik wody zasilającej służy, jako rezerwuar wody dla potrzeb instalacji
grzewczej. Zbiornik podobnie jak zasobniki węgla jest miejscem magazynowani zabezpieczony
przed wzrostem ciśnienia aparatem bezpieczeństwa a przez wzrostem poziomu wody
przepływem syfonowym.
2. Odmulacze sieciowe OS1 OS2.
124
Ciepłownia jest wyposażona w dwa odmulacze sieciowe o średnicy 1220 mm.
Urządzenia te są przeznaczone do chwytania zanieczyszczeń z wody sieciowej powracającej do
ciepłowni. Mogą pracować równolegle lub indywidualnie w przypadku wyłączenia jednego z
nich.
3. Odgazowywacz.
W instalacji grzewczej funkcjonuje odgazowywacza, urządzenie służące do
eliminacji z wody grzewczej gazów w postaci CO2 i tlenu. Obecność w wodzie tych gazów
szczególnie tlenu przyspiesza procesy korozji wewnętrznej armatury zarówno instalacji
grzewczej jak i sieci. Oczyszczona z gazów woda kierowana jest do zbiornika zasilającego
natomiast gazy są wypuszczane w atmosferę.
4.Wymienniki ciepła.
W ciepłowni zainstalowano dwa wymienniki ciepła:
a) WWZ-1 służy do ogrzewania do 90oC wody, kierowanej na odgazowywacz
b) WCW wymiennik służy do ciepłej wody użytkowej o temperaturze 65oC.
5. Wentylatory sztucznego ciągu.
Każdy kocioł jest wyposażony w wentylator ciągu. Kotły WR5 posiadają wentylatory
WPWa 71/1,8 a kocioł WR2,5 posiada wentylator WPWA63/1,8.
Celem zastosowania wentylatorów jest uzyskanie dodatkowego ciągu spalin na wylocie
kotła.
Opis eksploatacji wentylatorów został zawarty w odrębnym załączniku niniejszej instrukcji.
6. Pompy obiegowe, stabilizujące, uzupełniające, mieszające.
Zespoły pomp w układzie instalacji grzewczej mają do spełnienia podstawowe
zadanie a mianowicie zapewnić obieg wody zarówno w instalacji ciepłowni jak i w sieci. Pompy
obiegowe zapewniają cyrkulacje wody w kotłach, pompy stabilizujące są zabezpieczeniem
przed spadkiem ciśnienia w sieci, pompy uzupełniające redukują ubytki wody w instalacji i
sieci oraz stabilizują prace pomp obiegowych. Pompy mieszające służą do łączenia strumienia
wody wracającej z sieci z wodą kierowaną do kotłów w zależności od potrzeb wynikających z
obciążenia sieci.
Omówienie zasad eksploatacji pomp znajduje się w odrębnym załączniku instrukcji.
7. Aparatura pomiarowa, regulacyjna i sygnalizacyjna.
W ciepłowni zastosowano aparaturę kontrolno-pomiarową, i automatykę tj.
aparaturę do zdalnych pomiarów, sygnalizacji i urządzenia do automatycznej regulacji. Dla tej
aparatury zapewniono odrębną dokumentację.
IV. PROCESY TECHNOLOGICZNE PRACY CIEPAOWNI
1. Nawęglanie.
Nawęglanie rozpoczyna się od palcu składowego ciepłowni, na którym składowane
jest paliwo do kotłów grzewczych w postaci węgla kamiennego.
125
Spryzmowany węgiel przy użyciu spycharki gąsienicowej jest podawany do dołu
zasypowego skąd za pośrednictwem przenośnika taśmowego pochyło-poziomego
transportowany jest do zasobników zasypowych (bunkrów) usytuowanych nad kotłami
grzewczymi. W części poziomej przenośnika taśmowego umieszczona jest waga
tensometryczna.
Skład węgla jest miejscem gromadzenia zapasu paliwa na okres 45 dni. W celu
uniknięcia strat spowodowanych utlenianiem węgla oraz jego ewentualnym samozapłonem
węgiel jest pryzmowany i zagęszczony w górnej warstwie pryzmy przy użyciu spycharki
gąsienicowej.
Płyta składowa jest utwardzona i wyrówna na całej swojej powierzchni, wyposażona w
studzienki odpływowe w celu odprowadzenia nadmiaru wód opadowych.
Węgiel z uwagi na swoje właściwości samozapalne musi być obserwowany i
okresowo poddany mierzeniu temperatury w głębszych warstwach. Wyniki pomiarów powinny
być rejestrowane.
Zasobniki węgla nad kotłami grzewczymi służą do przechowywania zapasu węgla
umożliwiającego nieprzerwaną pracę kotłów podczas planowanych przerw w pracy
urządzeń nawęglających lub przerw spowodowanych awarią.
Wszystkie prace wewnątrz zasobników mogą być powadzone tylko na polecenie
pisemne! Przed przystąpieniem do prac związanych z nawęglaniem należy sprawdzić
sprawność działania mechanizmów nawęglania w tym spycharki gąsienicowej, przenośnika
taśmowego, stanu połączeń instalacji elektrycznej, zerowanie i uziemienie.
2. Odżużlanie i odpopielanie.
Gaszenie żużla odbywa się w odżużlaczu zgrzebłowym typ oz 1/3-5, który
transportuje zgaszony, spadający z kotłów do lei zasypowych żużel na przenośnik taśmowy
pochyły. Przenośnik przemieszcza żużel na składowisko odpadów. Podobnie jak przy
nawęglaniu przed przystąpieniem do odżużlania należy sprawdzić sprawność urządzeń
odżużlania.
W szczególności:
- stan mechanizmów odżużlaczy,
- ilość wody w odżużlaczach,
- stan mechanizmów przenośnika taśmowego i połączenia z odżużlaczem,
- stan połączeń i instalacji elektrycznej,
- zerowanie i uziemienie,
- stan zsypów łączących odżużlanie z przenośnikiem i pojemnikiem do awaryjnego
transportu żużla.
W razie potrzeby należy uzupełnić olej w przekładniach przenośników. Dokonać
smarowania elementów wirujących. Smarowniczki kapturowe należy dokręcać, co 8 godzin
pracy urządzenia.
Przystępując do odżużlania najpierw należy uruchomić przenośnik taśmowy następnie
odżużlacz w ruchu jałowym. Po stwierdzeniu prawidłowej pracy obu urządzeń tj. odżużlacza i
przenośnika należy przystąpić do opuszczenia żużla i popiołów z lejów podkotłowych.
Spuszczanie należy wykonywać sukcesywnie z poszczególnych kotłów po zakończeniu
należy zamknąć zasuwy przy lejach i odczekać, aż całkowicie zostanie wygarnięty popiół z
żużlem z wanny odżużlacza.
Po upewnieniu się, że wanny odżużlaczy są już puste należy zatrzymać silniki odżużlacza i
przenośnika w odwrotnej kolejności.
Podczas pracy odżużlaczy należy kontrolować pracę wszystkich urządzeń.
W przypadku awarii odżużlacza natychmiast wyłączyć i przerwać dopływ żużla przez
zamknięcie zasuw przy lejach podkotłowych.
Awarie odżużlacza czy przenośnika w czasie pracy kotłów musza być szybko i
sprawnie usuwane, gdyż zamkniecie na zbyt długo zasuw może spowodować
nagromadzenie dużej ilości żużla i zapchanie się leja.
126
Po usunięciu awarii otwieranie zasuw musi nastąpić powoli i stopniowo, aby nie
doprowadzić do przepełnienia wanny odżużlacza.
Wszystkie naprawy należy wpisywać w książkę kontroli.
Konserwacja urządzeń odżużlania powinna przebiegać jak w przypadku
przenośników przy nawęglaniu, co zostało omówione w odrębnym załączniku do niniejszej
instrukcji.
3.Odpylanie
W ciepłowni zainstalowano nowy system odpylania i usuwania zanieczyszczeń
powstałych w procesie spalania węgla. Obecnie pyły są chwytane przez system filtrów
workowych przyporządkowanych grupowo poszczególnym kotłom. Zastosowany system
ma zapewnić emisje zanieczyszczeń do środowiska na poziomie dopuszczalnym przez
przepisy o ochronie środowiska naturalnego. Dokumentacja dotycząca nowego rozwiązania
systemu odpylania jest przedmiotem odrębnej dokumentacji opracowanej przez wykonawcę
projektu sytemu odpylania.
4. Przygotowanie wody
Woda surowa zanim trafi do instalacji grzewczej i do sieci przechodzi proces
przygotowania. Woda pochodząca z miejskiej sieci wodociągowej trafia poprzez zbiorniki i
pompy hydroforowe do stacji uzdatniania.
Woda dla potrzeb technologicznych ciepłowni przechodzi następujące procesy
- odżelazianie i filtracja,
- podgrzewanie do temperatury 25oC
- zmiękczanie na kolumnie wodorowej,
- zmiękczanie na kolumnie sodowej,
- usuwanie powstałego CO2,
- korekcja odczynu wody zmiękczonej,
- korekcja fosforanowa.
Zmiękczona woda podawana jest na kolumnę odgazowywacza, gdzie wydzielają się
z niej rozpuszczone gazy, a szczególności tlen. Zawartość tlenu w wodzie kotłowej wynosi 0,05
mg/ l.
Szczegóły dotyczące przygotowania wody technologicznej opisano w odrębnej instrukcji
stanowiącej załącznik do opracowania.
5. Uruchomienie ciepłowni
Przed uruchomieniem kotłowni należy dokonać przeglądu urządzeń w celu
potwierdzenia przygotowania do eksploatacji
5.1. Napełnienie wodą układu oraz próba funkcjonowania zespołów.
Do napełnienia wewnętrznej instalacji technologicznej i sieci ciepłowniczej należy
stosować jedynie wodę zmiękczonej i w miarę możliwości odgazowaną.
127
Napełnienie instalacji prowadzi się w podanej kolejności:
5.1.1. Otworzyć wszystkie zawory i zasuwy w układzie krążenia wody grzewczej kotłowni za
wyjątkiem spustów i odwodnień.
5.1.2. Otworzyć zawory w układzie podawania wody zmiękczonej do układu.
5.1.3. Sprawdzić stopień napełnienia zbiornika zasilającego ZW do poziomu górnego
poziomu oraz uzyskać potwierdzenie służb chemicznych ciepłowni o gotowości
urządzeń zmiękczalni do produkcji wody uzdatnionej.
5.1.4. Załączyć napięcie na układ sterowania za pomocą włącznika z szafy pomiarów
ogólnych.
5.1.5. Włączyć pompę uzupełniającą PV z szafy pomiarów ogólnych.
5.1.6. W czasie napełniania instalacji wewnętrznej ciepłowni oraz sieci, należy obserwować
szczelność połączeń układów i urządzeń. Po przelaniu wody przez zawory
odpowietrzające zamontowane na najwyższym punkcie kotła należy je zamknąć.
5.1.7. Po sprawdzeniu szczelności układu grzewczego zródła ciepła i sieci oraz po
odpowietrzeniu wszystkich punktów ciepłowni, można przystąpić do prób
funkcjonowania i sprawdzenie działania sygnalizacji sterowania oraz pomiarów podczas
ruchu.
5.1.8. Po dokonaniu wyboru kotła, który ma być wprowadzony do ruchu , należy sprawdzić
otwarcie zaworów (Nr 28,30,32) doprowadzających wodę do kotła oraz
zaworów odprowadzających ja do sieci.
5.1.9. Sprawdzić pompy obiegowe (podłączenie do sieci elektrycznej, zabezpieczenie
silników elektrycznych, kierunek obrotów). Czynności sprawdzające powinien
przeprowadzić wykwalifikowany pracownik z uprawnieniami elektrycznymi. Po
sprawdzeniu gotowości pomp, palacz otwiera zasuwy ( nr 8,10,12,14,16) na
ssaniu pomp ( zasuwy na tłoczeniu nr 7,9,11,13,15 zamknięte).
5.1.10. Otworzyć zawory odcinające przy kryzie pomiarowej kotła oraz wszystkie pozostałe
zawory instalacji pomiarowych.
5,1.11. Załączyć główny włącznik napięcia na szafie wybranego kotła do ruchu.
5.1.12.Załączyć przyciskiem przy pompie przygotowana do ruchu pompę obiegową,
sprawdzając czy przy zamkniętej zasuwie (nr 7,9,13,15) tłoczącej pompa osiąga
nominalne ciśnienie podnoszenia.
Następnie stopniowo otwierać zasuwy ( nr 7,9,13,15) na tłoczeniu, uruchomionej
pompy. Wydajność pompy regulować zasuwą na tłoczeniu, zasuwa ta musi być
całkowicie otwarta.
5.1.13. Dokonać oględzin kotła zwracając uwagę na szczelność połączeń, obserwować
ekrany, dysze rozdzielaczy, oraz sprawdzić, czy opór hydrauliczny kotła jest zgodny
z nominalnym. Opór kotła odczytujemy, jako różnicę wskazań
ciśnieniomierzy zainstalowanych w kolektorze wejściowym i
wyjściowym kotła.
5.1.14. Sprawdzić, czy na ruszcie kotła nie pozostawiono żadnych materiałów, narzędzi itp.
Czy w kotle nie znajdują się osoby z grup remontowych czy serwisowych
Przyciskiem uruchomić ruszt i prowadzić obserwacje jego pracy w zakresie
równoległości, wypełnienie łuskami, stan pracy warstwownicy.
128
5.1.15 Uruchomić chłodzenie łożysk wentylatora sztucznego ciągu.
5.1.16 Zamknąć klapę regulacji ciągu.
5.1.17 Przyciskiem wentylator ciągu spalin uruchomić wentylator sztucznego ciągu
5.1.18 Uruchomić wentylator powietrza podmuchu.
5.1.19 Sprawdzić poprawność działania blokad i sygnalizacji temperatury wody za kotłem.
5.1.20 Zewnętrzna sieć ciepłownicza musi być przygotowana do ruchu przed
uruchomieniem ciepłowni.
W czasie prowadzenia wszystkich prób funkcjonowania systemu sterowania,
blokady i sygnalizacji muszą pracować: pompa obiegowa i pompa uzupełniająca.
5.2. Uruchomienie pomp.
Przy napełnionym układzie wewnętrznym ciepłowni i zewnętrznej sieci ciepłowniczej
uruchomienie pomp obiegowych powinno przebiegać w następujący sposób:
5.2.1. Sprawdzić funkcjonowanie poszczególnych maszyn i urządzeń wraz z działaniem
sterowania, blokad i sygnalizacji oraz bardzo dokładnie odpowietrzyć
instalacje wewnętrzną ciepłowni i sieci.
5.2.2. Uruchomić układ ciepłowni i sieci oraz sprawdzić poprawność ich funkcjonowania.
5.2.3. Uruchomić pompę obiegową PO1, a następnie sprawdzić pozostałe pompy
obiegowe wprowadzając je kolejno do ruchu. Tak sprawdzono pompy obiegowe
zapewniają pewność eksploatacyjną obiektu.
5.2.4. Pompy stabilizujące i uzupełniające pracują w układzie sterowanym manometrem
kontrolnym i działaniem pomp obiegowych.
5.3. Uruchomienie kotła
Aby kotły K1, K2, K3 można uruchomić dopiero po napełnieniu instalacji woda i
uruchomieniu pomp.
Czynności uruchomienia kotła należy wykonać w następującej kolejności:
5.3.1. Zbiorniki opału napełnione z godnie z instrukcją
5.3.2. Sprawdzić otwarcie wszystkich zaworów obiegu cyrkulacyjnego kotła.
5.3.3. Przewietrzyć wszystkie kanały spalinowe przez całkowite otwarcie zasuw i
uruchomienie wentylatorów ciągu, podmuchu i powietrza wtórnego przez okres, co
najmniej 15 min.
Bez uprzedniego przewietrzenia kotła, niewolno go uruchamiać pod żadnym
warunkiem.
5.3.4. Otworzyć do połowy klapy spalinowe.
5.3.5. Powierzchnię rusztu pokryć podpałką na całej jego długości i przysypać miałem
węglowym
5.3.6. Uruchomić wentylator ciągu
129
5.3.7. Uchylić do � otwarcie klap w przewodzie podmuchowym i od stref, na których
odbywa się spalanie. Intensywność rozpalania regulować ciągiem i podmuchem
strefowym tak, aby nie dopuści do powstania nadciśnienia w komorze paleniskowej.
5.3.8. Po rozpaleniu węgla, ustawić warstwownicę na grubość warstwy paliwa 5-7 cm,
otworzyć zasuwę węglową i uruchomić ruszt. Szybkość spalania regulować ciągiem,
podmuchem strefowym oraz prędkością rusztu w taki sposób, aby całe palenisko oraz
powierzchnie ogrzewalne umieszczone w palenisku rozgrzewały się równomiernie.
5.3.9. Po rozgrzaniu się sklepienia i komory paleniskowej utrzymać zapłon paliwa za
warstwownicą w odległości 40-60 cm, regulując dopływem powietrza w I i II
strefie.
5.3.10. Po osiągnięciu temperatury wody powrotnej 50-60oC, wody zasilającej 70-80oC,
przystępujemy do regulacji procesu spalania. Osiągnięcie parametrów
założonych przez producenta kotła może nastąpić po spełnieniu następujących zasad:
a) prowadzenie ciepłowni z czynnym mieszaniem pompowym
b) pracą kotła przy stałej temperaturze w granicach 140-150oC oraz
przepływie przez kocioł WR-5 w ilości 64 m3/h, a przez kocioł WR-2,5 -
32m3
5.3.11. Aby utrzymać za kotłem stałą temperaturę 150oC przy zachowaniu temperatury
wody wychodzącej na sieć zgodnie z wykresem regulacyjnym dla danej
temperatury zewnętrznej, należy uruchomić pompy mieszające PM. Ilość
pomp mieszających zależy od pracujących kotłów oraz od temperatury zewnętrznej.
5.3.12 Przy ustawionym procesie spalania dokonujemy jego kontroli przez odczyt
zawartości CO2 w spalinach. Dla kotłów WR-5 i WR-2,5 zawartość CO2 w spalinach
powinna wynosić w granicach 9-11%. Należy dokonać kontroli pracy analizatora spali za
pomocą aparatu Orsata i korekty analizatora.
5.4. Uruchomienie układu mieszania pompowego.
5.4.1. Uruchomienie tego układu następuje przy czynnym obiegi wody kotłowej i sieciowej
po osiągnięciu za kotłem temperatury rzędu 70-80oC, ma to na celu
podwyższenie temperatury wpływającej do kotła i zapobieżeniu
korozji zewnętrznych powierzchni ogrzewalnych kotła, powstającej w wyniku
rosienia spalin.
5.4.2 W celu uruchomienia układu mieszania należy zamknąć zawory ( nr 40,42,44) na
tłoczeniu pomp mieszających na obejściu kotłów oraz na zmieszaniu ( nr 24)
5.4.3 Załączyć pompę mieszającą i otworzyć zawór (nr 40,42.44) na tłoczeniu tej pompy.
5.4.4 Otworzyć zawór nr 24 na rurociągu wody mieszającej i ustalić przepływ w wysokości
określonej przez kierownika ZEC .
5.4.5 W zależności od ilości pracujących kotłów otworzyć odpowiednią ilość zaworów (nr
22, 23) na obejściu kotłów.
5.5.Obsługa podczas normalnej pracy.
130
Po uruchomieniu wszystkich zespołów kotła ponownie sprawdzić wskazania
przyrządów kontrolno pomiarowych
5.5.1. Dokonać zapisu w dzienniku ruchu, że zakończono czynności związane z z
uruchomieniem i osiągnięto normalne parametry robocze dla danych
warunków atmosferycznych.
5.5.2 Podczas ruchu kotła palacz ma obowiązek stale obserwować wskazania przyrządów
pomiarowych na szafie pomiarów ogólnych i wskazania przyrządów
miejscowych. Ważne jest kontrolowanie wskazań przyrządów pomiarowych
miejscowych i porównywanie ze wskazaniami przyrządów w szafie pomiarowej.
Przy powstaniu różnic automatyk lub mistrz ciepłowni ma obowiązek
usunięcia usterki.
5.5.3. Najistotniejsze pomiary to wskazania manometrów i termometrów na wlocie i wylocie
z kotła oraz pomiar natężenia przepływu przez kocioł.
5.5.4. Nie rzadziej niż raz na zmianę przeprowadzić kontrolę zaworów bezpieczeństwa pod
kątem iIch sprawności technicznej i regulacji.
5.5.5. Należy dozorować zasilanie paliwem i rozdział powietrza wzdłuż rusztu tak aby
spalanie na całej szerokości rusztu było równomierne.
5.5.6. Leje żużlowe należy opróżniać systematycznie nie dopuszczając do nadmiernego
gromadzenia się przesypu.
5.5.7. Kontrolować smarowanie czopów wału rusztowego oraz właściwy poziom oleju
skrzyni przekładniowej napędu rusztu.
5.5.8. Powierzchnie ogrzewalna kotła należy przedmuchiwać raz na zmianę. Czyszczenie
powierzchni jest ważne szczególnie w tedy, gdy kocioł pracuje na niskich
obciążenia przy niskich szybkościach spalin. Czyszczenie odbywa się przy użyciu
lancy ze sprężonym powietrzem.
5.5.9. Pomocnik palacza dokonuje kontroli pomp, sprężarek, wentylatorów ciągu,
podmuchu i powietrza wtórnego. Kontrola dotyczy wskazań manometrów,
szczelności dławic pomp, temperatury pomp i silników oraz chłodzenia łożysk
wentylatorów.
5.6. Planowane zatrzymanie jednego lub kilku kotłów
5.6.1. Kotły typu WR są kotłami o wymuszonej cyrkulacji wody, dlatego dopóki na ruszcie
znajduje się żar, lub obmurze kotła jest rozgrzane, przez kocioł musi
przepływać woda.
5.6.2. Przed planowanym zatrzymaniem kotła w mirę możliwości należy stopniowo
zmniejszyć obciążenie kotła.
5.6.3. Odciąć dopływ paliwa zamykając zasuwy bunkrowe, nie zatrzymując rusztu.
5.6.4. Wyłączyć wentylator powietrza wtórnego. Zmniejszyć ciąg kominowy. Podmuch na
ruszcie zmniejszyć w miarę wypalania się opału aż do całkowitego zamknięci klap.
5.6.5. Ruszt zatrzymać po wypaleniu się resztek paliwa i usunięciu z niego pozostałości po
spalaniu.
131
5.6.6. Woda musi krążyć przez zatrzymany kocioł, co najmniej przez 30 min. celem
odprowadzenia nagromadzonego ciepła w obmurzu kotła.
5.6.7. Po stwierdzeniu, że po 15 min. w kotle nie wzrasta temperatura wody, wyłączyć
wentylator ciągu. Układ grzejny pozostawić pod woda przez około 20 min. przy
minimalnym przepływie przez kocioł.
5.6.8. Zamknąć przepływ przez kocioł zamykając zawory ( nr 28,30,32) i zasuwy na wejściu
i wyjściu kotła ( nr 29, 31,39), otwierając jednocześnie zawory
odpowietrzające.
5.7. Zatrzymanie kotła na krótki okres czasu.
Jeżeli zachodzi potrzeba kilkugodzinnego zatrzymania pracy kotła bez potrzeby
przerywania obiegu wodnego przez kocioł i bez potrzeby całkowitego przerwania procesu
palenia postępujemy według następującej kolejności:
5.7.1. Obniżyć temperaturę pracy układu do 100oC
5.7.2. Wyłączyć napęd rusztu
5.7.3. Zmniejszyć podmuch w poszczególnych strefach regulacji.
5.7.4. Regulować klapą dymową ciąg tak, aby otrzymać w komorze spalania minimalne
podciśnienie.
5.7.5. Wyłączyć wentylator powietrz wtórnego i ponownie doregulować ciąg w komorze
paleniskowej.
5.8. Programowe zatrzymanie ciepłowni po szycie grzewczym, lub na okres postoju
remontowego.
5.8.1. W dniu poprzedzającym zatrzymanie kotła, nawęglanie prowadzić tak, aby ilość
opału w bunkrze opałowym wystarczyła tylko na pracę kotła przez okres do
chwili zatrzymania ciepłowni.
W okresie poprzedzającym zakończenie sezonu grzewczego opróżnić bunkry
węglowe kotłów.
5.8.2. Po decyzji zakończenia sezonu grzewczego prowadzić ruch kotłów do całkowitego
wypalenia się opału z bunkra opałowego.
5.8.3. Wyłączyć pracę układu odgazowywania zaworem nr 24.
5.8.4. Wyłączyć wentylator powietrza wtórnego.
5.8.5 Po całkowitym wypaleniu się węgla na ruszcie wyłączyć wentylator podmuchu,
całkowicie otworzyć klapy strefowe, a klapę dymową pozostawić uchyloną w zakresie
1/2 do 1/4 otwarcia.
5.8.6. Po sprawdzeniu kanałów i upewnieniu się, że w kanałach nie ma gazów palnych,
wyłączyć wentylator ciągu i przymknąć zasuwę dymową do 1/6 otwarcia.
5.8.7. Wyłączyć z ruchu pompę mieszająca, utrzymując jednocześnie wymagany przepływ
wody przez kocioł.
132
5.8.8. Po stwierdzeniu, że temperatura sieci wynosi poniżej 50oC wyłączyć pompę
obiegową i uzupełniającą.
5.8.9. Automatyk wyłącza z ruchu układy pomiarowe, sterowania i sygnalizacji zgodnie z
instrukcja branżową.
5.8.10. Pozamykać wszystkie zawory całego układu ciepłowni za wyjątkiem zaworów
odpowietrzających na kotłach.
5.8.11. Usunąć żużel z lejów zasypowych.
5.8.12. Oczyścić ekrany z lotnego koksiku przy pomocy lanc ze sprężonym powietrzem,
osad usuną za pomocą szczotek stalowych.
5.8.13. Dokonać przesmarowania wszystkich napędów
5.8.14. Oczyścić ruszt wraz z lejami i kanałami dymowymi z wszelkich zanieczyszczeń.
5.8.15 Wyłączyć napięcie na szafach kotłowych, a następnie na szafie pomiarów ogólnych.
V. STANY AWARYJNE W CIEPAOWNI
Pod pojęciem stanów awaryjnych w ciepłowni należy rozumieć zjawiska zachodzące w
czasie eksploatacji obiektu, a dobiegające od normalnego procesu pracy zmuszające obsługę
ciepłowni do wykonywania czynności nieprzewidzianych w normalnej obsłudze. Podczas stanu
awaryjnego (alarm syreny lub głos palacza awaria ) cała obsługa ciepłowni natychmiast zgłasza
się na poziom Palcza i realizuje bezwzględnie polecenia palacza dla najszybszego opanowania
zagrożenia.
1. Ogólne stany awaryjne.
Podstawowym stanem awaryjnym kotłów wodnych WR jest zanik dopływu prądu i
unieruchomienie nie tylko wszystkich napędów, ale również układów sygnalizacyjnych.
Przy zaniku napięcia wyłączony zostaje posuw rusztu, wentylatory podmuchu i ciągu, ale
ilość żarzącego się paliwa na ruszcie oraz skumulowane ciepło w obmurzu kotła, przy
gwałtownym spadku szybkości przepływu wody może spowodować wzrost temperatury wody i jej
odparowanie.
W wyniku tego zdarzenia następuje wykrzywienie rur, ekranów i wężownic a w
szczególności nawet spalenie kotła.
Proces ten może przebiegać niezauważalnie dla obsługi, ponieważ w tym czasie nie
działa sygnalizacja z powodu braku napięcia. Ciepłownia posiada niezależne drugie
zasilanie w energie elektryczną oraz stację SZR.
Oprócz tego ciepłownia posiada oświetlenie awaryjne z baterii akumulatorów, co
umożliwia obsłudze wykonywanie czynności zabezpieczających.
Drugim zagrożeniem jest wypadnięcie z ruchu pompy obiegowej z powodu braku
napięcia lub uszkodzenia w obwodzie zasilania pomp obiegowych.
Trzecim zagrożeniem jest brak minimalnego natężenia przepływu wody przez kocioł
. Dlatego też każdy kocioł posiada pomiar przepływu wody przez kocioł z sygnalizacją
minimalnego przepływu.
Czwartym zagrożeniem jest, jakość wody kotłowej i zasilającej. Dla spełnienia
wszystkich warunków, jakości wody poza jej twardością, należy w sposób prawidłowy
prowadzić odgazowanie termiczne oraz korekcje fosforanową i korekcje odczynu wody
zasilającej.
133
Piątą przyczyną stanów awaryjnych jest obniżenie ciśnienia do takiego stopnia, że
nastąpi odparowanie wody, powstanie korków parowych uniemożliwiających skuteczny
przepływ wody
i wystąpić mogą uderzenia hydrauliczne.
2.Postępowanie podczas awaryjnego zatrzymania ciepłowni z powodu braku zasilnia
elektrycznego
Całkowity brak napięcia może wystąpić w przypadku:
-wyłączenia lub awarii na obu zasileniach,
- awarii SZR,
- pożaru stacji trafo.
2.1. Natychmiast zamknąć zawór nr 34 na zasilaniu odgazowywacza wodą kotłową w celu
wyeliminowania powstawania ubytków wody z układu.
2.2. Wyłączyć pompy obiegowe i napęd rusztu oraz zamknąć zawory ( nr 7,9,11,13,15) na
tłoczniach pomp obiegowych.
2.3. Uzyskać informacje o czasie trwania przerwy w dostawie prądu. Jeżeli czas
zatrzymania jest dłuższy niż 10 min., otworzyć wszystkie drzwiczki kotłów, wygarnąć z
paleniska palący się węgiel i otworzyć całkowicie klapę dymową.
2.4. Obserwować na manometrach miejscowych bezpośrednio zamontowanych na kotłach
ciśnienie. W miarę możliwości nie dokonywać żądnych upustów wody z
kotła.
Gdy ciśnienie wzrośnie powyżej 16 MPa powinien otworzyć się zawór
bezpieczeństwa. Zamiast upuszczania wody zaworem bezpieczeństwa, można powoli
puszczać parę zaworami odpowietrzającymi z górnej części kotła.
2.5. Z chwilą powrotu napięcia należy upuścić parę z kotłów, załączyć pompę mieszającą i
obserwować czy nastąpiło całkowite upuszczenie pary z kotła (brak uderzeń
hydraulicznych)
Przy postoju dłuższym niż 15 min. obsługa sieci cieplnej musi sprawdzić czy jest
para w sieci, jeżeli tak to należy ją upuścić przez zawory odpowietrzające, przy
stałym podawaniu wody pompami stabilizującymi
3.Postępowanie w czasie zatrzymania pomp obiegowych.
Dla utrzymania prawidłowej hydrauliki pracy sieci i wymaganych przepływów wody
przez kotły musi być zawsze odpowiednia ilość pomp obiegowych.
Wypadnięcie jednej z pomp obiegowych powoduje natychmiast grozny stan awaryjny. W
takim wypadku obsługa powinna postępować następująco:
- natychmiast przerwać proces palenia poprzez wyłączenie wentylatora podmuchu,
napędu rusztu oraz zamknięcie klap regulacyjnych i otwarcie drzwiczek
kotłowych,
- dopilnować prace pomp uzupełniająco-stabilizujących. Jeżeli podawana do zładu
woda jest niewystarczająca należy uruchomić drugą pompę uzupełniająco-stabilizującą.
- utrzymywać w ruchu pompy mieszające nie dopuszczać do wzrostu temperatury
powyżej 150oC
134
- upuszczać ewentualną parę zaworami odpowietrzającymi,
- usunąć przyczynę awarii,
- sprawną pompę natychmiast wprowadzić do ruchu,
- kocioł ustawić do normalnej pracy
4.Postępowanie w czasie zmniejszenia przepływu wody przez kocioł
4.1. Przerwa w pracy pomp uzupełniająco-stabilizujących
Niesprawny układ uzupełniająco-stabilizujący z powodu braku napięcia lub awarii
pomp powoduje natychmiastowe wyłącznie ciepłowni z ruchu.
Obniżenie się ciśnienia nastawionego, jako dolne ciśnienie stabilizacji, spowoduje
włączenie układu blokad napędu wentylatora podmuchu i napędu rusztu oraz
działanie sygnalizacji świetlnej i dzwiękowej.
Kolejne czynności, które musza być wykonane są następujące:
- natychmiastowe odcięcie dopływu czynnika grzewczego do układu,
- kontrolować ciśnienie w rurociągu powrotnym przed pompą obiegową a w
przypadku osiągnięcia dolnego ciśnienia napływu na pompę obiegową
natychmiast wyłączyć ja z ruchu,
- przy utrzymywani się wysokich temperatur w kotle otworzyć drzwiczki kotłowe i
wygarnąć ogień z kotła, mając maksymalnie otwartą klapę dymową,
- przystąpić natychmiast do usuwania przyczyn powodujących przerwę w pracy
pomp uzupełniająco-stabilizujących,
4.2. Przerwa w pracy pomp mieszających.
Brak napięcia na trzech pompach mieszających lub ich niesprawność wymaga
zmiany rozkładów przepływów, jak również obniżenia temperatury roboczej na kotłach. Taki
stan nie powoduje awarii, lecz negatywnie wpływa na eksploatacje kotła poprzez:
- podawanie na kotły czynnika grzewczego o temperaturze niższej niż 70oC, co
uniemożliwia poprawną pracę układu odgazowywania,
- zmiana temperatury na kotle uzależniona jest od warunków atmosferycznych, co
powoduje jej niestabilność.
4.3. Brak wody w ciepłowni.
Pod pojęciem braku wody w ciepłownia należy rozumieć:
- brak wody surowej lub jej odpowiedniego ciśnienia,
- brak wody uzdatnionej,
- nadmierne ubytki wody w układzie, większe od możliwości uzupełnienia.
Woda surowa jest używana do chłodzenia pomp i łożysk wentylatorów. Do tego
procesu jest wykorzystywana woda z secie wodociągowej. Brak wody wodociągowej
wymaga korzystania z rezerw własnych ciepłowni.
135
Brak wody uzdatnionej do zasilania zładu sieciowego może być spowodowany:
- bardzo szybkim rozbiorem wody,
- niesprawnością kolumn zmiękczających,
- awarią obu pomp podających wodę ze zmiękczalni lub brakiem zasilania
elektrycznego tych pomp,
- niskie ciśnienie wody w sieci uniemożliwiające przepływ przez złoża
wymienników.
Ten rodzaj niesprawności wymaga postępowania jak w przypadku awarii pomp
uzupełniająco stabilizujących.
Przyczyny nadmiernych ubytków wody ze zładu:
- nieprzewidziane otwarcie zaworu bezpieczeństwa,
- omyłkowe otwarcie jednego z zaworów spustowych,
- nadmierne podawanie czynnika grzewczego na kolumnę odgazowywacza,
- otwarcie zaworu na obejściu lub spięciu w obwiązaniu rurowym zbiorników wody,
- zbyt duży zrzut wody przez służby konserwatorsko-remontowe,
- pobór wody przez osoby mające dostęp do węzłów cieplnych,
- otwarcie spustów na sieci przez osoby postronne,
- pęknięcie rurociągów przesyłowych,
- zamarznięcie i rozerwanie zaworów odpowietrzających.
Postępowanie naprawcze:
- oględziny miejsc, gdzie mogło dojść do rozszczelnienia układu (zawory, zasuwy)
na terenie ciepłowni,
- powiadomienie odbiorców,
- kontrola wzdłuż tras sieci i komór,
- odcinanie magistral lub sieci rozgałęzionych.
Zabezpieczenie układu może nastąpić poprzez:
- wyłączenie pomp obiegowych i postój całej ciepłowni,
- rozdzielenie układu technologicznego kotłowego od sieciowego i pozostawienie w
ruchu pomp mieszających,
- odstawienie kotłów na gorąco.
4.4 Pęknięcie rury ekranowej
Pęknięcie rur ekranowych nie jest częstym zjawiskiem awaryjnym występującym w
ciepłowniach przy założeniu, że instalacja uzdatniania wody pracuje prawidłowo i są
przestrzegane reżimy pracy, co, do jakości wody i parametrów roboczych na kotłach.
Zasadniczą przyczyną pęknięć rur ekranowych w kotłach jest zmniejszenie
przepływu wody przez daną rurę, co jest spowodowane zatkaniem się otworu dyszowego lub
znacznym osadem kamienia i mułów w rurze.
W przypadku pęknięcia rury należy natychmiast odciąć dopływ i odpływ wody przez
ekrany kotła, co chroni przed wzrostem ciśnienia gazów w komorze spania kotła i
136
przedostawania się na teren kotłowni. Ponadto wylewająca się woda na palenisko obmurze i
ruszt może powodować poważne niszczenie tych elementów. Kocioł należy odstawić z ruchu i
zastąpić rezerwowym.
Napraw polega na zastąpieniu uszkodzonej nową rurą pomiędzy kolektorami, lub
wspawaniu fragmentu rury najbardziej uszkodzonej.
4.5. Uszkodzenie wentylatorów
Kotły są wyposażone w wentylatory; ciągu, podmuchu i wtórnego powietrza.
Uszkodzenie wentylatora ciągu lub podmuchu praktycznie uniemożliwia ruch kotła i wymaga
szybkiej naprawy lub odstawienia kotła i wprowadzenia do ruchu kotła rezerwowego.
VI. KONSERWACJE I REMONTY
1. Bieżące prace konserwacyjno - remontowe
Bieżące prace remontowe wykonywane w czasie ruchu urządzeń nie wymagają
specjalnego przygotowania miejsca pracy. Są to prace wykonywane przez personel
ruchowy lub ruchowe brygady remontowe. Mają one na celu utrzymanie czystości i jak
najdłuższej sprawności urządzeń kotłowych. Obejmują one następujące czynności:
- oględziny kotła i urządzeń pomocniczych w celu stwierdzenia usterek lub niewłaściwej
pracy urządzeń kotłowych,
- czyszczenie z pyłu rurociągów, urządzeń, podestów i poziomów technologicznych,
- prowadzenie prac porządkowych w obrębie obiektu,
- uzupełnianie olejów i smarów w przekładniach oraz w układach olejowych urządzeń
pomocniczych kotłów (bez zdejmowania osłon i likwidacji zabezpieczeń),
- czyszczenie szkieł wodowskazowych i olejowskazowych,
- utrzymywanie w czystości, sprawdzanie prawidłowości wskazań i ewentualna wymiana
aparatury kontrolno - pomiarowej,
- wymiana żarówek sygnalizacyjnych i oświetleniowych,
- uzupełnianie ubytków izolacji termicznej rurociągów i urządzeń, w których znajduje się
medium o temperaturze powyżej 50 oC,
- utrzymywanie w sprawności podestów, schodów i barierek,
- usuwanie drobnych usterek w pracy instalacji i urządzeń pomocniczych, nie
wymagających wyłączania obiektu dla przygotowania miejsca pracy.
2. Konserwacja wewnętrzna kotłów
W czasie krótkotrwałego postoju (do 14 dni) w okresie dodatnich temperatur
zewnętrznych kocioł po wystudzeniu oraz sprawdzeniu szczelności powierzchni
ogrzewalnej napełnia się całkowicie wodą zdemineralizowaną bez dodatków chemikaliów.
W trakcie napełniania należy dokładnie odpowietrzyć wszystkie części ciśnieniowe kotła.
Kontrola konserwacji polega na sprawdzaniu obecności wody i ewentualnym uzupełnianiu
ubytków wody w kotle.
137
W czasie długotrwałego postoju w okresie dodatnich temperatur zewnętrznych
zaleca się całkowite napełnienie kotła wodą odgazowaną zawierającą środek konserwujący
(hydrazyna z dodatkiem amoniaku).
3. Konserwacja zewnętrzna kotła w czasie jego dłuższego postoju
W przypadku dłuższego postoju kotła należy:
- całkowicie opróżnić i oczyścić z węgla leje i zasobniki węglowe i zasobniki pyłu
węglowego,
- obmurze kotła, podgrzewacz wody, przegrzewacz pary i rury ekranowe oczyścić starannie
z narostów żużla i popiołu lotnego,
- miejsca uszkodzone naprawić,
- sprawdzić zamykanie się klap w kanałach spalin i obiegach młynowych oraz
przeprowadzić ich konserwację i smarowanie,
- przeprowadzić przegląd urządzeń pomocniczych kotłów, ich osłony, kierownice, wirniki i
wały oczyścić, wymienić smar w łożyskach, zamknąć dopływ wody chłodzącej łożyska i
odwodnić rurociągi wody chłodzącej,
- wyprowadzić z rezerwy silniki napędowe urządzeń pomocniczych
W czasie postoju kotła napięcia zasilające urządzenia automatyki oraz pomiarów
cieplnych powinny być wyłączone. Zamknąć zawory odcinające impulsów wodnych i
parowych oraz odwodnić linie impulsów.
4. Remonty planowe
Remonty planowe mają na celu przywrócenie utraconej zdolności eksploatacyjnej
urządzeń. Do remontów tych zalicza się:
- kotły grzewcze,
- pompy obiegowe,
- pompy mieszające,
- pompy stabilizujące,
- przenośniki sytemu nawęglania,
- system odżużlania,
- wentylatory.
4.1. Remonty bieżące
Remonty bieżące przeprowadzane są w planowych i uzgodnionych wcześniej z
Dyspozycją Mocy postojach na podstawie wpisu do książki zgłoszeń remontowych,
znajdującej się u DIRE. Obejmuje on swym zakresem usuwanie usterek i uszkodzeń oraz
wymianę szybko zużywających się elementów (np. koła zębate, zgrzebła, łańcuchy,
łożyska).
4.2. Remonty średnie i kapitalne
Remonty te wykonuje się w celu zapewnienia poprawnego stanu technicznego kotła
i jego urządzeń pomocniczych, w cyklach pozwalających na utrzymanie odpowiedniej
dyspozycyjności W zakres remontu kapitalnego wchodzą również prace modernizacyjne oraz
inwestycyjne w obrębie remontowanego obiektu. Rodzaj i czasokres remontu kotłów i ich
urządzeń pomocniczych uzależniony jest od stanu technicznego urządzeń oraz
przepracowanego przez nie czasu zakres remontu kapitalnego wchodzą również prace
modernizacyjne oraz inwestycyjne w obrębie remontowanego obiektu. Rodzaj i czasokres
138
remontu kotłów i ich urządzeń pomocniczych uzależniony jest od stanu technicznego oraz
przepracowanego przez nie czasu.
5. Remonty poawaryjne
Po awaryjnym zatrzymaniu kotła Główny Inżynier do Spraw Ruchu powołuje
Komisję, która określa przyczyny awarii oraz zakres remontu.
Zakres remontu poawaryjnego ogranicza się do niezbędnego minimum
zapewniającego przywrócenie poprawnego stanu technicznego kotła.
W uzasadnionych przypadkach, gdy zakres remontu jest duży, postój kotła można
prze- dłużyć do wielkości remontu okresowego pod warunkiem, że Zakład jest przygotowany do
wykonania pełnego zakresu tego remontu.
6. Próby i pomiary okresowe
W celu zapewnienia bezpiecznej i bezawaryjnej pracy kotła należy okresowo
poddawać go następującym próbom:
- próba zaworów bezpieczeństwa, którą wykonuje się po każdorazowym wy-konaniu prac
remontowych przy zaworach,
- próba ciśnieniowa szczelności powierzchni ogrzewalnych kotła (próba wodna), którą
wykonuje się po każdorazowej naprawie części ciśnieniowej (ekrany, pary, podgrzewacz
wody),
- próba ruchowa urządzeń pomocniczych kotła, którą wykonuje się po każdym postoju
remontowym,
- próba blokad i zabezpieczeń kotła, którą wykonuje się jeden raz w miesiącu.
Dla kontroli wielkości szkodliwego wpływu na otoczenie przez pracujący kocioł
należy wykonać następujące pomiary:
- emisji pyłu do atmosfery,
- emisji tlenków siarki,
- emisji tlenków azotu,
- natężenie hałasu w kotłowni i na zewnątrz.
7.Organizacja remontów okresowych
W okresie poprzedzającym remont należy przygotować części zamienne, materiały,
oprzyrządowanie, specjalne środki transportu itp.
Przed odstawieniem kotła należy:
- wszystkie stwierdzone usterki i nieprawidłowości w pracy urządzeń przekazać
wykonawcom remontu oraz podać wnioski w zakresie modernizacji, mające na celu
polepszenie warunków pracy i podniesienie bezpieczeństwa obsługi,
- wypalić całkowicie węgiel i pył z zasobników, podajników i młynów,
- oczyścić z zewnątrz kocioł i urządzenia pomocnicze.
Przekazanie kotła do remontu średniego lub kapitalnego następuje na podstawie
Protokołu przekazania kotła do remontu sporządzonego przez Komisję powołaną do tego
celu.
139
W miarę kończenia prac remontowych na poszczególnych urządzeniach dokonywane są
odbiory odcinkowe obejmujące kontrolę urządzenia, zgodności zakresu prac planowanych i
rzeczywiście wykonanych oraz próbę pracy urządzenia pomocniczego.
Odbiór kotła po remoncie następuje na podstawie Protokołu odbioru kotła
sporządzonego przez Komisję.
Do protokołu odbioru dołączone są:
- protokół odbiorów odcinkowych,
- atesty jakościowe materiałów używanych do remontu kotła
- protokół próby ciśnieniowej dozorowej kotła,
- protokół badań i radiogramy spoin spawalniczych części ciśnieniowej,
- protokół rozbieżności pomiędzy planowanym a rzeczywistym zakresem remontu.
Na podstawie protokołu odbiorowego następuje dopuszczenie kotła do 72 -
godzinnego ruchu próbnego przy znamionowym obciążeniu. Usterki wynikłe w trakcie ruchu
próbnego zestawia się w Protokole usterek poremontowych , które zostaną usunięte w czasie
planowanego postoju kotła.
8. Wykaz prac remontowych wykonywanych w warunkach szczególnego zagrożenia
- prace na elementach ciśnieniowych,
- prace wewnątrz komory kotła,
- prace w kanałach spalin i powietrza,
- prace w pobliżu elementów pod ciśnieniem 0,3 MPa lub w temp. pow. 50oC,
- prace na urządzeniach wirujących o napędzie elektrycznym,
- prace wewnątrz zasobników pyłu węglowego i węgla,
- prace na wysokości powyżej 2 m,
- prace w pobliżu elementów będących pod napięciem.
VII. POSTANOWIENIA W ZAKRESIE BHP ORAZ PPOŻ.
1. WYMAGANIA BHP
Niniejsza instrukcja obejmuje szeroki zakres urządzeń podstawowych i
pomocniczych kotła. Warunkiem bezpiecznej eksploatacji jest znajomość ich budowy i
użytych materiałów, postanowień szczegółowych instrukcji eksploatacji urządzeń i instalacji oraz
przestrzeganie ustaleń obejmujących:
- przygotowania do remontu,
- prowadzenie ruchu,
- postępowanie w przypadkach zakłóceń, awarii oraz zagrożeń dla życia i zdrowia,
- organizację prac konserwacyjnych i remontowych,
- sposoby ujawniania i likwidacji bieżących usterek technicznych.
1.1.Typowe zagrożenia techniczne
140
- wirujące elementy maszyn, brak lub zły stan techniczny osłon wałów, sprzęgieł, wirników
itp.,
- fizyczne parametry czynników: temperatura, ciśnienie,
- brak, nieczynne lub nieoznakowane przyrządy kontrolno - pomiarowe,
- zły stan podestów, obarierowania i posadzek,
- niedostateczne oświetlenie ogólne lub miejscowe,
- niekompletne opisy i oznakowania urządzeń, instalacji, armatury i sterowników,
- ryzyko porażenia prądem elektrycznym (uszkodzenie instalacji elektrycznej lub ochron
przeciwporażeniowych),
- potencjalne zagrożenia wybuchowo - pożarowe pyłu węglowego, gazu ziemne-go, gazów
technicznych itp.,
- potencjalne zagrożenia spadającymi przedmiotami.
1.2.Typowe zagrożenia wynikające z organizacji pracy
- niewłaściwe metody porozumiewania się, błędne informacje, brak bieżącego rozeznania
stanu technicznego,
- niedostateczne przygotowanie zawodowe (w tym brak doświadczenia),
- niedostateczny system kontrolny ze strony personelu dozoru,
- mało sprawny system usuwania bieżących usterek technicznych,
- brak ładu i porządku w obrębie maszyn, urządzeń, instalacji itp. będących w pracy lub
rezerwie ruchowej,
- przyjmowanie maszyn i urządzeń po remontach bez spełnienia wymagań, głównie, co do
porządku w ich obrębie.
1.3.Typowe zagrożenia związane z czynnikiem ludzkim
- nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp, w tym brak ostrożności, świadome
wykonywanie niebezpiecznych czynności, niestosowanie sprzętu ochronnego (kasków
przeciwuderzeniowych, okularów, masek itp.),
- nieprawidłowe zachowanie pracownika (żarty, zabawy),
- opuszczanie stanowiska pracy, wykonywanie pracy nienależącej do obowiązków na
danym stanowisku, albo, do których nie posiada się właściwych uprawnień,
- brak reakcji na błędne postępowanie współpracowników,
- nie zgłaszanie przełożonym o występujących zagrożeniach technicznych i nie
podejmowanie działań dla ich ograniczenia lub likwidacji,
- nie przestrzeganie postanowień szczegółowych instrukcji eksploatacji,
141
- wykonywanie prac na wysokości powyżej 2 m bez koniecznych zabezpieczeń (szelki
bezpieczeństwa, typowe rusztowania)
1.4.Zagrożenia wynikające z warunków środowiska pracy
Zagrożenia dla zdrowia związane są z występowaniem na halach produkcyjnych
hałasu przemysłowego - hałas ciągły, szerokopasmowy powodowany przez urządzenia
wirujące i przepływ czynników o natężeniu zbliżonym lub przekraczającym poziom zalecany tj.
85 dB (poziom dopuszczalny wynosi 90 dB). W takich warunkach praca jest dopuszczalna jedynie
przy stosowaniu indywidualnych ochron słuchu - nakaz Państwowego Inspektora Pracy.
Inne niekorzystne warunki środowiska pracy, to:
- okresowo występujące zapylenie pyłem węglowym lub popiołem, głównie pod-czas prac
przy demontażu izolacji lub obmurza kotłów i podczas występowania nieszczelności instalacji
pneumatycznego transportu pyłów jak również podczas zakłóceń ruchowych. W
takich sytuacjach należy stosować maski przeciwpyłowe,
- zmienny mikroklimat tj. warunki gdy TE ( temperatura efektywna ) przekracza 25oC lub
wynosi poniżej 10oC.
1.5.Inne postanowienia
- wykonywanie prac może być powierzone tylko pracownikom, którzy odbyli przeszkolenie
bhp ogólne, stanowiskowe, podstawowe i cykliczne okresowe oraz uzyskali wymagane
zaświadczenie kwalifikacyjne poprzedzone badaniem psychotechniczym.
Egzaminy kwalifikacyjne są przeprowadzane cyklicznie w zależności od
stanowiska, a badania psychotechniczne w zależności od stanowiska i wieku
pracownika,
- pracownik bez odpowiednich kwalifikacji może wykonywać pracę pod bez-pośrednim
nadzorem posiadającego właściwe kwalifikacje i po przeprowadzeniu instruktażu
stanowiskowego (udokumentowanego) i jeżeli nie ma lekarskich przeciwwskazań,
- wszelkie stwierdzone zagrożenia należy bezzwłocznie zgłosić przełożonemu, miejsca
niebezpieczne wygrodzić i wywiesić tabliczki ostrzegawcze,
- przed każdą manipulacją armatury sprawdzić stan techniczny zabezpieczeń, pokrętła,
dławiki itp.; podczas manipulacji ustawić się w pozycji bezpiecznej tak, aby nie doznać
urazu podczas ewentualnego wyrwania dławika, trzonu lub głowicy armatury,
- urządzenia kontrolno - pomiarowe utrzymywać w stanie umożliwiającym od-czytanie ich
wskazań,
- przed każdym uruchomieniem urządzenia, instalacji itp. należy ostrzec osoby znajdujące
się w pobliżu o zamierzonym uruchomieniu,
- urządzenia i instalacje, których dalsza praca stwarza czynne zagrożenie dla życia i
zdrowia ludzkiego należy bezzwłocznie wyłączyć i miejsce niebezpieczne
wygrodzić,
142
- obecność innych osób niż obsługa w halach produkcyjnych i wykonywanie przez nich
jakichkolwiek prac przy urządzeniach, instalacjach, przyrządach kontrolno -
pomiarowych, sterowniczych i innych związanych z ruchem lub pozostających w
rezerwie ruchowej jest możliwe tylko po uprzednim uzyskaniu zgody obsługi
ruchowej i w ramach określonych w IOBPwE.
1.6.Wypadki przy pracy
W razie zaistnienia wypadku przy pracy (bez względu na jego skutki) jak również wypadku
bezurazowego należy:
- udzielić wszelkiej pomocy poszkodowanemu (nie dotyczy wypadków bezurazowych ),
- bezzwłocznie zgłosić o zaistnieniu wydarzenia przełożonemu, a w razie jego nieobecności
Dyżurnemu Inżynierowi Ruchu,
- zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu podjęcia działań wyjaśniających przez zespół
powypadkowy.
2. WYMAGANIA PPOŻ.
2.1. Pożar i stopień zagrożenia pożarowego i wybuchowego
Pożar jest to niekontrolowany proces spalania w miejscu nieprzystosowanym do
tego celu. Zagrożeniem pożarowym nazywamy zespół czynników wpływających na powstawanie
i rozprzestrzenianie się pożaru.
2.2. Stopień zagrożenia pożarowego i wybuchowego
W procesach technologicznych zachodzących w urządzeniach i instalacjach
zabudowanych w obiektach kotłowni, występują zagrożenia powstania pożaru lub wybuchu
związane ze stosowaniem materiałów łatwopalnych, takich jak: gaz ziemny i pył węglowy.
Prawidłowo przebiegający proces spalania gazu czy pyłu węglowego (jak i jego
przygotowanie) w komorach paleniskowych kotłów jest bezpieczny.
2.3.Zagrożenia wybuchowe występują:
- w trakcie rozpału kotła, gdy przed rozpoczęciem rozpału nie zostanie dostatecznie
przewietrzony kocioł,
- podczas niestabilnej pracy kotła, gdy nastąpi zgaśnięcie kotła, a następnie samozapłon
dostarczanego paliwa,
- przy prowadzeniu pracy kotła z dużym niedomiarem powietrza - gdy niespalone części
paliwa odkładają się w drugim ciągu kotła, co może doprowadzić do eksplozji.
W celu wyeliminowania możliwości powstania zagrożenia pożarowego i wybuchowego
należy:
- ściśle przestrzegać technologii ich zabezpieczeń zawartych w instrukcjach eksploatacji
kotłów;
- skutecznie i na bieżąco likwidować wszelkie nieszczelności obiegów pyłowych;
143
- nie dopuszczać do gromadzenia się pyłu węglowego w miejscach zagrożenia.
2.4. Strefy zagrożenia wybuchowego
Strefa zagrożenia wybuchem, jest to wymiarowo ograniczona część pomieszczenia
wokół miejsca wydzielania się substancji palnej, w obrębie której należy liczyć się z
powstaniem mieszanin wybuchowych.
Ustanawia się następujące klasyfikacje zagrożenia wybuchem:
Strefa 0 - w której mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł, występuje stale lub
długotrwale w normalnych warunkach pracy,
Strefa 1 - w której mieszanina gazów, par lub mgieł może występować w warunkach
normalnej pracy,
Strefa 2 - w której istnieje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny
wybuchowej gazów, par lub mgieł, przy czym mieszanina wybuchowa może występować
jedynie krótkotrwale,
Strefa 20 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w
powietrzu występuje stale lub przez długie okresy lub często
Strefa 21 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w
powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania.
Strefa 22 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w
powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia
trwa krótko.
Wykaz przestrzeni zagrożonych wybuchem pyłu wraz z ich klasyfikacją w budynku kotłowni
LP. Usytuowanie Rodzaj Zasięg strefy Potencjalne zródło zapłonu
strefy
1 Budynek kotłowni 22 Przestrzeń wewnętrzna Płomień i gorące gazy
zasobnika węgla (również rozgrzane cząstki),
surowego reakcje egzotermiczne,
samozapłon.
2 Hala kotłowni 20 Przestrzeń wewnętrzna Reakcje egzotermiczne,
pyłoprzewodów samozapłon
3 Budynek kotłowni 22 W całej kubaturze Gorące powierzchnie, iskry
pomieszczenia generowane mechanicznie,
urządzenia elektryczne,
elektryczność statyczna
We wszystkich tych pomieszczeniach wymagane są obostrzenia w zakresie
używania ognia otwartego. Wszystkie prace związane z koniecznością użycia ognia muszą
być prowadzone na polecenia pisemne z protokołem zabezpieczenia ppoż.
2.5 Zadania i obowiązki wszystkich pracowników w zakresie ochrony ppoż.
- przestrzegać przepisów, zarządzeń i instrukcji w zakresie ochrony ppoż.,
144
- dbać o właściwy stan bezpieczeństwa pożarowego w Zakładzie, a szczególnie na swoim
stanowisku pracy,
- znać zasady alarmowania i postępowania w przypadku powstania pożaru,
- znać zasady posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym stanowiącym
wyposażenie wyznaczonego odcinka pracy,
- używać podręczny sprzęt gaśniczy i środki gaśnicze wyłącznie do celów związanych z
ochroną ppoż.,
- uczestniczyć w szkoleniach ppoż.,
- uczestniczyć w szkoleniach ppoż. dla Pogotowia Przeciwpożarowego, (o ile zostanie
powołane),
- niezwłocznie usuwać zauważone usterki mogące spowodować pożar, oraz powiadomić
przełożonego,
- każdorazowo zgłaszać przełożonemu o zauważonych brakach i zaniedbaniach w
wyposażeniu w sprzęt ppoż..
- znać rozmieszczenie sprzętu ppoż. na podległym odcinku pracy,
- brać czynny udział w prowadzonych akcjach ppoż. na zajmowanym stanowisku i w jego
bezpośrednim otoczeniu.
2.6.Ogólna instrukcja alarmowa w przypadku powstania pożaru lub wybuchu
Instrukcja alarmowa w przypadku powstania pożaru lub wybuchu jest odrębnym
dokumentem dostępnym w ciepłowni.
2.7.Przeciwpożarowe zabezpieczenie prac w obiektach kotłowni
- wszelkie prace spawalnicze wykonywane w obiektach Ciepłowni, mogą być wykonywane
wyłącznie przez osoby posiadające aktualne uprawnienia w tym zakresie,
- przed przystąpieniem do prac spawalniczych, należy dokonać komisyjnej oceny stanu
zagrożenia pożarowego i ustalenia sposobu zabezpieczenia ppoż.
- skład komisji, która dokonuje w/w oceny jest następujący:
a) mistrz zlecający wykonanie pracy,
b) dopuszczający do prac na polecenie pisemne,
c) brygadzista kierujący zespołem wykonującym prace,
d) nadzorujący o ile występuje w poleceniu.
2.8.Obowiązki pracowników kontrolujących prace spawalnicze:
- posiadanie znajomości obowiązujących przepisów ppoż.,
- dopilnowanie, aby przed przystąpieniem do pracy wykonane zostały wszystkie
zabezpieczenia dla danego obiektu,
145
- sprawdzenie zabezpieczeń ppoż. stanowisk spawalniczych oraz wydawanie poleceń
gwarantujących natychmiastową likwidację stwierdzonych niedociągnięć,
- przedkładanie przełożonym wniosków o ukaranie pracowników winnych nie
przestrzegania ustalonej technologii prac,
- udział w kontroli po zakończeniu prac spawalniczych.
Kontrolę prac spawalniczych przeprowadza się w czasie prowadzenia prac oraz
obowiązkowo po ich zakończeniu w czterogodzinnych odstępach czasu. Czynności tej
dokonują:
- nadzorujący prace spawalnicze,
- dopuszczający do pracy,
- osoby kierownictwa lub dozoru.
146
INSTRUKCJA EKSPLOATACJI
PRZENOŚNIKÓW
SPIS TREŚCI
str. 2
I CHAREKTERYSTYKA PRZENOSNIKÓW
Str.4
II OBSAUGA PRZENOŚNIKA
str. 10
III TYPOWE NIEPRAWIDAOWOŚCI W PRACY PRZENOŚNIKA ORAZ PRZYCZYNY I SPOÓB
ICH USUWANIA
str.7
IV NAPRAWY PRZENOŚNIKÓW
str.7
V WARUNKI BEZPIECZECSTWA
str. 8
VI WYKAZ PODSTWOWYCH NORM ZHARMONIZOWANYCH I POLSKICH NORM
I.CHARAKTERYSTYKA PRZENOŚNIKÓW
Przenośnik taśmowy pochyło poziomy.
Przenośnik taśmowy pochyły.
Przenośnik zgrzebłowy.
1. Przeznaczenie przenośników zastosowanych w ciepłowni,
1.1. przenośnik taśmowy pochyło-poziomy, służy do dostarczenia paliwa (węgla) z placu
składowego do bunkrów umieszczonych nad kotłami grzewczymi,
147
1.2 przenośnik taśmowy pochyły wykorzystywany do transportu popiołu i żużla z odżużlaczy
zgrzebłowych na plac składowy,
1.3. przenośnik zgrzebłowy przeznaczonych do transportu żużla z pod kotłów na przenośnik
taśmowy pochyły,
2.Dane dotyczące budowy przenośników.
2.1.Przenośnik pochyło poziomy typ układu CAK 24 S (na nawęglaniu).
Elementy konstrukcyjne przenośnika oraz ich przeznaczenie
2.1.1. konstrukcji nośna, rama wykonana z profili stalowych podzielona na cześć pochyłą
na zewnątrz pomieszczenia ciepłowni, oraz część poziomą usytuowaną wewnątrz
budynku nad kotłami grzewczymi. Część zewnętrzna pochyła jest zabudowana
osłonami z blachy stalowej w celu zabezpieczenia, przed niekorzystnym
wpływem warunków atmosferycznych.
2.1.2. stacja napędowa, silnik o mocy 5,5 kW z reduktorem, stalowy bęben napędowy
umieszczony na początku taśmociągu pochyłego pod zasypem węglowym, na placu
składowym węgla,
2.1.3. stacja napinająca, stalowy bęben z obciążnikiem napinającym taśmę umieszczony
pod częścią pochyłą taśmociągi na zewnątrz budynku ciepłowni. Stacja zapewnia
stałe napięcie taśmy transportowej.
2.1.4. stacja zwrotna, bęben stalowy umieszczony na końcu taśmociągu, wewnątrz
budynku ciepłowni
2.1.5. element transportowy, taśma tkaninowo-gumowa klejona, olejoodporna. Taśma
przenośnikowa spełnia rolę bezpośredniego transportera. Jest założona na
bęben napędowy oraz zwrotny i podtrzymywana poprzez krążniki górne i dolne.
2.1.6. wózek pługowy, służy do rozdziału węgla na poszczególne bunkry nad kotłami.
Wózek pługowy przemieszcza się wzdłuż po ramie części poziomej przenośnika i
poprzez ustawienie w określonej pozycji nad kotłem powoduje zsypywanie się
transportowane go węgla w zadany bunkier.
2.1.7. krążniki, stalowe rolki podtrzymujące taśmę na całej długości przenośnika. Na
wyposażeniu są zarówno krążniki górne jak i dolne. Krążniki górne przenoszą ciężar
taśmy i węgla, krążniki dolne podtrzymują taśmę od spodu konstrukcji przenośnika,
2.1.8. waga sensorowa, służy do rejestracji ilości zużywanego węgla
2.1.9. sterowanie elektryczne, służy do włączania i wyłączania
2.1.10. linka wyłączająca, zabezpieczenie służące do wyłączenia przenośnika z dowolnego
miejsca na całej długości przenośnika, ma charakter ochrony zbiorowej. Używana w
sytuacjach awaryjnych.
2.2. Przenośnik pochyły 60 NERM (na odżużlaniu).
148
Elementy budowy przenośnika:
2.2.1.- konstrukcja nośna, rama wykonana z profili stalowych usytuowana częściowo w
budynku kotłowni, częściowo poza obiektem, skierowana pod niewielkim kątem na
plac składowy, współpracująca z przenośnikiem zgrzebłowym,
2.2.2. stacja napędowa, bęben stalowy z silnikiem elektrycznym o mocy 1,5 kW,
umieszczony na początku przenośnika w części znajdującej się w budynku
ciepłowni,
2.2.3. stacja napinająca, bęben stalowy umieszczony na końcu przenośnika na zewnątrz
ciepłowni nad placem składowym,
2.2.4. element transportowy, taśma gumowa klejona,
2.2.5. krążniki, stalowe ułożyskowane rolki służące do podtrzymania taśmy na długości
roboczej przenośnika,
2.2.6. sterowanie, elektryczne
2.2.7. wyłączniki krańcowe do zatrzymania awaryjnego przenośnika.
Uruchomienie przenośnika poprzedza sygnał dzwiękowy. Uruchomienie odżużlania
rozpoczyna się od uruchomienia przenośnika taśmowego
2.3. Przenośnik zgrzebłowy OZ 1 3-5 (odżużlanie).
Elementy budowy
2.3.1. konstrukcja nośna, stalowa wanna, o szerokości podstawy 570 mm, długość
całkowita odżużlacza 13 m
2.3.2. zgrzebła, metalowe zabieraki z uchwytami do mocowania łańcucha pociągowego
2.3.3. element transportowy, łańcuch stalowy ,
2.3.4. jednostka napędowa, silnik o mocy 1,1,kW z reduktorem,
2.3.5. sterowanie elektryczne z tablicy rozdzielczej
II. OBSAUGA PRZENOŚNIKA
1.Czynności obsługowe
Przed uruchomieniem przenośnika należy dokonać sprawdzenia:
1.1. sprawdzić stanu techniczny połączeń elektrycznych. Obwód zasilania silnika i motoreduktora
powinien być zabezpieczony przed skutkami zwarć, przeciążeń oraz pracy niepełno fazowej.
1.2. sprawdzić ciągłość i działanie linki wyłączania awaryjnego,
149
1.3. sprawdzić czy konstrukcja nośna jest nieuszkodzona mechanicznie ze szczególnym
uwzględnieniem miejsc połączeń konstrukcyjnych,
1.4. sprawdzić kompletność krążników górnych i dolnych, oraz ich opory ruchu, usunąć krążniki
,które się nieobracaną lub obracają z dużym oporem
1.5. sprawdzić stan bębnów na poszczególnych stacjach napędowej napinającej i zwrotnej,
1.6. sprawdzić stan taśmy transportowej, t. stan jej powierzchni, obrzeży oraz połączenia,
1.7. skontrolować napięcie taśmy (max. zwis obciążonej taśmy górnej między wspornikami).
Napięcie taśmy regulowane jest obciążeniem stacji napinającej poprzez zwiększenie, lub
zmniejszenie obciążnika.
1.8. sprawdzić poziom oleju w reduktorze i stopień nasmarowania elementów ruchomych
(tocznych).
1.9. przed uruchomieniem przenośnika należy użyć sygnału ostrzegawczego w celu ostrzeżenia
osób, które mogły by być zagrożone pracą przenośnika
2.Postępowanie w trakcie pracy przenośnika:
2.1. należy obserwować poprawność działania poszczególnych elementów.
2.2. po włączeniu przenośnika nie należy go obciążać przez około 10 min.
2.3. nie zaleca sie także zatrzymywania przenośnika w czasie, gdy na taśmie transportowej
znajduje się materiał. Wyjątek stanowi sytuacja zagrożenia życia lub zdrowia osób
znajdujących się w obszarze pracy przenośnika.
2.4.podczas pracy należy zwracać uwagę na równomierne obciążenie przenośnika.
2.5. podczas pracy przenośnika należy zachować ład i porządek wokół urządzenia,
3.Konserwacja przenośnika
Konserwację bieżącą przenośnika wykonuje operator obsługujący przenośnik.
Konserwacja polega ona na:
3.1.ogólnym przeglądzie i utrzymaniu czystości taśmociągu
3. 2.smarowaniu punktów smarowych:
3.2.1. łożyska smarować do momentu wypływu czystego smaru,
3.2.2. stacja napędowa łożyska bębna napędowego smarować co trzy miesiące,
3.2.3. stacja zwrotna łożyska bębna zwrotnego smarować co trzy miesiące,
3.2.4. stacja napinająca - łożyska bębna napinającego smarować co trzy miesiące
3.2.5. reduktor, uzupełniać olej zgodnie z przedmiotowymi DTR.
3.3.Po zakończeniu pracy należy:
3.3.1. usunąć resztki materiału z przenośnika
150
3.3.2.usunąć zauważone usterki,
3.3.3. zabezpieczyć napęd przed wpływem warunków atmosferycznych i dostępem osób trzecich.
III. TYPOWE NIEPRAWIDAOWOŚCI W PRACY PRZENOŚNIKA ORAZ PRZYCZYNY I SPOÓB
ICH USUWANIA.
Usterka przenośnika Przyczyna Sposób usunięcia
Nadmierne grzanie się brak oleju sprawdzić ilość oleju zgodnie z
motoreduktora nadmierna ilość oleju instrukcją eksploatacji
użycie niewłaściwego oleju sprawdzić jakość oleju
zanieczyszczony olej usunąć zanieczyszczony olej,
przemyć i wlać nowy olej.
zużyte części motoreduktora zużyte części wymienić
Nadmierne grzanie się bębna brak lub zanieczyszczenie smaru wymienić smar w komórkach
stacji zwrotnej łożyskowych
wytarte lub uszkodzone łożyska wymienić łożyska
Bęben jest przechylony sprawdzić poziomicą i usunąć
nachylenie
uszkodzenie uszczelnień zdemontować uszczelnienie i
wymienić na nowe
Utrudniony rozruch przenośnika zakleszczenie taśmy sprawdzić ,w którym miejscu
nastąpiło zakleszczenie i usunąć
jego przyczynę
usterki w instalacji elektrycznej sprawdzić połączenia instalacji
elektrycznej (dokonuje elektryk)
Krążniki nie obracają się lub zanieczyszczenie krążników wymienić krążniki,
padają
zużycie łożysk wymienić łożyska
taśma nie styka się z krążnikami poprawić ustawienie konstrukcji
przenośnika
nadmierne drgania taśmy usunąć przyczynę nadmiernych
powodują wybijanie krążników drgań taśmy
zbyt płytkie osadzenie osi krążnika poprawić osadzenie osi
w podporach
Załadunek spada z taśmy nierównomierne obciążenie poprawić załadunek, ładować na
przekroju poprzecznego taśmy środek taśmy
zbyt niski naciąg wstępny taśmy zwiększyć naciąg taśmy
konstrukcja przenośnika zle poprawić prostoliniowość
151
ustawiona przenośnika i usunąć miejscowe
zbyt duże przechyły poprzeczne
konstrukcji
Taśma rwie się na nieprawidłowo dobrane lub zle połączenie wykonać zgodnie z
wykonane złącze instrukcjami producenta taśm
połączeniach
niewłaściwy typ taśmy sprawdzić czy zastosowano
taśmę odpowiedniej
wytrzymałości
nadmiernie zużyta taśma w sprawdzić stopień zużycia
całości lub w miejscu połączenia taśmy, wykonać nowe
połączenie lub wymienić złą
taśmę
Taśma zużywa się nadmiernie taśma trze o nie obracające się wymienić uszkodzone krążniki
krążniki
brak krążników-taśma trze o uzupełnić brakujące krążniki
wsporniki lub inne elementy
konstrukcji nośnej
taśma posiada wady ukryte lub zasięgnąć opinii specjalistów
była zle magazynowana
Taśma ślizga się na bębnach taśma za mało napięta zwiększyć naciąg taśmy
napędowych
między taśmę a bębny dostała się oczyścić bębny, sprawdzić
woda lub inny płyn
okładzina cierna bębna zużyta wymienić okładzinę
nierównomiernie
Intensywne zużycie taśmy na Nie środkowy lub niewłaściwy poprawić usytuowanie zsuwni
brzegach, (postrzępione brzegi) załadunek Wymienić krążniki
taśma ociera się o konstrukcję naprowadzające
nośną przenośnika
IV. NAPRAWY PRZENOSNIKÓW
1. Uwagi ogólne
Pomimo starannej obsługi przenośnika będą ulegały zużyciu mechanicznemu podzespoły
maszyny.
Aby przedłużyć żywotność i okres niezawodnej pracy należy stosować terminowe naprawy
planowo-zapobiegawcze. Naprawy należy przeprowadzać w czasie postoju i przeglądu linii
technologicznej.
2. Naprawy bieżące
152
Naprawy bieżące powinny być wykonywane na terenie eksploatacji przenośnika taśmowego przez
operatora obsługującego lub w zakładach naprawczych. Mają one na celu dorazne usuwanie
zauważonych drobnych usterek.
3. Naprawy średnie
Naprawy średnie dokonywane są średnio co 4 000 godz. pracy, nie rzadziej niż raz po sezonie
grzewczym.
Do wykonania naprawy nie wymaga się demontażu całkowitego przenośnika taśmowego, a
naprawa ogranicza się do wymiany zespołów zużytych w skutek eksploatacji oraz do okresowego
przeglądu urządzenia.
4 Naprawy główne
Naprawy główne przeprowadza się w z góry zaplanowanych terminach (w czasie przeglądu lub
remontu linii technologicznej po 10 000 godz. pracy
V. WARUNKI BEZPIECZECSTWA PRACY.
1. Wymagane kwalifikacje oraz uprawnienia i obowiązki obsługującego przenośników
Osoby zatrudnione przy obsłudze, przeglądach, konserwacji i naprawach przenośników powinny:
1.1. wykazać się znajomością konstrukcji maszyny jego pracy oraz treści niniejszej instrukcji,
1.2. znać sygnały porozumiewawcze obowiązujące przy obsłudze linii technologicznej,
1.3. znać sposób uruchamiania i zatrzymywania,
1.4. znać szczegółowe przepisy bhp obowiązujące w zakładzie pracy.
2.2.Obsługującemu nie wolno:
2.2.1. uruchamiać przenośnik przed sprawdzeniem jego gotowości ruchowej,
2.2.2. uruchamiać przenośnik bez osłon będących na jego wyposażeniu,
2.2.3. dokonywać prac regulujących podczas pracy taśmociąg,
2.2.4. przebywać na przenośniku będącym w ruchu,
2.2.5. dotykać lub opierać się o części będące w ruchu,
2.2.6. nie wkładać kończyn oraz głowy między przenośnik taśmowy płaski a jego konstrukcję
nośną,
2.2.7. pełnić obowiązki służbowe w przypadku niezdolności do pracy,
2.2.8. pozostawić bez nadzoru rejon obsługiwanego taśmociągu transportującego materiał,
2.2.9. przebywać bez ochronników słuchu w rejonie obsługiwanego taśmociągu.
Dla przenośnika taśmowego zalec się prowadzenie książki dyżurów (pracy maszyny), do
której operator każdej zmiany wpisuje swoje uwagi o pracy urządzenia i jego stanie technicznym.
153
Książka stanowi pomoc przy planowaniu remontów, czasów wymiany zużytych elementów,
smarowania i jest podstawą do planowego zapotrzebowania części zamiennych.
Wszystkie czynności związane z konserwacją lub naprawą maszyny należy wykonać przy
wyłączonym napięciu i zawieszonej na wyłączniku głównym tablicy z napisem:
W przypadku zaobserwowania niewłaściwej pracy przenośnika PTE1000-001 lub jego
awarii należy natychmiast wyłączyć instalację linii technologicznej do transportu materiałów ,
trwale i widocznie oznakować główny wyłącznik prądowy oraz zgłosić ten fakt przełożonemu
VI. WYKAZ PODSTAWOWYCH NORM ZHARMONIZOWANYCH I POLSKICH NORM
PN-EN 292-1:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo. Pojęcia podstawowe, ogólne zasady
projektowania. Podstawowa terminologia, metodologia.
PN-EN 292-2:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo. Pojęcia podstawowe, ogólne zasady
projektowania. Zasady i wymagania techniczne.
PN-EN 294:1994 Bezpieczeństwo maszyn. Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie
kończynami górnymi do stref niebezpiecznych.
PN-EN 349:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo. Minimalne odstępy zapobiegające zgnieceniu części
ciała człowieka.
PN-EN 953:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo. Osłony. Ogólne wymagania dotyczące projektowania
i budowy osłon stałych i ruchomych.
PN-EN 1037:2001 Maszyny. Bezpieczeństwo. Zapobieganie niespodziewanemu uruchomieniu.
PN-EN 60204-1:2001 Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn. Część 1:
Wymagania ogólne.
PN-ISO 1535:1997 Urządzenia transportu ciągłego do materiałów luzem. Przenośniki taśmowe
nieckowe. Taśmy.
PN-ISO 1535/Ak:1997 Urządzenia transportu ciągłego do materiałów luzem. Przenośniki taśmowe
nieckowe. Taśmy. Wymagania dodatkowe.
PN-ISO 1536:1998 Urządzenia transportu ciągłego do materiałów luzem. Przenośniki taśmowe
nieckowe. Bębny.
PN-ISO 1537:1997 Urządzenia transportu ciągłego do materiałów luzem. Przenośniki taśmowe
nieckowe. Krążniki.
PN-ISO 2406:1999 Urządzenia transportu ciągłego. Przenośniki taśmowe, przewozne i
przenośne. Wymagania konstrukcyjne.
PN-ISO 7149:1998 Urządzenia transportu ciągłego. Przepisy bezpieczeństwa. Przepisy
szczegółowe.
PN-94/N-01307 Hałas. Dopuszczalne wartości poziomu dzwięku na stanowiskach pracy i ogólne
wymagania dotyczące przeprowadzenia pomiarów.
PN-EN 25817:1999 Złącza stalowe spawane łukowo. Wytyczne do określania poziomów jakości
według niezgodności spawalniczych
154
POTWIERDZENIE PRZYJCIA DO WIADOMOŚCI I
STOSOWANIA INSTRUKCJI EKSPLOATACJI
Lp. Imię i nazwisko stanowisko data podpis
1.
2.
3.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
instrukcja bhp przy eksploatacji urzadzen i instalacji elektroenergetycznych na placu budowy
04 Prace przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych v1 1
04 Prace przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych
04 Prace przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych
04 00 Prace przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych
Dz U 99 80 912 bezpieczeństwo i higiena pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych
Urządzenia i instalacje energetyczne
Instrukcja organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach i instalacjach
Instrukcja obslugi i eksploatacji urzadzeń chlodniczych
Eksploatowanie maszyn, instalacji i urządzeń technicznych
04 rozp BHP przy eksploatacji urządzeń energetycznych Dz U 1999 nr80poz912
instrukcja bhp przy eksploatacji urzadzen napedowych
instrukcja bhp przy eksploatacji urzadzen teletransmisyjnych zasilanych lokalnie
Ie 3 Wytyczne techniczno eksploatacyjne urządzeń do wykrywania stanów alarmowych taboru
Eksploatacja urządzeń

więcej podobnych podstron