Załącznik 4 – Aktualny rynek pracy – scenariusz zajęć
AKTUALNY RYNEK PRACY SCENARIUSZ ZAJĆ Rynek pracy relacja pracownika i pracodawcy Cel: " Uświadomienie mechanizmów poszukiwania pracy oraz ważności świadomości własnych moc- nych stron. Materiały: " artykuły plastyczne, na przykład farby, pędzel, blok itp. , które będą przedmiotem transakcji " monety lub banknoty (nie muszą być prawdziwe) do płacenia za artykuły " tablica lub flipchart Przebieg: Nauczyciel zaprasza dwóch ochotników do wzięcia udziału w scence. Wyjaśnia, że odegrane zosta- ną dwie role: sprzedawcy i kupującego. Rolą sprzedawcy jest dokonanie sprzedaży. Kupujący przy- chodzi do sprzedawcy, ponieważ musi kupić materiały na zajęcia plastyczne. Ma określoną kwotę pieniędzy. Sprzedawca powinien zachęcić do zakupu na jak najlepszych warunkach dla siebie. Scen- ka powinna trwać około 3 5 minut, niezależnie od tego, czy udało się dokonać transakcji czy nie. Pozostali uczniowie w klasie powinni obserwować scenkę w milczeniu. Na zakończenie nauczyciel zachęca do pogratulowania odwagi ochotnikom i oklasków. Po scence nauczyciel koncentruje swoją uwagę na sprzedawcy. Jemu jako pierwszemu zadaje na- stępujące pytania: " Jak się czułeś w tej roli? " Jaki był twój cel w tej scence? " Na ile w skali 0-10 osiągnąłeś ten cel? " Jakie twoje zachowania, stwierdzenia przybliżały cię do osiągnięcia tego celu? Następnie zadaje pytania kupującemu: " Jakie zachowania, stwierdzenia, pytania sprzedawcy powodowały, że chciałeś dokonać zakupu? Następnie zadaje pytania obserwatorom (klasie): " Jakie zachowania, stwierdzenia, pytania sprzedawcy powodowały, że kupujący był zainteresowa- ny zakupem? W których momentach kupujący chciał się wycofać? Na koniec nauczyciel na tablicy wypisuje obserwacje wszystkich uczestników. Wybiera zwłaszcza te, które odnoszą się do skutecznych zachowań sprzedawcy, na przykład: " Zna dobrze swój towar. " Potrafi mówić o wadach i zaletach towaru. " Daje możliwość obejrzenia i sprawdzenia towaru. " Jest miły i uprzejmy. " Nawiązuje kontakt z klientem i miło się z nim rozmawia. " Jest profesjonalnie przygotowany do swojej pracy. " Negocjuje cenę. Akademia 1 Vademecum doradztwa edukacyjno-zawodowego Po wypisaniu wszystkich haseł nauczyciel przenosi uwagę uczniów na sytuację na rynku pracy. Ry- nek pracy jest jak sklep czy giełda, na której spotykają się pracownik i pracodawca jak sprzedający i kupujący. Osoba, która poszukuje pracy jak sprzedawca powinna dobrze znać swój towar, by móc o nim przekonywująco opowiedzieć i trafić z nim do właściwych potencjalnych odbiorców. Tym to- warem są umiejętności, wiedza, cechy danej osoby. Kupującym jest pracodawca, który potrzebuje danego towaru, by w jego firmie praca została wykonana. Poszukuje więc osoby o danych umiejęt- nościach, wiedzy i cechach. Transakcja zakupu sprzedaży to decyzja, że dany pracodawca zatrud- ni pracownika. Następnie nauczyciel zadaje uczniom pytania, które mają wprowadzić w zagadnienia związane z funkcjonowaniem rynku pracy. 1. Co się dzieje, kiedy sprzedawca ma taki towar, który już stracił wartość, jest przestarzały i nie- użyteczny? 2. Co się dzieje, kiedy sprzedawca zamawia towary zgodnie tylko ze swoimi zainteresowaniami, a nie potrzebami klientów? 3. Co się dzieje, kiedy sprzedawca ma dobry nos do interesów i zamawia do swojego sklepu takie to- wary, których dziś klienci jeszcze nie kupują, ale wie, że niedługo będą ich potrzebować (na przy- kład deszczową wiosną, kiedy ogląda prognozę pogody i słyszy, że nadchodzą upalne dni i lato zacznie się szybciej, swój asortyment powiększa o kremy do opalania, stroje kąpielowe i zabaw- ki plażowe)? 4. Co się dzieje, kiedy w okolicy wszyscy sprzedawcy sprzedają tylko warzywa? jest dużo sklepów warzywnych, ale nie ma ani jednego sklepu z pieczywem, brakuje też składników, by samemu upiec chleb? Kiedy uczniowie podają odpowiedzi, nauczyciel zapisuje główne hasła na tablicy. Ad. 1 Nikt nie chce kupić towaru. Nikt nie jest zainteresowany tym sklepem i nikt tam nawet nie za- gląda. Ad. 2 Klienci przestają przychodzić. Sprzedawca wydaje pieniądze na zakup towaru zgodnie ze swo- imi zainteresowaniami i rozwija swoje zainteresowania, ale nie ma z tego zysku finansowego. Ad. 3 Klienci zawsze znajdują to, czego potrzebują, a sprzedawca ma zysk. Ad. 4 Jest duża konkurencja i trzeba zdobywać klientów. Klienci nie są zadowoleni, bo nie mają gdzie kupić pozostałych potrzebnych towarów. Nauczyciel znowu przenosi uwagę uczniów na rynek pracy i wprowadza w zagadnienia związane z zawodami wymierającymi i przyszłościowymi, deficytowymi i nadwyżkowymi oraz trendami na rynku pracy. Zawody wymierające i przyszłościowe Cel: " Skazanie zmienności rynku pracy oraz wzbudzenie świadomości konieczności obserwacji tych przemian. Akademia 2 Vademecum doradztwa edukacyjno-zawodowego Przebieg: a) Nauczyciel nawiązuje do pierwszej sytuacji, w której sprzedawca ma niepotrzebne, przestarzałe towary. Niektóre starsze osoby posiadają umiejętności, które kiedyś były im potrzebne w pracy. Dzię- ki tym umiejętnościom mieli pracę i zarabiali pieniądze. Na przykład zdun (osoba, która potrafiła budować piece kaflowe w domach) kiedyś był bardzo potrzebny, ponieważ piece ogrzewały domy. Jednak wraz ze zmianą sposobu ogrzewania domów i mieszkań, zmieniło się zapotrzebowanie na takich pracowników. W tej chwili bardziej potrzebne są osoby zajmujące się instalacją ogrzewania różnego typu (gazowego czy elektrycznego). Zawód zduna jest jeszcze wykonywany (niektórzy lu- bią mieć piece kaflowe nawet dla samej ozdoby), ale już przez małą liczbę osób. Innym przykładem jest zawód bednarza. Zajmuje się on wytwarzaniem naczyń drewnianych, takich jak: beczki, wiadra ,konewki. Obecnie większość takich rzeczy jest wykonywana jest z innych two- rzyw, na przykład z plastiku i jest mniejsze zapotrzebowanie na wytwory bednarza. Zegarmistrzów kiedyś też było więcej, ponieważ do naprawy zegarów i zegarków mechanicznych potrzebne były odpowiednie umiejętności. Obecnie godzinę pokazuje nam telefon komórkowy lub zegary na baterie. Oczywiście nadal zegarmistrze są potrzebni, ale już nie w takiej ilości, jak kiedyś i zajmują się już głównie naprawą. Nauczyciel robi miniquiz, zadając pytania dotyczące kolejnych przykładów: Kto wie, czym zajmuje się: " szewc (uczniowie opowiedzą oczywiście, że naprawą butów, ale kiedyś szewc zajmował się także wykonywanie butów na zamówienie. W tej chwili jest to bardzo rzadkie, ponieważ buty produku- je się na masową skalę w halach produkcyjnych przy użyciu maszyn); " repasatorka osoba zajmująca się ręczną naprawą uszkodzonych pończoch, skarpet i rajstop, po- przez dorabianie ich zniszczonych części. Używała do tego specjalnych igieł zakończonych haczy- kiem i zapadką, które umożliwiały przewlekanie bardzo cienkich nici; " stelmach to rzemieślnik zajmujący się konserwacją kół i części do wozów i bryczek. Obecnie zawód całkowicie zapomniany. W Polsce zakłady stelmaskie istniały do połowy XX wieku. b) Na niektóre zawody zmniejsza się zapotrzebowanie na rynku pracy i trudno jest znalezć pracę, mając dany zawód. Z kolei wraz ze zmianami technologicznymi i zmianami stylu życia pojawiają się zupełnie nowe zawody. Nauczyciel nawiązuje do sytuacji trzeciej, kiedy sprzedawca wybiega myślą w przyszłość i przygotowuje się do zmian sezonowych. Pracownik, obserwując zapotrzebowanie na różne umiejętności, może się przygotować do sytuacji zmian. Puzzle nauczyciel rozdaje w kopertach nazwy nowych zawodów oraz ich definicje do połączenia. Akademia 3 Vademecum doradztwa edukacyjno-zawodowego ślubny konsultant, zajmuje się organizacją uroczy- stości ślubnych i przyjęć weselnych, dbając zgod- nie z zapotrzebowaniem klienta o różne szczegóły, Wedding planer np. projekt i wydruk zaproszeń na ślub, tworzenie listy gości, przygotowanie menu, przygotowanie kwiatów, ustawienia stołów, przygotowanie całej oprawy muzycznej osoba zajmująca się łowieniem trendów przez obserwację zachowań i zwyczajów ludzi na róż- nych imprezach, w klubach, koncertach po to, by znalezć pewne niuanse modnego stylu życia Coolhunter osoba, która zajmuje się rehabilitacją dzieci z wy- korzystaniem koni, na których uczą się jezdzić Hipoterapeuta jego obowiązkiem jest zapewnienie rozrywki uczestnikom spotkania, zabawy Animator imprez dba o właściwe ostrzyżenie i stylizację psich fryzur Groomer przeprowadza badania i analizuje dane dotyczą- ce warunków atmosferycznych Klimatolog Akademia 4 Vademecum doradztwa edukacyjno-zawodowego Zawody deficytowe i nadwyżkowe Nauczyciel nawiązuje do sytuacji trzeciej i czwartej. Kiedy sprzedawca zna zapotrzebowanie klientów, łatwiej mu zaspokoić ich życzenia, nie zamawia niepotrzebnych towarów, które potem długo leżą na półkach i ma większy zysk. Tak samo jest z pra- cownikiem, który wie, na jakie zawody jest zapotrzebowanie w jego regionie. Dla przykładu, jeśli w naszej miejscowości będą mieszkać sami spawacze, ale nie będzie ani jednego piekarza, to w pie- karni będzie brakować pracowników, a większość spawaczy będzie bez pracy. Dla określenia zapo- trzebowania na poszczególne zawody wykonuje się badania. Zajmują się tym między innymi wo- jewódzkie urzędy pracy. Nauczyciel posiłkuje się raportami, najlepiej jeśli wykona uproszczone zestawienie na bazie aktu- alnych danych publikowanych na stronach wojewódzkich urzędów pracy w poszczególnych woje- wództwach. Rozdaje je uczniom i zachęca do wspólnej analizy: W jakich zawodach w ostatnim czasie było najwięcej pracy? W jakich zawodach najtrudniej było znalezć pracę? Czy pasja i zainteresowania wystarczą? Bardzo ważne jest, by wykonywać pracę, którą się lubi. Jednak jeśli w wyborze zawodu kierujemy się tylko zainteresowaniami, nawet jeśli posiadamy dużą wiedzę na ten temat i potrafimy cieka- wie o tym opowiadać, ale nie bierzemy pod uwagę tego, czy ktoś oprócz nas się tym zainteresuje, to może dojść do sytuacji z punktu drugiego. Trzeba zatem przyglądać się różnym zawodom i ob- serwować, na jakie stanowiska firmy najchętniej zatrudniają. Akademia 5 Vademecum doradztwa edukacyjno-zawodowego