w glosnikowym zywiole cz8

K U R S
Niezbędnik dla amatorów i profesjonalistów
Niezbędnik dla amatorów i profesjonalistów
Niezbędnik dla amatorów i profesjonalistów
Niezbędnik dla amatorów i profesjonalistów
Niezbędnik dla amatorów i profesjonalistów
W głośnikowym żywiole, część 8
Obudowy zamknięte - ćwiczenia, część 4
Jak zwykle zaczniemy od Qtc=0,71,
W dw�ch poprzednich odcinkach stosowaliśmy w obudowie
a co dalej, zobaczymy...
Przy tej samej wartości Rg (0,5 &!), dla
zamkni�tej głośniki firmy Peerless - o średnicach od 14 cm
uzyskania tego samego poziomu Qtc=0,71
(rys. 32), głośnik 18W8535 potrzebuje ob-
do 30 cm. W ostatniej cz�ści Ęwicze� symulacyjnych
j�tości trzy i p�ł raza wi�kszej nił
18W8545! Przy prawie 20 litrach b�dzie
z wykorzystaniem obudowy zamkni�tej zapoznamy si�
to juł z pewnością obudowa wolnostojąca.
Zgodnie z oczekiwaniami, charakterystyka
z mołliwościami wykorzystania kilku typ�w głośnik�w nisko
przetwarzania wykazuje nisko połołone
spadki - przy 52 Hz mamy -3 dB, a -6 dB -średniotonowych o średnicy 18 cm innych du�skich firm:
nawet minimalnie poniłej 40 Hz! I wszys-
Scan-Speak i Vifa.
tko byłoby dobrze, gdyby nie charakterys-
tyka wytrzymałości... od poziomu 70 Hz
zaczyna ona �odpadaĘ� juł przy ok. 55 cz�stotliwości, wraz z dobrymi charakterys- tośĘ 13,6 litra - wracamy wi�c do kon-
Hz i przy 20 Hz osiąga poziom tylko 30 tykami impulsowymi basu. Oczywiście strukcji podstawkowej. Najpierw spraw-
W. Taką konstrukcją nie da si� pohałaso- z niłszymi wartościami Qtc tym razem nie dzamy, co z charakterystyką wytrzymałoś-
waĘ, ale zdając sobie spraw� z tego ogra- b�dziemy si� bawiĘ, aby dalej nie pogł�- ci. Co prawda nie wyprostowała si� do
niczenia, mołna si� świadomie zdecydowaĘ biaĘ deficytu mocy. linii 70 W w całym pasmie, ale utrzymu-
na słuchanie z umiarkowanymi poziomami Przejd�my wi�c wyłej, do Qtc=0,8 jąc poziom 50 W w zakresie najniłszych
głośności, za to z obecnością bardzo niskich (rys. 33). Obudowa powinna mieĘ obj�- cz�stotliwości, jest mołliwa do zaakcep-
Rys. 32. Charakterystyki głośnika Rys. 33. Charakterystyki głośnika Rys. 34. Charakterystyki głośnika
18W8535 przy Qtc=0,71 (fc=52 Hz, 18W8535 przy Qtc=0,80 (fc=61 Hz, 18W8535 przy Qtc=0,9 (fc=70 Hz, Vb=9,7
Vb=19,6 dm3, Rg=0,5 &!): Vb=13,6 m3, Rg=0,5 &!): dm3, Rg=0,5 &!):
a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości
c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa
Elektronika Praktyczna 6/2004
58
K U R S
towania. Spadek 3 dB pojawia si� przy ry co prawda nie �zejdzie� tak ekstre-
60 Hz, a 6 dB przy 43 Hz. Dokładnie ta- malnie nisko, ale i tak osiągnie niską
ką samą obj�tośĘ otrzymaliśmy przy jed- cz�stotliwośĘ graniczną, jednocześnie b�-
nym ze stroje� 18W8545 - przy zwi�k- dąc znacznie lepiej zabezpieczonym przed
szonej rezystancji Rg. Mołna por�wnaĘ - przesterowaniem. Oczywiście kałde roz-
18W8535 zaoferuje znacznie niłszą cz�s- wiązanie pośrednie teł jest dopuszczalne.
totliwośĘ graniczną, ale kosztem znacznie Por�wnując konstrukcje i parametry
niłszej mocy (przy 40 Hz/50 W vs 100 głośnik�w 18W8535 i 18W8545, jak i rezul-
W) i nieco słabszej odpowiedzi impulso- taty wraz z nimi uzyskiwane w r�łnych
wej (wyłsza dobroĘ). obudowach zamkni�tych, mołna dojśĘ do
Aby uzyskaĘ pełne znamionowe 70 wniosku, łe głośnik idealny do tego celu
W w całym pasmie, naleły 18W8535 za- łączyłby wyłszą dobroĘ Qts charakterys-
mknąĘ w obudowie ok. 10 litr�w. Do- tyczną dla 18W8535, i wi�ksze mołliwości
kładnie przy 9,7 litra uzyskujemy Qtc=0,9 amplitudowe, charakterystyczne dla
Głośnik M18WH-08-08
(rys. 34). Mogłoby si� wydawaĘ, łe 18W8545.
idziemy na duły kompromis w dziedzi- Głośnik taki powstał w rzeczywistości
nie charakterystyk impulsowych, ale war- - jest nim 18W8531G. Nazw� Revelator no-
18-centymetrowy M18WH-08-08 ma
to wiedzieĘ, łe nadal są to rezultaty nie sił przez kilka lat tylko najlepszy głośnik
następujące parametry:
gorsze nił z wi�kszości dobrze strojonych wysokotonowy Scan-Speaka - D2905/9900.
bass-refleks�w. Spadek -3dB wyst�puje Z czasem jednak referencyjna seria zacz�ła
Fs [Hz] 29
poniłej 60 Hz, a -6 dB wyra�nie poniłej si� rozszerzaĘ o nowe głośniki nisko-śred-
Qes 0,44
50 Hz - mimo małej obudowy, pod tym niotonowe, średniotonowe, a ostatnio zosta-
Qms 1,48 wzgl�dem wyniki są bardzo dobre. W do- ła skompletowana za pomocą dw�ch nis-
datku niespełna 10-litrowa obudowa kusi kotonowych. Nowa generacja głośnik�w
Qts 0,34
perspektywą zaprojektowania małego, Scan-Speaka ma zupełnie inne kosze
Vas [dm3] 63
a jakłe sprawnego na basie monitora. nił wcześniejsze modele - r�wnieł odlewa-
Wnioski: z 18W8535 mołemy, w ra- ne, ale ze znacznie �chudszymi� łebrami.
Re [&!] 5,6
mach obudowy zamkni�tej zrobiĘ dwie Zastosowano wentylacj� pod dolnym za-
Sd [cm2] 136
dośĘ r�łne rzeczy - albo zaaplikowaĘ mu wieszeniem, kt�re z kolei ma niespotykaną
relatywnie dułą obj�tośĘ (ale jednak nie gdzie indziej form� - składa si� z fałd
Xlin [cm] 1
wi�kszą nił 21 litr�w), aby maksymalnie o zr�łnicowanej grubości, aby rozproszyĘ
rozciągnąĘ pasmo kosztem wytrzymałości, jego rezonanse własne. Tak jak dla �w�g-
albo zastosowaĘ 10-litrowy monitor, kt�- lowych� znakiem rozpoznawczym są po-
Rys. 35. Charakterystyki głośnika Rys. 36. Charakterystyki głośnika Rys. 37. Charakterystyki głośnika
18W8531G przy Qtc=0,71 (fc=59 Hz, 18W8531G przy Qtc=0,75 (fc=63 Hz, 18W8531G przy Qtc=0,65 (fc=53 Hz,
Vb=14,3 dm3, Rg=0,5 &!): Vb=12 m3, Rg=0,5 &!): Vb=18,6 dm3, Rg=0,5 &!):
a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości
c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa
Elektronika Praktyczna 6/2004
60
K U R S
marszczone membrany, tak nisko-średnioto- r�w Qtc i Vas b�dzie potrzebowała - dla szych strat Rm, na skutek zastosowania
nowe i średniotonowe Revelatory mołna od uzyskania zadanej wartości Qtc - mniej- karkasu z nieprzewodzącego wł�kna szkla-
razu poznaĘ po membranach nacinanych - szej obj�tości. Najwałniejsza zaleta polega nego, w miejsce karkas�w aluminiowych,
naci�cia te mają za zadanie rozbijaĘ fale jednak na tym, łe te korzystne dla obu- stosowanych w 18W8535 i 18W8545.
biegnące promieniście od cewki ku zawie- dowy zamkni�tej parametry związano Pr�ba zastosowania 18W8531 w obudowie
szeniu. W układach magnetycznych znajdu- z wi�kszą amplitudą liniową, jaką pochwa- zamkni�tej o dobroci Qtc=0,71 ko�czy si� peł-
ją si� systemy Symmetric Drive. liĘ si� m�gł 18W8545. Na marginesie nym sukcesem. Charakterystyka przetwarzania
W parametrach Thiele'a-Smalla nowa mołna zwr�ciĘ uwag�, łe dla tego głośni- si�ga nisko - spadki -3 dB i -6 dB notujemy
�18-tka� przypomina 18W8535, chociał ka wyra�nie wyłsza jest wartośĘ dobroci odpowiednio przy 59 Hz i 44 Hz, a wyra�-
przy nieco niłszych wartościach paramet- mechanicznej Qms, wynikająca z mniej- nie osłabiona w przypadku 18W8535 charak-
Rys. 38. Charakterystyki głośnika M18WH- Rys. 39. Charakterystyki głośnika M18WH- Rys. 40. Charakterystyki głośnika M18WH-
08-08 przy Qtc=0,71 (fc=67 Hz, Vb=12,6 08-08 przy Qtc=0,80 (fc=78 Hz, Vb=8,9 08-08 przy Qtc=0,58 (fc=53 Hz, Vb=23,3
dm3, Rg=0,5 &!): m3, Rg=0,5 &!): dm3, Rg=0,5 &!):
a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości b) charakterystyka wytrzymałości
c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa c) charakterystyka impulsowa
Elektronika Praktyczna 6/2004
62
K U R S
terystyka wytrzymałości prezentuje si� teraz Wypada przyznaĘ, łe w obudowie za- Dąłąc do wyr�wnanej charakterystyki
znacznie lepiej - spadek od nominalnego po- mkni�tej 18W8531G udowadnia swoją wytrzymałości na poziomie znamionowych
ziomu 80 W jest poniłej 40 Hz bardzo nie- przewag� nad obydwoma �w�glowymi�, 70 W, musimy zmniejszyĘ obudow� do
wielki - w zakresie 20...30 Hz mamy ok. 70 dzi�ki... połączeniu ich zalet. Nie jest to 9 litr�w (rys. 39). WartośĘ Qtc wynosi
W (rys. 35). Wymagana do tego obj�tośĘ jest jednak zasługa �revelatorowej� technolo- w�wczas 0,8, odpowied� impulsowa ma
umiarkowana - 14 litr�w mołna zmieściĘ gii - niepotrzebny jest do tego ani nowy nieco wi�kszą oscylacj�, spadek -6 dB
w konstrukcji podstawkowej. kosz, ani nowa membrana, ale odpowied- przesuwa si� do 55 Hz. Straty niewiel-
Zmniejszenie obj�tości do 12 litr�w nie zr�wnowałenie parametr�w układu kie. Jełeli ktoś boi si�, łe 50 W przy 20
prowadzi do wyr�wnania charakterystyki magnetycznego i cewki. Teoretycznie z łat- Hz mu nie wystarczy, łatwo si� z nimi
wytrzymałości na poziomie 80 W w całym wością mołna było opracowaĘ kolejną pogodzi.
pasmie kosztem minimalnego przesuni�cia wersj� �w�glowego� właśnie o takich pa- Natomiast dla odwałniejszych, kt�rzy
cz�stotliwości granicznej. DobroĘ Qtc wyno- rametrach, jakie posiadł 18W8531G. jednak b�dą głośniki oszcz�dzaĘ, jest
si w�wczas 0,75 (rys. 36). Ostatnim głośnikiem przetestowanym propozycja Qtc=0,58 (rys. 40). Spadek -
Podobnie mały krok, ale w drugą stro- w obudowie zamkni�tej jest Vifa M18WH- 6 dB przesuwamy w�wczas wyra�nie
n�, prowadzi do uzyskania Qtc=0,65 przy 08-08. Ma on odlewany kosz, celulozową w d�ł, do 46 Hz, charakterystyka impul-
obj�tości 18,6 litra (rys. 37). Przede powlekaną membran� i 9 cm układ mag- sowa jest wyśmienita, tylko... jak si�
wszystkim trzeba zdaĘ sobie spraw�, netyczny. mołna było spodziewaĘ, charakterystyka
łe wielkośĘ taka b�dzie juł najprawdopo- Parametrami T-S głośnik ten przypo- mocy nie ma si� czym pochwaliĘ - juł
dobniej wymagaĘ obudowy wolnostojącej. mina 18W8535, z tym łe M18WH-08-08 przy 60 Hz zaczyna spadaĘ, osiąga-
Spadek - 6 dB pojawia si� przy 52...53 ma nieco niłszą dobroĘ Qts i nieco wy- jąc niewiele ponad 20 W przy 20 Hz.
Hz, charakterystyka wytrzymałości spada łszą cz�stotliwośĘ rezonansową fs, przez Zanotujemy jeszcze, łe przy 42 Hz,
do poziomu 50 W przy 20 Hz. co nie uzyskuje tak korzystnego EBP, ale gdzie ko�czy si� spektrum gitary baso-
W trzech rozpatrywanych przypadkach dzi�ki temu powinien wykazaĘ si� nieco wej, mamy jednak przyzwoite 40 W. Ale
r�łnice są niewielkie, ale świadomie ekspe- lepszymi charakterystykami wytrzymałości, trzeba uwałaĘ z odkr�caniem gałki
rymentowaliśmy z lełącymi blisko siebie mimo takiej samej amplitudy liniowej. wzmocnienia. Potrzebna teł b�dzie obu-
wartościami Qtc, poniewał rezultaty dla W standardowym rozwiązaniu - czyli dowa wolnostojąca - obj�tośĘ dla głośni-
wyjściowego Qtc=0,71 okazały si� bardzo sa- z dobrocią Qtc=0,71 - M18WH-08-08 za- ka powinna wynosiĘ 23 litry.
tysfakcjonujące. Mołna by posunąĘ si� od- chowuje si� poprawnie (rys. 38). Spadek
wałniej w kierunku wi�kszych obj�tości (p- -3 dB mamy przy 67 Hz, -6 dB przy 51 Podsumowanie
onad 20 litr�w), aby obniłaĘ cz�stotliwośĘ Hz, nie są to rekordy świata, ale rzecz Przeanalizowaliśmy 40 przypadk�w
graniczną, ale wiadomo, łe sko�czyłoby si� dzieje si� w niewielkiej obj�tości 12,6 lit- r�łnych stroje� obudowy zamkni�tej,
to dułym spadkiem wytrzymałości na sa- ra - idealnej dla średniej wielkości mo- przedstawionych w trzech ostatnich nu-
mym skraju pasma. Z kolei zmniejszanie nitora. Charakterystyka wytrzymałości de- merach EP. Powinno to z nawiązką wy-
obj�tości (poniłej 12 litr�w) nie daje ład- likatnie spada z pułapu 70 Hz do ok. 50 starczyĘ do opanowania tematu. Za mie-
nych korzyści, bowiem juł w 12 litrach W w zakresie najniłszych cz�stotliwości - siąc rozpoczniemy prace nad obudowami
osiągamy wytrzymałośĘ na poziomie mocy sytuacja jest akceptowalna. Dobre wyniki, z otworem (bass-reflex).
znamionowej w całym pasmie. łatwa realizacja. Andrzej Kisiel
Elektronika Praktyczna 6/2004
64

Wyszukiwarka