Wyjątki w C#
Opracował dr Robert Fidytek
Wyjątki
Nie ma programu, który nie byłby pozbawiony błędów. Są jedynie programy,
w których błędy się nie ujawniają, co jednak nie oznacza, iż program nie
zawiera błędów. Występują one w sytuacjach, o których nie pomyślał
programista. Sytuacje, które mogą spowodować błąd można podzielić na
trzy kategorie:

Błędy programisty  błędy popełniane najczęściej przez nieuwagę
programisty np: wykroczenie indeksu tablicy poza jej zakres.

Błędy użytkownika - błędy spowodowane niewłaściwym użytkowaniem
programu przez użytkownika np: wpisanie liter w miejsce kodu
pocztowego. Jeśli w kodzie programu programista nie zadba o
sprawdzanie poprawności wprowadzanych danych może nastąpić
wygenerowanie błędu.

Wyjątki - anomalie uruchomieniowe, które trudno przewidzieć w czasie
pisania programu np: próba łączenia się z bazą danych, która już nie
istnieje.
2
Blok try i catch
Do wyłapywania wyjątków służy blok try. W tym bloku umieszcza się
instrukcje kodu, które mogą spowodować pojawienie się wyjątku.
Natomiast do wyłapywania pojawiających się błędów służy blok catch.
W bloku catch umieszcza się kod, który informuje użytkownika w
przyjazny sposób o tym, że wystąpił jakiś błąd. Dzięki wyłapywaniu
pojawiających się błędów program nie zawiesza nagle swojego
działania. Oprócz kodu informującego w tym bloku umieszcza się
instrukcje, które obsługują błąd np: wycofują wprowadzone zmiany.
Schemat obsługi wyjątków:
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch (TypWyjątku ex) //ex  uchwyt do zgłoszonego wyjątki
{
//kod obsługi wyjątku
}
3
Obsługa wyjątków
Jeżeli podczas wykonywania bloku try (kodu "pilnowanego") nie zostanie
zgłoszony wyjątek, to blok catch (kod obsługi wyjątku) zostanie pominięty.
W przypadku, gdy podczas wykonywania zostanie zgłoszony wyjątek typu
podanego w instrukcji catch lub typu, dla którego typ podany w instrukcji
catch jest typem ogólnym (bazowym), wtedy wykonanie kodu
"pilnowanego zostanie przerwane i przechodzimy do wykonania kodu
obsługi wyjątku.
Po wykonaniu wszystkich instrukcji kodu obsługi wyjątku program
przechodzi do wykonania instrukcji znajdujących się za blokiem catch,
oczywiście pod warunkiem, że w kodzie obsługi wyjątku nie został
zgłoszony wyjątek.
Jeżeli nie zostanie znaleziony blok try, z którym skojarzona jest instrukcja
catch (z odpowiednim typem wyjątku), program zostanie przerwany i
zostanie wyświetlony komunikat o kłopotach z danym programem.
4
Obsługa wszystkich wyjątków
Jeżeli chcemy przechwycić wszystkie zgłoszone wyjątki w danym bloku try,
w instrukcji catch nie podajemy typu wyjątku:
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch
{
//kod obsługi wyjątku
}
Rozwiązanie to uniemożliwia jednak uzyskanie dostępu do obiektu wyjątku,
który może zawierać ważne informacje na temat błędu.
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch(System.Exception ex) //uzyskujemy dostęp do informacji o błędzie
{
5
//kod obsługi wyjątku
}
Przykład 1: dzielenie przez zero
static void Main(string[] args)
{
int a = 0, b;
try
{
b = 1 / a; //wyjątek (dzielimy przez zero)
}
catch(DivideByZeroException ex)
{
Console.WriteLine("Próbujesz dzielić przez zero!");
}
Console.ReadKey(true);
6
}
Przykład 2: dzielenie przez zero
static void Main(string[] args)
{
int a = 0, b;
try
{
b = 1 / a; //wyjątek (dzielimy przez zero)
}
catch(System.Exception ex)
{
Console.WriteLine("Komunikat wyjątku {0}",ex.Message);
}
Console.ReadKey(true);
7
}
Użycie wielu bloków catch
Z pojedynczym blokiem try może zostać skojarzonych wiele bloków catch.
Zgłoszony wyjątek może być obsłużony tylko przez jeden blok catch.
Wyjątek zostanie obsłużony przez pierwszy blok catch, którego typ jest
zgodny z typem zgłoszonego wyjątku. Dlatego powinno się umieszczać
wyjątki bardziej szczegółowe przed wyjątkami bardziej ogólnymi. W
przeciwnym razie wyjątek bardziej szczegółowy nigdy nie zostałby
wykonany.
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch(DivideByZeroException ex)
{
//kod obsługi wyjątku szczegółowego
}
catch(System.Exception ex)
{
//kod obsługi wyjątku ogólnego
8
}
Blok finally
W sytuacji pojawienia się wyjątku jest przerywane działanie instrukcji w
bloku try, a sterowanie jest przenoszone do catch. Mechanizm wyjątków
udostępnia jeszcze jeden blok - jest to finally. Jest on opcjonalny, a
instrukcje w nim zawarte są realizowane zawsze na końcu, niezależnie czy
wystąpił wyjątek czy nie. Blok ten może zapobiegać duplikowaniu kodu,
który musiałby znajdować się blokach try i catch. Przykładowe sytuacje, w
jakich powinno się używać się tego bloku to między innymi: zamykanie
plików, rozłączanie z bazą danych.
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch(TypWyjątku ex)
{
//kod obsługi wyjątku
}
finally
{
9
//kod realizowany na końcu, niezależnie od wystąpienia wyjątku
}
Zgłaszanie wyjątków
Wyjątek można zgłosić samodzielnie, służy do tego instrukacja throw:
throw new TypWyjątku();
Z wyjątkiem możemy skojarzyć pewien komunikat informujący o błędzie:
throw new TypWyjątku("Treść komunikatu");
W razie konieczności możemy też ponownie zgłosić wyjątek:
try
{
//"pilnowany" kod programu
}
catch(Exception ex)
{
//kod obsługi wyjątku
throw; //ponowne zgłoszenie wyjątku
}
10
 double a = 1, b;
Przetestuj program dla
Przykład
try
wartości: 12, 0, ALA.
{
Console.Write("Podaj liczbę: ");
b = Convert.ToDouble(Console.ReadLine());
if (b == 0) throw new DivideByZeroException("Dzielenie przez zero");
else a = a / b;
}
catch (DivideByZeroException ex)
{
Console.WriteLine("Komunikat: {0}", ex.Message);
}
catch (FormatException ex)
{
Console.WriteLine("Nie udało się przekonwertować napisu na liczbę");
}
finally
{
Console.WriteLine("Blok finally");
}
11
Console.ReadKey(true);
Typy wyjątków
12