10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Ewidencja kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4
a zmiana stanu produktów
Jednostki, które ewidencjonują koszty wyłącznie na kontach zespołu 4, sporządzają 8. Ustalenie zmiany stanu produktów na dzień 31 grudnia 2008 r.
rachunek zysków i strat według wariantu porównawczego. Wzór tego elementu rocznego
Lp. Wyszczególnienie BO BZ Różnica
sprawozdania finansowego zawiera załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości (Dz. U.
1. Saldo Wn konta 60  Produkty gotowe i półprodukty 20.000 10.000 - 10.000
z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).
Sporządzając porównawczy rachunek zysków i strat jednostki wykazują: 2. Saldo Wn konta 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów 4.000 6.000 + 2.000
 zmianę stanu produktów (zwiększenie  wartość dodatnia, zmniejszenie  wartość
Razem - - - 8.000
ujemna)  w poz. A.II.,
 koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby  w poz. A.III. Zmiana stanu produktów na dzień bilansowy wynosi (-) 8.000 zł i oznacza zmniejszenie
stanu produktów (kwota zgodna z saldem Wn konta 49  Rozliczenie kosztów ).
Zmiana stanu produktów
Ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 mogą stosować jednostki prowa- Dekretacja
dzące działalność gospodarczą (np. produkcyjną) w niewielkich rozmiarach, wytwarzające 1. Przeksięgowanie stanu produktów na dzień 1 stycznia 2008 r.: 20.000 zł
jednorodne produkty.  Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
Prowadzenie ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 polega na tym,  Ma konto 60  Produkty gotowe i półprodukty .
że koszty proste ujmuje się na koncie 40  Koszty według rodzajów na podstawie 2. Odpisanie kosztów rozliczanych w czasie na dzień 1 stycznia 2008 r.: 4.000 zł
dowodów z
ródłowych. W ewidencji syntetycznej lub w ewidencji szczegółowej pro-  Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
wadzonej do konta 40 należy wyodrębnić co najmniej następujące koszty rodzajowe:  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów .
amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty (w tym podatek 3. Koszty w układzie rodzajowym poniesione w 2008 r.: 750.000 zł
akcyzowy), wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe  Wn konto 40  Koszty według rodzajów ,
koszty rodzajowe.  Ma konto zespołu 1, 2, 3.
Ewidencja kosztów rodzajowych może przebiegać zapisem: 4. Koszty zakwalifikowane do rozliczenia w 2009 r.: 6.000 zł
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów ,  Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów ,
 Ma różne konta zespołu 1, 2, 3.  Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
Jednostki produkcyjne powinny ujmować koszty na kontach zespołu 4 w sposób 5. Przekazanie wyrobów gotowych na budowę środka trwałego (według planowanego
umożliwiający wyodrębnienie kosztów zaliczanych do kosztów wytworzenia produktów. kosztu wytworzenia): 10.000 zł
Ponadto w tych jednostkach należy prowadzić odrębną ewidencję kosztów ogólnego  Wn konto 08  Środki trwałe w budowie ,
zarządu czy kosztów sprzedaży. Tych kosztów nie zalicza się bowiem do kosztów wy-  Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
tworzenia produktów. Wpływają one na wynik finansowy w okresie, w którym zostały 6. Przychód ze sprzedaży produktów:
poniesione. a) wartość brutto 976.000 zł
Jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 stosują  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
także konto 49  Rozlicznie kosztów . Konto to służy do ujęcia: kosztów rodzajowych b) podatek należny VAT według stawki 22% 176.000 zł
dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych (czynnych i biernych rozliczeń  Ma konto 22  Rozrachunki z tytułu VAT należnego ,
międzyokresowych), a także wartości produktów gotowych i produkcji niezakończonej c) wartość netto 800.000 zł
ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego. Zapisy związane z tymi zdarzeniami mogą  Ma konto 70-0  Sprzedaż produktów .
przebiegać następująco: 7. Wartość produktów niesprzedanych na dzień bilansowy: 10.000 zł
1. Koszty rodzajowe dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych:  Wn konto 60  Produkty gotowe i półprodukty ,
 Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów ,  Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów . 8. Przeksięgowanie na dzień bilansowy:
2. Rezerwy utworzone na przyszłe koszty (tj. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów): a) kosztów według rodzaju 750.000 zł
 Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
 Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów .  Ma konto 40  Koszty według rodzajów ,
3. Wartość produktów gotowych i produkcji w toku ustalona na koniec okresu sprawo- b) przychodów ze sprzedaży 800.000 zł
zdawczego:  Wn konto 70-0  Sprzedaż produktów ,
 Wn konto 60-1  Produkty gotowe ,  Ma konto 86  Wynik finansowy ,
 Wn konto 60-2  Produkty w toku produkcji , c) obrotów wewnętrznych 10.000 zł
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .  Wn konto 79-0  Obroty wewnętrzne ,
Konto 49 może wykazywać saldo Wn lub saldo Ma. Saldo konta 49 oznacza zmianę  Ma konto 86  Wynik finansowy ,
stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych. Przenosi się je na dzień bilansowy na d) salda konta 49 8.000 zł
wynik finansowy zapisem:  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
 Wn/Ma konto 49  Rozliczenie kosztów ,  Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
 Ma/Wn konto 86  Wynik finansowy .
Księgowania
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby
Konto 08  Środki trwałe Konto 22  Rozrachunki z tytułu VAT
Koszty, które zostały ujęte na kontach zespołu 4, lecz nie służą osiągnięciu przychodów w budowie Różne konta zespołu 1, 2, 3 należnego
5) 10.000 6a) 976.000 750.000 (3 176.000 (6b
ze sprzedaży, wykazuje się w porównawczym rachunku zysków i strat w przychodach,
w poz. A.III. jako koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.
Konto 40  Koszty według
W jednostkach produkcyjnych do takich kosztów zalicza się m.in.:
rodzajów Konto 49  Rozliczenie kosztów Konto 60  Produkty gotowe
 wartość wyrobów gotowych przekazanych w formie darowizny, 3) 750.000 750.000 (8a 1) 20.000 6.000 (4 B.O.) 20.000 20.000 (1
2) 4.000 10.000 (7 7) 10.000
 wykorzystanie wyrobów gotowych na własne potrzeby jednostki, przykładowo na
8.000 (8d 30.000 20.000
rzecz budowy środków trwałych.
24.000 24.000 S.k.) 10.000
Do ewidencji tych kosztów służy konto 79-0  Obroty wewnętrzne . Zdarzenia takie
ujmuje się zapisami:
Konto 64  Rozliczenia między-
okresowe kosztów Konto 70-0  Sprzedaż produktów Konto 79-0  Obroty wewnętrzne
1. Przekazanie wyrobów gotowych w formie darowizny:
B.O.) 4.000 4.000 (2 8b) 800.000 800.000 (6c 8c) 10.000 10.000 (5
 Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
4) 6.000
 Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
10.000 4.000
2. Przekazanie wyrobów gotowych na własne potrzeby jednostki, tj. np. na budowę
S.k.) 6.000
środka trwałego:
Konto 86  Wynik finansowy
 Wn konto 08  Środki trwałe w budowie ,
8a) 750.000 800.000 (8b
 Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
8d) 8.000 10.000 (8c
Na dzień bilansowy obroty wewnętrzne przenosi się na wynik finansowy zapisem:
758.000 810.000
 Wn konto 79-0  Obroty wewnętrzne ,
52.000 (S.k.
 Ma konto 86  Wynik finansowy .
Prezentacja wyniku na sprzedaży w rachunku zysków i strat
Przykład Z danych przedstawionych w przykładzie wynika, że jednostka osiągnęła w 2008 r.
Założenia zysk ze sprzedaży w kwocie 52.000 zł (saldo Ma konta 86). W rachunku zysków i strat
1. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym i sporządza rachunek sporządzonym według wariantu porównawczego jednostka wykaże następujące dane za
zysków i strat według wariantu porównawczego. bieżący rok obrotowy:
2. Jednostka nie prowadzi ewidencji magazynowej wyrobów.
Wiersz Wyszczególnienie Dane za rok 2008
3. Na dzień 1 stycznia 2008 r. salda kont zespołu 6 wynosiły:
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: 802.000
a) konto 60  Produkty gotowe i półprodukty 20.000 zł,
 od jednostek powiązanych -
b) konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów 4.000 zł.
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów 800.000
4. Koszty rodzajowe poniesione w 2008 r. wyniosły ogółem: 750.000 zł,
II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie  wartość dodatnia, - 8.000
w tym koszty zakwalifikowane do rozliczenia w 2009 r. 6.000 zł.
zmniejszenie  wartość ujemna)
5. Wartość wyrobów gotowych wykorzystanych do budowy środka trwałego według planowa-
III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki 10.000
nego kosztu wytworzenia wyniosła: 10.000 zł.
IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów -
6. Przychód uzyskany ze sprzedaży wyrobów (w cenach sprzedaży netto) wyniósł
w 2008 r. 800.000 zł. B. Koszty działalności operacyjnej 750.000
7. Na dzień 31 grudnia 2008 r. wartość niesprzedanych produktów gotowych  potwier-
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B) 52.000
dzona spisem z natury sporządzonym na ten dzień  wyniosła: 10.000 zł.
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 84 " 20.10.2008 r.