r r
BEZPIECZEC
STWO I HIGIENA PRACY
BEZPIECZEC
STWO I HIGIENA PRACY
I ERGONOMIA
I ERGONOMIA
Dr hab. inż. Żaneta Polkowska
Dr hab. inż. Żaneta Polkowska
Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny,
Politechnika Gdańska,
ul. G. Narutowicza 11/12,80-952 Gdańsk,
tel.[phone], faks 0/48/58/3472694,
e-mail: [e-mail]
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CERTYFIKACJA
Polska od 1 maja 2004 r. jest pełnoprawnym
członkiem Unii Europejskiej.
W ramach tworzenia podstaw wzajemnego uznawania
przepisów w Polsce i Unii Europejskiej oraz harmonizacji
przepisów polskich ze wspólnotowymi został utworzony w
Polsce system oceny zgodności na mocy ustawy z dnia 30
sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. Nr 166,
poz. 1360) i ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o zmianie
ustawy o systemie oceny zgodności oraz zmianie niektórych
ustaw (Dz.U. Nr 170, poz. 1652).
W ten sposób prawo europejskie dotyczące
zapewnienia bezpieczeństwa wyrobów zostało
przeniesione do krajowego systemu prawnego.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CERTYFIKACJA - HISTORIA
üW 1985 r. Rada przyjęła uchwaÅ‚Ä™ dotyczÄ…cÄ… nowego
podejścia do harmonizacji technicznej i normalizacji
(Dz.Urz. Nr C 136 z dnia 7 czerwca 1985 r.).
üOwo nowe podejÅ›cie oznacza ustanawiania w prawie
Unii tzw. wymagań zasadniczych zamiast
szczegółowych parametrów technicznych.
üNowe PodejÅ›cie zostaÅ‚o w 1989 r. uzupeÅ‚nione przez
tzw. Globalne Podejście do badań i certyfikacji, które
określa obowiązujące w Unii Europejskiej zasady oceny
zgodności wyrobów z przepisami i normami.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
DYREKTYWY NOWEGO
PODEJÅšCIA
üDyrektywa jest aktem prawnym Unii Europejskiej
skierowanym do państw członkowskich. Nakłada na państwa
członkowskie obowiązek wydania w określonym terminie
własnych przepisów krajowych wprowadzających w życie treść
dyrektywy.
üW przypadku dyrektyw nowego podejÅ›cia przepisy krajowe
muszą być w pełni zgodne z ich postanowieniami, wszelkie
krajowe regulacje sprzeczne z dyrektywami muszą zostać
uchwalone.
üPaÅ„stwa czÅ‚onkowskie zachowujÄ… swobodÄ™ wyboru formy, w
jakiej wprowadzajÄ… przepisy krajowe ( np. poprzez ustawÄ™,
rozporzÄ…dzenie lub inny akt prawny).
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
OCENA ZGODNOÅšCI
üZ dniem 1 maja 2004r. zaczÄ…Å‚ w Polsce obowiÄ…zywać
system oceny zgodności dostosowanej do systemu UE-
czyli wyroby podlegajÄ…ce dyrektywom nowego
podejścia mogą być wprowadzone na rynek wyłącznie
po przejściu procedury oceny zgodności ( z udziałem
lub bez udziału strony trzeciej).
üNastÄ™pnie wyroby te muszÄ… posiadać deklaracjÄ™
zgodności lub oznakowanie CE ( jeżeli dyrektywa
takie przewiduje).
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
OCENA ZGODNOÅšCI
Ocena zgodności jest podzielona na 8 modułów dotyczących
zarówno fazy produkcji, jak i fazy projektowania wyrobów.
üZakÅ‚ada siÄ™, że wyrób musi być zbadany pod kÄ…tem zgodnoÅ›ci w
obydwu fazach.
üJednostkÄ… oceniajÄ…cÄ… jest albo producent albo jednostka
notyfikowana.
üModuÅ‚y od A do H obejmujÄ… caÅ‚y wachlarz możliwoÅ›ci: od
deklaracji zgodności producenta poprzez badanie typu WE i
certyfikację wyrobu aż do certyfikacji systemu jakości.
üWyrób modułów dopuszczonych w technicznych dyrektywach
nowego podejścia zależy w zasadzie od rodzaju wyrobu i rodzaju
zagrożeń z nim związanych.
üCharakter modułów D, E i H uwzglÄ™dnia posiadanie przez
producenta certyfikowanego systemu jakości wg normy: ISO 9001.
Moduły A, G i H dotyczą zarówno fazy projektowania, jak i produkcji.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
OCENA ZGODNOÅšCI
UDZIAA
POSZCZEGÓLNYCH MODUA
ÓW W
FAZIE PROJEKTOWANIA I PRODUKCJI.
projektowanie produkcja
Moduł A
Moduł C
Moduł D
Moduł B
Producent
Moduł E
Moduł F
Moduł G
Moduł H
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
DEKLARACJA ZGODNOÅšCI
üDyrektywy nowego podejÅ›cia wymagajÄ… od
producenta wystawienia deklaracji zgodności WE, w
której zaświadcza on, że wyrób jest zgodny z
zasadniczymi wymaganiami.
üDeklaracja zgodnoÅ›ci to dokument, w którym
wytwórca lub jego upoważniony przedstawiciel
stwierdza, że wyrób jest wykonany zgodnie z
wymaganiami zasadniczymi odpowiednich dyrektyw.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
SYSTEM KONTROLI WYROBÓW
WPROWADZONYCH DO OBROTU
Kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych
wymagań prowadzą:
n1) wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej;
n2) inspektorzy pracy;
n3) Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty;
n4) organy Inspekcji Ochrony Åšrodowiska;
n5) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego;
n6) organy nadzoru budowlanego;
n7) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
n8) dyrektorzy urzędów morskich.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
NORMALIZACJA
üNormalizacja, w rozumieniu ustawy, to dziaÅ‚alność
zmierzajÄ…ca do uzyskania optymalnego, w danych
okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym
zakresie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do
powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczÄ…cych
istniejących lub mogących wystąpić problemów.
üPodstawowym dokumentem normalizacji jest norma, czyli
dokument nie będący aktem prawnym, przyjęty na zasadzie
konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę
organizacyjnÄ…, ustalajÄ…cy  do powszechnego i wielokrotnego
stosowania  zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszÄ…ce
się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i
zmierzajÄ…cy do uzyskania optymalnego stopnia
uporządkowania w określonym zakresie.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
NORMALIZACJA
Normalizacja krajowa prowadzona jest w celu:
Ø racjonalizacji produkcji i usÅ‚ug poprzez stosowanie uznanych reguÅ‚
technicznych lub rozwiązań organizacyjnych;
Ø usuwania barier technicznych w handlu i zapobieganie ich
powstawaniu;
Ø zapewnienia ochrony życia, zdrowia, Å›rodowiska i interesu
konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy;
Ø poprawy funkcjonalnoÅ›ci, kompatybilnoÅ›ci i zamiennoÅ›ci
wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności;
Ø zapewnienia jakoÅ›ci i niezawodnoÅ›ci wyrobów, procesów i usÅ‚ug;
Ø dziaÅ‚ania na rzecz uwzglÄ™dnienia interesów krajowych w
normalizacji europejskiej i międzynarodowej;
Ø uÅ‚atwienia porozumiewania siÄ™ przez okreÅ›lenie terminów,
definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
POLSKIE NORMY I INNE
DOKUMENTY NORMALIZACYJNE
üPolska Norma jest normÄ… krajowÄ…, przyjÄ™tÄ… na
drodze konsensu u zatwierdzonÄ… przez krajowÄ… jednostkÄ™
normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną  na
zasadzie wyłączności  symbolem PN.
üPolskie Normy mogÄ… być powoÅ‚ywane w przepisach
prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.
üKorzystajÄ… one z ochrony jak utwory literackie, a
autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej
jednostce normalizacyjnej.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
POLSKIE NORMY I INNE
DOKUMENTY NORMALIZACYJNE
WAŻNE:
STOSOWANIE
POLSKICH NORM
JEST DOBROWOLNE
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CERTYFIKAT I ZNAK
ZGODNOÅšCI Z POLSK
NORM

ØSystem stosowania znaku zgodnoÅ›ci z PolskÄ… NormÄ… ma na celu
promowanie wyrobów o jakości wyznaczonej poziomem
wymagań Polskich Norm.
ØWyroby speÅ‚niajÄ…ce wymagania Polskich Norm oznaczone sÄ… na
zasadzie dobrowolności znakiem zgodności z Polska Normą pod
warunkiem uzyskania certyfikatu zgodności upoważniającego
do takiego oznaczenia.
ØZnakiem zgodnoÅ›ci z PolskÄ… NormÄ… oznacza siÄ™ wyrób
spełniający wszystkie wymagania Polskiej Normy lub więcej niż
jednej Polskiej Normy.
ØJeżeli Polska Norma przewiduje podziaÅ‚ na klasy i gatunki,
znakiem zgodności z Polska Normą oznacza się wyrób
wytworzony w najwyższej klasie i gatunku.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
ZAGROŻENIA
NA STANOWISKU PRACY
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY -
PODSTAWOWA
TERMINOLOGIA
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
üBadania jakoÅ›ci powietrza na stanowiskach pracy,
służące ocenom narażeń zawodowych, obejmują szereg
definicji i pojęć, które w potocznym rozumieniu mogą być
niejednoznacznie interpretowane:
Østanowisko pracy, wedÅ‚ug normy, to miejsce wynikajÄ…ce z
organizacji pracy, w którym pracownik wykonuje czynności
zawodowe na stałe lub okresowo;
ØrozporzÄ…dzenie charakteryzuje stanowisko pracy jako
przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty
pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonują
pracÄ™;
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
ØÅ›rodowisko pracy, zgodnie z normÄ…, jest to zbiór
określonych przestrzennie lub organizacyjnie miejsc, w
których pracownicy wykonują swoje czynności
zawodowe;
ØrozporzÄ…dzenie mówi, ze przez pojÄ™cie Å›rodowisko
pracy rozumie się warunki środowiska materialnego
(określonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi i
biologicznymi), w którym odbywa się proces pracy;
Øpomieszczenie pracy  jest to pomieszczenie
przeznaczone na pobyt pracowników, pracowników
którym wykonywana jest praca.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Øpomieszczenie staÅ‚ej pracy  jest to pomieszczenie
pracy, w którym łączny czas przebywania tego samego
pracownika w ciÄ…gu jednej doby przekracza 4 godziny;
Øpomieszczenie czasowej pracy  jest to
pomieszczenie pracy, w którym łączny czas
przebywania tego samego pracownika w ciÄ…gu jednej
doby trwa od 2 do 4 godzin;
Ønarażenie zawodowe (ekspozycja zawodowa) 
złożone pojęcie ilościowo-jakościowe określające rodzaj
i stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia oraz czas
jego działania w stosunku do zmiany roboczej, jak tez
dłuższych okresów pracy;
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Ønarażenie zÅ‚ożone  narażenie zawodowe pracownika
na działanie wielu substancji szkodliwych
występujących jednocześnie w powietrzu środowiska
pracy;
Øryzyko zawodowe  jest to prawdopodobieÅ„stwo
wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z
wykonywanÄ… pracÄ…, powodujÄ…cych straty, w
szczególności wystąpienia u pracowników
niekorzystnych skutków zdrowotnych wyniku zagrożeń
zawodowych występujących w środowisku pracy;
Øzagrożenie  pojÄ™cie rozumiane jako stan Å›rodowiska
pracy, mogący spowodować wypadek lub chorobę;
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Ønormatyw higieniczny  prawnie ustanowiona Å›rednia
wartość stężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia w
powietrzu środowiska pracy, która nie powinna być
przekroczona w okresie, którego dotyczy.
Ønajwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)  najwyższe
stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w powietrzu,
ustalone jako wartość średnia ważona, którego
oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego
czasu pracy, przez cały okres jego aktywności
zawodowej, nie powinno spowodować ujemnych zmian
w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego
przyszłych pokoleń;
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Ønajwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh)
 najwyższe stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w
powietrzu, ustalone jako wartość średnia (arytmetyczna
lub ważona), które nie powinno spowodować ujemnych
zmian w stanie zdrowa pracownika oraz jego przyszłych
pokoleń, jeżeli utrzymuje się w środowisku pracy nie
dłużej niż 30 minut w czasie zmiany roboczej;
Ønajwyższe dopuszczalne stężenie progowe (NDSP) 
stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia, które ze
względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie
może być w środowisku pracy przekroczenie w żadnym
okresie dnia pracy (w żadnym momencie);
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Ønajwyższe dopuszczalne natężenie (NDN) czynnika
fizycznego  jest to natężenie, ustalone jako wartości średnie
którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego
czasu pracy, przez cały okres jego aktywności zawodowej, nie
powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia
oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;
Øwskaz
nik narażenia (ekspozycji)  jest to wskaz
nik
liczbowy charakteryzujÄ…cy ekspozycjÄ™ pracownika na
substancję szkodliwą, obliczony na podstawie wyników jej
oznaczeń w powietrzu, w celu porównania z wartością
odpowiedniego normatywu higienicznego. Postać i sposób
obliczania wskaz
nika narażenia zależą od strategii pobierania
próbek zastosowanej do oceny narażenia;
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Østrategia pobierania próbek powietrza (strategia
pomiarów)  zbiór zasad postępowania stosowanych w
ocenie narażenia zawodowego na substancje szkodliwe,
obejmujący wybór miejsca pobierania próbek z powietrza
lub wytypowanie pracowników do badań ekspozycji
indywidualnej, określenie czasu pobierania jednej próbki,
liczby próbek oraz ich rozłożenia w czasie zmiany
roboczej.
ØStrategia pomiarów jest uzależniona od charakteru
procesu technologicznego, rodzaju normatywu
higienicznego stosowanej metodyki oznaczania.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
BADANIA I POMIARY
NA STANOWISKACH PRACY
Wyróżnia się dwie strategie pomiarowe:
Øpomiary dozymetrii indywidualnej;
Øpomiary stacjonarne;
-dozymetria indywidualna  jest to metoda oceny indywidualnego
narażenia zawodowego pracownika przez pomiar stężenia
substancji szkodliwej w strefie oddychania, za pomocą próbnika
umieszczonego bezpośrednio na odzieży roboczej danego
pracownika;
-pomiar stacjonarny  pomiar stężenia substancji szkodliwej w
powietrzu w określonych punktach pomiarowych, przeprowadzony
w celu oceny narażenia zawodowego;
-Chronometraż pracy- jest to czas trwania poszczególnych
czynności zawodowych pracownika w ciągu zmiany roboczej,
różniących się narażeniem.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üCzynniki szkodliwe w zależnoÅ›ci od charakteru ich
działania na organizm człowieka w środowisku pracy
dzieli siÄ™ na cztery podstawowe grupy:
Øfizyczne;
Øchemiczne;
Øbiologiczne;
Øpsychofizyczne.
üCzynnik szkodliwy wystÄ™pujÄ…cy w procesie pracy
jest to czynnik, którego oddziaływanie na pracującego
prowadzi lub może prowadzić do schorzenia.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üDo najczęściej spotykanych czynników fizycznych
w środowisku pracy należą:
ØhaÅ‚as;
Ødrgania mechaniczne;
Ømikroklimat;
ØoÅ›wietlenie;
Øpola elektromagnetyczne;
ØpyÅ‚y przemysÅ‚owe.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üHaÅ‚asem okreÅ›la siÄ™ wszelkie uciążliwe lub
szkodliwe drgania ośrodka sprężystego, oddziałujące za
pośrednictwem powietrza na narząd słuchu i zmysły oraz
elementy organizmu.
üZe wzglÄ™du na charakter oddziaÅ‚ywania wyróżnia siÄ™:
- hałas uciążliwy- nie wywołujący trwałych skutków
zdrowotnych w organizmie człowieka;
- hałas szkodliwy- wywołujący trwale skutki zdrowotne
lub powodujący określone ryzyko ich wystąpienia.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üZe wzglÄ™du na zakres czÄ™stotliwoÅ›ci, co jest zwiÄ…zane
z odbiorem hałasu przez narząd słuchu, rozróżnia się:
ØhaÅ‚as infradz
więkowy;
ØhaÅ‚as sÅ‚yszalny;
ØhaÅ‚as ultradz
więkowy.
Hałas infradz
więkowy jest to hałas, w którego widmie występują
składowe o częstotliwościach infradz
więkowych od 2 do 16 Hz i o
częstotliwościach słyszalnych do 50 Hz.
Hałas słyszalny jest to taki hałas, w którego widmie występują
składowe o częstotliwościach słyszalnych od 16 do 16000 Hz
odbieranych przez narząd słuchu.
Hałas ultradz
więkowy jest to hałas, w którego widmie występują
składowe o częstotliwościach słyszalnych i ultradz
więkowych od 10
do 100 kHz.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üSzkodliwe oddziaÅ‚ywanie haÅ‚asu sÅ‚yszalnego na
organizm człowieka w warunkach narażenia zawodowego
dotyczy:
ØwpÅ‚ywu haÅ‚asu na narzÄ…d sÅ‚uchu, co może prowadzić
do jego uszkodzenia i w konsekwencji do choroby
zawodowej, zwanej głuchotą zawodową;
ØpozasÅ‚uchowe dziaÅ‚anie na organizm czÅ‚owieka
(ogólnoustrojowe) jako czynnika wywołującego stres.
Przykładem fizjologicznych reakcji pozasłuchowych
działania hałasu mogą być odruchy motoryczne, np.
skurcz mięśni zmieniający całą postawę ciała pod
wpływem eksplozji, który może być powodem wypadku
przy pracy.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
DRGANIA MECHANICZNE (WIBRACJA)
üWibracje jako czynnik szkodliwy, wystÄ™pujÄ…ce na
stanowiskach pracy, obejmujÄ… zjawiska fizyczne, polegajÄ…ce
na przenikaniu energii ze z
ródła drgań do organizmu
człowieka przez określoną część organizmu, będącą w
bezpośrednim kontakcie z tym z
ródłem.
üRóżnice w reakcjach organizmu, w zależnoÅ›ci od miejsca
kontaktu ze z
ródłem drgań, spowodowały wydzielenie
dwóch typów drgań, wykorzystywanych do oceny narażenia
zawodowego pracowników:
- drgania oddziałujące na organizm człowieka przez kończyny
górne (wibracja miejscowa),
- drgania o ogólnym oddziaływaniu na organizm człowieka
(wibracja ogólna).
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
MIKROKLIMAT W PRACY CZA
OWIEKA
üNa stanowiskach pracy wystÄ™puje mikroklimat
sztuczny ukształtowany przez człowieka w sposób
świadomy tak, żeby charakteryzujące go czynniki fizyczne
pod względem swych wielkości zbliżyły się lub
odpowiadały fizjologicznym wymaganiom organizmu.
üW Å›rodowisku pracy mikroklimat ksztaÅ‚tujÄ…
następujące elementy:
- temperatura powietrza;
- wilgotność;
- ruch powietrza;
- z
ródła promieniowania cieplnego.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üWyróżnia siÄ™ trzy rodzaje mikroklimatu:
ØgorÄ…cy ( powyżej strefy komfortu cieplnego),
Øzimny (poniżej strefy komfortu cieplnego),
Øumiarkowany ( strefa komfortu cieplnego).
üZgodnie ze stanem regulacji prawnych w Polsce
do czynników szkodliwych zalicza się:
Ømikroklimat gorÄ…cy,
Ømikroklimat zimny.
üMikroklimat umiarkowany zaliczyć należy do
czynników uciążliwych.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
OÅšWIETLENIE STANOWISK PRACY
üOÅ›wietlenie stanowisk pracy winno zapewniać
pracownikom poczucie komfortu świetlnego, tj. z punktu
widzenia psychofizjologii stanu, który zapewnia minimalne
zmęczenie pracownika przy optymalnym wykonywaniu
zadania wzrokowego.
üPodstawowymi i najbardziej przydatnymi wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciami
naszego widzenia sÄ…:
- ostrość widzenia,
- czułość kontrastowa.
Oba parametry rosną w miarę wzrostu natężenia oświetlenia.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üZe wzglÄ™du na sposób rozmieszczenia opraw
oświetleniowych we wnętrzu wyróżnia się trzy
podstawowe rodzaje oświetlenia:
ØoÅ›wietlenie ogólne  oÅ›wietlenie przestrzeni bez
uwzględnienia szczególnych wymagań dotyczących
oświetlenia niektórych jej części,
ØoÅ›wietlenie miejscowe  oÅ›wietlenie niektórych części
przestrzeni, np. miejsc pracy, z uwzględnieniem
szczególnych potrzeb oświetleniowych, w celu
zwiększenia natężenia oświetlenia niektórych jej części,
ØoÅ›wietlenie zÅ‚ożone  oÅ›wietlenie skÅ‚adajÄ…ce siÄ™ z
oświetlenia ogólnego i oświetlenia miejscowego.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
üW Polsce stosuje siÄ™ koncepcjÄ™ ograniczania narażeÅ„ na
działanie pól elektromagnetycznych, w której wyróżnia się
następujące podstawowe obszary w otoczeniu z
ródeł tych pól:
Øobszar bardzo silnych pól elektromagnetycznych, w
którym nie wolno przebywać pracownikom, nazywamy strefą
pól niebezpiecznych;
Øobszar ekspozycji zawodowej, w którym mogÄ… przebywać
jedynie pracownicy związani z obsługą z
ródeł po
elektromagnetycznych.
ØObszar pól ekspozycji zawodowej zostaÅ‚ podzielony w
zakresie częstotliwości większych od 100 kHz na dwie strefy:
strefę zagrożenia i strefę pośrednią.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üZarówno z
ródła pól elektromagnetycznych jak też
strefy winny być oznakowane znakami ostrzegawczymi.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üNarażenie zawodowe na dziaÅ‚anie pól
elektromagnetycznych można sklasyfikować jako:
Ønarażenie pomijalne  pracownik przebywa wyÅ‚Ä…cznie w
strefie bezpiecznej;
Ønarażenie dopuszczalne  pracownik przebywa w strefie
pośredniej;
Ønarażenie warunkowo dopuszczalne  pracownik
przebywa w strefie zagrożenia w dopuszczalnym czasie
(określonym przez upoważnione laboratorium badawcze);
Ønarażenie nadmierne  pracownik przebywa w strefie
zagrożenia przez czas dłuższy od dopuszczalnego;
Ønarażenie niebezpieczne  pracownik przebywa w strefie
niebezpiecznej.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
CZYNNIKI SZKODLIWE
ÅšRODOWISKA PRACY
üW Polsce dopuszczalne narażenie na dziaÅ‚anie
pól elektromagnetycznych określa się
oddzielenie dla trzech grup pracowników:
Øogółu pracowników zdrowych, dorosÅ‚ych;
Økobiet w ciąży;
Øpracowników mÅ‚odocianych.
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Dziękuję za uwagę !!!
Dziękuję za uwagę !!!
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
3
3
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B