Biochemia Biotechnologia Fizjologia Genetyka Medycyna Mikrobiologia Inne
Biologii komórki Biologii molekularnej Medycyny molekularnej Histologii Botaniki
Leksykon medyczny Testy
Botanika Budowa komórki Ewolucja Genetyka Medycyna Terminologia Zoologia
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ż Cała lista
Apoptoza PDB Biochemia Biotechnologia Czasopisma Książki Uczelnie Uniwersytety Zdjęcia
O nas Tu jesteś: Biologia.pl < Kurs botaniki
PRZYPUSZCZAMY, CO BYŁO POTEM
Nie jest wykluczone, że prób opanowania lądu było wiele. Wśród sylurskich skamielin znajdują się organizmy łączące w sobie cechy roślin lądowych i glonów, jednak nie mające nic wspólnego z innymi, znanymi nam roślinami lądowymi. Do niedawna wszystkie prymitywne rośliny lądowe, których szczątki znajdowano w osadach pochodzących z przełomu syluru i dewonu, zaliczano do jednej grupy psylofitów. W miarę doskonalenia technik badawczych okazało się, że są one niezwykle zróżnicowane. Wkrótce stwierdzono, że tzw. psylofity to właściwie kilka zupełnie odmiennych grup roślin, 'na siłę' połączonych w jedną. Zarzucono więc nazwę psylofity, choć można ją spotkać jeszcze w starszych podziałach systematycznych i w literaturze. Miejsce psylofitów zajęły trzy różne, lecz blisko spokrewnione ze sobą grupy roślin: ryniofity, zosterofilofity i trymerofity. Ryniofity - początek ery roślin lądowych Ryniofity to najpierwotniejsze, pionierskie rośliny lądowe. Pojawiły się na ziemi w pierwszej połowie ery paleozoicznej - w sylurze. Zapoczątkowały wszystkie linie rozwojowe prowadzące do współcześnie żyjących lądowych gatunków roślin.
Do ryniofitów należą, uważane za pierwsze, najprostsze i najbardziej prymitywne, lecz typowo lądowe rośliny - kuksonie, żyjące pod koniec syluru. Ich wzniesione nagie, zakończone pojedynczymi zarodniami, widlasto rozgałęziające się pędy miały kilkanaście centymetrów wysokości. Miały one zaczątki prymitywnych wiązek przewodzących. Najlepiej jednak znane i zbadane są ryniofity odkryte w skamieniałych dewońskich bagniskach odkopanych pod szkocką miejscowością Rhynie (stąd nazwa całej grupy).
Należą do nich rynia i hornea. Dorastały one do pół metra wysokości. Ich rozgałęziające się widlasto pędy wyrastały z płożącego się kłącza o podobnej budowie. Nie wykształciły korzeni. Ich łodygi były zakończone zarodniami - były to więc sporofity. Równie prosta była budowa wewnętrzna tych roślin; ciało ich było pokryte epidermą, pod którą znajdowała się tkanka miękiszowa pełniąca funkcje asymilacyjne. Środkiem przebiegała cienka wiązka przewodząca. W tych samych bagniskach odkryto też rośliny będące gametofitami, mające zbliżoną do rynii budowę zewnętrzną i wewnętrzną. W cyklu życiowym ryniofitów najprawdopodobniej zarówno sporotit, jak i gametofit były pokoleniami równoznacznymi.
Ewolucja roślin lądowych przebiegała bardzo szybko. W ciągu 40 mln lat (to się nazywa szybko...) z ryniofitów utworzyły się wszystkie linie rozwojowe współczesnych roślin lądowych. Dały one początek z jednej strony grupom roślin o dominującym gametoficie - mszakom i glewikom, zaś z drugiej roślinom, u których w cyklu życiowym dominuje sporofit, zaś gametofit uległ niejednokrotnie znacznej redukcji i całkowitemu uzależnieniu od pokolenia bezpłciowego. Ta gałąź rozwojowa doprowadziła do powstania współczesnych widłakowych, skrzypów, paproci i roślin nasiennych. Same ryniofity wymarły pod koniec dewonu, 370 mln lat temu.
Zosterofilofity - praprzodkowie współczesnych widłaków
Wywodzące się z ryniofitów zosterofilofity dały początek linii rozwojowej prowadzącej do współczesnych widłakowych.Zosterofilofity pojawiły się na Ziemi na początku dewonu. Ich przodkami były ryniofity. Odróżniały się znacznie od pozostałych grup roślin. Ich nerkowate zarodnie osadzone na trzoneczkach zebrane były na końcach bezlistnych pędów. Zosterofilofity były niewielkimi roślinami tworzącymi gęste darnie. Ich gametofity i sporofity odgrywały w cyklu życiowym taką samą rolę. Zosterofilofity stanowią ogniwo łączące ryniofity z widłakami. Trymerofity są pniem drzewa rodowego obecnych skrzypów, paproci i roślin nasiennych
Wywodzące się z ryniofitów trymerofity zapoczątkowały linię rozwojową skrzypów, paproci i pranagozalążkowych - bezpośrednich przodków roślin nagonasiennych. Szczątki trymerofitów znamy z osadów dewońskich. Były bezlistnymi roślinami, pochodzącymi bezpośrednio od ryniofitów. U prymitywnych trymerofitów łodygi rozgałęziały się widlasto. Zwykle jednak jedno z rozgałęzień rosło wolniej, było mniejsze i 'spychane' na bok przez drugie, rosnące mocniej i szybciej. W ten sposób doszło do wykształcenia wyraźnej osi głównej. Tak ukształtowana roślina była mechanicznie silniejsza i odporniejsza na złamania od widlasto rozgałęzionych ryniofitów i części zosterofilofitów. Zarodnie wykształcone na końcach słabiej rosnących gałązek nie hamowały wzrostu pędu głównego.
Trymerofity mogły stać się gigantami ówczesnej flory - dorastały do l m wysokości. Gałązki boczne stawały się coraz krótsze, zachodziły na siebie, aż w końcu skupiały się w pęczki. Jednocześnie następowała ich specjalizacja. U następców trymerofitów na końcach jednych z nich wykształcały się zarodnie - były to liście zarodnionośne, czyli sporofile. Inne odgałęzienia zbliżały się do siebie i zrastały, przybierając postać szerokich liści asymilacyjnych.
Trymerofity zapoczątkowały dwa szeregi rozwojowe roślin lądowych: skrzypów i paproci oraz pranagozalążkowych, które dały początek przeważającej części żyjących współcześnie roślin lądowych.
Poprzedni | Następny
CZWARTEK13 września 2001
Sponsor serwisu:
Jak szukać?
Znajdź
Zobacz także:
Leksykon medyczny
Kurs histologii
Wiedza i Życie
Świat Nauki
dlaczego.pl
gimnazjum.pl
liceum.pl
mapaPolski.pl
pilot.pl
Serwis nominowany do 'Złotej witryny' konkursu Webfestival 2001.