ŻYWIENIE W OTYAOŚCI MAODZIECCZEJ CZYM JEST OTYAOŚĆ? óTo zespół chorobowy o złożonej etiologii. óTo stan nadmiernego gromadzenia tłuszczów w organizmie. óO otyłości u mężczyzn mówimy, gdy tłuszcze stanowią powyżej 25% masy ich ciała, a u kobiet powyżej 30% masy ciała. óOtyłość może, ale nie musi być przyczyną nadwagi (kulturyści). PRZYCZYNY OTYAOŚCI: óJako następstwo dodatniego bilansu energetycznego, który może być spowodowany nadmierną podażą nośników energetycznych, zmniejszonym wydatkiem energetycznym lub współdziałaniem obu czynników, óDziałanie czynników pochodzenia podwzgórzowego uszkodzenie, zapalenie, nowotwory jąder brzuszno- przyśrodkowych podwzgórza, óOtyłość z endokrynopatii- hiperkortyzolizm, hiperinsulinizm, niedoczynność tarczycy,przytarczyc, niedobór estrogenów lub androgenów, PRZYCZYNY OTYAOŚCI: óDziałanie czynników genetycznych- jeżeli oboje rodzice są otyli, to prawdopodobieństwo wystąpienia otyłości u ich dzieci wynosi 80%, gdy jedno z rodziców jest otyłe to prawdopodobieństwo to spada do 40%, Zespoły przebiegające z otyłością to np: vZespół Bardeta- Biedla, vZespół Alstrma, vZespół Cohena, NIEZALEŻNIE OD CZYNNIKA ETIOLOGICZNEGO, OTYAOŚĆ MOŻE BYĆ POWODOWANA PRZEZ: óNadmierne odkładanie się triglicerydów (nadmierny pobór pokarmów, wzmożona lipogeneza de novo, zwiększona aktywność lipazy lipoproteinowej), óZmniejszoną mobilizację lipidów z tkanki tłuszczowej (niedobór hormonów lipolitycznych, defekt lipolizy w obrębie adipocytów), óZmniejszone zużytkowanie lipidów (brak aktywności fizycznej, starzenie się, upośledzone utlenianie kwasów tłuszczowych, upośledzona termogeneza). KLASYFIKACJA OTYAOŚCI: ó Podział patogenetyczny: otyłość egzogenna (nadmierny pobór pokarmów) i endogenna (otyłość metaboliczna), ó Podział ze względu na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej: otyłość biodrowa i brzuszna, ó Podział na podstawie badania liczby i wielkości adipocytów: otyłość hipertroficzna, hiperplastyczna, mieszana. OTYAOŚĆ JEST PRZYCZYN: óZwiększenia stężenia cholesterolu w frakcji VLDL, a zmniejszenia go we frakcji HDL, óZwiększenia nietolerancji węglowodanów (DM II), óZaburzeń endokrynnych (u M zmniejsza się poziom testosteronu, a u K poziom testosteronu i androstendionu rośnie, czynność glikokortykosteroidowa nadnerczy rośnie, wydzielenie hormonu wzrostu zostaje upośledzony). W KONSEKWENCJI OTYAOŚĆ SPRZYJA POWSTAWANIU: ó Nadciśnienia, miażdżycy (głównie naczyń wieńcowych), żylaków, zmian zakrzepowych naczyń (udary mózgowe, zawał mięśnia sercowego), ó Zaburzeń wentylacji płuc- tzw. zespół Pickwicka (otyłość, senność, sinica, przeciążenie prawego serca, hipoksja, kwasica oddechowa) oraz bezdech występujący w czasie snu, ó Dyskinezy dróg żółciowych, kamicy żółciowej, marskości wątroby, zapaleniu trzustki, ó Komicy dróg moczowych, zapaleniu nerek, ó Zmian ortopedycznych- zwyrodnienia stawów, szpotawe i koślawe kolana, ó Zmian skórnych (grzybica, wypryski), ó Zmian osobowościowych- nerwice i psychonerwice OTYAOŚĆ U DZIECI: óW praktyce lekarskiej dominuje otyłość prosta (98%), uwarunkowana zwykle środowiskowo, przez utrwalone od wczesnego dzieciństwa błędy żywieniowe (nadmierna podaż kalorii, przy obniżonej aktywności fizycznej, nagradzanie i pocieszanie dziecka słodyczami), óOtyłość prosta występuje u około 5-8% populacji dzieci i młodzieży szkolnej ( dane z 2002r.) óU dzieci rzadko występuje otyłość podwzgórzowa, genetyczno-hormonalna, polekowa. CZY SPOSÓB PROWADZENIA DIET NIEMOWLCEJ PREDYSPONUJE DO OTYAOŚCI? óDawniej uważano, że tak, dziś wiadomo,że komórki tłuszczowe mają zdolność do magazynowania tłuszczu w każdym wieku, choć największy jest on w okresie niemowlęctwa, co związane jest z fizjologicznym wzrostem komórek. I tak dzieci przeciętnie odżywione mogą zwiększyć liczbę adipocytów w wieku pózniejszym, jeśli potrzeba magazynowania tłuszczu przekroczy liczbę aktualnych komórek tłuszczowych. W OKRESIE NOWORODKOWYM 1/3 ENERGII UZYSKIWANEJ Z POŻYWIENIA JEST WYKORZYSTYWANA NA ROZROST TKANEK. OKOAO 6 MIESICA ŻYCIA 25% MASY CIAAA STANOWI TAUSZCZ. Z CHWIL OGRANICZENIA ILOŚCI MLEKA I ZWIKSZENIA AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ U WIKSZOŚCI DZIECI TKANKA TAUSZCZOWA ZANIKA. DLATEGO TEŻ, DLA OKRESU WCZESNEGO DZIECICSTWA CHARAKTERYSTYCZNE JEST WYSZCZUPLENIE SYLWETKI CIAAA, JUŻ OKOAO 1 ROKU ŻYCIA. SYSTEMATYCZNE ODKAADANIE TKANKI TAUSZCZOWEJ BEZ WYSZCZUPLANIA OKOAO 6 ROKU ŻYCIA ZAGRAŻA OTYAOŚCI W WIEKU DOJRZAAYM. OTYAOŚĆ W OKRESIE NIEMOWLCYM NIE DETERMINUJE OTYAOŚCI W WIEKU DOJRZAAYM! NAWYKI ŻYWIENIOWE PREDYSPONUJCE DO POWSTANIA OTYAOŚCI: óPreferowanie potraw wysokokalorycznych, zwłaszcza tłustych i (lub) brak dyscypliny w jedzeniu, óNieregularne spożywanie posiłków, częste przekąszanie głównie- słodyczy, batonów, chrupek, chipsów, zaburza prawidłową regulację łaknienia, óW DIECIE DZIECKA MUSZ DOMINOWAĆ OWOCE, WARZYWA, DRÓB, RYBY, CHUDE MISO I PRODUKTY BIAAKOWE. ISTOTNE ZNACZENIE W PREDYSPOZYCJI DO PÓyNIEJSZEJ OTYAOŚCI MOŻE MIEĆ PRZEJŚCIE Z KARMIENIA NATURALNEGO NA SZTUCZNE (ZE WZGLDU NA WYTWORZENIE NIEPRAWIDAOWYCH NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH): óSposób odstawiania do piersi: Opóznianie wprowadzania potraw stałych, wymagających żucia, Przedłużanie karmienia butelką (opóznione dojrzewanie dietetyczne), Błędy w organizowaniu posiłków i przekąsek. óBłędy postawy (psychologiczne podejście do żywienia): Stosowanie pokarmów jako smoczka lub nagrody, Akceptacja umiejętności niemowlęcych (manipulacja lub zabawa pokarmem), Tolerowanie kaprysów żywieniowych, óRodzaj diety po odstawieniu od piersi: Popieranie szczególnego upodobania do słodyczy, Nieurozmaicanie potraw, niechęć do owoców i warzyw, zachęcanie do potraw smażonych. Znaczna część standaryzowanych mieszanek dziecięcych zawiera 2,2 g białka na 100 kcal. Stosowanie mieszanki wysokobiałkowej jako głównego posiłku dostarcza 3,5 g/kg białka dziennie, a żywienie pełnym mlekiem 5,6 g/kg/dzień! Przekarmianie białkiem jest ryzykowne ze względu na rozwój otyłości i niepotrzebne obciążanie nerek sodem. ZASADY LECZENIA: óTylko w nielicznych przypadkach istnieje możliwość przyczynowego leczenia otyłości, óIstotą otyłości jest dążenie organizmu do rozwoju większych ilości tkanki tłuszczowej, nawet gdy osoba otyła zmniejszy swoją masę ciała (jest to uwarunkowane zwiększoną liczbą adipocytów lub zmianami metabolicznymi). PRZECIWDZIAAANIE PROLIFERACJI ADIPOCYTÓW MOŻLIWE JEST TYLKO W OKRESIE DZIECICSTWA PRZEZ UNIKANIE PRZEKARMIANIA DZIECI. ZASADY LECZENIA: ó Z lekarskiego punktu widzenia każda otyłość wymaga leczenia. Względnymi przeciwwskazaniami do leczenia są- ostre stany zapalne bakteryjne i wirusowe, przewlekła niewydolność nerek, zaburzenia psychiczne (depresje), ó Leczenie farmakologiczne, czy chirurgiczne jest niewskazane w leczeniu otyłości u dzieci, ó U dzieci otyłość leczymy przede wszystkim przez zwiększenie aktywności fizycznej!, a także po określeniu dziennego bilansu energetycznego, możemy wprowadzić leczenie dietetyczne (pamiętając, aby zapewnić dziecku odpowiednią dla niego ilość witamin, składników mineralnych i odżywczych). ODCHUDZAJCY SI DOROŚLI OGRANICZAJ SPOŻYCIE WGLOWODANÓW ORAZ TAUSZCZÓW. W PRZYPADKU DZIECKA NIE JEST TO PROSTE. TAUSZCZE S POTRZEBNE DO ROZWOJU MÓZGU I UKAADU NERWOWEGO, WIC MALUCH NADAL POWINIEN JE JEŚĆ (MOŻE JEDNAK OCZYWIŚCIE OBYĆ SI BEZ TAUSTYCH MIS CZY KREMÓWEK). W DIECIE DZIECKA MUSZ SI RÓWNIEŻ ZNALEyĆ WGLOWODANY ZAOŻONE, ZAWARTE NP. W KASZACH, PIECZYWIE. JAK WIC DIET ZASTOSOWAĆ U GRUBASKA? PRZEDE WSZYSTKIM NIE WOLNO POZWALAĆ MU NA PODJADANIE MIDZY POSIAKAMI. NIE WOLNO PODAWAĆ CHIPSÓW, FRYTEK, HAMBURGERÓW, HOT DOGÓW, SAODYCZY. JEŚLI MALEC CHCE ZJEŚĆ COŚ SAODKIEGO, NIECH TO BDZIE DOMOWE, NIEZBYT SAODKIE CIASTO LUB OWOCOWA SAAATKA. OGRANICZAJC SOKI BO S KALORYCZNE. NALEŻY TEŻ PRZEKONAĆ MALCA DO CHUDEGO MISA, OWOCÓW I WARZYW.