REGULAMIN ORGANIZACJI WYCIECZEK ORAZ IMPREZ SPORTOWO 
REKREACYJNYCH W GIMNAZJUM NR 27 im. Ossolineum we Wrocławiu
ż 1
1. Działalność w zakresie krajoznawstwa i turystyki może być organizowana w ramach zajęć
lekcyjnych i pozalekcyjnych.
2. Działalność ta obejmuje następujące formy: (zał. nr 3)
Øð wycieczki przedmiotowe  inicjowane przez nauczycieli w celu uzupeÅ‚nienia obowiÄ…zujÄ…cego
programu nauczania, w ramach danych zajęć edukacyjnych,
Øð wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udziaÅ‚ nie wymaga od uczestników przygotowania
kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych,
Øð imprezy krajoznawczo-turystyczne i turystyki kwalifikowanej  rajdy,
Øð imprezy sportowo-rekreacyjne
ż 2
1. Organizacja i program wycieczki powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań
i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania
i umiejętności specjalistycznych. Obowiązkiem organizatora jest sprawdzenie stanu zdrowia
i umiejętności uczniów wymaganych podczas wycieczki.
ż 3
Każdy nauczyciel pracujący w szkole może być organizatorem i kierownikiem wycieczki szkolnej
o profilu krajoznawczym (rozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 8 listopada 2001 r.)
ż 4
1. Zasady organizacji imprez turystyczno-krajoznawczych. (zał.1)
ProblematykÄ™ organizacji imprez turystycznych rozpatruje siÄ™ w trzech etapach:
Etap I. Przygotowanie wycieczki
I.1. Określenie celów i zadań wycieczki  planowanie.
I.2. Wybór środowiska, terenu, trasy.
I.3. Wybór obiektów bazy noclegowej, żywieniowej i transportu oraz ich rezerwacja.
I.4. Organizacja i przygotowanie kadry. (zał. nr 8)
I.5. Przygotowanie dokumentacji wycieczki
a. karta wycieczki (zał. nr 9)
b. program wycieczki
c. regulamin wycieczki
d. preliminarz wycieczki
e. lista uczestników
f. wykaz imienny kadry
g. dokument potwierdzający ubezpieczenie uczestników
h. pisma potwierdzające rezerwację usług (noclegi, wyżywienie, transport)
i. zgoda dyrektora szkoły
j. zgoda rodziców lub opiekunów prawnych dziecka na udział w imprezie
(zał. nr 10), (nie dotyczy to wycieczek przedmiotowych odbywających się
w ramach lekcji)
k. zgoda  oświadczenie rodziców o braku przeciwwskazań zdrowotnych
do udziału w wycieczce
l. w przypadku wyjazdów zagranicznych dyrektor winien zgłosić właściwym organom
organizację wyjazdu zagranicznego i w karcie wycieczki uzyskać adnotację: organu
prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kuratorium oświaty)
m. w przypadku uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających
w Państwach Członkowskich dokumentacja wycieczki zagranicznej powinna zawierać
również Listę Podróżujących dla Wycieczek w Unii Europejskiej, która stanowi
załącznik do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 22 września 2005 r. (Dz. U. 188 poz.1582)
1
o. potwierdzenie ubezpieczenia uczestników (od następstw nieszczęśliwych wypadków
i kosztów leczenia za granicą) tzn. wskazywać nazwę firmy ubezpieczającej i numer
polisy (lub kserokopiÄ™ polisy).
I.6. Przygotowanie środków finansowania imprezy.
I.7. Przygotowanie niezbędnego sprzętu i urządzeń.
I.8. Organizator wycieczki poza Wrocław musi uzyskać zgodę dyrektora szkoły na kontynuację
działań organizacyjnych co najmniej na 4 tygodnie przed planowanym terminem wycieczki.
I.9. Organizator wycieczki kilkudniowej i jednodniowej poza Wrocław oraz organizator imprezy
o charakterze sportowo - rekreacyjnym poza terenem Wrocławia, zobowiązany
jest do przedstawienia pełnej dokumentacji wycieczki najpóz
niej
na tydzień przed planowanym wyjazdem.
I.10. Organizator wycieczki krajoznawczo-turystycznej, dydaktycznej, kulturowej oraz
organizator imprezy o charakterze sportowo-rekreacyjnym, na terenie miasta Wrocławia,
zobowiązany jest do przedstawienia pełnej dokumentacji co najmniej
na trzy dni przed planowanym wyjściem.
Etap II. Realizacja wycieczki
II.1. Wycieczka zaczyna się od momentu zbiórki na terenie szkoły. Zbiórka powinna nastąpić
co najmniej 30 minut przed planowanÄ… godzinÄ… wyjazdu (w przypadku wycieczki na terenie
miasta co najmniej 15 minut przed planowaną godziną wyjścia).
II.2. Dyrektor w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) może wyrazić zgodę
na zmianę miejsca rozpoczęcia i zakończenia wycieczki.
Etap III. Zakończenie i rozliczenie wycieczki
III.1. Do zadań nauczyciela  organizatora należy podsumowanie imprezy. Organizator
zobowiązany jest do odprowadzenia uczniów po zakończeniu wycieczki na teren szkoły.
III.2. W przypadku samodzielnego powrotu dziecka do domu rodzice (prawni opiekunowie)
zobowiązani są do dostarczenia kierownikowi wycieczki (przed jej rozpoczęciem) pisemnej
zgody na samodzielny powrót po wycieczce i przejęciu odpowiedzialności.
III.3. W przypadku, gdy uczniowie po wycieczce wracają do szkoły na zajęcia,
a przybycie do szkoły nastąpi w trakcie trwania godziny lekcyjnej, nauczyciel  opiekun
uczniów podczas wycieczki zobowiązany jest do sprawowania nadzoru
nad uczniami do czasu zakończenia tej godziny.
ż 5
1. Zapisy Regulaminu Wycieczek sÄ… zgodne z zapisami w Statucie Gimnazjum
2. W sprawach nieuregulowanych Regulaminem Wycieczek Gimnazjum Nr 27
im. Ossolineum stosuje siÄ™ odpowiednie przepisy prawa.
2
POSTANOWIENIA KOC
COWE
1. Zgody na przeprowadzenie wycieczki udziela dyrektor szkoły lub upoważniona przez niego osoba.
2. Jeżeli wycieczka ma odbyć się podczas planowanej lekcji danego przedmiotu, należy zgłosić zamiar
wyjścia poza teren szkoły i odnotować wyjście na wycieczkę w dzienniku lekcyjnym.
3. Uczniowie, którzy nie uczestniczą w wycieczce powinni mieć zajęcia lekcyjne z inną klasą, imienny
wykaz uczniów oraz przydział do klasy przygotowuje wychowawca
w porozumieniu z dyrektorem szkoły
4. Jeżeli nie zostaną spełnione wszystkie wymogi organizacyjne dotyczące wycieczki, dyrektor szkoły
lub upoważniona przez niego osoba może nie udzielić zgody
na przeprowadzenie wycieczki.
5. Wszystkie pisma wysłane w sprawie wycieczki powinny być podpisane przez kierownika wycieczki
i zatwierdzone przez dyrektora szkoły.
6. Sprawy nieuregulowane niniejszymi przepisami i zasadami rozstrzyga
się na podstawie Statutu Szkoły oraz innych przepisów wyższego rzędu.
7. W razie wypadku uczestników wycieczki stosuje się odpowiednie przepisy.
ż 6
Załącznikami do regulaminu są :
1. załącznik nr 1 - zasady organizacji imprez turystyczno-krajoznawczych
2. załącznik nr 2 - podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas wycieczek
3. załącznik nr 3 - formy krajoznawstwa i turystyki
4. załącznik nr 4 - wycieczki w góry
5 załącznik nr 5 - wycieczki piesze
6. załącznik nr 6 - wycieczki rowerowe
7. załącznik nr 7 - wycieczki autokarowe
8. załącznik nr 8 - wzór oświadczenia dla osób pełniących funkcje opiekuna
na wycieczce
9. załącznik nr 9 - karta wycieczki
10. załącznik nr 10- zgoda rodziców
11. załącznik nr 11 - karta wycieczki na wyjazdy do Unii Europejskiej
ż 7
Zbiór przepisów prawnych dotyczących organizacji turystyki dzieci i młodzieży szkolnej
1. Ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Tekst jednolity Dz. U. z 2001 r.
Nr 81, poz. 889 z póz
n. zmianami) (zał. nr 10).
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia
warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących
się i uprawiających sporty wodne (zał. nr 11).
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 września 2001 r. w sprawie szczegółowych
zasad i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej (zał. nr 12).
4. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji,
stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej
oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania (zał. nr 13).
5. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych ( Tekst jednolity, Dz.U.
z 2004r. Nr 223. poz.2268 z póz
n. zmianami) (zał. nr 14).
6. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (zał. nr 15).
3
7. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r.
w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły
i placówki krajoznawstwa i turystyki (zał. nr 16).
8. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
i placówkach (zał. nr 17).
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997r. w sprawie warunków, jakie
muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego
organizowania i nadzorowania (zał. nr 18).
10. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.  Prawo o ruchu drogowym (zał. nr 19).
11. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 sierpnia 1992 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych
(zał. nr 20).
Piśmiennictwo:
1. Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży Wydawnictwo ATH A
ódz
1999 r.
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia
warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących
siÄ™ i uprawiajÄ…cych sporty wodne.
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 września 2001 r. w sprawie szczegółowych
zasad i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej.
4. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji,
stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej
oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania.
5. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
6. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie
warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży
szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania.
7. RozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 sierpnia 1992 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych.
8. Toczek-Werner S. (2005)Podstawy rekreacji i turystyki AWF Wrocław.
9. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.  Prawo o ruchu drogowym .
10. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
11. Zielińska S., Zieliński L. (2003) Bezpieczeństwo życia i zdrowia dzieci i młodzieży
w  Poradnik dla działaczy stowarzyszeń kultury fizycznej Krajowa Federacja Sportu
dla Wszystkich Warszawa.
12. Zieliński L. (2001) Bezpieczeństwo zdrowia i życia uczestników imprez sportowych, turystycznych
i rekreacyjnych. Krajowa Federacja Sportu dla Wszystkich Warszawa.
4
Załącznik nr 1
Zasady organizacji imprez turystyki krajoznawczej
ETAP I. PRZYGOTOWANIE WYCIECZKI
Etap przygotowawczy jest pierwszym etapem prac organizacyjnych zwiÄ…zanych z realizacjÄ… imprezy, jakÄ… jest
wycieczka. W rozbiciu na punkty można tu wymienić następujący zakres czynności przygotowawczych:
1. Określenie celów i zadań wycieczki - planowanie.
2. Wybór środowiska, terenu, trasy.
3. Wybór obiektów bazy noclegowej, żywieniowej i transportu oraz ich rezerwacja.
4. Organizacja i przygotowanie kadry.
5. Przygotowanie dokumentacji wycieczki.
6. Przygotowanie niezbędnego sprzętu i urządzeń.
7. Przygotowanie osób funkcyjnych i sekcji.
Ad.1. Określenie celów i zadań wycieczki - planowanie
Planowanie jest to szkic, zarys, układ tego, co zamierza się zrealizować. Ustalenie koncepcji wycieczki powinno
się zacząć od uświadomienia sobie potrzeb i możliwości uczestników, funkcji i celów działalności krajoznawczo
- turystycznej oraz własnych możliwości.
Podstawowym celem działalności turystyczno-krajoznawczej szkół i innych placówek oświatowo-
wychowawczych jest wszechstronne kształtowanie rozwoju osobowości dzieci i młodzieży oraz ich
psychofizyczny rozwój.
Przy formułowaniu celów należy uwzględniać podstawowe funkcje turystyki:
- funkcjÄ™ wychowawczÄ…,
- funkcję kształcącą,
- funkcjÄ™ wypoczynkowÄ…,
- funkcjÄ™ zdrowotnÄ…,
- funkcjÄ™ rozrywkowÄ….
Nie oznacza to, że każda z tych funkcji powinna być zrealizowana podczas jednego wyjazdu.
Niemniej, planując cele wycieczki, warto mieć na uwadze wszechstronny rozwój młodzieży
i szeroki zakres możliwości, jakie stwarzają różnego rodzaju wyjazdy turystyczne. Szczegółowe instrukcje
dotyczące celów szkolnego ruchu turystyczno-krajoznawczego znajdują się
w odpowiednich przepisach. Według rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 8 listopada 2001 r. działalność w zakresie krajoznawstwa i turystyki służyć powinna
w szczególności:
a) poznawaniu kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury i historii,
b) poszerzaniu wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego
i kulturalnego,
c) wspomaganiu rodziny i szkoły w procesie wychowania,
d) upowszechnianiu wśród dzieci i młodzieży zasad ochrony środowiska
naturalnego oraz umiejętności korzystania z zasobów przyrody,
e) podnoszeniu kondycji zdrowotnej oraz sprawności fizycznej,
f) poprawianiu stanu zdrowia dzieci i młodzieży, szczególnie pochodzących
z terenów zagrożonych ekologicznie,
g) upowszechnianiu form aktywnego wypoczynku,
h) przeciwdziałaniu patologii społecznej.
Krajoznawstwo w turystyce dzieci i młodzieży powinien cechować ścisły związek
z kulturą regionu, w którym one wyrastają, powinno ono wychowywać do kultury przez kontakty z jej dobrami
materialnymi i duchowymi. Młodzi turyści mają wyjątkową okazję spotkania z zabytkami, dziełami sztuki,
z miejscami pamięci narodowej, instytucjami kulturalnymi i przejawami życia kulturalnego.
Warto, by turystyka kształtowała rozwój emocjonalny i rozbudzała wrażliwość estetyczną.
Przykładowym celem krajoznawczym wycieczki może być poznanie zabytków architektury danej
miejscowości, udział w koncertach, przedstawieniach, imprezach kulturalnych.
5
Celem z zakresu wychowania zdrowotnego jest hartowanie organizmu, poprawa kondycji fizycznej,
regeneracja sił fizycznych i psychicznych, rozwój sprawności i wydolności itp.
Wycieczki powinny również wyczulić młodzież na sprawy poszanowania przyrody i środowiska, wdrażać
do zagadnień czynnej ich ochrony, uczyć opieki nad środowiskiem, pomnikami przyrody, uwrażliwiać
na naturalne piękno.
Ad.2 Wybór środowiska, terenu i trasy
Po wstępnych ustaleniach programowych organizator wyjazdu musi wziąć pod uwagę długość czasu, który ma
do dyspozycji, porę roku i miejsce wyjazdu oraz przewidywane warunki pogodowe. Od tego, czy ma to być
wycieczka l-, 2- czy 3-dniowa zależeć będzie długość planowanej trasy.
Należy w tym zakresie dokonać wyboru rozsądnego, uwzględniając m.in. funkcję wypoczynkową, jaką powinna
spełniać turystyka. Nie można planować wyjazdu do miejscowości oddalonej o 500 kilometrów,
jeśli do dyspozycji ma się tylko jeden lub dwa dni.
Organizatorów obowiązują także zalecenia metodyczne dotyczące stopniowania trudności, które powinny
uwzględniać możliwości fizyczne i psychiczne uczestników imprez Planując trasę, trzeba zwracać uwagę
na obciążenie uczestników wysiłkiem, także wtedy, kiedy dotyczy to przejazdów autokarowych czy kolejowych.
Znaczne zmęczenie i znużenie może mieć niekorzystny wpływ
na samopoczucie i koncentrację uwagi uczestników, a od tego bezpośrednio zależy nie tylko ich percepcja,
ale również zdrowie i bezpieczeństwo. Jako normy należy przyjąć tu zalecenia metodyczne dotyczące
ogólnych zasad planowania długości tras i czasu na ich pokonanie.
Powszechnie przy planowaniu norm długości tras zaleca się regułę, która wskazuje, że w zależności
od możliwości uczestników na pokonanie dziennego etapu powinno się przewidzieć od 3 do 6 godzin
(tzw. czystej wędrówki - bez przerw i postojów). Zróżnicowanie zależy od wielu czynników, takich jak wiek,
stopień przygotowania psychofizycznego, kolejny dzień wędrówki itp. Dla przykładu: przy założeniu, że autokar
jedzie ze średnią prędkością 60 km/godz., można wyliczyć te normy
w kilometrach i będzie to odpowiednio od 180 do 360 km dziennie. Jeśli planowanie dotyczy wędrówek
pieszych, to w dogodnych warunkach, idąc z grupą średnio 4 km/godzinę, można w ciągu dnia pokonać
od 12 do 24 kilometrów. W planie czasowym należy zwrócić dodatkowo uwagę na konieczne przerwy, dobór
właściwych miejsc parkowania i postoju.
W wyborze merytorycznym trasy należy uwzględnić atrakcyjność i znaczenie poznawcze proponowanych
walorów, tak by w edukacji młodzieży nie zabrakło wiedzy na temat tych miejsc
w Polsce, których wartość ma znaczenie szczególne. Pomocą będą tu materiały dydaktyczno-krajoznawcze
omawiające najważniejsze centra krajoznawcze Polski. W pozycji Geografia turystyki Polski
(Lijewski i in. 2002) autorzy szczegółowo opisują najcenniejsze walory turystyczne naszego kraju, w tym
główne - najważniejsze miejscowości o znaczeniu międzynarodowym i najwyższym znaczeniu krajowym.
Ad.3 Wybór obiektów bazy noclegowej, żywieniowej i środków transportu oraz ich
rezerwacja
Realizacja tego punktu jest konsekwencją wcześniejszych ustaleń. Po podjęciu decyzji o długości wyjazdu
i liczbie noclegów, przyjęciu programu, który zamierza się realizować, można określić,
ile posiłków trzeba zaplanować, przewidzieć możliwości i potrzeby transportu.
Wybór obiektu noclegowego w sposób istotny wpływa na komfort wypoczynku uczestników
i w związku z tym nie powinien to być wybór losowy. Po dokonaniu ustaleń dotyczących terenu
oraz uwzględnieniu możliwości finansowych przedsięwzięcia należy dokonać możliwie najlepszego wyboru
bazy, analizując następujące czynniki:
a) liczbę, wiek, płeć i stan zdrowia uczestników,
b) położenie oraz rozkład izb i obiektów,
c) warunki sanitarne budynków,
d) możliwości organizowania zaplanowanych zajęć (rekreacja, zajęcia świetlicowe)
w przyległym terenie i w obiektach,
e) bezpieczeństwo uczestników,
f) dogodne połączenia komunikacyjne,
g) inne elementy bazy turystycznej towarzyszÄ…cej,
h) cenÄ™ noclegu.
6
Istotną sprawą jest sprawdzenie, czy obiekt noclegowy spełnia odpowiednie normy i czy może być
wykorzystywany do organizacji wycieczek szkolnych. Zaleca się, aby przy tego rodzaju imprezach korzystać
z szeroko dostępnej oferty schronisk młodzieżowych PTSM. Jest to baza przystępna cenowo, o coraz
lepszym standardzie, wyspecjalizowana w tego typu usługach.
Problemem do rozwiązania jest również kwestia wyżywienia uczestników. Kierownik wycieczki
bezwzględnie odpowiada za wyżywienie powierzonych jego opiece dzieci. Niedopuszczalne jest
pozostawienie problemu podstawowych posiłków w gestii samej młodzieży. Sposób zapewnienia posiłków będzie
uzależniony m.in. od długości wyjazdu. Nawet jeśli jest to wyjazd kilkugodzinny
i nie planuje się zasadniczo zbiorowego wyżywienia, należy ująć w programie i zorganizować niezbędną
przerwę, tak by umożliwić uczestnikom spożycie zabranego z domu suchego prowiantu. Powinno to mieć
miejsce w warunkach zapewniajÄ…cych odpowiedniÄ… higienÄ™
(np. umycie rąk, toaleta), z możliwością dokupienia napojów czy drobnych przekąsek. Jako zasadę należy
przyjąć zalecenie, że żywienie uczestników wycieczki szkolnej powinno być zbiorowe, nadzorowane
i kontrolowane przez kierownika imprezy. Młodzież powinna otrzymać przynajmniej jeden ciepły posiłek
dziennie. W zapewnieniu wyżywienia można skorzystać z dwóch możliwości: albo wybrać ogólnie dostępną
ofertę gastronomiczną, albo - uwzględniając warunki obiektu noclegowego i rozkład czasowy programu -
zdecydować się na formę znacznie bardziej integrującą grupę - na przygotowywanie wspólnego posiłku
we własnym zakresie. W sieci schronisk PTSM każdy obiekt ma na wyposażeniu kuchnię oraz podstawowe
naczynia i sztućce. Wybierając bazę noclegową lub żywieniową, należy pamiętać o wcześniejszym zamówieniu
tych usług oraz o potrzebie posiadania przed imprezą i w czasie jej trwania pisemnych potwierdzeń
dokonanych rezerwacji.
Ad.4. Organizacja i przygotowanie kadry
Po ustaleniach dotyczących liczby uczestników, kierunku wyjazdu i rodzaju transportu, trzeba zapewnić
młodzieży niezbędną opiekę kadrową. Liczbowe i jakościowe wymagania personalne precyzyjnie podają
przepisy (rozporzÄ…dzenie ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
8 listopada 2001 r., załącznik nr 16). Za realizację każdej wycieczki turystycznej odpowiada kierownik
wycieczki. Do jego obowiązków należy nadzór nad całością prac związanych
z przygotowaniem, realizacją i rozliczeniem wycieczki. Jednocześnie kierownik wycieczki pełni funkcję opiekuna
powierzonych mu dzieci. Kto może być kierownikiem oraz jaki jest zakres jego obowiązków, mówi ww. akt
prawny. W określonych tymi samymi przepisami sytuacjach do pomocy kierownikowi mogą zostać powołani
opiekunowie. Opiekunem sprawującym opiekę nad uczniami biorącymi udział
w wycieczce może być osoba spełniająca te same kryteria, co kandydat do funkcji kierownika,
a dodatkowo za zgodą dyrektora inna pełnoletnia osoba. Ta adnotacja pozwala, aby funkcję opiekuna pełnił
na wycieczce na przykład rodzic któregoś dziecka, nawet jeśli jest to osoba bez odpowiednich, formalnych
kwalifikacji.
Do podstawowych obowiązków opiekuna wycieczki należy:
a) współdziałanie z kierownikiem w pełnej realizacji programu i harmonogramu wycieczki,
b) dopilnowanie, aby wszyscy uczestnicy przestrzegali regulaminu, ze szczególnym
uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, od chwili rozpoczęcia do zakończenia wycieczki,
c) nadzór nad wykonaniem przez uczestników przydzielonych im zadań,
d) wykonanie innych zadań związanych z realizacją wycieczki, zleconych przez kierownika
wycieczki.
Na imprezach turystyki popularnej - wycieczkach turystyczno-krajoznawczych - dla zapewnienia niezbędnej
opieki nad młodzieżą udającą się poza miejscowość, w której mieści się szkoła, opiekę powinna
sprawować minimum jedna osoba dla grupy 15 uczniów. Jeśli nie przekracza się granic miejscowości,
w której mieści się szkoła, i nie korzysta ze środków transportu, trasa nie wiedzie przez miejsca
o szczególnym natężeniu ruchu drogowego, na jednego opiekuna (kierownika) może przypadać grupa do 30
uczniów.
Opiekunem musi być osoba odpowiedzialna, mająca dobry kontakt z młodzieżą oraz rozumiejąca jej potrzeby.
Każda osoba pełniąca funkcję opiekuna na wycieczce szkolnej lub innym wyjez
dzie z młodzieżą powinna złożyć
pisemne oświadczenie i deklarację o przejęciu odpowiedzialności
za zdrowie i bezpieczeństwo dzieci zgodnie z obowiązującym wzorem. (zał. nr 3)
7
Kierownicy i opiekunowie muszą posiadać umiejętność udzielania pierwszej pomocy.
Troska o bezpieczeństwo uczestników wycieczki lub dowolnej imprezy turystyczno  krajoznawczej jest
jednym z podstawowych obowiązków kadry wychowawczo-opiekuńczej.
Kadrę obowiązuje pełna znajomość przepisów, zachowanie pełnych warunków bezpieczeństwa
dla uczestników oraz ścisłe ich przestrzeganie i egzekwowanie.
Kierownik i opiekunowie wycieczki lub imprezy są zobowiązani możliwie jak najprędzej zapewnić fachową
pomoc lekarskÄ… w przypadku zaistnienia wypadku lub choroby uczestnika wycieczki lub imprezy poprzez
wezwanie lekarza.
Ad.5 Przygotowanie dokumentacji
Przygotowanie dokumentacji imprezy należy do obowiązków kierownika. (Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r ż12, załącznik nr 16)
Na niezbędną dokumentację każdej szkolnej imprezy turystycznej składają się:
a) karta wycieczki załącznik nr 9
b) program wycieczki,
c) regulamin wycieczki,
d) preliminarz wycieczki,
e) lista uczestników,
f) wykaz imienny kadry,
g) dokument potwierdzający ubezpieczenie uczestników,
h) pisma potwierdzające rezerwację usług (noclegi, wyżywienie, transport) oraz ewentualne potwierdzenie
przesłanych zaliczek,
i) zgoda - upoważnienie do prowadzenia imprezy, wydane przez osobę przełożoną,
j) zgoda rodziców lub opiekunów prawnych dziecka na udział w imprezie (nie dotyczy to wycieczek
przedmiotowych odbywajÄ…cych siÄ™ w ramach lekcji),
k) zgoda - oświadczenie rodziców o braku przeciwwskazań zdrowotnych do udziału
w wycieczce
l) w przypadku wyjazdów zagranicznych dyrektor winien zgłosić właściwym organom organizację
wyjazdu zagranicznego i w karcie wycieczki uzyskać adnotację: organu prowadzącego szkołę i organu
sprawującego nadzór pedagogiczny (Kuratorium Oświaty)
- dokumentacja przygotowana w 3 egzemplarzach (oryginał kompletu dokumentów wraca
do szkoÅ‚y, kopia zostaje w Kuratorium OÅ›wiaty i Wydziale Edukacji) ðzÅ‚ożona najpóz
niej
na 5 dni przed terminem wycieczki (dokumenty przyniesione dzień przed wyjazdem
nie będą rejestrowane), w sytuacji składania tylko kopii dokumentów, dotyczących ubezpieczenia
wycieczki, wymagane jest potwierdzenie kopii przez szkołę za zgodność z oryginałem
m) w przypadku uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających
w Państwach Członkowskich dokumentacja wycieczki zagranicznej powinna zawierać również Listę
Podróżujących dla Wycieczek w Unii Europejskiej, która stanowi załącznik
do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września 2005 r. (Dz. U. 188
poz.1582) zał. Nr 11 oraz potwierdzenie ubezpieczenia uczestników (od następstw nieszczęśliwych
wypadków i kosztów leczenia za granicą) tzn. wskazywać nazwę firmy ubezpieczającej i numer polisy
(lub kserokopiÄ™ polisy).
ad a. Karta wycieczki (zał. 9)
Karta wycieczki jest dokumentem przygotowywanym przez kierownika wycieczki na powszechnie
obowiÄ…zujÄ…cym formularzu. Zawiera cel i zadania programowe wycieczki oraz inne podstawowe dane
o organizatorze i uczestnikach imprezy. Ważną częścią karty wycieczki jest harmonogram, w którym
należy opisać poszczególne punkty realizacji imprezy. Dane zawarte w karcie sygnuje podpisem kierownik
wycieczki, dyrektor szkoły oraz w wypadku imprez zagranicznych odpowiedni organ prowadzący i sprawujący
nadzór pedagogiczny.
ad. b. Program wycieczki
Niezależnie od dokładnego wypełnienia karty wycieczki organizator imprezy powinien przygotować osobny
dokument, którym jest program wycieczki. Karta jest szablonowym drukiem - dokumentem urzędowym
wymaganym w instytucjach podległych Ministerstwu Edukacji Narodowej.
Natomiast program jako dokumentacja imprezy jest stosowany powszechnie i spełnia także inne ważne funkcje.
8
Przede wszystkim program powinien być częścią pracy organizacyjnej uczestników imprezy
- szczególnie imprezy realizowanej w szkole. Uczniowie przez czynny udział w tworzeniu programu wycieczki
identyfikują się z jego treściami, przejmują odpowiedzialność za jego realizację, uczą się praktycznie
przygotowywać tego rodzaju imprezy. Poza tym program wykorzystywany może być również w reklamie,
jako informacja dla rodziców dzieci wyjeżdżających, stanowić podstawę do pozyskiwania jakichkolwiek
środków finansowych z urzędów, władz samorządowych bądz
od innych sponsorów. Jest on także z
ródłem
informacji dla osób zatwierdzających organizację danej imprezy.
Strukturę programu opisuje się najczęściej w formie wypunktowanych pozycji zawierających:
1. Nazwę imprezy - powinna to być informacja mówiąca o rodzaju imprezy i miejscu wyjazdu.
Może również zawierać elementy symboliczne mające oddawać atmosferę lub tradycję danej imprezy, np.
 Pożegnanie jesieni w górach",  Wycieczka krajoznawczo-turystyczna do Krakowa",  XII Rajd Karkonoski".
2. Dane - nazwę organizatora imprezy - w tym punkcie należy podać, kto - jaka organizacja,
jaki zespół przygotowuje daną imprezę. Może to być samorząd szkoły lub klasy, klub turystyczny
lub inna organizacja.
3. Cel i zadania imprezy - znaczenie i zasady formułowania tego punktu omówiono wyżej.
4. Termin wyjazdu - należy podać dokładną datę oraz godziny wyjazdu i powrotu, przy czym organizator
powinien uwzglÄ™dniać normalny tryb życia uczestników, a wiÄ™c zbiórka o godzinie 8°°, zakoÅ„czenie
do godziny umożliwiającej dalszy indywidualny powrót uczestników wyjazdu
do domów, tak by uczniowie mogli na przykład przygotować się do zajęć na następny dzień.
5. Warunki uczestnictwa - nie wolno tego punktu pomijać, nawet gdy sprawa wydaje się oczywista,
jak w wypadku gdy impreza dotyczy na przykład całego zespołu klasowego. Należy wtedy zapisać,
że  uczestnikami wycieczki są uczniowie klasy II b".
6. Opis trasy z podziałem na etapy - w opracowaniu trasy powinien być podany region, w którym będzie
ona przebiegała, oraz rozplanowanie dziennych odcinków trasy.
Wskazane jest, aby do krótkiego opisu dołączyć także graficzne przedstawienie przebiegu trasy
w postaci szkicu czy mapki. Należy również określić sposoby pokonywania trasy. Program minutowy
powinien zawierać szczegóły dotyczące imprezy (podobnie jak harmonogram w karcie wycieczki),
począwszy od godziny i miejsca zbiórki, na zakończeniu wycieczki kończąc.
W tym zestawieniu trzeba uwzględnić wszelkie zaplanowane punkty programu na każdy dzień
wycieczki z podaniem czasu i miejsca ich realizacji. Organizator zastrzega sobie prawo do ewentualnej
zmiany programu ( uzależnionej od warunków pogodowych, zmęczenia uczestników itp.)
Organizator, przygotowując program dnia wycieczki, musi brać pod uwagę potrzeby uczestników, w tym
zdrowotno-higieniczne i bezpieczeństwa, a więc kierować się następującymi zasadami:
- młodzieży należy zapewnić niezbędny czas snu (8 godzin),
- program powinien przewidywać niezbędny czas na zabiegi sanitarne i inne osobiste potrzeby,
- planując przejazdy, zwiedzanie oraz rozrywkę i rekreację, powinno się uwzględniać właściwe
proporcje czasowe,
- program musi się cechować zmiennością treści, środowiska i intensywności (np. zwiedzanie obiektów
zamkniętych - rekreacja w środowisku otwartym, zajęcia wymagające dużej aktywności fizycznej -
wypoczynek bierny),
- program nie powinien zawierać określeń typu  czas wolny", co nie wyklucza zasady,
że powinniśmy zapewnić uczestnikom pewien poziom kontrolowanej swobody, możliwość
indywidualnego wypoczynku, zakupu pamiątek czy indywidualnego zwiedzania określonych miejsc
i obiektów,
- program powinien uwzględniać zainteresowania uczestników, ale musi także wychowywać,
przekazywać nowe treści oraz kształtować nowe nawyki i postawy.
Czas poszczególnych działań określa się z dokładnością do 30 minut. Oprócz godziny powinno się podawać
także miejsce realizacji, np.: 14°° - obiad, restauracja  Turystyczna", Opole,
ul. Zamkowa l. 1430-1630 - czas na indywidualny wypoczynek w miejscu zakwaterowania. Program powinien
zawierać również warianty zastępcze związane choćby ze zmianą pogody.
7. Wyposażenie uczestników - zawsze trzeba brać pod uwagę to, że nie wszyscy uczestnicy
to wytrawni turyści; którzy wiedzą, jak należy się ubrać i co ze sobą zabrać na wyjazd. Dlatego ten punkt
warto szczegółowo omówić i dodatkowo opisać w programie, Trzeba również pamiętać, że obowiązkiem
kierownika imprezy jest posiadanie apteczki pierwszej pomocy
oraz udzielenie takiej pomocy w razie wypadku.
9
8. Koszty uczestnictwa - po dokonaniu wyliczeń, na podstawie opracowanego preliminarza kosztów
wycieczki należy zapewnić odpowiednie wpływy do budżetu imprezy. Częścią tych wpływów są z reguły
opłaty uczestników, które można wymienić w tym punkcie programu.
9. Zgłoszenia - tu należy podać, gdzie i do kiedy przyjmowane są zapisy oraz czy przy zapisie jest pobierana
wspomniana opłata.
ad. c. Regulamin wycieczki
W odróżnieniu od imprez sportowych i sportowo-rekreacyjnych, podczas których m.in regulamin zawodów
jest często używany zamiennie z określeniem program zawodów (imprezy),
w środowisku turystycznym regulaminem nazywa się wyłącznie dokument zawierający zbiór praw,
obowiązków, zakazów, nakazów oraz przewidziane regulaminowo nagrody i kary, dotyczące uczestników
imprezy. Jest to dokument dyscyplinujący, będący jednocześnie narzędziem wychowawczym
wykorzystującym świadomość samodyscypliny i odpowiedzialność uczestników. Należy pamiętać
o obowiązku zapoznania uczestników z regulaminem. Obowiązek ten spoczywa na organizatorze
imprezy.
Potwierdzeniem faktu znajomości i przyjęcia postanowień regulaminowych jest podpis uczestnika,
ale zasada ta dotyczyć może tylko starszej młodzieży. Jeśli treść regulaminu chce się przekazać grupie
bardzo licznej lub dziecięcej, podpis uczestników może zastąpić udokumentowane wpisem do programu
zajęć odczytanie regulaminu, na przykład podczas zbiórki czy apelu uczestników. Sprawa regulaminu
może mieć istotne znaczenie w postępowaniu wyjaśniającym ewentualny wypadek z udziałem
uczestnika, o co podczas wycieczek w warunkach zwiększonej swobody i pobudzenia emocjonalnego
nie jest trudno.
ad. d. Preliminarz
Jest to dokument powszechnie występujący we wszelkiego typu przedsięwzięciach, których realizacja
pociąga za sobą jakiekolwiek koszty. Przede wszystkim powinno się dokonać zestawienia przewidywanych
kosztów związanych z realizacją wycieczki.
Preliminarz zatwierdza kierownik imprezy, jego przełożony lub osoba upoważniona, na przykład
księgowy. Jest to zestawienie kosztów dla całej grupy wycieczkowej.
Wyliczenia kosztów uczestnictwa dla jednej osoby dokonuje się, dzieląc pełne koszty przez liczbę
uczestników, ale po odjęciu wcześniej sum, które można uzyskać od Rady Rodziców, czy innych sponsorów.
ad. e. Lista uczestników
Lista uczestników zawiera imię i nazwisko, adres zamieszkania, numery telefonów do rodziców.
ad. f. Wykaz imienny kadry
ad. g. Ubezpieczenie
Przepisy dotyczące szkolnego ruchu turystycznego podają:  Młodzież szkolna winna być objęta
obowiązkowym ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, tzw. ubezpieczeniem
szkolnym (rozporzÄ…dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 listopada 2001 r.). Obejmuje ono okres
całego roku oraz zajęcia odbywające się także poza szkołą. Obowiązek dodatkowego ubezpieczenia
dotyczy wycieczek zagranicznych i obejmuje także koszty leczenia.
W sytuacji jednak, kiedy monopol instytucji państwowych w systemie ubezpieczeń ustępuje miejsca
systemowi wolnorynkowemu, warto by organizator dokładnie zapoznał się z zakresem świadczeń
ubezpieczeniowych polisy wykupionej przez szkołę. Najlepiej za niewielką dodatkową opłatą ubezpieczyć
uczestników na podstawie listy osób na okres danego wyjazdu.
Kto, kogo ubezpiecza i dlaczego?
Zgodnie z ż2 ust. l punkt 3 rozporządzenia MEN z 12 września 2001 w sprawie szczegółowych zasad
i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji mchowej (Dz.U Nr 101 póz. 1095
z 2001r) oraz ż15 rozporządzenia MENiS z 8 listopada 2001 w sprawie warunków
i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa
i turystyki (Dz.U. Nr 135 póz. 1516 z 2001r), każdy organizator ma obowiązek dokonania
10
ubezpieczenia imprezy, formy zajęciowej od następstw nieszczęśliwych wypadków,
odpowiedzialności cywilnej. Jeżeli jest to impreza poza granicami kraju to dodatkowo kosztów
leczenia.
Zanim dokonamy transakcji zakupu w biurze podróży lub u innego organizatora, należy sprawdzić
czy prowadzona działalność jest legalna, posiada stosowne ubezpieczenie
i stosowną gwarancję. Rozporządzenie Ministra Finansów z 24 listopada 1999 roku ustala minimalne
sumy ubezpieczenia i gwarancji, które wynoszą dla imprezy turystycznej 20 euro, jeżeli impreza
odbywać się będzie na terenie kraju oraz 200 euro dla imprezy za granicą. Należy również
przy zawieraniu umowy sprawdzić ubezpieczenia w zakresie kosztów leczenia, jak również następstw
nieszczęśliwych wypadków.
W przypadku braku chęci ujawnienia kosztów ubezpieczenia należy rezygnować z oferty
i organizatora.
W przypadku ubezpieczeń dzieci w szkołach zapisy w polisie jednoznacznie wskazują,
że ubezpieczenie dotyczy następstw nieszczęśliwych wypadków w wyniku zdarzeń mających miejsce
na terenie szkoły i obiektów szkolnych oraz w ramach zajęć programowych szkolnych.
Z reguły wartość ubezpieczeniowa jest bardzo niska. Odszkodowanie i wysokość jego wypłaty z reguły
nie pokrywają kosztów leczenia, rehabilitacji i nie stanowi zadośćuczynienia.
Wypłaty są najczęściej symboliczne.
Uwaga: Chociaż nie ma obowiązkowego ubezpieczenia dla rowerzystów z zakresu NNW i OC.
to w przypadku organizacji wycieczki rowerowej, zorganizowanego obozu wędrownego
na rowerach, sama impreza i każdy z jej uczestników powinni posiadać ubezpieczenie NNW i OC
ad. i. Zgoda dyrektora szkoły
Powinno to być zaświadczenie o uprawnieniu danych osób do prowadzenia wycieczki z podanym terminem
i miejscem jej realizacji oraz danymi kierownika i opiekunów.
ad. j. Zgoda rodziców (prawnych opiekunów)
Od wszystkich niepełnoletnich uczestników wyjazdu turystycznego, imprezy sportowo
- turystycznej jest wymagana pisemna zgoda rodziców lub prawnych opiekunów dziecka,
z oświadczeniem o braku przeciwwskazań zdrowotnych do udziału w wycieczce (po konsultacji
z lekarzem rodzice - prawni opiekunowie pisemnie oświadczają, że stan zdrowia dziecka pozwala na udział
w wycieczce, imprezie rekreacyjno  sportowej). Rodzice dziecka zażywającego leki muszą przekazać
je opiekunowi wraz z pisemną informacją, jak należy je podawać.
Najlepiej, jeśli dokumenty te przygotuje się według jednolitego wzoru, w którym będzie zawarta krótka informacja
o terminie i miejscu wyjazdu (zbiórki), sposobie wyżywienia i warunkach zakwaterowania oraz o kosztach
imprezy. Należy także przy okazji pisemnie poinformować rodziców o planowanej godzinie i miejscu
zakończenia wycieczki.
Ad.6. Przygotowanie niezbędnego sprzętu i urządzeń
Chodzi tu przede wszystkim o sprzęt grupowy, za który bezpośrednio odpowiada organizator imprezy. Niemniej
do obowiązków kierownika należy również sprawdzenie sprzętu indywidualnego dopuszczonego do używania
podczas wyjazdu (np. stan techniczny rowerów, nart).
Przygotowując sprzęt grupowy, powinno się uwzględnić przewidziany w programie sprzęt rekreacyjny,
sportowy, turystyczny, krajoznawczy oraz obowiÄ…zkowo apteczkÄ™ pierwszej pomocy. Dobrym zwyczajem
jest także programowo realizowana dokumentacja fotograficzna działalności turystycznej, warto w związku z tym
zaopatrzyć się w aparat i materiały fotograficzne.
Ad.7. Przygotowanie osób funkcyjnych i sekcji
Wycieczka jest doskonałą okazją do wdrażania młodzieży do pełnienia ważnych funkcji na rzecz grupy
i środowiska. Jednym ze sposobów realizacji tych zamierzeń wychowawczych jest podział między
uczestników wycieczki konkretnych zadań do realizacji na etapach przygotowania, przeprowadzenia
11
i zakończenia imprezy. Ciąg koniecznych czynności związanych z organizacją imprez turystycznych
wyznacza niejako zakres zadań do wykonania, które możemy powierzyć młodzieży. Stopień samodzielności
jest oczywiście uwarunkowany wcześniejszym przygotowaniem i stopniem złożoności problemów, młodzież
nie może ponosić również pełnej odpowiedzialności za realizację wielu działań. Forma uaktywniania przez
podział funkcji jest jednak szczególnie niezbędna przy systematycznej działalności turystyczno-krajoznawczej,
na przykład działalności kół turystycznych. Młodzież może realizować zadania typowo organizacyjne,
przygotowywać niezbędny sprzęt, opracowywać materiały informacyjne i krajoznawcze, prowadzić
dokumentację fotograficzną czy informacyjną itp. w małych, zintegrowanych grupach turystycznych możliwe
jest również pełnienie przez młodzież funkcji przewodnika.
ETAP II. REALIZACJA WYCIECZKI
Treści tego etapu można potraktować również w kontekście zasad obsługi imprez turystyczno
-krajoznawczych.
Nie zawsze szkoła - a właściwie nauczyciel - decyduje się samodzielnie przygotować wycieczkę turystyczną,
zwłaszcza jej część logistyczną. Korzystając w tym wypadku z pomocy wyspecjalizowanych biur turystycznych
nie można czuć się zwolnionym z odpowiedzialności za dobór treści programowych imprezy, ich poziom
realizacji czy w szczególności z odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo pozostających pod opieką
wychowawców uczestników.
Wycieczka zaczyna się od momentu zbiórki, która powinna nastąpić około 30 minut przed planowaną
godziną wyjazdu i być zorganizowana najlepiej na terenie szkoły, do której uczęszcza młodzież.
Jeżeli planujemy wyjazd z wykorzystaniem publicznych środków transportu (PKP, PKS), na miejsce zbiórki
na dworcu należy wybrać punkt dobrze wszystkim znany i nie kolidujący
z ruchem innych podróżnych.
Miejsca w środkach transportu uczestnicy powinni zajmować tak, aby przy drzwiach zawsze siedziały
osoby dorosłe. W wagonach kolejowych dotyczy to skrajnych przedziałów,
z jednoczesnym zastrzeżeniem, że przez cały czas podróży na korytarzu powinien dyżurować jeden
z opiekunów.
Postoje autokaru najlepiej planować na parkingach i w miejscach do tego wyznaczonych,
tak, aby wykluczyć konieczność przechodzenia przez jezdnię. Przed każdym postojem należy podać
planowany czas przerwy, a przed odjazdem zawsze sprawdzić stan grupy.
Po przyjez
dzie na miejsce noclegu kierownik i gospodarz obiektu powinni przydzielić wszystkim miejsca
noclegu, uwzględniając przy tym upodobania i przyjaz
nie uczestników. Najlepiej, aby uniknąć zamieszania,
wcześniej zapoznać się z rozkładem pokoi i podzielić je jeszcze przed przyjazdem
na miejsce. Trzeba pamiętać, że w obiektach turystycznych zawsze obowiązują miejscowe regulaminy.
Zwiedzanie jest najczęściej głównym punktem programu wycieczki turystyczno-krajoznawczej.
Należy jednak pamiętać o tym, że zwiedzanie także może być męczące i nużące, a wycieczki
to okazja do wypoczynku w kontakcie z przyrodą, możliwość zaprezentowania młodzieży walorów
kulturowych (kina, teatry, opera) i rozrywkowych (aquaparki, parki rozrywki).
W pracy krajoznawczej, na przykład w ramach koła turystycznego, przy wyjez
dzie niezbyt licznej grupy,
warto wdrażać młodzież do samodzielnego opracowywania zagadnień krajoznawczych i pełnienia funkcji
przewodnika. Można z powodzeniem powierzyć młodzieży zadanie samodzielnego przygotowania
i omówienia przed grupą podczas wycieczki historii Krakowa, opisu poszczególnych obiektów itp.
Jeśli natomiast wycieczka ma charakter imprezy komercyjnej, a za takie uważa się wycieczki organizowane
przez biura podróży, w wielu miejscowościach i obiektach organizatorów obowiązuje wynajęcie
przewodnika.
Organizację zwiedzania trzeba tak zaplanować, aby rozpocząć od rzeczy ogólnych, kompleksowych, kolejno
koncentrując się na wybranych obiektach i ich szczegółach. Czas zwiedzania warto przeplatać chwilami
indywidualnych zakupów pamiątek i wypoczynku w atmosferze zwiedzanego miejsca.
Tempo zwiedzania powinno przebiegać sprawnie, należy je jednak dostosować do osób poruszających się
najwolniej. Po posiłkach powinna mieć miejsce przerwa na indywidualny wypoczynek.
Zgodnie z zasadą nadzorowanej swobody kierownik grupy powinien w każdej chwili znać miejsce pobytu
wszystkich swoich podopiecznych i odwrotnie - wszyscy uczestnicy o każdej porze dnia
i nocy powinni wiedzieć, gdzie znajduje się ich opiekun, gdzie mogą zgłaszać ewentualne potrzeby, uwagi
czy wypadek. Ważna jest tu także znajomość przez uczestników kolejnych punktów programu imprezy,
12
by w razie zagubienia możliwe było rozsądne działanie. Kierownik wycieczki powinien stale dbać o poziom
świadczeń, które otrzymują jego podopieczni, zapewnić im maksymalne bezpieczeństwo, miłą atmosferę
i wysokÄ… kulturÄ™ realizowanego programu.
ETAP III.
ZAKOC
CZENIE I ROZLICZENIE WYCIECZKI
Do zadań organizatora należy podsumowanie imprezy. Powinno się ono odbyć jeszcze przed formalnym
zakończeniem wycieczki, w gronie uczestników.
Zakończenie, podobnie jak zbiórkę, należy zorganizować w miejscu wszystkim znanym,
w czasie tak zaplanowanym, żeby uczestnicy mogli bez problemów dotrzeć do swoich domów.
Wszystkie informacje o realizacji imprezy trzeba zawrzeć w pisemnym sprawozdaniu przekazywanym
przez kierownika wycieczki dyrektorowi lub innej upoważnionej osobie.
Do sprawozdania należy dołączyć rozliczenie środków finansowych, pobranego sprzętu
i materiałów. Termin rozliczenia finansowego zwyczajowo ustala się na siedem dni od zakończenia imprezy.
Poza merytorycznym rozliczeniem imprezy, na tym etapie jej ciągłej realizacji, warto również zadbać
o dydaktyczne i wychowawcze elementy pracy krajoznawczo-turystycznej.
Jest to doskonała okazja do pisania wypracowań związanych z tematem wyjazdu, wspólnego redagowania
kroniki, gazetki ściennej czy reportażu. Retrospekcjom z wyjazdu mogą być poświęcone również prace
plastyczne młodzieży.
Załącznik nr 2
Podstawowe zasady bezpieczeństwa
PRZEWOZY - WYCIECZKI
Przy organizacji wycieczek, aby spełnić warunek całkowitego bezpieczeństwa i należycie
sprawowanej opieki liczebność grupy jest uwarunkowana:
- wiekiem uczestników,
- czasem trwania,
- ukształtowaniem terenu i środowiskiem (góry, morze, las, jeziora, miasto, droga itp.),
- środkiem transportu (autokar, pociąg, rower, autobus komunikacji miejskiej, sprzęt
turystyczny pływający),
- rodzajem prowadzonych zajęć i zadaniami do spełnienia przez grupę i uczestników
w terenie (zwiedzanie, spływ, obóz wędrowny, festyn, olimpiada, wyjście do teatru...),
- warunkami pogodowymi.
Należy zapoznać uczestników z zagrożeniami i niebezpieczeństwami na drodze,
w czasie podróży i postoju, w nowym dla dzieci środowisku (droga wiejska, droga kręta
w górach, droga bez pobocza, ulica w dużym mieście z dużą liczbą pojazdów,
ze światłami i hałasem). Należy także przekazać dzieciom instrukcje zachowania się
w razie zagrożenia.
Podstawowe zachowania, które ratują życie to:
- uskok na pobocze, do rowu w razie niebezpieczeństwa,
- bezwzględne zatrzymanie się na skraju jezdni (drogi) przed wejściem na nią,
- uwaga i skupienie, słuchanie i patrzenie co dzieje się na drodze (nie myślenie
o innych sprawach),
- osobiste sprawdzanie i kontrolowanie sytuacji na drodze, czy nie ma zagrożenia
(nigdy nie naśladować bezmyślnych zachowań innych osób, nawet dorosłych często przechodzących
na czerwonych światłach!),
- noszenie elementów odblaskowych.
Podstawy prawne
13
- Regulaminy przewozowe PKP, PKS, MPK i innych przewoz
ników
- Ustawa Prawo o ruchu drogowym
- Statut szkoły - program bezpieczeństwa życia i zdrowia dzieci uczestniczących
w zajęciach i nauczycieli oraz regulaminy wewnętrzne korzystania z sal i laboratoriów, użytkowania
sprzętu i urządzeń (atesty bezpieczeństwa)
Rozporządzenia - MEN z 21 stycznia 1997 r., Rady Ministrów z 6 maja 1997 r.,
MENiS z 8 listopada 2001 r. i 31 grudnia 2002 r.
Załącznik nr 3
Formy krajoznawstwa i turystyki
Krajoznawstwo  ruch społeczny oparty na różnych formach turystyki, dążący do poznawania kraju
ojczystego, gromadzenia wszelkich o nim wiadomości i popularyzowania ich, a jednocześnie działający
na rzecz utrwalania i pomnażania zasobów przyrody i kultury.
Imprezą turystyczno  krajoznawczą określa się rodzaj aktywności, której atrybutem jest przede wszystkim
zwiedzanie, uczestnictwo w imprezach kulturalnych, gromadzenie nowych informacji lub inne formy
krajoznawstwa realizowane poza stałym miejscem zamieszkania, najczęściej
w formie wycieczki.
Imprezą sportowo  rekreacyjną określa się wszelkie formy aktywności fizycznej, które poprzez
uczestnictwo doraz
ne lub zorganizowane, stawiajÄ… sobie za cel wypracowanie lub poprawÄ™ kondycji
fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na wszelkich
poziomach.
Wycieczki zagraniczne  mają na celu: zapoznanie się z zasobami przyrody, kultury, obyczajów innych
narodów, doskonalenie języka obcego, nawiązanie przyjaz
ni z rówieśnikami innych krajów.
Załącznik nr 4
Bezpieczeństwo w górach
Motto:
" Jesteś małą cząsteczką przyrody, a nie panem i bądz
pokorny wobec niej"
Wybierając się w góry na wycieczkę (nawet na bardzo krótką), należy sprawdzić u dyżurnego
ratownika GOPR lub TOPR prognozÄ™ pogody na ten czas i dla tego terenu. ZÅ‚a pogoda
dyskwalifikuje wyjście w góry. Należy ciągle obserwować zmiany aury na szlaku. Nagłe pojawienie
się chmur, wiatru i ochłodzenie, to sygnały zmiany pogody.
Podczas burzy w górach należy jak najszybciej zejść w dół, unikać potoków, stawów i jezior oraz
samotnych drzew i konstrukcji metalowych. Aby uniknąć porażenia piorunem należy usiąść z dala
od skał z podkulonymi pod brodą nogami, okryć się i przeczekać burzę.
Należy zawrócić kiedy :
- któryś z uczestników zasłabł tak, że nie ma siły iść dalej,
- któryś z uczestników uległ wypadkowi,
- droga-szlak staje siÄ™ za trudny lub za stromy,
W trudnych sytuacjach należy schronić się i wezwać pomoc.
Wzywanie pomocy:
przez telefon - 112 lub komórkowy 603100100. Pamiętaj, że w czasie burzy nie należy używać
telefonu komórkowego, natomiast posiadany musisz odrzucić od siebie, gdyż stajesz się idealnym
przewodnikiem dla wyładowań atmosferycznych W przypadku braku telefonu lub zasięgu bardzo
14
głośno krzyczymy  NA POMOC" sześć razy na minutę. Następna minuta ciszy i ponawiamy wołanie.
Okres zimy w górach stwarza nowe uwarunkowania pobytu i zachowań.
Organizacja wycieczki w góry lub obozu sportowego w górach wymaga specjalnego potraktowania.
Polega ono na:
- dokładnym opracowaniu planów przemarszu w oparciu o aktualne mapy i informacje,
- bezwzględnym poruszaniu się tylko i wyłącznie wyznaczonymi szlakami,
- każde wyjście musi być uzgodnione z placówką GOPR lub TOPR; obowiązkowo należy pozostawić
informację o godzinie wyjścia i powrotu, ilości osób w grupie i trasie przemarszu; taką samą informację
należy pozostawić w swojej bazie,
- należy opracować i przećwiczyć plan ratowania życia i zdrowia, i bezpiecznych zachowań na szlaku,
- ustalony system łączności z GOPR lub TOPR, z lekarzem i swoją bazą,
- nie wolno dopuścić do tego, aby uczestnicy zbaczali z trasy lub oddalali się od grupy,
- grupę musi prowadzić przewodnik posiadający ważną licencję i legitymować się I lub II klasą
przewodnika górskiego,
- trasa, stopień trudności i długości, musi być dopasowana stosownie do możliwości kondycyjnych
i umiejętności najsłabszej osoby w grupie; należy pamiętać, że po przyjez
dzie w góry organizm musi
się zaaklimatyzować,
- każdy sprzęt, nawet markowy musi być sprawdzony przed każdorazowym wyjściem,
- ubranie powinno być bawełniane, wełniane lub flanelowe, kurtki odporne na przemakanie
i wiatrochronne; obuwie typowe turystyczne o grubej, rzez
bionej podeszwie oraz cholewce,
chroniącej kostki; niedozwolone jest wyjście w góry w obuwiu treningowym oraz trampkach,
tenisówkach, czółenkach, szpilkach, klapkach, sandałach itp.
Jeżeli wyjście jest w wysokie partie gór powyżej 1000 m n.p.m. to grupę musi prowadzić przewodnik
wysokogórski, który legitymuje się ważnymi uprawnieniami UIAGM/IVBV oraz ważną licencją TPN.
Grupa, którą prowadzi przewodnik może liczyć do 10 osób. Jeżeli grupa ma zamiar przekroczyć
wysokość 1000 m npm, to jej liczebność nie może przekraczać 7 osób.
Instruktor Polskiego Związku Alpinizmu jest uprawniony do prowadzenia szkoleń taternickich i w czasie szkolenia
w wysokich partiach gór może nadzorować l osobę. Tytuł instruktora nie daje uprawnień do wykonywania
zawodu przewodnika górskiego.
W czasie wędrówki grupy, na szlaku opiekę sprawuje opiekun i grupa liczebnie nie może przekraczać
10 osób.
Dyrektorzy szkół i kierownicy placówek edukacyjno-wychowawczych mają obowiązek akceptować dokumenty
organizacyjne i plany wycieczek w góry, przygotowane zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i aktualnie
obowiÄ…zujÄ…cymi przepisami.
Uwaga: akcje ratownicze wykonywane przez polskich ratowników, a także akcje poszukiwania ciał
zaginionych w górach odbywają się na koszt państwa. Natomiast na terenie Słowacji i Czech oraz innych
krajów europejskich akcje tego typu są płatne i odbywają się na koszt osób zawinionych.
Opiekunem grupy wyjeżdżającej w góry powinna być osoba:
- znająca warunki bezpiecznych zachowań,
- posiadająca wiedzę na temat zagrożeń wynikających ze środowiska gór w różnych porach roku,
- posiadająca wiedzę i znajomość obowiązujących przepisów bezpieczeństwa,
- posiadająca umiejętność czytania topograficznego terenu.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 listopada 2002 r.
w sprawie szczegółowego zakresu obowiązkowi uprawnień specjalistycznych organizacji ratowniczych,
warunków ich wykonywania przez inne organizacje ratownicze oraz rodzaju i wysokości świadczeń
przysługujących ratownikom górskim i wodnym w związku z udziałem w akcji ratowniczej (Dz.U. Nr l93
póz. 1624 z 2002 r.), w myśl ż 4 ust.l punkt 2, GOPR i TOPR są obowiązane i uprawnione do kontroli
przestrzegania przez osoby przebywające w górach zachowania warunków bezpieczeństwa.
W wyjątkowych wypadkach, stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia osób, mają prawo żądać
od organizatorów i kierowników zaniechania wyjścia w góry, bądz
nie prowadzenia imprezy.
15
Załącznik nr 5
Wycieczki piesze
- Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi (ścieżki) dla pieszych,
a w razie ich braku - z pobocza.
- Po chodniku należy chodzić zawsze prawą stroną.
- Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
- Piesi idący jezdnią są obowiązani iść lewą stroną jeden za drugim -  gęsiego".
- Pieszy idący po lewej stronie jezdni musi ustąpić miejsca pojazdom nadjeżdżającym
z kierunku przeciwnego.
- Dla grupy do 15 podopiecznych powinien być zapewniony co najmniej jeden
opiekun (chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej).
- Każde zwiększenie liczby dzieci wymaga dodatkowych opiekunów.
- Na początku i końcu grupy idą opiekunowie, którzy obserwując stan zmęczenia
u dzieci, regulujÄ… tempo marszu.
- Jeśli jest jeden opiekun, to idzie on na końcu grupy, a na początku idzie najsłabszy uczestnik
wycieczki.
- Mimo opieki osób dorosłych, każde dziecko sprawdza i kontroluje sytuacje
nadrodze, czy nie ma zagrożenia.
- Należy zatrzymać się na skraju jezdni przed wejściem na nią lub przejściem na drugą stronę.
- Nie wolno wejść na jezdnię spoza pojazdu (zaparkowanych samochodów) lub innej przeszkody
ograniczającej widoczność drogi.
- Przy wysiadaniu z autobusu należy czekać z przejściem na drugą stronę do jego odjazdu.
- Poruszając się po drodze poza obszarem zabudowanym należy nosić elementy odblaskowe
w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu.
- Nie wolno prowadzić dzieci drogą w nocy.
- Uczestnicy powinni posiadać ubiór (szczególnie buty) odpowiedni do miejsca
i warunków atmosferycznych.
- W lesie należy poruszać się po znakowanych szlakach turystycznych (na terenie parków narodowych
lub krajobrazowych - wyłącznie) lub wyznaczonych ścieżkach.
- Opiekun powinien posiadać mapę (wskazana jest znajomość terenu).
- Przed wyruszeniem sprzed szkoły uczestnicy powinni być poinformowani o zasadach poruszania się
po drogach i po lesie.
Załącznik nr 6
Wycieczki rowerowe
Jazda rowerem to nie tylko przyjemność, ale również wielka odpowiedzialność
za bezpieczeństwo własne i innych. Do tego potrzebna jest wiedza, umiejętności, wyobraz
nia,
rozsądek i zachowanie szczególnej ostrożności. Nie tylko brawura, ale nawet najmniejszy błąd
popełniony na drodze może być tragiczny w skutkach.
Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997r. nałożyła na szkoły obowiązek
przygotowania kandydatów do uzyskania karty rowerowej i motorowerowej.
Powyższe ustalenia w sprawie przygotowywania uczniów do uzyskania karty rowerowej
i motorowerowej w szkole stanowią uszczegółowienie następujących zapisów dotyczących szkół w
ustawie Prawo o ruchu drogowym: - Art. 97 ust.2: KartÄ™ rowerowÄ… lub motorowerowÄ… wydaje
nieodpłatnie dyrektor szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.) -
Art. 109 ust. 4: Sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegajÄ…cej siÄ™ o kartÄ™ rowerowÄ… lub motorowerowÄ…
dokonują: 1. nauczyciel wychowania komunikacyjnego uprawniony przez dyrektora szkoły,
2. policjant posiadajÄ…cy specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego (obowiÄ…zuje
od 1 lipca 1998 r.).
- Kierujący rowerem jest obowiązany poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje
się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
16
- W czasie wycieczki rowerowej należy korzystać z wyznaczonych dróg dla rowerów, ścieżek
i poboczy nadających się do jazdy, tak aby nie stwarzać zagrożeń w ruchu.
- Dopuszcza siÄ™ korzystanie z drogi (poza miastem) w przypadku braku poboczy
na zasadach określonych w kodeksie drogowym pamiętając, że obowiązuje jazda w rzędzie (jeden
za drugim).
- KierujÄ…cemu rowerem zabrania siÄ™ jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu.
- Liczba rowerów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekraczać - 5.
- Odległość między jadącymi kolumnami rowerów nie może być mniejsza niż 200 m.
- Odległość między rowerami poruszającymi się w kolumnie rowerów nie może
przekroczyć 5 metrów.
- Należy zachować bezpieczną odległość między rowerami (minimum długość roweru).
- Przy przekraczaniu jezdni (drogi) wszyscy uczestnicy zatrzymujÄ… siÄ™, opiekunowie
zabezpieczają przejście i przeprowadzają prowadzącą rowery całą grupę na drugą stronę.
- Każdy uczestnik jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu
wymagany dokument stwierdzajÄ…cy uprawnienie do kierowania
rowerem.
-Wycieczkę w której uczestniczą dzieci do 15 lat prowadzi dwóch opiekunów
(poczÄ…tek i koniec kolumny). zgodnie z przepisami o ruchu drogowym w kolumnie
rowerów nie może jechać więcej niż 15 osób)
- Przed wyjazdem ustalony jest szyk kolumny.
- Słabsze dzieci jadą na czele grupy, tuż za prowadzącym, który reguluje tempo jazdy.
- Należy jechać równo i spokojnie w szyku. Niedopuszczalne jest w czasie jazdy
tasowanie się, ciągłe zmiany pozycji i jazda równoległa.
- Każdy manewr na drodze musi być poprzedzony upewnieniem się o możliwości bezpiecznego jego
wykonania oraz odpowiednio wcześnie zasygnalizowany.
- Rower powinien być wyposażony: z przodu - w jedno światło pozycyjne barwy
białej lub żółtej selektywnej, z tyłu - w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym
niż trójkąt oraz jedno światło pozycyjne barwy czerwonej,
które może być migające, w co najmniej jeden skutecznie działający hamulec,
w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nie przeraz
liwym dz
więku.
- Co najmniej dwa rowery (pierwszy i ostatni) majÄ… przymocowane ramiÄ™ bezpiecznika -
wysięgnika (pręt o długości około 38 cm z zamocowanym na końcu
światełkiem odblaskowym o średnicy 5 cm).
- Rowery na początku i końcu rzędu powinny mieć lusterka wsteczne, które ułatwią patrzenie
na drogę i grupę, bez potrzeby odwracania do tyłu całej głowy
i mimowolnego skręcania w lewo tułowia wraz z całym rowerem.
- Opiekunowie powinni być zaopatrzeni w gwizdki do podawania (wcześniej ustalonych) sygnałów
ostrzegawczych.
- Na wycieczkę wyjeżdżamy z apteczką techniczną i apteczką I pomocy.
- Przed wyjazdem dokładnie sporządzamy trasę przejazdu z dokładnym zaznaczeniem przejazdów
niebezpiecznych (skrzyżowania dróg, torowiska) i bezpiecznych miejsc postoju na odpoczynek
i posiłek.
- Przed wyruszeniem na wycieczkę dokładnie omawiamy trasę przejazdu z wszystkimi uczestnikami.
- Bagaż należy dobrze umocować na bagażniku.
- Postoje należy organizować poza jezdnią, na zorganizowanych parkingach, łące lub polanie,
z dala od jezdni i ruchu drogowego.
Załącznik nr 7
Wycieczki autokarowe
- Autokar musi być oznakowany  tablica  przewóz dzieci .
- Opiekun musi być ze swoją grupą w pojez
dzie. Nie wolno rozdzielać grupy na dwa lub więcej
pojazdów.
- W czasie przewozu autokarem na 15 podopiecznych należy zapewnić co najmniej jednego opiekuna.
- Ilość uczestników, wraz z opiekunami nie może przekroczyć ilości miejsc siedzących w pojez
dzie.
- Opiekunowie zajmujÄ… miejsca przy drzwiach.
- Uczestnicy zajmują miejsca według planu przygotowanego przez organizatora
lub kierownika.
17
- Uczniowie sprawiający trudności wychowawcze i mało zdyscyplinowani oraz z
le znoszący podróż
siedzą obok opiekunów.
- Organizator wycieczki powinien mieć przy sobie podręczną apteczkę i torebki foliowe
dla uczniów z
le znoszących podróż.
- Sprzęt osobisty i bagaż uczestników należy umieścić w lukach.
- W autokarze na półkach nie może znajdować się bagaż stwarzający zagrożenie (parasole, napoje, sprzęt
sportowy).
- Przerwy na odpoczynek i potrzeby fizjologiczne należy organizować na zorganizowanych parkingach.
- Należy przypominać dzieciom o bezwzględnym zakazie wchodzenia na jezdnię
i przechodzenia przez niÄ… na drugÄ… stronÄ™.
- Po każdych 4,5 godzinach jazdy należy zaplanować 45 minutową przerwę na odpoczynek,
- Po każdej przerwie należy sprawdzić obecność uczestników.
- W czasie wycieczki nie wolno palić papierosów (dotyczy zarówno uczestników,
opiekunów, jak i kierowców).
- Kierowcy, w czasie jazdy nie wolno palić, rozmawiać i spożywać posiłków.
- Obowiązkiem opiekunów jest dopilnowanie dzieci w czasie jazdy (uczniowie nie mogą chodzić
po autokarze, siedzieć tyłem, na oparciu, wyrzucać śmieci przez okno, itp.).
Powyższe opracowano na podstawie Prawo o ruchu drogowym - ustawa z dnia 20 czerwca 1997z póz
n.
zmianami (Dz. U. Nr 7póz. 79 z 2003r).
18
Załącznik nr 8
OÅšWIADCZENIE
Świadom/a odpowiedzialności karnej wynikającej ze stosownych przepisów niniejszym oświadczam, że:
1. znam przepisy bhp, zostałem/łam w tym zakresie przeszkolony/a i tym samym ponosić będę
całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo, życie i zdrowie dzieci powierzonych mojej
opiece.
2. zobowiązuję się do przestrzegania tych przepisów i wykonywania wszystkich zarządzeń
wydanych w tym zakresie przez władze oświatowe i kierownika placówki.
DEKLARACJA
w sprawie ochrony zdrowia i życia dziecka na wycieczkach
W poczuciu pełnej odpowiedzialności przed własnym sumieniem, rodzicami
i społeczeństwem za bezpieczeństwo zdrowia i życia dzieci powierzonych mej opiece na
& & & & & & & & & & & & & & ............. przez & & & & & & & & & & & & & & & & & &
w okresie od dnia & & & & & & & & & & & & & do dnia & & & & & & & & & & & & & & .
oświadczam, co następuje:
a) z należytą uwagą i zrozumieniem zapoznałem/łam się ze wszystkimi materiałami
i przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa, zdrowia i życia dzieci i młodzieży,
b) zobowiÄ…zujÄ™ siÄ™ do skrupulatnego przestrzegania i stosowania zawartych w tych przepisach
wskazówek, środków i metod w czasie pełnienia przeze mnie obowiązków wychowawcy,
opiekuna, zastępcy kierownika, kierownika, (inne funkcje)
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & *
Wrocław, dnia & & & & & & & & Przyjmuję do wiadomości
i ścisłego przestrzegania
& & & & & & & & & & & ..
podpis
* niepotrzebne skreślić
19
Załącznik nr 9
DZIENNIK URZ
DOWY MINISTERSTWA EDUKACJI NARODOWEJ NR 9
K A R T A W Y C I E C Z K I
Cel i założenia programowe wycieczki
Trasa wycieczki:
Termin: Ilość dni: Klasa:
Liczba uczestników:
Kierownik:
Liczba opiekunów:
Åšrodek lokomocji:
OÅšWIADCZENIE
Zobowiązuję się do przestrzegania przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa na wycieczkach i
imprezach dla dzieci i młodzieży.
Opiekunowie wycieczki / imprezy
(imiÄ™ i nazwisko oraz podpis) Kierownik wycieczki / imprezy
(podpis)
HARMONOGRAM WYCIECZKI
Data i godzina km miejscowość Program
wyjazdu i powrotu
Adnotacje organu prowadzÄ…cego
i sprawującego nadzór pedagogiczny
& & & & & & & & & & & & &
Pieczęć i podpis dyrektora szkoły
20
LISTA UCZESTNIKÓW WYCIECZKI
l.p. ImiÄ™ i nazwisko Adres zamieszkania Nr tel. matki Nr tel. ojca
Opiekun:
21
Załącznik nr 10
ZGODA RODZICÓW (PRAWNYCH OPIEKUNÓW)
Zgodnie z wymaganiami zawartymi w RozporzÄ…dzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola,
szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki
Wyrażamy zgodę na udział córki / syna*
..............................................................................................................................................
imiÄ™ i nazwisko dziecka
z klasy .................................................... Nr PESEL ................................................................
w wycieczce szkolnej do ...........................................................................................................
w dniu / dniach* ...........................................................................................................................
OpiekÄ™ nad naszym dzieckiem na czas wyjazdu powierzamy pani / panu*
.......................................................................................................................................................
imiÄ™ i nazwisko nauczyciela (opiekuna)
Wrocław, dn. ............................................
Podpis matki (prawnej opiekunki) Podpis ojca (prawnego opiekuna)
........................................................................ ........... ........................................................
* niepotrzebne skreślić
22
Załącznik nr 11
Załącznik do rozporządzenia Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji z
dnia 22 września 2005 r. (poz. 1582)
WZÓR
LISTA PODRÓŻUJ
CYCH DLA WYCIECZEK W UNII EUROPEJSKIEJ
LIST OF TRAYELLERS FOR TRIPS WITHIN THE EUROPEAN UNION
LIST
DES VOYAGEURS POUR DES EXCURSION DE LUNION EUROPEENNE
Nazwa szkoły Name of
school / Nom de 1'ecole
Adres szkoły Address of
school / Adresse de 1'ecole
Cel i długość podróży
Destination and duralion of journey / Destination et
duree du voyage
ImiÄ™(-ona) i nazwisko(-a) towarzyszÄ…cego(-ych) nauczyciela(-i)
Name(s) of accompanying teacher(s) / Prenom (prenoms) et nom (noms) de Tenseignant
(des enseignants) accompagnant
Potwierdza się prawdziwość podanych informacji. Potwierdza się prawdziwość zamieszczonych na liście
Rodzice (opiekunowie) niepełnoletnich uczniów danych osób podróżujących niebędących obywatelami
wyrazili zgodę na ich udział w wycieczce, w każdym państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Podróżujący są
indywidualnym przypadku. uprawnieni do ponownego wjazdu na terytorium
Hereby, the authenticity of provided information is Rzeczypospolitej Polskiej.
confirmed. Parents (guardians) of under-aged pupils Hereby, the authenticity of data regarding listed travellers,
have expressed consent for their participation in the trip who are not citizens of a European Union Member State, is
in each individual case. confirmed. Travellers are eligible for re-entry into the territory
Je confirme Pautenticite des intorraations of the Republic of Poland.
comrnuniąuees. Les parents (personnes en charges) Je confirme Tautenticitć des donnees personnelies des
des eleves mineurs ont exprime 1'accord pour leur voyageurs figurant sur la listÄ™ qui ne sont pas des citoyens
participation au voyage, dans chaque cas individuel. d'un Pays Membre de 1*Union Europeenne. Les voyageurs
ont 1e droit de rentrer sur Å‚e territoire de la RepubiiÄ…ue de
Pologne.
Miejscowość/Place/Lieu
Miejscowość/Place/Lieu
Data / Date / Date
Data / Date / Date
Numer Nazwisko ImiÄ™ Miejsce Data urodzenia Obywatelstwo
Surname / Norn
Nuraber / First name urodzenia Date of Nationality /
Nationalite
Numero / Prenom Place of birth/Date de
Pieczęć urzędowa
Pieczęć urzędowa
Dyrektor szkoły birth/Lieu de naissance
Wojewoda
1.
Official stamp / Sceau officiciel School
naissance
Official stamp / Sceau officiel
Principal / Directeur dc 1'ćcolc
Voivod / Voivodc
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Miejsce na fotografie dla podróżujących bez dokumentu tożsamości zawierającego fotografię
Place for photogiaphs of persons travelling without an ID with a photograph / Place pour des photos
des voyageurs avec une piece dłidentite sans
photo
1 2 3 4 5

23
6 7 8 9 10
Zmiany proponujÄ…:
Iwona Brzozowska
Elżbieta Kiełczewska
Małgorzata Zarychta- Masłowska
24
 25