HISTORIA MEDIÓW
ZAJ
CIA 1
Tomasz Goban-Klas  Od TAM-TAMU do Internetu
1. Media masowe
·ð SÄ… liczne
·ð DziaÅ‚ajÄ… systematycznie
·ð Ich przekazy sÄ… masowo odbierane
·ð SÄ… centralnym i konstytutywnym elementem współczesnego spoÅ‚eczeÅ„stwa przez swój
zasięg, regularność i powtarzalność
2. Podstawy fundamentalnej roli mediów wg.McQuaila
a. Media masowe stały się jednym z najważniejszych instrumentów władzy społecznej-
narzędzie kontroli i zarządzania społecznego, mobilizacji i pobudzania
innowacyjności, główny środek transmisji i z
ródło informacji, substytut siły fizycznej,
zachęt materialnych
b. Media masowe są publicznym forum (areną)- są na nim rozważane sprawy życia
politycznego (narodowe jak i międzynarodowe), prowadzenie polityki demokratycznej
jak i nie, coraz bardzie zależy od mediów
c. Media masowe są kluczem do sławy i zdobycia pozycji osoby powszechnie znanej jak
i do działania w sferze publicznej
d. Środki masowe stały się dominującym z
ródłem obrazów i definicji rzeczywistości
społecznej  tworzą, gromadzą i przedstawiają wartości kulturowe i społeczne
e. Åšrodki masowego przekazu sÄ… z
ródłem publicznego systemu znaczeń, który dostarcza
kryteriów i miar osądzania
f. Korzystanie z mediów jest najpowszechniejszą formą spędzania czasu wolnego oraz
środkiem rozrywki są nawet pewnego rodzaju działalnością gospodarczą ( przemysł
informacji ,  przemysł rozrywkowy ,  show-biznes ), dostarcza pracę artystom
3. PoczÄ…tki ludzkiego komunikowania
·ð Australopitectus- ok. 5,5 mln lat temu, pierwszy homida- czÅ‚ekoksztaÅ‚tny,  Australo -
> łac.  południowy (szczątki znaleziono w Afryce Południowej)
·ð Homo habilis- istota inteligentna, ok. 2 mln lat temu
·ð Przodkowie w Chinach- umieli korzystać z ognia
·ð Homo erectus- istota wyprostowana, ok. 1,6 mln lat temu
·ð Homo sapiens, neanderthalensis- ok. 0,6 mln lat temu, Europa, Bliski Wschód,
doskonałe warunki fizyczne, rozwinięte umiejętności myśliwskie
·ð CzÅ‚owiek z Cro- Magnon (Francja)- homo sapiens, sapiens, ok. 90 tys. Lat temu
4. Studia rozwoju społecznego wg. Kategorii kolejnych stadiów rozwoju ludzkiego
komunikowania
a. Era znaków i sygnałów
·ð Rozpoczęła siÄ™ wraz z pojawienie siÄ™ protoludzi, pnehumanoidów
·ð Komunikacja podobna do innych znanych ssaków
·ð RolÄ™ w porozumiewaniu odgrywaÅ‚y instynktowne lub genetyczne, nabyte reakcje na
sygnały (dz
więki, zapachy, obrazy)
·ð Element uczenia siÄ™ byÅ‚ minimalny
·ð Po trwajÄ…cym tysiÄ…ce lat procesie ewolucji wraz ze wzrostem ciężaru i proporcji
mózgu do reszty ciała nauczono się standaryzowania, wyuczonych i podzielanych
przez grupę sposobów komunikowania takich jak gesty, dz
więki i proste sygnały
·ð Nie byÅ‚o mowy
b. Era mowy i jeżyka
·ð Rozpoczyna pojawienie siÄ™ czÅ‚owieka z Cro-Magnon, naszego protoplasty
·ð Ok. 90-40 p.n.e.  istoty zaczęły posÅ‚ugiwać siÄ™ mowÄ… artykuÅ‚owanÄ…
·ð Mowa odróżnia ludzkie spoÅ‚eczeÅ„stwo od gromady maÅ‚p czÅ‚ekoksztaÅ‚tnych
·ð Wynalazek mowy oznaczaÅ‚ przekroczenie natury sygnaÅ‚u, który jest zwiÄ…zany zawsze
z konkretnym miejscem, czasem i sytuacjÄ…
·ð SÅ‚owo jako symbol przenosi myÅ›l w sfery realne jak i imaginacyjne
·ð Zasada symbolizmu wg. Cassirer a  ze swÄ… uniwersalnoÅ›ciÄ… i możliwoÅ›ciÄ…
powszechnego zastosowania jest magicznym słowem, dającym dostęp do
specyficznego świata człowieka, świata kultury
c. Era pism
·ð PoczÄ…tek ok. 5 tysiÄ…cleci temu w dorzeczu Eufratu i Tygrysu
d. Era druku i komunikowania masowego
·ð PoczÄ…tek, gdy wynaleziono ruchomÄ… czcionkÄ™ i druk- Gutenberg 1450 r
·ð Wynalazek zmieniÅ‚ oblicze Europy, zarówno religijne, polityczne, kulturalne,
naukowe jak i społeczne i indywidualne
·ð KsiążkÄ™ uzupeÅ‚niÅ‚a ulotka polityczna, gazeta rozpoczynajÄ…c nowÄ… epokÄ™
komunikowania publicznego, którego wyrazem były rewolucje XVIII wieku
e. Era telekomunikacji i informatyzacji
·ð PoczÄ…tek w poÅ‚owie ubiegÅ‚ego stulecia (XIX wiek)->zwiastunem okazaÅ‚ siÄ™ być
telegraf
·ð Ważne wynalazki : telefon, fotografia, pÅ‚yty gramofonowe, film
·ð I p. XX wieku: radio i telewizja
·ð Nieustanny rozwój i doskonalenie wszelkich metod zbierania, przetwarzania i
przesyłania informacji w dowolnej formie i na dowolne odległości (podstawą jest
elektronika, a głównym narzędziem komputer- procesor)
·ð Mikroprocesor Å‚Ä…czy siÄ™ z technikami przekazu, telefonem, monitorem telewizyjnym,
kompaktową płytą muzyczną, w nowe formy komunikowania i mediów.
f. Era komputera
·ð Koniec XX wieku
g. Era telekomputera
·ð Koniec XX wieku/ poczÄ…tek XXI wieku, era w Å›wietle rozwoju Internetu
5.
·ð Å»adne Å›rodki i narzÄ™dzia poszczególnych epok nie wypierajÄ… innych. NastÄ™puje
kumulacja mediów, np. w erze Internetu nadal posługujemy się mową, piórem,
sygnalizacjÄ… chorÄ…giewkowÄ….
·ð Nowe Å›rodki tworzÄ… nowe formy spoÅ‚eczne i instytucjonalne, które w istotny sposób
uzupełniają oraz zmieniają dawne formy komunikowania.
·ð Pismo osÅ‚abia ludzkÄ… pamięć- Platon
6. Społeczna historia środków masowego komunikowania
·ð Prasa powstaÅ‚a ok. 400 lat temu
·ð Prasa jako zjawisko masowego pojawiÅ‚a siÄ™ w II p. XIX wieku
·ð Podczas rozwoju mediów masowych zmieniaÅ‚y siÄ™ zarówno media jak ich funkcje i
wykorzystanie.
7. C charakterystyka poszczególnych typów mediów wg. McQuaila
a. Książka
·ð historia nowoczesnych mediów rozpoczyna siÄ™ pojawieniem książki drukowanej,
początkowo tematyka religijna (pierwsza książka drukowana- Biblia)
·ð Książka jako medium:
- technika odbijania czcionek
-zszywane strony
- wiele kopii
-towarowy charakter
-różnorodna ( i na ogół świecka) treść
-indywidualne wykorzystywanie
-wolność druku
b. Dawne gazety
·ð Ok. 1650  pojawienie siÄ™ gazety, publikacji periodycznej, heterogenicznej w treÅ›ci,
masowej w skali i produkcji i dystrybucji.
·ð UmożliwiÅ‚a rozszerzenie sfery publicznej odnoszÄ…c siÄ™ do form wynalezionych dużo
wcześniej
·ð Prekursor- list kupiecki
·ð XVII-wieczna gazeta byÅ‚a zwykÅ‚Ä… kompilacjÄ… wiadomoÅ›ci, tworzonÄ… przez drukarza-
wydawcÄ™, brak redakcji
·ð Pierwsze gazety wyksztaÅ‚ciÅ‚y cechy gatunkowe prasy: regularne ukazywanie siÄ™,
nastawienie komercyjne, realizacja wielu celów, publiczny i jawny charakter. Czasem
pojawiała się jeszcze funkcja polityczna
·ð Póz
niejsza gazeta komercyjna- kształt edytorski, redakcja prasowa, oferowała usługę
informacyjną anonimowym odbiorcom, przestała być wyłącznie instrumentem
propagandy dla władzy opozycji politycznej.
·ð Prasa stronnictw i partii politycznych  Å›rodek wyrażania i ksztaÅ‚towania opinii
publicznej
·ð  czwarty stan spoÅ‚eczny- okreÅ›lenie dziennikarzy, jako wÅ‚adców opinii
·ð Nowość gazety polegaÅ‚a nie na technologii, lecz na dostosowaniu do nowych potrzeb
społecznych, w bardziej liberalnym klimacie politycznym
·ð Od poczÄ…tku prasa walczyÅ‚a o wolność sÅ‚owa, demokracjÄ™
·ð  Burżuazja  faza historii prasy trwajÄ…ca od poÅ‚owy do koÅ„ca XIX wieku, wynik
triumfu liberalizmu, braku formalnej cenzury i likwidacji skarbowej kontroli państwa,
pojawienia się warstwy postępowych kapitalistów, działania rządów fachowców
·ð Kolejnym ważnym etapem rozwoju byÅ‚o dotarcie do mas, jednak należy rozróżnić
słabnący nawyk czytania gazet poważnych od rosnącego zainteresowania gazetami
komercyjnymi
·ð NiegdyÅ› popularny byÅ‚ dziennik partyjny
·ð Gazeta popularna jest nazywana komercyjnÄ… z powodu dziaÅ‚ania dla zysku wÅ‚aÅ›cicieli
oraz zależności od reklam
·ð Powstanie tabloidów, które odwracajÄ… czytelników od poważnych informacji i dysput
politycznych
·ð Gazeta jako medium:
-regularne i częste ukazywanie się
-towarowy charakter
-treść informacyjna
-funkcje publiczne
-miejska publiczność
-relatywna wolność
c) Kino i film
·ð NiegdyÅ› kino byÅ‚o ciekawostkÄ… technicznÄ…
·ð Film kinowy staÅ‚ siÄ™ pierwszym rodzajem przemysÅ‚u kultury (Adorno)
·ð ByÅ‚ również doskonaÅ‚ym narzÄ™dziem propagandy politycznej
·ð Punktem zwrotnym dla kina i filmu staÅ‚a siÄ™ od I wojny Å›wiatowej amerykanizacja
przemysłu filmowego, a od II wojny światowej upowszechnienie telewizji
·ð Film jako medium:
-technika audiowizualna
-publiczne pokazy
-uniwersalna atrakcyjność
-dominacja fikcji narracyjnej
-międzynarodowy charakter
-społeczna kontrola
-ideologiczny charakter
d) Radio i telewizja
·ð Radio dziaÅ‚a ponad 80 lat, telewizja 55 lat
·ð KorzystajÄ… z wczeÅ›niejszych wynalazków- telegrafu, telefonu, fotografii i filmu,
magnetofonu
·ð Radio i telewizja wykorzystujÄ… pozostaÅ‚e formy sztuki
·ð MajÄ… możliwość bezpoÅ›redniej obserwacji, utrwalania i transmisji na żywo wydarzeÅ„
·ð Duży stopieÅ„ kontroli publicznej
·ð Nowy sposób rozpowszechniania
·ð Globalna wioska
·ð Radio i telewizja jako medium:
-bardzo duży zasięg, zakres i publiczność
-przekaz audiowizualny
-złożona technika i organizacja produkcji
-publiczny charakter i społeczna regulacja działania
-nader różne rodzaje przekazów
e) Muzyka fonograficzna
·ð Zmiana w historii muzyki fonograficznej w momencie, gdy muzyka zaczęła być
nadawana przez radio- docierała do o wiele większych audytoriów niż muzyka na
żywo czy odtwarzana z płyt gramofonowych.
·ð Zanikanie  sÅ‚uchania rodzinnego na rzecz indywidualne, co przyczyniÅ‚o siÄ™ do
nowych wynalazków- magnetofon, przenośny magnetofon i płyta kompaktowa
·ð Music Television MTV- poÅ‚Ä…czenie muzyki z obrazem, teledyski
·ð Popularność muzyki, pÅ‚yt
·ð Majors- 5 najwiÄ™kszych miÄ™dzynarodowych firm pÅ‚ytowych, które opanowaÅ‚y rynek
muzyczny
·ð Fonogram czyni muzykÄ™ dostÄ™pnÄ… wszÄ™dzie i o każdej porze
·ð Muzyka fonograficzna jako medium:
-różne techniki nagrywania i odtwarzania
-niski stopień społecznej regulacji
-wysoki stopień internacjonalizacji
-młodsza publiczność
-potencjał wywrotowy
-fragmentaryzacja produkcji
-różnorodne sytuacje odbioru
f) Nowe media telematyczne
·ð A
Ä…czÄ… telekomunikacjÄ™ z informatykÄ…
·ð Główne noÅ›niki najnowszej fazy rewolucji komunikacyjne
·ð WykorzystujÄ… one kilka różnych rodzajów technologii sÅ‚użących multimedialnej
transmisji, miniaturyzacji urządzeń, magazynowaniu i odzyskiwaniu informacji,
pokazywaniu, odtwarzaniu dz
więku oraz regulacji i sterowania
·ð Różnice miÄ™dzy nowymi i starymi mediami:
-decentralizacja i sterowanie (podaż i selekcja przekazów nie są już
wyłącznie w rękach dostawców)
-wielka przepustowość, dostawa kablowa lub satelitarna(przekracza
poprzednie ograniczenia kosztów, dystansu i pojemności kanału
-interakcyjność (odbiorca może wybrać, odpowiedzieć, wymienić
informacje oraz być bezpośrednio połączony z centrum informacji)
-elastyczność w formie, treściach i wykorzystywaniu
·ð  Telematyczne - wskazanie na serie wynalazków, gdzie w centrum jest ekran
połączony z komputem
·ð Media te sÄ… dostÄ™pne w dwóch formach: teletextu i wideotextu
·ð IstotnÄ… cechÄ… nowych mediów jest przekraczanie granic miÄ™dzy technologiami
mediami oraz między komunikowaniem prywatnym i publicznym
·ð Media telematyczne:
-technologie oparte na procesorze lub wykorzystujÄ…ce komputery
-hybrydowy charakter
-możliwość interakcji użytkowników
-funkcje zarówno prywatne i publiczne
-niski poziom regulacji
-wzajemnie powiązania mediów
8. Uwarunkowania i wzory rozwoju środków masowych
·ð Oczywiste jest to, że media siÄ™ rozwijajÄ… i  rozszerzajÄ… swój zasiÄ™g, jednak wymaga
to ogromnych kosztów,np. Biedne państwo nie będzie miało dobrego programu TV,
bo nie będzie miało odpowiedniego zaplecza
·ð JednÄ… z głównych barier rozwoju Å›rodków masowych jest analfabetyzm. Obecnie
pojawił się również analfabetyzm komputerowy (lepsza nazwa analfabetyzm
medialny)- dotyczy problemów obsługi komputera oraz mediów telematycznych.
·ð Wprowadzenie nowego przedmiotu na poziomie szkoÅ‚y Å›redniej- studia nad mediami,
w Polsce- edukacja medialna
·ð Ograniczeniem w upowszechnianiu Å›rodków masowych jest również zróżnicowanie
językowe we wszelkich odmianach (pismo, dialekt, język narodowy etc)
·ð Utrudnieniem w rozpowszechnianiu jest również rozlegÅ‚ość terytorium, rozwiniÄ™cie
dróg
·ð Å›rodki masowe czÄ™sto docierajÄ… tylko do bardziej zamożnych warstw, elit
·ð w przyszÅ‚oÅ›ci bÄ™dzie nadal wystÄ™powaÅ‚ rozwój technik multimedialnych, sieci
telekomunikacyjnych, stabilizacja telewizji i radia oraz spadek czytelnictwa
dzienników
9. Główne problem nauki o komunikowaniu masowym
·ð 3 główne problemy : siÅ‚a mediów, integracja spoÅ‚eczna, oÅ›wiecenie lub ogÅ‚upianie
społeczeństwa przez media
·ð Dostrzeżono w mediach siÅ‚Ä™ i zasiÄ™g przekazu, wykorzystano to miÄ™dzy innymi
podczas II wojny światowej i innych propagand
·ð szkoÅ‚a chicagowska wskazywaÅ‚a na nowe szanse spójnoÅ›ci i integracji. WprowadziÅ‚a
pojęcie komunikowania jako czynnika, który nie zawsze demoralizuje i dezintegruje,
lecz może ustalać normy, socjalizować oraz integrować wielkie nowoczesne
społeczeństwa.
·ð Media mogÄ… być potężnym czynnikiem masowej oÅ›wiaty, uzupeÅ‚niajÄ…c szkoÅ‚Ä™ i
edukacjÄ™ permanentnÄ….
·ð 2 osie orientacje (spojrzeÅ„) badawczych w sferze teorii relacji pomiÄ™dzy mediami a
społeczeństwem wg McQuaila:
Mediocentryczne
Kulturalistyczne Materialistyczne
Socjocentryczne
a) Medialna perspektywa kulturalistyczna koncentruje się na treści i odbiorze przekazów jako
kształtowanym przez środowisko społeczne
b) Medialna perspektywa materialistyczna zwraca szczególną uwagę na polityczno-ekonomiczne i
technologiczne aspekty mediów.
c) Perspektywa społeczno-kulturalistyczna przykłada szczególną wagę do czynników społecznych,
wpływających na produkcję i recepcję przekazów oraz na funkcje mediów w życiu społecznym
d) Perspektywa społeczno-materialistyczna widzi media raczej jako odbicie ekonomicznych i
materialnych warunków życia społecznego niż jako czynniki jego zmian.
10. Rodzaje teorii mediów:
·ð Teorie naukowe- zbiór empirycznie weryfikowalnych stwierdzeÅ„
odnoszących się do mediów.
·ð Teorie normatywne- zajmujÄ… siÄ™ zalecaniem i analizÄ…, jak media powinny
działać, jeśli pewne wartości mają zostać upowszechnione lub być
przestrzegane (najczęściej zawarte są w ustawach, regulacjach, zasadach
polityki medialnej, kodeksach etycznych oraz debatach publicznych)
·ð Teorie pragmatyczne (operacyjne)- inaczej warsztatowa, opiera siÄ™ na
doświadczeniach zebranych przez praktyków medialnych w czasie pracy
zawodowej (np. jak wybierać wiadomości do druku, podobać się odbiorcom,
tworzyć skuteczne reklamy, nie wykraczać poza społecznie nie dozwolone
granice),może zazębiać się z teorią normatywną, np. co do etyki
dziennikarskiej
·ð Teorie zdroworozsÄ…dkowe- odnoszÄ…ca siÄ™ do doÅ›wiadczeÅ„ zdobytych w
trakcie odbioru mediów, umożliwiająca zwykłym ludziom odnajdywanie
mediów stosownie do ich potrzeb, właściwego odczytywania treści
przekazów itd., dzięki temu tworzą się gusta i opinie, które wpływają na
media i ich kierunki oraz granice ich wpływów
11. Poziomy komunikowania wg. McQuaila
12. Nauka o komunikowaniu a badanie komunikowania masowego
·ð  Nauka o komunikowaniu - nauka, która stara siÄ™ zrozumieć produkowanie,
przetwarzanie oraz oddziaływanie systemów symboli i sygnałów przez rozwijanie
weryfikowalnych teorii, zawierajÄ…cych uprawnione stwierdzenia i generalizacje,
które zjawiska odnoszące się do produkowania, przetwarzania i oddziaływania
informacji. Preferuje jeden typ badania- jakościowe badania zachowań
komunikacyjnych i ich skutki. Tak naprawdÄ™ nie ma  uniwersalnej nauki o
komunikowaniu, lecz różne płaszczyzny i sposoby jej uprawiania
·ð Ważne pytania socjologiczne dotyczÄ…ce komunikowania masowego postawili
Melvin DeFleur, George Gerbner i Charles Wright (str.33)
13. Problemy terminologiczne
·ð Poprzez rosnÄ…ce rozpowszechnianie Å›rodków komunikowania masowego,
powstają nowe kierunki studiów dotyczące ich na całym świecie. Jednak są
problemy z nazewnictwem kierunków jak i przedmiotów będących na nich.
Najczęściej tłumaczy się z amerykańskiego terminu mass media od
Communications lub mass Communications czyli w języku polskim środki
komunikowania masowego
Tomasz Goban-Klas  Komunikowanie społeczne
1. Rola komunikowania życiu społecznym
·ð CzÅ‚owiek jest istotÄ… spoÅ‚ecznÄ…, która z natury potrzebuje innych ludzi.
Kontakty z ludz
mi wymagają przede wszystkim zdolności wyrażania swych
myśli oraz przekazywania ich innym.
·ð Porozumiewanie siÄ™ z innymi jest podstawowym Å›rodkiem przekazywania
doświadczenia zbiorowego. W odróżnieniu od zwierząt człowiek
przystosowuje się do życia poprzez słuchanie innych.
·ð Delgado, Piaget: Ludzkie istoty rodzÄ… siÄ™ bez umysłów, Mózg nie jest
samowystarczalny
·ð Pewne cechy ludzkiego porozumiewania siÄ™ majÄ… charakter wrodzony, w
szczególności komunikowanie pozasłowne
·ð  Główne różnice miÄ™dzy czÅ‚owiekiem jaskiniowym a współczesnym
naukowcem nie są genetyczne, lecz środowiskowe i kulturalne  Deglado
·ð Komunikowanie spoÅ‚eczne wykorzystuje nieporównywanie bogatszy arsenaÅ‚
środków: oprócz mowy i jeje substytutów (pismo, druk), można wymienić
gest i mimikę, śpiew i muzykę, rzez
bÄ™ i rysunek oraz wiele innych.
·ð Komunikowanie ksztaÅ‚tuje postawy i zachowania innych osób jak i samemu
jest się przez nie kształtowanym.
2. Definicje i pojęcie komunikowania
·ð SÅ‚owo komunikowanie w etymologicznym znaczeniu wywodzi siÄ™ z Å‚aciÅ„skiego
communicare  być w relacji, w związku, uczestniczyć w, zrzeszać się z)
·ð WspółczeÅ›nie termin komunikowanie jest kalkÄ… z jÄ™zyka angielskiego 
Communications.
·ð 1935 r- K.Burke książka Treatise on Communication
·ð Istnieje wiele sposobów rozumienia i interpretacji komunikowania
·ð Najbardziej typowe okreÅ›lenia komunikowania:
-komunikowanie jako transmisje
-komunikowanie jako rozumienie
-komunikowanie jako oddziaływanie
-komunikowanie jako interakcja
-komunikowanie jako łączenie (tworzenie wspólnoty)
-komunikowanie jako wymiana
-komunikowanie jako składnik procesu społecznego
3. Intencjonalność komunikowania:- podczas każdego komunikowania są przekazywane znaki,
które każdy może inaczej interpretować
4. Skuteczność komunikowania:
·ð Cushman i Whiting: o komunikowaniu mówimy wówczas, gdy informacja jest z
powodzeniem przekazana od jednego uczestnika do drugiego
·ð Adler: w procesie komunikowania uczestnicy stajÄ… siÄ™ zÅ‚Ä…czeni w pojÄ™ciach,
uczuciach, sądach lub działaniach
·ð Powodzenie procesu komunikacji nie może być utożsamiane z jego charakterem
5. Kierunek przekazu:
·ð Nie zawsze komunikowanie siÄ™ jest procesem dwukierunkowym
6. Komunikowanie jako termin podstawowy:
·ð NiegdyÅ› rozumiane dwuznacznie-> proces porozumiewania oraz Å›rodki transportu,
dziś pojawia się jednoznaczny podział
Tomasz Goban-Klas  Åšrodki i formy komunikowania
1. Wszelkie komunikowanie jest pośrednie, bowiem nawet w zjawiskach telepatii
wskazuje się na domniemany czynnik materialny (fale umysłowe)
2. Medium może być:
·ð JÄ™zyk  jako Å›rodek porozumiewania siÄ™
·ð Znaki jÄ™zykowe lub wszelkie systemy znaków  sÅ‚owo mówione, gest, obraz, mimika
·ð Kody- oparte sÄ… na konwencjach i pozwalajÄ… konstruować przekazy (alfabet, kod
Morse a, sygnalizacja)
·ð NoÅ›nik sygnałów- jak wibracje powietrza, fale Å›wietlne, a także materiaÅ‚y na których
znaki zostały utrwalone, jak papier, taśma filmowa, płyta gramofonowa)
·ð Instrumenty sygnałów pozwalajÄ…ce na powielanie, transmisjÄ™ lub odbiór przekazu-
prasa drukarska, radiostacja, odbiornik radiowy czy telewizyjny
·ð Instytucje, które tworzÄ… przekazy- np. prasa, radio, telewizja
3. Sapir rozróżnił:
a) pierwotne techniki (Communication) :
·ð mowa ( gestykulacja w jej najszerszym sensie),
·ð imitacja jawnego zachowania,
·ð spoÅ‚eczna sugestia
b) wtórne (Communications):
·ð przeksztaÅ‚cenie mowy
·ð symbolika dostosowana do specjalnych sytuacji
·ð tworzenie fizycznych warunków uÅ‚atwiajÄ…cych akty
komunikowania
4. Podział mediów wg. M.Mrozowskiego:
a) Środki wyrażania- wszelkie postacie ludzkiego zachowania słownego
i pozasłownego, a więc mowę, mimikę, gesty itd.
b) Środki rejestracji- obejmujące narzędzia przystosowane do
utrwalenia określonych symbolicznych zachowań ludzkich np.
ołówek, kartka papieru, magnetowid
c) Środki transmisji  obejmujące instrumenty służące do przesyłania, a
także do powielania zarejestrowanych symbolicznych zachowań
ludzkich
5. Podział środków telekomunikowania według rodzajów przenoszonych znaków wg.
R.Bretz:
a) media audiowizualne i ukazujÄ…cy ruch (film, telewizja)
b) media semiaudiowizualne (książka multimedialna)
c) media wizualno ruchowe (film niemy, animacje)
d) media wizualne (fotografia)
6. Podział środków komunikowania wg. A. Kłosowskiej ( podział oparty wg kryterium
trwałości przekazu oraz styczności społecznej nadawcy i odbiorcy):
a) nietrwałych bezpośrednich (jak mowa)
b) nietrwałych pośrednich (radio i telewizja)
c) trwałych pośrednich (pismo, druk)
d) trwałych bezpośrednich (rysunek tworzony w obecności widzów)
Klasyfikacja oparta o dodatkowe kryterium mnogości przekazów:
a) Trwałe jednokrotne (obraz, słowo pisane, nagranie magnetofonowe)
b) Trwałe wielokrotne (druk, reprodukcja, płyta gramofonowa)
c) Nietrwałe jednokrotne (słowo mówione, pieść, gest, mimika)
d) Nietrwałe wielokrotne (telewizja, radio)
7. Mowa jest środkiem komunikowania naturalnym, bezpośrednim oraz
spersonalizowanym.
8. Verba volant- słowa ulatują
9. Pismo jest środkiem komunikowania sztucznym, pośrednim i zdepersonalizowanym