Badane w"aĘciwoĘci kruszywa G´stoĘç ziarn i nasiÄ…kliwoĘci Metody badaÅ‚ w"aĘciwoĘci kruszyw do betonów po wprowadzeniu PN-EN 1097-6 Badanie mechanicznych i fizycz- norm europejskich PN-EN charakterystyka zmian w metodyce nych w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie g´stoĘci i stosowanej aparaturze cz. 1 ziarn i nasiÄ…kliwoĘci. Zast´puje norm´ PN- 87/B-06714/18 Zmiany normalizacyjne zwiÄ…zane z dostosowa- OkreĘla metody oznaczania g´stoĘci ziarn niem polskich norm do standardów europej- i nasiÄ…kliwoĘci kruszyw, w tym pi´ç metod dotyczy skich w zakresie kruszyw trwajÄ… juÅ» od kilku lat. kruszyw zwyk"ych, jedna kruszyw lekkich. InformowaliĘmy o tym naszych Czytelników w Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej poprzednich numerach (1/2002, 3/2002). W " wprowadza badanie g´stoĘci ziarn, g´stoĘci bieŻącym numerze autor przedstawi szczegó"y me- ziarn wysuszonych w suszarce, g´stoĘci ziarn todyki badaÅ‚ kruszyw. nasyconych wodÄ… powierzchniowo osuszonych Z wprowadzania do stosowania europejskich " okreĘla podstawowe metody oznaczania w/w norm PN-EN okreĘlajÄ…cych metody badaÅ‚ po- g´stoĘci oraz nasiÄ…kliwoĘci tj: szczególnych w"aĘciwoĘci kruszyw do betonów metod´ drucianego kosza odnoszÄ…cÄ… si´ do w wi´kszoĘci przypadków wynika koniecznoĘç kruszyw o wielkoĘci ziarn od 31,5-63 mm wprowadzenia zmian w metodyce badaÅ‚ i stoso- metod´ piknometrycznÄ… odnoszÄ…cÄ… si´ do kru- wanej do tych badaÅ‚ aparaturze. Dotyczy to za- szyw o wielkoĘci ziarn od 0,063-31,5 mm równo nowo wprowadzanych metod badaÅ‚, jak " zmienia sposób nasycania próbek wodÄ…, skraca i badaÅ‚ dotychczas stosowanych zgodnie z nor- czas nasycania do 24 godzin mami PN. PoniÅ»ej przedstawiono zakres zmian metodyki badaÅ‚, jak i zmian aparaturowych MrozoodpornoĘç wynikajÄ…cych z wprowadzania norm PN-EN na ba- PN-EN 1367-1 Badanie w"aĘciwoĘci cieplnych dania poszczególnych w"aĘciwoĘci kruszyw. i odpornoĘci kruszyw na dzia"anie czynników at- mosferycznych. Badanie odpornoĘci na zamraÅ»anie Opis petrograficzny i odmraÅ»anie. PN-EN 932-3: 1999 Badania podstawowych Zast´puje norm´ PN- 79/B-06714/19 w"aĘciwoĘci kruszyw. Procedura i terminologia OkreĘla metod´ oceny zmian w kruszywie podda- uproszczonego opisu petrograficznego. nym cyklicznemu zamraÅ»aniu i odmraÅ»aniu. Zast´puje norm´ PN- 87/B-06714/11 Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej: " zmienia iloĘc cykli zamraÅ»ania na 10 " dotyczy takÅ»e badania materia"ów wyjĘciowych " zmienia temperatur´ zamraÅ»ania na 17,5 do produkcji kruszyw "amanych, a nie tylko kru- Ä…2,5ºC oraz sposób zamraÅ»ania na stopniowe szyw obniÅ»aniem temperatury w czasie " wprowadza defi nicje podstawowych grup ska" " zmienia czas cyklu zamraÅ»ania na 14 godzin, " wprowadza zastosowanie, jeÅ»eli jest to a cyklu odmraÅ»ania na 10 godz. niezb´dne: mikroskopu stereoskopowego o powi´kszeniu PN-EN 1367-1 Badanie w"aĘciwoĘci cieplnych x10 do x100 i odpornoĘci kruszyw na dzia"anie czynników at- mikroskopu polaryzacyjnego do badania szli- mosferycznych. Badanie w siarczanie magnezu. fów cienkich Zast´puje norm´ PN- 78/B-06714/20 " podaje metodyk´ badania i sposób opisu próbek OkreĘla metod´ oceny zmian w kruszywie podda- ska"y przeznaczonej do produkcji kruszywa nym cyklicznemu zanuÅ»aniu w roztworze siarczanu Metodyka oznaczania magnezu i nast´pnie suszeniu w suszarce. Nie wprowadza zmian w procedurze oznacza- Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej nia sk"adu petrografi cznego w stosunku do nor- " wprowadza badanie tylko na jednej frakcji kru- my zastÄ…pionej szywa o wielkoĘci ziarn 10-14 mm " ogranicza badanie tylko do zanurzania próbki Sk"ad ziarnowy w siarczanie magnezu PN-EN 933-1/2000 Badania geometrycznych " okreĘla iloĘç cykli zanurzania próbki kruszywa w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie sk"adu ziarnowe- w siarczanie magnezu na 5 go. Metoda przesiewania. " okreĘla parametry koszy s"uŻących do zanurza- Zast´puje norm´ PN- 91/B-06714/15 nia kruszywa. Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej: " sita badawcze powinny spe"niaç normy ISO Zmiana obj´toĘci kruszywa przy wysychaniu 3310-1 i ISO 3310-2 PN-EN 1367-4 Badanie w"aĘciwoĘci cieplnych " dopuszcza wi´kszÄ… mas´ kruszywa zatrzymane- i odpornoĘci kruszyw na dzia"anie czynników at- go na sicie po zakoÅ‚czeniu przesiewania mosferycznych. Oznaczanie skurczu przy wysy- " wprowadza stosowanie sita 0,063 mm przy chaniu. przesiewaniu przemytej i wysuszonej próbki na Norma nie zast´puje normy PN. sucho " okreĘla metod´ oznaczania wp"ywu kruszywa na skurcz betonu przy wysychaniu na próbkach 50 50 styczeÅ‚ marzec 2003 kruszywa w kszta"cie prostopad"oĘciennych beleczek na- miar´ Ęcierania i podajÄ…cy procent pozosta"ej na si- sycanych wodÄ… a nast´pnie suszonych cie 1,6 mm cz´Ä˜ci próbki po Ęcieraniu " okreĘla sposób przygotowania i wymiary próbek " wprowadza nowy typ urzÄ…dzenia do Ęcierania sk"adajÄ…cych si´ z ziarn kruszywa grubego (4-20 Mikro Deval, sk"adajÄ…cego si´ z zamkni´tych mm), piasku (0-2 mm), cementu i wody b´bnów z nierdzewnej stali " podaje sposób wykonania badania przez PN-EN 1097-6 Badanie mechanicznych i fizycz- okreĘlenie czasu rozpocz´cia od momentu nych w"aĘciwoĘci kruszyw. Metody oznaczania zag´szczenia próbki, temperatury pomiarów, odpornoĘci na rozdrabianie. metody i czasu nasycania próbki wodÄ…, warun- Zast´puje norm´ PN- 79/B-06714/42 Kruszy- ków suszenia próbek i sposobu pomiarów ich wa mineralne. Badania. Oznaczenie ĘcieralnoĘci d"ugoĘci. w b´bnie Los Angeles OkreĘla sposób oznaczania odpornoĘci kruszywa Kszta"t ziarn kruszywa grubego na rozdrabianie dwoma metodami: PN-EN 933-1/2000 Badania geometrycznych " metodÄ… Los Angeles zalecanÄ… stanowiÄ…cÄ… w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie kszta"tu ziarna odpowiednik dotychczas stosowanej w PN me- za pomocÄ… wkaÄ™nika p"askoĘci. tody badania ĘcieralnoĘci kruszywa w b´bnie Norma nie zast´puje normy PN Los Angeles, polegajÄ…cej na Ęcieraniu kruszy- " okreĘla metod´ oznaczania wskaÄ™nika p"askoĘci wa z dodatkiem kul Å»eliwnych i oznaczeniu FIi ziarn kruszywa naturalnego, sztucznego i lek- wspó"czynnika ĘcieralnoĘci okreĘlajÄ…cego pro- kiego o wielkoĘçi od 4-80 mm centowy ubytek masy próbki, po przesianiu jej " wprowadza dwuetapowy sposób badania prób- po badaniu, przez sito 2 mm ki, gdzie w pierwszym nast´puje rozdzia" bada- " przez badanie odpornoĘci na uderzenie me- nego kruszywa na sitach badawczych o oczkach toda alternatywna, nie stosowana dotychczas kwadratowych na poszczególne frakcje di/Di w PN. o masach Ri, w drugim wydzielone frakcje prze- Zmiany w stosunku do normy zastÄ…pionej siewa si´ na sitach pr´towych o szczelinach Di/2 W zakresie badania odpornoĘci na rozdrobienie i okreĘla mas´ mi tej cz´Ä˜ci wydzielonej frakcji, metodÄ… Los Angeles norma: która przesz"a przez sito pr´towe " wprowadza zmian´ wielkoĘci ziarn badanej pró- " okreĘla wskaÄ™nik p"askoĘci FIi jako stosunek by na 10-14 mm, okreĘlajÄ…c dok"adnie jej sk"ad mi/Ri wyraÅ»ony w procentach ziarnowy przez podanie zawartoĘci w próbie " wprowadza nie stosowane dotychczas do ba- ziarn do 12,5 mm lub 11,2 mm dania kszta"tu ziarn sita pr´towe sk"adajÄ…ce si´ " wprowadza zmian´ wielkoĘci oczka sita, z równoleg"ych cylindrycznych pr´tów umiesz- na którym przesiewa si´ prób´ po bada- czonych w ramie niu, a stanowiÄ…cego podstaw´ do okreĘlenia wspó"czynnika Los Angeles, na 1,6 mm PN-EN 933-1/2000 Badania geometrycznych PrzyrzÄ…d do badania, iloĘç stosowanych kul, spo- w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie kszta"tu ziarn. sób badania nie zmienia si´ w stosunku do nor- WskaÄ™nik kszta"tu. my PN. Norma nie zast´puje normy PN Metoda badania odpornoĘci na rozdrabianie przez " okreĘla metod´ oznaczania wskaÄ™nika p"askoĘci badanie odpornoĘci na uderzenie, jest metodÄ… do- SI ziarn kruszywa naturalnego, sztucznego i lek- tychczas nie stosowanÄ… i norma: kiego grubego o wielkoĘci od 4-63 mm " podaje sposób oznaczania wskaÄ™nika udarnoĘci " defi niuje poj´cia d"ugoĘci L i gruboĘci E ziar- SZ, okreĘlajÄ…cego stopieÅ‚ rozdrobienia próbki na, których stosunek (L/E) wi´kszy od 3 okreĘla ziarn kruszywa frakcji 8-12,5 mm, po 10-krot- ziarno nieregularne (nieforemne) nym kruszeniu spadajÄ…cym z wysokoĘci 370 " okreĘla sposób wydzielania ziarn nieforemnych mm m"otem z próbki, przez ocen´ wzrokowÄ… i tylko w przy- " podaje parametry konstrukcji i zasad´ dzia"ania padku wÄ…tpliwoĘci za pomocÄ… suwmiarki Shultza urzÄ…dzenia do badania odpornoĘci na uderzenie " okreĘla wskaÄ™nik kszta"tu SI jako stosunek masy wydzielonych ziarn nieforemnych M2 do masy PN-EN 1097-6 Badanie mechanicznych i fizycz- M próbki wyraÅ»ony w procentach nych w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie odpornoĘci na Ęcieranie przez opony z kolcami. Badanie skan- ÂcieralnoĘç dynawskie. PN-EN 1097-6 Badanie mechanicznych i fizycz- Norma nie zast´puje normy PN nych w"aĘciwoĘci kruszyw. Oznaczenie odpornoĘci " okreĘla sposób oznaczania odpornoĘci na na Ęcieranie (Mikro Deval) Ęcieranie kruszywa grubego w próbkach o uziar- Norma nie zast´puje normy PN. W metodzie ba- nieniu 11,2-16,0 mm (frakcjach 11,2-14 dania ĘcieralnoĘci t"ucznia w b´bnie Devala mm i 14,0-16,0 mm) w b´bnie z Å»ebrami okreĘlonej w normie PN-78/B-06714/41 stosuje z udzia"em wody i kul si´ inny rodzaj urzÄ…dzenia, inny sposób Ęcierania " okreĘla wskaÄ™nik Ęcierania wyraÅ»ajÄ…cy strat´ kruszywa; bez kul. masy próbki po przesianiu jej przez sito 2 mm Norma: po badaniu " okreĘla metod´ pomiaru odpornoĘci na Ęcieranie " podaje parametry konstrukcji i zasad´ dzia"ania na mokro próbki kruszywa naturalnego lub wodoszczelnego b´bna z Å»ebrami. sztucznego o wielkoĘci ziarn 10-14 mm, z za- dr inÅ». Wies"aw Frankiewicz stosowaniem stalowych kul Instytut Górnictwa " okreĘla wspó"czynnik MDE mikro Devala stanowiÄ…cy Politechnika Wroc"awska 51 51 budownictwo " technologie " architektura