Artykuł pobrano ze strony eioba.pl
WI
ZIENNICTWO - Areszt, Więzienie, Resocjalizacja
Krótka historia powstania więziennictwa, monitoring elektroniczny, opis aresztów i zakładów karnych, domów poprawczych,
analiza systemu penitencjarnego, wzmianki o budowie nowych więzień, a także krytyka anarchistyczna systemu
penitencjarnego.
W tym artykule jest krótka historia powstania więziennictwa, monitoring elektroniczny, opis aresztów i zakładów
karnych, domów poprawczych, analiza systemu penitencjarnego, wzmianki o budowie nowych więzień, a także krytyka
anarchistyczna systemu penitencjarnego i protesty dziennikarzy przeciwko nadmiernym represjom karno-więziennym w Polsce
czy ograniczeniu wolności słowa.
HISTORIA WI
ZIENIA LUDZI
Z pierwszymi przejawami myśli penitencjarnej
spotykamy się pod koniec XVI wieku. Z inicjatywy radnych Amsterdamu, pod bezpośrednim wpływem
skazania szesnastoletniego chłopca za kradzież i zabójstwo w 1589 postanowiono wybudować dom, w
którym znalez
liby miejsce przestępcy młodociani , włóczędzy i żebracy. W roku 1595 wybudowano zakład
dla mężczyzn a w roku 1596 dla kobiet. W 1603 roku wybudowano oddzielny budynek dla młodzieży, w
którym w nocy chłopcy przebywali oddzielnie, w dzień zaś pracowali wspólnie z innymi więz
niami. Dało to
początek więzieniu celkowemu, które póz
niej na kontynencie amerykańskim rozwinęło się w system zwany
auburnskim. Za wzorem Amsterdamu podobne zakłady powstały w : Lubece w 1613 r., w Hamburgu w
1622 r ., Gdańsku w 1629 r. We Włoszech za sprawa papieża Klemensa XI powstaje w 1703 r . przytułek
Św. Michała. W 1735 r. Klemens XII otworzył więzienie dla kobiet. W dalszej kolejności powstają więzienia
w Turynie (1757), w Wenecji (1760), i w Mediolanie (1759), gdzie dzięki inicjatywie cesarzowej austriackiej
Marii Teresy zorganizowano celkowy zakład karny, który stał się następnie wzorcem dla zakładu
penitencjarnego w Gandawie (1775).
Zakład w Gandawie był pierwszym wzorowym więzieniem zorganizowanym według systemu celkowego.
Zasadniczych reform dokonano jednak w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej opierając się na
postępowych prądach umysłowych Europy dzięki wysiłkom wielkiego uczonego reformatora Beniamina
Franklina. Rozwinęły się tam dwa systemy penitencjarne : pensylwański i auburnski. Były to dwie
oryginalne postacie systemu celkowego, który w Ameryce ukształtował się pod wpływem dwóch czynników
: ograniczenia kary śmierci i religijnej doktryny kwakrów. Pierwsze więzienie systemu pensylwańskiego
zbudowano w 1791 r. w małej miejscowości Cherry Hill w pobliżu Filadelfii. System ten zakłada absolutne
osamotnienie więz
nia o każdej porze dnia, jednak wobec dużej liczby kierowanych tam więz
niów z
całkowitego osamotnienia szybko zrezygnowano i osadzono w jednej sali po kilka osób. W Stanach
Zjednoczonych obok systemu pensylwańskiego ukształtował się drugi system auburnski. Po dwuletnim
okresie próby przekonano się o szkodliwym wpływie całkowitego osamotnienia poddanych. Najlepsze
wyniki osiągnięto przy zastosowaniu osamotnienia w nocy i wspólnej pracy podczas dnia, a równocześnie
zakazie rozmawiania.
Podobnie jak na zachodzie Europy, tak i w Polsce karanie miało wyraz
nie charakter represyjny. Stosowano
powszechnie karę chłosty wobec winnych drobnych wykroczeń oraz wielorodzajową karę śmierci za
poważniejsze przestępstwa. O powszechności powyższych kar decydowały względy finansowe, a ponadto
łatwość ich stosowania. W XIV w. na dworach książęcych znana była instytucja tzw. wieży dolnej i górnej.
Wieża dolna w praktyce była sankcją pośrednią między karą więzienia a karą śmierci. Skazani przebywali
tam od 1 godziny do 1 roku i 6 tygodni. Wieża górna była karą lżejszą a, a skazany mógł posiadać własne
sprzęty a nawet służącego. Karę wieży dolnej i górnej stosowano jedynie wobec szlachty. W niektórych
miastach i fortecach istniały jako wielka rzadkość więzienia, do których doprowadzono skazanych
przemocą i wykonywano na nich karę najczęściej na koszt powoda. W Polsce średniowiecznej środki karne
stosowane wobec przestępców pozbawione były jednolitej podstawy prawnej i polegały na brutalnym
odwecie. Wyjątkowo rzadkie próby przeciwstawienia się karze śmierci i torturom powodowały
natychmiastową reakcję obrońców złotej wolności szlacheckiej, którzy domagali się dalszego zaostrzania
represji karnej. W 1732 r. z inicjatywy ks. Baudoine powstał w Warszawie pierwszy zakład opiekuńczy dla
bezdomnych i biedaków. W 1736 r. powstał również w Warszawie, z fundacji biskupa Rostkowskiego
powstał dom poprawy, który miał na celu  poskromienie i poprawę złych i swawolnych ludzi .
W roku 1767 zorganizowane zostało w Warszawie więzienie zwane marszałkowskim. Więzienie posiadało
administrację wojskową , a jego funkcjonowanie oparte było na ścisłych przepisach. Do więzienia
przyjmowano skazanych przez sd marszałkowski. Więz
niowie byli zatrudniani, mieli prawo do odwiedzin
przez bliskich, korzystali z opieki lekarskiej, mieli prawo do wniesienia skargi na administrację do samego
marszałka. Każdy więzień posiadał własne łóżko i otrzymywał czystą bieliznę. Skazani traktowani byli
surowo ale grzecznie i humanitarnie. Więziennictwo polskie pod koniec XVIII wieku było dość zacofane.
Pojawiające się na zachodzie Europy w drugiej połowie XVIII wieku  a następnie pod jej wpływami u
schyłku XVIII wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej  nowe postępowe myśli o
wychowawczym celu kary i jego realizacji w praktyce penitencjarnej z trudem torowały sobie drogę na
gruncie polskim. Ostatnia "Bomba" w polskich więzieniach został zlikwidowana kilka lat temu, u progu XXI
wieku, a jest to jak wiadomo
wiaderko lub kociołek z przykrywką na odchody, które się rano wynosi, czyli brak kanalizacji.
MONITORING ELEKTRONICZNY
W historii prawnokarnej odpowiedzialności zaczyna się właśnie nowa era, stymulowana rozwojem
współczesnej techniki. Dychotomiczny podział na karę pozbawienia wolności i sankcje z nią niezwiązane
powoli odchodzi w przeszłość. Niektóre demokratyczne państwa od jakiegoś czasu stosują nową formę
kontroli zachowania skazanych - mowa tutaj o EM elektronicznym monitoringu (USA, Japonia, Wielka
Brytania, Szwecja, Holandia, Belgia, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Szwajcaria i Niemcy), polegającym na
stałym lub okresowym nadzorowaniu obecności danej osoby w określonym miejscu przy pomocy
specjalnych urządzeń elektronicznych. Jest to środek ciekawy, wprowadzony po raz pierwzy w USA około
1982 roku i do tej pory gruntownie nieopisany przez przedstawicieli doktryny w Polsce, a przy tym na tyle
innowacyjny, że warty szerszego omówienia, zwłaszcza że jego implementacja do polskiego wymiaru
sprawiedliwości mogłaby stać się rozwiązaniem wielu problemów, z którymi system ten obecnie się boryka.
Teoretycy prawa spoglądają na elektroniczny monitoring z perspektywy konkretnego zastosowania i
prawnego zdefiniowania omawianego środka w tradycyjnych systemach wymiaru sprawiedliwości. W
państwach stosujących elektroniczny monitoring zastępuję on lub uzupełnia różnorodne, już istniejące,
instytucje prawa karnego i może być wykorzystywany podczas każdego z etapów postępowania karnego.
Instytucja elektronicznie monitorowanego aresztu domowego, będącego nie tylko formą kontroli
skazanego, ale także rodzajem samoistnej sankcji, została ustanowiona, aby dać wymiarowi
sprawiedliwości możliwość uprzywilejowanego traktowania niektórych kategorii przestępców, dla których
kara pozbawienia wolności ze względu na jej cechy mogłaby zostać uznana za środek zbyt dotkliwy bądz

niespełniający swoich podstawowych założeń utylitarnych. Zastępuje także karę pozbawienia wolności w