Elektor w EdW Aadunek elektrostatyczny, Aadunek elektrostatyczny, czyli rady dla hodowców słoni czyli rady dla hodowców słoni Aadunki elektrostatyczne przy- W trakcie błyskawicznego przedwczesnej śmierci. Drogo mówi, że różnica potencjałów czyniły się do przedwczesnej zmniejszania się ładunku, zdobyte układy scalone mają już między człowiekiem i chipem śmierci niejednego układu scalo- w miejscu dotknięcia odczuwa- potem tylko wartość złomu. musi zostać w bezpieczny spo- nego. Poniżej przedstawiamy my nieprzyjemne uszczypnięcie. Teraz nauka wyjaśniła już, że sób wyrównana, zanim dłoń do- kilka praktycznych wskazówek, Ale przyczyną tego nie jest róż- potencjały na przyrządach pół- tknie elementu. w jaki sposób zapewnić długie nica napięć, ale udar prądu, który przewodnikowych rzędu Przykład: Kupiliśmy w skle- życie układowi scalonemu, i po- przepływa w wyniku tej różnicy. 1000V i więcej nie prowadzą do pie komputerowym nowy moduł wody, dlaczego słonie powinny Prąd rozładowania można ich zniszczenia, dopóki otocze- pamięci do naszego peceta. To- trzymać się z dala od wrażliwych zmniejszyć, jeśli pierwszy kon- nie ma taki sam lub podobny po- rebka, w którą jest zapakowany układów scalonych. takt z klamką lub ręką gościa tencjał, a więc nie ma żadnej lub moduł, ma nieznany potencjał Na temat elektryczności sta- odbędzie się poprzez rezystor istnieje tylko niewielka różnica elektrostatyczny. Ponieważ jest tycznej ciągle jeszcze krążą po- o wartości 10k&! lub 100k&!. potencjałów. Natomiast znacznie ona wykonana z przewodzącej glądy, które przypominają stosu- Prąd jest wtedy wystarczająco różniące się potencjały mogą folii z tworzywa sztucznego, róż- nek człowieka do pierwszej (pa- mały, aby nie było nieprzyjem- spowodować spontaniczne prze- nica potencjałów między opako- rowej) kolei żelaznej w dziewięt- nego uszczypnięcia, a jedynie bicie wewnętrznej warstwy izo- waniem i modułem jest wyrów- nastym wieku. Nawet uznani wyrównywanie potencjałów lacyjnej układu scalonego, albo nana. Po przyniesieniu do domu, przyrodnicy byli wówczas zda- trwa nieco dłużej. przepływa tak duży prąd wyrów- zapakowany moduł, transporto- nia, że przy prędkościach nawczy, że część półprzewodni- wany w kieszeni kurtki, ma naj- 100km/h i większych ciało ludz- Wrażliwość kowej struktury dosłownie się prawdopodobniej inny potencjał kie musiałoby się rozpaść. Tym- Przyrządy półprzewodnikowe są roztapia. niż ręka, która właśnie tam sięga. czasem nauka wyjaśniła coś lep- jeszcze bardziej wrażliwe niż lu- Uzbrojeni w tę wiedzę może- Wyrównania potencjałów doko- szego. Nie chodzi o prędkość, ale dzie. Co dla człowieka jest tylko my sformułować zasady bez- nuje się mocno chwytając opako- o zmianę prędkości. Gdy jedzie nieprzyjemnym uszczypnięciem, piecznego obchodzenia się wanie. Dopiero teraz można bez- się samochodem z szybkością w ich przypadku łatwo może do- z przyrządami półprzewodniko- piecznie wyjąć moduł z torebki. 100km/h, to nie jest to jeszcze prowadzić do nienaprawialnego wymi. Najważniejsza z praktycz- Ponieważ potencjały zostały wy- nic szczególnego. Jednak gdy je- uszkodzenia i w ten sposób do nego punktu widzenia reguła równane, można mocno chwycić dzie się 100km/h w kierunku muru, to z pewnością co nieco może się wydarzyć, bo prędkość zmniejszy się raptownie ze 100km/h do zera... Z elektrycznością sprawa ma się bardzo podobnie. Każdy już kiedyś poczuł elektryczność sta- tyczną na własnej skórze, gdy spacerował po wykładzinie podłogowej z włókien syntetycz- nych. Aadowanie odbywa się stopniowo i niezauważalnie, ale jak tylko dotknie się klamki albo poda dłoń gościowi, który jest naładowany do innego potencja- łu, dosłownie przeskakuje iskra. Elektronika dla Wszystkich 26 Elektor w EdW moduł bez ryzyka uszkodzenia. przewodzące połączenie z kom- Człowiek i słoń względem jego otoczenia ma Jest to nawet zalecane, ponieważ puterem, druga może umieścić Jak duży szok elektrostatyczny pojemność mniej więcej dzięki przewodzącemu połącze- moduł w podstawce. może wytrzymać przeciętny 100...150pF. Ten kondensa- niu, między ręką i modułem nie układ scalony? Na pytanie to nie tor w styczności z układem może wytworzyć się żadna nowa Matka Ziemia? daje się odpowiedzieć dokładnie, scalonym rozładowuje się. różnica potencjałów. Jest rów- Niektórzy praktycy zapytają te- a jedynie w przybliżeniu. Słoń, z powodu swej wielkości nież lepiej, gdy mocno chwyci- raz, czy nie lepiej byłoby naj- Dla producentów półprzewo- i masy, ma większą pojemność, my moduł palcami, niż będziemy pierw uziemić moduł? Ziemia dników nie jest tajemnicą, że czyli może zmagazynować go ostrożnie wyciągać z opako- jest neutralna, więc pózniej nic wielu ich klientów to ludzie nie- w swym ciele-kondensatorze wania przy pomocy izolowanej właściwie nie powinno się zda- dbali i nieuważni. Mimo wszyst- wielokrotnie większy ładunek. pęsety! rzyć. Na to pytanie obrazowo kich wskazówek i ostrzeżeń, Gdyby słoń w takich samych Następnym krokiem jest można odpowiedzieć tak: wiele układów ulegało kiedyś warunkach dotknął układu sca- wmontowanie modułu do kom- Pod wieżą Eiffla można po- uszkodzeniu przez to, że przy lonego, ten miałby niewielkie putera. Zarówno obudowa PC, czuć się dokładnie tak samo do- transporcie obchodzono się z ni- szanse przeżycia. Również jeśli jak i jego masa mają nieznany brze, jak na jej najwyższej plat- mi zbyt niedbale. Z tego powo- ciało ludzkie naładuje się potencjał. Z tego powodu trzeba formie, chyba że ktoś spadnie du, praktycznie wszystkie wraż- do znacznie większego poten- teraz dotknąć obudowy PC drugą stamtąd w dół. W tłumaczeniu na liwe przyrządy półprzewodniko- cjału niż 2000V, jego kontakt ręką (nie tą z modułem!), tam, układy scalone oznacza to, że we są dziś wyposażane w obwo- z układem scalonym bez wąt- gdzie możliwe jest przewodzące układowi scalonemu jest obojęt- dy zabezpieczające, zapobiegają- pienia go zniszczy. połączenie. Plastikowa listwa al- ne, jaki ma potencjał tak długo, ce uszkodzeniom przez średnie Wewnętrzne obwody zabez- bo lakierowana ściana obudowy póki potencjał ten pozostaje stały. ładunki elektrostatyczne ciała pieczające układu scalonego jest naturalnie do tego nieodpo- Gdy jest pewne, że zarówno kom- ludzkiego. Jako przykład można są z reguły tak zaprojektowane, wiednia. Ponieważ ciało ludzkie puter, jak i zapakowany moduł są by wymienić układy logiczne że wytrzymują prądy rzędu to (kiepski, bo kiepski, ale jed- na potencjale ziemi, nie trzeba z serii HC(T): Te układy scalone kilkuset miliamperów przez nak) przewodnik, różnica poten- wyrównywać potencjałów. Poten- mogą wytrzymać bez szwanku okres kilku mikrosekund. Prak- cjałów między komputerem cjał ziemi nie jest więc niezbędnie różnice potencjałów do 2000V! tyka pokazała, że jest to wystar- i modułem wyrównuje się. Pod- konieczny, ale może uprościć ma- Z dobrym przybliżeniem czające niemal we wszystkich czas gdy jedna ręka utrzymuje nipulowanie układem. można założyć, że ciało ludzkie przypadkach. Elektronika dla Wszystkich 27