To jak szkoła myśli o swojej bibliotece
świadczy o tym jak myśli o edukacji
Harold Howe
były Komisarz Oświaty Stanów Zjednoczonych
Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej
jako nowoczesny i interdyscyplinarny warsztat pracy
współczesnego nauczyciela.
Referat przedstawiony na konferencji samokształceniowej nauczycieli bibliotekarzy
w Szkole Podstawowej nr 1
24 listopada 2009 r.
Oprac. Jadwiga Tomczyk
 Społeczeństwo informacyjne - to nasza najbliższa przyszłość. Nie powstanie jednak samo, trzeba je
mozolnie budować. To m.in. zadanie szkoły i nauczycieli, którzy muszą być świadomi swojej dziejowej
misji.
Iwona Kołodziejczyk
W ostatnich latach większość bibliotek szkolnych wyposażona została w komputery z dostępem do Internetu,
urządzenie wielofunkcyjne oraz pakiet encyklopedii i słowników multimedialnych. Powstałe w ten sposób multimedialne
pracownie komputerowe (ICIM) miały być impulsem do przekształcania tradycyjnych bibliotek w nowoczesne centra
informacyjne służące szkole, uczniom i nauczycielom. Niestety w wielu szkołach powstały jedynie  kąciki internetowe,
które niewiele mają wspólnego z szeroko rozumianym wspieraniem edukacji.
Aby przekształcić bibliotekę w wielofunkcyjny, interdyscyplinarny kompleks dydaktyczny, w którym
udostępniane będą wszelkie materiały tradycyjne jak i multimedialne oraz sprzęt techniczny do ich odtwarzania potrzeba
jeszcze wiele pracy i zaangażowania nauczycieli bibliotekarzy oraz dyrekcji szkoły a przede wszystkim sporo środków
finansowych.
Typowe Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej powinno składać się z dwu modułów: bibliotecznego i
multimedialnego.
Na moduł biblioteczny powinny składać się zbiory tradycyjne i elektroniczne, meble biblioteczne oraz
urządzenia i programy przeznaczone do obsługi biblioteki.
Moduł biblioteczny w zakresie sprzętu elektronicznego powinien posiadać :
" 1-2 stanowiska komputerowe z zainstalowanym programem bibliotecznym  do opracowania zbiorów i ich
udostępniania,
" czytnik kodów kreskowych,
" drukarka,
" telewizor i magnetowid oraz odtwarzacz CD/DVD do opracowania taśm wideo i płyt CD
Moduł multimedialny  to sprzęt dający możliwość korzystania z multimediów oraz inne urządzenia
techniczne, lekcyjna sala multimedialna i miejsce do przechowywania urządzeń używanych w centrum.
Wyposażenie modułu multimedialnego:
" komputery (laptop) z dostępem do Internetu,
" drukarka,
" skaner,
" ksero,
" rzutnik multimedialny,
" telewizor z dużym ekranem ewentualnie zestaw tzw. kina domowego ,
" magnetowid,
" odtwarzacz DVD,
" radiomagnetofon z odtwarzaczem płyt kompaktowych,
" rzutnik foliogramów,
" kamera,
" aparat fotograficzny,
" dyktafon,
" wizualizer  (kamera z wbudowanym oświetleniem (dolnym lub górnym), która umożliwia wyświetlenie na
dużym ekranie małych obiektów, które są na bieżąco skanowane przez obiektyw)
" ekran
" tablica  suchościeralna z pisakami (jedno z najprostszych urządzeń konferencyjnych. Można je używać do
zapisywania wszelkich informacji. Daje możliwość prowadzenia swobodnej wymiany myśli, zapisywania
notatek, spostrzeżeń, planów pracy, spotkań).
" tablica interaktywna (wyglądem przypomina zwykłą tablicę. Posiada jednak funkcje, którymi nie dysponują inne
środki np. wczytywanie notatek z tablicy do pamięci komputera, odtwarzanie filmów z możliwością
wykonywania notatek bezpośrednio na pojedynczych kadrach, praca z aplikacjami komputerowymi na
powierzchni tablicy. Wykorzystując wymienione udogodnienia ta nowoczesna pomoc dydaktyczna ułatwia
łączenie tradycyjnego wykładu z prezentacją materiałów multimedialnych, jakimi dysponuje nauczyciel).
" urządzenie do bindowania, laminowania i przycinania papieru (tzw. gilotyna)
Tak przekształcona biblioteka szkolna stanie się podstawowym warsztatem pracy dla uczniów i nauczycieli a
odpowiednio wykorzystywana będzie miejscem kształtującym kulturę informacyjną szkoły.
Powszechnie wiadome jest , że współczesna technika informacyjna ma ogromny wpływ na życie i rozwój
człowieka. Bardzo szybkie tempo rozwoju tej dziedziny wymusza konieczność zapoznawania się z nią i to już od
najmłodszych lat. Aby wszechstronny rozwój młodych ludzi podążał właściwym torem musimy umiejętnie nad nimi
pracować.
Komputer i Internet w edukacji daje szanse odnajdywania i wykorzystania pojawiających się coraz to nowych
informacji z zakresu różnych dziedzin wiedzy. Uczniowie chętnie siadają do komputera. Należy wskazać im drogę i
możliwości jakie niesie z sobą umiejętne wykorzystanie tego narzędzia (medium).
Lekcje informatyki to za mało, aby wykształcić potrzebne umiejętności w tym zakresie. Muszą one być ćwiczone
na zajęciach innych przedmiotów, podczas różnego rodzaju interdyscyplinarnych prac zespołowych oraz w codziennym
przygotowywaniu się do zajęć. Jeżeli nauczyciele chcą, by ich uczniowie konkurowali z rówieśnikami w Europie i na
świecie, muszą przygotować ich do korzystania z bogatego w informacje Internetu. W tym celu powinni w maksymalnym
stopniu wykorzystywać sprzęt i oprogramowanie dostępne w pracowni ICIM. My, bibliotekarze możemy im w tym pomóc
wyszukując i instalując nowe, ciekawe programy oraz wskazując, jak efektywnie je wykorzystać.
Możliwości wykorzystania zasobów ICIM
Wykorzystanie programów zainstalowanych w komputerach np.:
" Word  tworzenie bazy: twórczości uczniowskiej, złotych myśli i aforyzmów, wierszyków do pamiętników, stron WWW
dla dzieci, nauczycieli i rodziców
" Publischer  tworzenie gazetek szkolnych, bibliotecznych i okolicznościowych
(w przeciwieństwie do standardowego edytora tekstów, umożliwia wykonywanie szeregu operacji, takich jak na przykład
łamanie tekstu czy też pracę z ramkami, dzięki wbudowanym rozmaitym narzędziom, które są zresztą bardzo proste w
obsłudze i przyjazne nawet początkującemu użytkownikowi) (można pobrać darmowy program Office Publisher ze
strony http://www.bfmsa.com.pl/pobierz,darmowy_publisher,1228.html
" Paint  tworzenie komiksów, ilustracji do książek,
o Tux Paint umożliwia dzieciom rysowanie, tworzenie figur, stosowanie stempli, oraz używanie prostych
efektów specjalnych. Duże, przejrzyste przyciski funkcyjne pozwalają w krótkim czasie poznać i
opanować wszystkie możliwości programu. Dodatkową atrakcją są zabawne dz
więki, które towarzyszą
pracy z narzędziami oraz galeria obrazków do kolorowania.
" Power Point  tworzenie prezentacji np.: na temat świąt rodzinnych i państwowych; twórczości pisarzy, malarzy,
muzyków; związanych z edukacją regionalną: moje miasto, patroni ulic naszego miasta;
" Microsoft Picture Manager  do prostej obróbki fotografii (program zainstalowany w komputerach ICIM)
Programy multimedialne:
" Encyklopedia PWN i jej opcja  Spróbuj sam
" Wielki Multimedialny Atlas Świata
" Słowniki PWN
" płyty dołączone do podręczników
" inne programy zakupione do biblioteki
Internet
" wykorzystanie poczty elektronicznej do
o rozwijania kontaktów interpersonalnych i umiejętności językowych,
o nawiązywania znajomości z innymi osobami w kraju i za granicą
" uczestniczenia w dyskusjach na forach internetowych
" uczestniczenie kursach e-learning
" uczestniczenie w projektach etwinning (http://www.etwinning.net)
" wyszukanie wartościowych stron internetowych, które dają nowe możliwości i są ciekawe dla dzieci,
zawierających testy, quizy, łamigłówki, krzyżówki, zagadki itp.
" udział w konkursach internetowych (aktualny wykaz konkursów znajdziemy na stronie:
www.bibliotekawszkole.pl )
" opracowanie ćwiczeń z wykorzystaniem Internetu
o np. metodą WebQuest (metoda dydaktyczna, polegająca na rozwiązywaniu przez uczniów zadań
problemowych dzięki pomocy sieci Internet)
http://biblioteka.bialystok.edu.pl/cms/serwis/?q=node/629
 http://www.slideshare.net/mallin/metoda-webquest-w-pracy-nauczyciela-bibliotekarza
http://basnieeuropy.eu.interia.pl/WebQuest/WebQuest.htm
o z wykorzystaniem portalu WWW.scholaris.pl
W Internecie z łatwością możemy odszukać całe bazy danych programów opartych na Powszechnej Licencji
Publicznej GNU, gwarantującej nieodpłatne ich wykorzystanie. Począwszy od systemów operacyjnych, poprzez
programy biurowe, a na rozrywkowych kończąc (patrz adres:
http://en.wikipedia.org/wiki/Portal:Free_software).
http://www.softonic.pl/
http://www.darmoweprogramy.org/
http://www.eprogramy.net/
http://www.dobreprogramy.pl/
Darmowe programy do pobrania z Internetu:
FOTOGRAFIA
Niektóre serwisy WWW np. Flickr lub Picasa dają możliwość obróbki i publikacji fotografii (z krótkim opisem) w
Internecie. Uczniowie i nauczyciele mogą umieszczać w nich zdjęcia np. z wycieczek, imprez szkolnych lub
pozaszkolnych. Serwisy te umożliwią prowadzenie  fotograficznej kroniki klasowej, szkolnej lub bibliotecznej; pozwalają
zainteresować uczniów fotografią.
" JAlbum (do pobrania ze strony )
http://www.instalki.pl/programy/download/tworzenie_stron_www/JAlbum.php )
" Picasa  (pobranym ze strony https://www.google.com/accounts/ServiceLogin?service=lh2 )
" Flickr  (do pobrania ze strony http://www.flickr.com/)
FILM
Istnieją również serwisy publikujące krótkie filmy, np. YouTube http://www.youtube.com/
Urządzenia, którymi można zarejestrować ruchome obrazy, są powszechnie dostępne (np. telefony komórkowe). Dzięki
nim każdy może zostać reżyserem, operatorem i scenarzystą. To, że zasięg działania serwisów jest ogólnoświatowy,
dodatkowo skłania do podjęcia własnych prób. Nauczyciele mogą wykorzystać ten serwis do prezentacji swoich zajęć,
przeprowadzonych ćwiczeń itp.
Na uwagę zasługuje serwis TeacherTube (http://www.teachertube.com/) przeznaczony dla szeroko pojętej nauki.
Do tworzenia filmowego zapisu zdjęć może posłużyć
" PhotoStory (do pobrania ze strony Microsoft)
W obróbce prostych filmów pomoże
" Move Maker (do pobrania ze strony Microsoft)
RADIO
Sieć daje także możliwość tworzenia audycji internetowego radia, czyli tzw. podcastów (np. serwis Podcast.pl -
http://www.podcast.pl/#start ). W ten sposób uczniowie mogą przedstawiać własną twórczość muzyczną, prowadzić
wywiady z nauczycielami , ciekawymi ludz
mi czy tworzyć audycje na wszelkie inne tematy. Słowem robić wszystko to co
robią dziennikarze radiowi.
W Internecie znajdziemy też programy do tworzenia krzyżówek i quizów z możliwością umieszczania ich na stronach
www biblioteki lub szkoły:
" Eclipse Crossword (do pobrania ze strony www.eclipsecrossword.com )
" Hot Potatoes (do pobrania ze strony http://www.hotpot.uvic.ca/ )
Internet umożliwia nam również tworzenie własnych stron internetowych. W tym celu można skorzystać m.in. z
programów:
o Mambo (www.mambopl.com)
o Extreme Fusion (WWW.extreme-fusion.pl )
o Joomla (www.jommla.pl )
Posiadanie własnej strony WWW biblioteki, pozwala bibliotekarzowi mieć lepszy kontakt z uczniami chociażby
poprzez e-mail czy komunikatory, takie jak: gadu-gadu, skype, tlen, itp. Własna strona pozwala na umieszczanie tam
wszelkich informacji związanych z biblioteką, np. imprez, wystaw, konkursów, nie mówiąc już o możliwości
zamieszczenia w jej obrębie katalogu komputerowego, co z kolei daje sposobność przeszukiwania zasobów biblioteki
uczniom, nie ruszając się z domu.
Usługi świadczone w ramach strony www można znacznie rozszerzyć zamieszczając tam internetowe zadania
do rozwiązania dla uczniów, tzw. webquesty. Webquest, to metoda badawcza, w której większość lub całość informacji
pozyskiwana jest przez ucznia w sposób interaktywny i pochodzi z zasobów internetowych.
Wreszcie bibliotekarz, posługujący się aktywnie ICIM, mógłby z powodzeniem ułatwiać nauczycielom lub też
samemu sobie, realizację różnego rodzaju zajęć dydaktycznych, przyłączyć bibliotekę do projektu etwinning
(http://www.etwinning.net) i za pośrednictwem platformy etwinning uczestniczyć w e-learningu. Nauczanie na odległość
w naszej rzeczywistości dopiero raczkuje, jednak w niedalekiej przyszłości będzie dominować.
Podsumowując:
Korzyści z wykorzystania zasobów ICIM w pracy nauczyciela
" Wzbogacenie i urozmaicenie treści kształcenia, form i metod pracy
" Wykorzystanie na lekcjach interaktywnych i multimedialnych pomocy edukacyjnych
" Pomoc w przygotowaniu interesującej lekcji
" Możliwość tworzenia własnych publikacji, stron WWW
" Wdrożenie uczniów do efektywnego i bezpiecznego poruszania się po Internecie
" Podniesienie czytelnictwa uczniów
" Rozbudzenie zainteresowań wychowanków np. fotografią, filmem, malarstwem, dziennikarstwem itp.
Bibliografia:
Elżbieta Gucwa: Wykorzystanie ICIM  z doświadczeń własnych.  Biblioteka Centrum Informacji 2008 nr 2 s. 6-7
Sebastian B. Kotuła: Bibliotekarz w obliczu technologii informacyjnych i komunikacyjnych.  Biblioteka w Szkole 2008 nr
6 s. 2-4
Sebastian B. Kotuła: Narzędzie internetowe w pracy nauczyciela bibliotekarza.  Biblioteka w Szkole 2007 nr 4 s. 13-15
Bogumiła Staniów: Internet w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych.  Biblioteka w Szkole 2002 nr 2 s. 1-5
Bożena Szyszkowska-Sienkiewicz: Szkolne centrum informacji. Poradnik dla dyrektorów, samorządowców,
bibliotekarzy.  Biblioteka Centrum Informacji 2008 nr 1 s. 9-16
Portale ogólnoinformacyjne -polskojęzyczne
1. Onet.pl - http://www.onet.pl/
2. Wirtualna Polska - http://www.wp.pl/
3. Interia - http://www.interia.pl/
4. Republika - http://www.republika.pl/
Wortale edukacyjne
1. Materiały edukacyjne, forum - http://www.szkola.net/
2. Eduseek - http://www.eduseek.pl/
3. Materiały dla uczniów i nauczycieli - http://www.profesor.pl/
4. Interklasa - http://www.interklasa.pl/
5. Gimnazjum - http://www.gimnazjum.pl/
6. Liceum - http://www.liceum.pl/
7. Oświata - http://www.oswiata.org.pl/
8. Szkoły - http://www.szkoly.edu.pl/
9. Internet dla szkół - http://www.ids.edu.pl/
10. Baza szkół, aktualności edukacyjne - http://www.edu.com.pl/
11. Informacje oświatowe, testy - www.gazeta.pl/edukacja
12. Artykuły oświatowe, komunikaty MEN - http://www.eduforum.pl/
Serwisy dla Nauczycieli
1. Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów - http://www.oeiizk.edu.pl/
2. Serwis na temat zarządzania oświatą - http://www.vulcan.edu.pl/
3. Polska Sieć Filozoficzna - http://www.psf.org.pl/
4. Serwis dla bibliotekarzy szkolnych - oeiizk.waw.pl/~magister/index.html
5. Bezpieczna Szkoła - Wirtualna Pracowania BHP - http://bhp.zce.szczecin.pl/
6. Strona Ministerstwa Edukacji Narodowej - http://www.men.waw.pl/
Słowniki
1. Słownik Języka Angielskiego - www.onet.pl/index.html?tr=auto
2. Słowniczek Komputerowy Angielsko-Polski - www.wiw.pl/informatyka/slownik/Haslo.asp
Biblioteki
1. Wykaz bibliotek w Polsce - www.wsp.krakow.pl/biblio/adresy.html
2. Biblioteka Jagiellońska - http://www.bj.uj.edu.pl/
3. Biblioteki Narodowe z całego świata - www.ifla.org/II/natlibs.htm
4. Biblioteka Narodowa Europy - www.bl.uk/gabriel
5. Biblioteka Narodowa Polski - http://www.bn.org.pl/
6. Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego - http://www.bj.uj.edu.pl/
7. Biblioteka Instytutu UJ - www.ii.uj.edu.pl/library/index.html
8. Biblioteka Collegium Medicum UJ - http://www.bm.cm-uj.krakow.pl/
Katalogi i wyszukiwarki
1. Gazeta - http://www.gazeta.pl/
2. Hoga - http://www.hoga.pl/
3. Internetia - http://www.internetia.pl/
4. Portal - http://www.portal.pl/
5. WOW - http://www.wow.pl/
6. Net Sprint - http://www.netsprint.pl/
7. Wyszukiwarka - http://www.searchengines.pl/
Zagraniczne serwery
1. http://www.yohoo.com/
2. http://www.amazon.com/
3. http://www.ebay.com/
4. http://www.allmusic.com/
5. http://www.nasa.gov/
6. http://www.sports.com/
7. http://www.snn.com/
8. http://www.faz.net/
9. http://www.disney.com/
10. http://www.bloomberg.com/
11. http://www.megaconverter.com/
12. http://www.adcritic.com/
13. http://www.greatbuildings.com/
14. http://www.eb.com/
15. http://www.vangoghgallery.com/
16. http://www.imdb.com/
17. http://www.avault.com/