p o l s k i p a n t e o n
Mieczysław Grzegorz Bekker urodził się w Strzyżowie koło
Hrubieszowa na Lubelszczyz
nie 25 maja 1905 r. Być może,
gdyby nauka była u nas bardziej ceniona, okolica ta byłaby
bardziej znana z powodu jego urodzin niż z zawarcia Unii Lu-
belskiej w pobliskim Horodle.
ieczysław Bekker ukończył póx
niej konstruktorami samolotów
gimnazjum z doskonałymi no- RWD: Rogalskim, Wigurą i Drze-
Mtami w 1924 r. Już jako uczeń wieckim.
był S
wietnym matematykiem, choć W latach 1929 31 odbył służ-
podobno na naukę tego przedmiotu bę wojskową w Szkole Podchorą-
nie poS
więcał wiele czasu. Z łat- żych Saperów, którą ukończył
woS
cią rozwiązywał najbardziej w stopniu podporucznika. Wkrótce
skomplikowane zadania, a za tabli- podjął pracę w Wojskowym Instytu- Mieczysław Grzegorz Bekker
Polskie ślady na Księżycu
A n n a K wi e c i ń s k a  Ut k i n
cie Badań Inżynierii (WIBI), a po re- szawskiej oraz w Szkole Inżynierii
cę służyła mu do tego podczas organizacji instytutu przeszedł do Wojskowej w Warszawie, gdzie
przerw lekcyjnych drewniana bra- Dowództwa Broni Pancernych. mógł się poszczycić znaczącym do-
ma na szkolnym podwórku. W Wojsku Polskim rozpoczynała się robkiem teoretycznym i dydaktycz-
Po zdaniu matury został stu- modernizacja armii, co stworzyło nym. W trakcie pracy przekonał się,
dentem Wydziału Mechanicznego sprzyjające warunki do ujawnienia nie istnieją żadne teoretyczne zało-
Politechniki Warszawskiej. Wybrał konstruktorskich zdolnoS
ci młodego żenia, na których winna opierać się
specjalnoS
ć samochodową i po tzw. inżyniera. Jako specjalista samo- konstrukcja pojazdów terenowych.
 półdyplomie jeden ze staży wa- chodowy skoncentrował się na Badania S
wiatowe szły dwutorowo:
kacyjnych odbył w fabryce Renault przystosowaniu do potrzeb wojska osobno traktowano podwozia koło-
w Billancourt pod Paryżem (należy produkowanych w kraju licencyj- we i gąsienicowe. M. Bekker więcej
pamiętać, że armia polska miała na nych pojazdów włoskiego FIAT-a. zalet dostrzegał w tym pierwszym
stanie czołgi Renault). Po pięciolet- Równolegle z pracą w latach rozwiązaniu i podjął prace nad teo-
nich studiach egzamin dyplomowy 1936 39 był wykładowcą w Stu- rią ruchu pojazdów  poza drogą .
w 1929 r. zdawał wraz ze sławnymi dium Wojskowym Politechniki War- Znacznie już zaawansowane
prace nad stworzeniem teorii ruchu
pojazdów po bezdrożu przerwał
wybuch wojny.
Kuchenne sitko Bekker wykorzystał do:
We wrzeS
niu 1939 roku wal-
a) opracowania nowego rodzaju kół
czył na froncie, a następnie wraz
b) zbudowania nowego rodzaju
z cofającymi się wojskami przekro-
osłon tarczowych
czył granicę z Rumunią, gdzie zos-
c) skonstruowania nowego rodzaju
tał internowany na pół roku. Stam-
filtrów powietrza
tąd przedostał się do Francji, gdzie
znalazł zatrudnienie jako uznany
specjalista w Wydziale Czołgów
Ministerstwa Uzbrojenia w Paryżu.
Niebawem uzyskał ofertę od władz
kanadyjskich, które zaoferowały
przeniesienie go do Biura Badań
Broni Pancernej w Ottawie. Bekker
ofertę przyjął. W 1943 roku po pro-
pozycji Kanadyjczyków, by móc
skorzystać z odpowiednio wyposa-
żonych laboratoriów, wstąpił do ar-
mii kanadyjskiej, którą opuS
cił
w 1956 roku w stopniu podpułkow-
nika. Otwarło mu to drzwi do Woj-
skowego Laboratorium Pojazdów
36 Terenowych w Stanach Zjednoczo-
3
6
TEKST ŚREDNIO TRUDNY
MINI QUIZ MT
CZYTAM, WI
C WIEM
nych. W Santa Barbara w Kalifornii
objął stanowisko dyrektora Instytu-
tu Badań koncernu samochodowego
General Motors, jednoczeS
nie wyk-
ładając na Uniwersytecie Michigan
i pracując nad teorią współpracy ko-
ła lub gąsienicy z mało zwięzłym
podłożem. Teoria ta po 30 latach
została uznana za nową dziedzinę
wiedzy o nazwie terramechanika.
Główna działalnoS
ć naukowa M.
Bekkera koncentrowała się w USA,
gdzie opublikował najważniejsze
prace:  Theory of land locomotion wid R. Scott, James B. Irvin i Alfred zwrotny. Robił dokładnie to, co
(1956),  Off the road locomotion M. Worden). 30 lipca 1971 roku, gdy chcieliS
my, jeS
li chodzi o dostarcze-
(1960) i  Introducion to terrain ve- moduł księżycowy wylądował, LRV nie nas szybko do miejsc, których
hicle w 1969 roku. został rozłożony z pozycji transpor- nigdy nie osiągnęlibyS
my, idąc .
towej do marszowej. Podczas 3 jazd Eugene Cernan również pod-
W K S I Ę Ż Y C O W Y M P Y L E astronauci przebyli pojazdem 27,9 kreS
lał dzielnoS
ć LRV.  Łazik umoż-
km ze S
rednią prędkoS
cią 9,2 km/h liwił nam eksplorację całej doliny
W 1961 r. General Motors za- i maksymalną 14 km. Zasadą było, Taurus-Littrow ,  od krańca do
angażował prof. M. Bekkera do prac aby na wypadek awarii pojazdu, krańca, wspinał się na wzgórza, na
nad zbudowaniem pojazdu księży- nie oddalać się od lądownika na od- które nigdy nie bylibyS
my w stanie
cowego, który byłby wykorzystywa- ległoS
ć większą niż można pokonać dostać się na nogach i przynieS
ć
ny przez misje Apollo. W roku 1969 pieszo w skafandrach. próbek skał ani zdjęć. Łazik był tak
w wyniku konkursu wyłoniono po- W czasie misji Apollo 16 po- uniwersalny i dawał nam taką prze-
jazd LRV (Lunar Roving Vehicle) op- jazd wykorzystano trzykrotnie, wagę w czasie, który mieliS
my do
racowany wspólnie przez General przejeżdżając łącznie 27,1 km dyspozycji na Księżycu, że bez nie-
Motors i Boeinga. Prof. Bekker był w ciągu 3 godz. i 26 min. Ostatnia go nasza wiedza naukowa i geolo-
autorem całoS
ci rozwiązań technicz- wyprawa z LRV przejechała łącznie giczna byłaby mniejsza o 70%. To
nych, które zapewniały poruszanie 36,1 km w czasie 4 godz. i 27 min, było fenomenalne osiągnięcie .
się LRV po gruncie księżycowym. osiągając prędkoS
ć maksymalną 18 Sukcesy pojazdów LRV były
Każde koło LRV było napędzane sil- km/h. dla prof. Bekkera podsumowaniem
nikiem elektrycznym, a zasób ener- Zbudowano 4 pojazdy LRV. 3 całego dorobku naukowego i kon-
gii zapewniał przebieg 92 km. pozostały na Księżycu, jeden nie struktorskiego. Prace prof. Bekkera
Najciekawsze rozwiązanie poleciał nigdzie, gdyż program zostały praktycznie wykorzystane
techniczne to koła LRV wykonane Apollo został wstrzymany. Zbudo- przy projektowaniu oraz eksploa-
według pomysłu prof. Bekkera. Prob- wano także model statyczny do tacji pojazdów terenowych, przede
lem stanowiło wykonanie kół z lekki- prób ergonomicznych, model fun- wszystkim dla wojska.
mi oponami, odpornymi na tempera- kcjonalny do badania współdziała- Mieczysław Grzegorz Bekker,
tury w zakresie +140�C   160�C, nia systemów, dwa modele do pra- twórca unikalnego pojazdu księży-
wytrzymującymi próżnię, niezapada- cy w 1/6 ciążenia ziemskiego oraz cowego, doktor honoris causa Uni-
jącymi się w pył księżycowy i amor- model wzmocniony treningowy do wersytetu Technicznego w Mona-
tyzującymi& Guma i pneumatyki nauki jazdy. chium i Uniwersytetu Carleton
nie wchodziły w rachubę. Co do zalet systemu trakcyj- w Ottawie oraz Uniwersytetu w Bo-
Po wielu eksperymentach nego LRV, opracowanego właS
nie lonii, w Polsce został jakby zapom-
(żona Mieczysława Bekkera wspo- przez prof. M. Bekkera, John Young, niany, choć na S
cianie jego domu
minała, że w owym okresie bez- dowódca Apollo 16, wyraził się nas- w Kalifornii wisiała reprodukcja
ustannie podkradał jej z kuchni sit- tępująco:  To, co niepokoiło mnie z książki Jerzego Żuławskiego  Na
ka, którymi przesiewał piasek) przy jex
dzie łazikiem w kraterze srebrnym globie . Zmarł 8 stycznia
powstały koła wykonane z siatki Kartezjusza, było to, że zjedziemy 1989 roku w Kalifornii w wieku 84
stalowej (z drutu do produkcji strun na pola bloków skalnych, które lat, lecz na naszym satelicie, utrwa-
fortepianowych) z nakładkami z ty- zniszczą nasze zawieszenie. Omija- lone na tysiące lat w księżycowym
tanowych blaszek, które zwiększały liS
my je bardzo ostrożnie. Na pyle, pozostały S
lady niezwykłych
przyczepnoS
ć kół do powierzchni. szczęS
cie, łazik miał sterowanie Ac- opon skonstruowanych przez pol-
Pierwsza misja, w której uży- kermana, dzięki czemu mógł skręcić skiego inżyniera.
3
7
to LRV, to Apollo 15 (astronauci Da- na swojej długoS
ci. Był bardzo Zdjęcia: NASA, archiwum M.B. 37