Praca zaliczeniowa ze Standardowych Technik Diagnostycznych.
Diagnoza moŜliwości funkcjonowania w świetle wyników badań.
1. Wykorzystane narzędzia diagnostyczne:
• Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu
• Test Matryc Raven’a w wersji dla Zaawansowanych
• Bateria Testów APIS - Z
2. Dane demograficzne osoby badanej:
• Płeć: kobieta
• Inicjały: A. P.
• Wiek: 23 lata
• Data urodzenia: 8.12.1979
• Miejsce zamieszkania: Ostrowiec Świętokrzyski (w związku ze studiami przez
większą część roku mieszka w Warszawie)
• Wykształcenie: średnie
• Zawód: studentka
• Uczelnia: Szkoła Główna Handlowa ( Kierunek: Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne)
• Rok studiów: IV
3. Zestawienie wyników uzyskanych w badaniach diagnostycznych:
3.1. Wyniki w kwestionariuszu temperamentu.
3.1.1. Uzasadnienie wyboru określonego kwestionariusza
temperamentu.
Celem diagnozy było określenie temperamentu i dokonanie analizy sposobu, w jaki osoba badana moŜe reagować w sytuacjach stresowych, co w pewnym stopniu
warunkuje wybór zawodu. Cechy temperamentu umoŜliwiają wybór form aktywności (równieŜ zawodowej) oraz warunkują stan zdrowia (zachowanie jednostki w
sytuacjach stresowych). Z tego teŜ powodu zdecydowałam się na badanie
kwestionariuszem FCZ-KT.
1
3.1.2. Charakterystyka warunków badania.
Kwestionariusz FCZ-KT był stosowany w badaniu indywidualnym. Badanie zostało przeprowadzone w domu osoby badającej. Osoba badana wypełniała kwestionariusz przy stole, w miejscu o dobrym, naturalnym oświetleniu. W pomieszczeniu nie było osób trzecich, panowała cisza. Godzina badania 9.10.
3.1.3. Obserwacja przebiegu wykonywania testu i wnioski o nastawieniu
badanego do procedury testowej.
Po nawiązaniu kontaktu z osobą badaną, wyjaśnieniu celu badania i uzyskaniu zgody na nie , otrzymała Ona kwestionariusz. Samodzielnie przeczytała instrukcję do kwestionariusza; sytuacja nie wymagała udzielenia dodatkowych wyjaśnień. Osoba badana wypełniła kwestionariusz w około 20 minut.
W trakcie wypełniania kwestionariusza osoba badana zadawała dodatkowe pytania, takie jak: „Ale ostatnio, czy w ogóle?”; stwierdziła równieŜ, Ŝe pytania w
kwestionariuszu się powtarzają. Nad kilkoma pytaniami dłuŜej się zastanawiała, głośno rozwaŜała jaka jest, jak się zachowuje. Miała powaŜne nastawienie do badania, starała się udzielić dobrze określającej ją odpowiedzi, długo się zastanawiała.
Po zakończeniu badania sprawdziłam, czy osoba badana udzieliła odpowiedzi na wszystkie pytania; nie stwierdziłam braku którejś z odpowiedzi.
3.1.4. Wyniki w FCZ-KT.
Tabela 1.
interpretacja
wynik
przedział
cecha
staniny
słowna
surowy
ufności
wyniku
Aktywność
14
7
(6-8)
Wysoki
Wytrzymałość
12
7
(6-8)
Wysoki
śwawość
17
6
(5-7)
Średni
Perseweratywność
19
8
(7-9)
Wysoki
Reaktywność emocjonalna
13
5
(4-6)
Średni
WraŜliwość sensoryczna
17
6
(4-8)
Średni
2
Wyniki surowe przekształciłam na wyniki znormalizowane, tj. staninowe biorąc pod uwagę dane demograficzne osoby badanej. Przekształcenia dokonałam w oparciu o tabele norm dla kobiet w wieku 20-29 lat.
Skonstruowałam przedział ufności w oparciu o SEM – standardowy błąd pomiaru wyniku otrzymanego. Przy 85% prawdopodobieństwie granice przedziału ufności to wynik otrzymany +/- 1 stanin. Przy ostroŜnej interpretacji w grupie kobiet, niezaleŜnie od wieku, w skali wraŜliwości sensorycznej moŜna przyjąć półprzedział ufności równy 2 staninom (przy 85% prawdopodobieństwie) – stąd przedstawiony w tabeli przedział
ufności dla tej cechy.
3.1.5. Istotne róŜnice między skalami (α=0,15) FCZ-KT.
AK 7
WT 7
śW 6
PE 2
RE 5
WS 6
AK 7
WT 7
śW 6
PE 2
RE 5
WS 6
Biorąc pod uwagę prawdopodobieństwo 85%, róŜnica wyników skali powinna być
większa od 2 staninów (czyli minimalnie powinna wynosić 3 staniny), aby moŜna ją było uznać za znaczącą psychologicznie.
Przy ocenie całej struktury temperamentu dokonałam rekodowania wyników skali perseweratywności i reaktywności emocjonalnej.
3.1.6. Struktura temperamentu badanego według FCZ-KT.
Otrzymane wyniki wykazują ponadprzeciętne nasilenie w zakresie aktywności i wytrzymałości (6-8 stanin), zbliŜone do przeciętnej w zakresie wraŜliwości
sensorycznej (4-8), reaktywności emocjonalnej (4-6), Ŝwawości (5-7) oraz wysokie w zakresie perseweratywności (7-9 stanin).
Przy interpretacji strukturalnej naleŜy skoncentrować się na analizie stopnia zharmonizowania cech energetycznych (reaktywność emocjonalna, wytrzymałość, aktywność) oraz cech czasowych (perseweratywność, Ŝwawość).
3
Badana osoba „skłania się” w największym stopniu ku strukturze zharmonizowanej wskazującej na duŜe moŜliwości przetwarzania stymulacji. Osoby o takiej strukturze są bardzo wytrzymałe, bardzo aktywne i mało reaktywne emocjonalnie. Wykazują równieŜ duŜą wraŜliwość sensoryczną, Ŝwawość i małą perseweratywność. Taka
konfiguracja cech wskazuje na efektywną regulację stymulacji oraz nastawienie na ich poszukiwanie. W tradycyjnej typologii Hipokratesa-Galena strukturze tej odpowiada typ sangwiniczny.
Rozpatrywane w kwestionariuszu cechy odpowiadają za poziom energetyczny
zachowania (WT, AK, RE) oraz przebieg reakcji w czasie (śW, PE). O ile w ramach charakterystyki energetycznej nasilenie cech u osoby badanej pokrywa się raczej z opisem struktury zharmonizowanej wskazującej na duŜe moŜliwości przetwarzania, nie jest tak juŜ przy charakterystyce czasowej. Uzyskane wyniki wskazują na specyficzną strukturę cech czasowych (zbyt duŜa Ŝwawość jak na stwierdzone
nasilenie perseweratywności).
Biorąc pod uwagę otrzymane wyniki moŜna zakładać, Ŝe osoba badana jest aktywna zawodowo i społecznie. Najprawdopodobniej jest towarzyska i charakteryzuje się duŜymi moŜliwościami przystosowawczymi. Wykazuje raczej tendencję do
podejmowania wielu róŜnych zdań i nie lubi monotonii. Wysoki wynik w skali
wytrzymałości sugeruje odporność na trudy, moŜliwość długiej pracy oraz sprawne funkcjonowanie w niekorzystnych warunkach. W zakresie reaktywności emocjonalnej wynik jest zbliŜony do przeciętnej.
W charakterystyce czasowej uwagę zwraca wysoki wynik w zakresie
perseweratywności (7-9 stanin). Sugeruje to, Ŝe osoba badana ma skłonność do wielokrotnego wracania do minionych juŜ faktów, długotrwałej ich analizy i długiego przeŜywania emocji. Jak na takie wysokie nasilenie perseweratywności, osoba badana uzyskała dość wysoki wynik w Ŝwawości. A ta cecha wiąŜe się ze zwiększaniem dopływu stymulacji.
Wysoka perseweratywność oznacza małe moŜliwości przetwarzania stymulacji, ale w przypadku osoby badanej duŜe nasilenie tej cechy nie jest związane z ograniczeniem zachowań „naładujących” (temu odpowiadałaby niska Ŝwawość). Dość wysokie
nasilenie Ŝwawości moŜe powiększać i tak wysoki juŜ poziom pobudzenia u osoby badanej. Otrzymane wyniki sugerują raczej małe moŜliwości przetwarzania
stymulacji.
4
Cechy temperamentu wyznaczają wybór form aktywności (równieŜ zawodowej), warunkują stan zdrowia i zachowania jednostki w sytuacji stresowej. Wyniki w skali RE i WT (odpowiednio 4-6 i 6-8 stanin) wskazują, iŜ osoba badana nie jest
szczególnie naraŜona na pogorszenie stanu zdrowia w sytuacji duŜego natęŜenia stresu. Ale z racji wysokiego nasilenia perseweratywności moŜe mieć skłonność do koncentracji na własnych problemach, stanach emocjonalnych i wykazywać duŜe napięcie w sytuacjach stresowych.
NajwaŜniejsze wydaje się to, iŜ dzięki wysokiemu poziomowi AK i WT osoba
badana moŜe nie mieć większych problemów w Ŝyciu zawodowym i podejmować
róŜne formy aktywności i zadania. MoŜe jednak nie we wszystkich sytuacjach radzić sobie ze stresem i długo przeŜywać niepowodzenia .
3.2. Wyniki w Teście Matryc Ravena.
3.2.1. Uzasadnienie wyboru Testu Matryc Ravena dla Zaawansowanych.
Wybór wersji testu był podyktowany wiekiem osoby badanej oraz tym, Ŝe jest ona studentką. Test Matryc w wersji dla zaawansowanych jest narzędziem przeznaczonym właśnie do pomiaru zdolności intelektualnych osób bardziej niŜ przeciętnie zdolnych –
do badania osób dorosłych, młodzieŜy i studentów.
3.2.2. Charakterystyka warunków badania.
Badanie było indywidualne. Zostało przeprowadzone w domu osoby badającej.
Osoba badana wypełniała kwestionariusz przy stole; oświetlenie było naturalne. W
pomieszczeniu nie było osób trzecich, panowała cisza. Test był rozwiązywany między 14.10 a 14.55, dnia 4 kwietnia 2003 roku.
śadnych czynników zakłócających nie odnotowano, chociaŜ warto zaznaczyć, Ŝe mieszkanie, w którym przeprowadzono badanie znajduje się w centrum Warszawy przy ruchliwej ulicy. W mieszkaniu było słychać odgłosy samochodów (mimo
szczelnie zamkniętego okna).
5
3.2.3. Obserwacja przebiegu wykonywania testu i wnioski o nastawieniu badanego do procedury testowej.
Po wręczeniu arkusza odpowiedzi i zeszytów testowych Serii I i II, osoba badana została zaznajomiona z instrukcją (odczytaną na głos) i rozwiązała zadania z Serii I.
Następnie miała 30 minut na rozwiązanie zadań z Serii II.
A. P. miała powaŜny stosunek do badania, chętnie się mu poddała. Rozwiązywała test w skupieniu, dwa razy zapytała się, ile pozostało czasu do końca. Po badaniu A.P.
była niezadowolona; stwierdziła, Ŝe gdyby test został przeprowadzony bezpośrednio po liceum, uzyskałyby lepsze rezultaty.
3.2.4. Wyniki surowe.
Osoba badana rozwiązała 27 zadań z serii II, poprawnie 23. Cztery odpowiedzi były błędne.
3.2.5. Centyl i ten dla wyniku globalnego według norm.
Z prawdopodobieństwem 85% moŜna stwierdzić, Ŝe wynik prawdziwy osoby
badanej zawiera się między 20 (23-3; dolna grania przedziału) a 26 (23+3; górna granica przedziału) punktem. Odniesienie tych wyników do norm dla studentów pozwala stwierdzić, Ŝe wynik prawdziwy A.P. z prawdopodobieństwem 85% zawiera się:
• dla wyniku centylowego (α=0,15)
w przedziale (20, 69)
• dla wyniku tenowego (α=0,15)
w przedziale (42, 55)
3.2.6. Interpretacja wyniku centylowego w kategoriach podanych przez
Ravena.
Odniesienie wyniku surowego dla norm dla studentów pozwala stwierdzić, Ŝe wynik prawdziwy osoby badanej z prawdopodobieństwem 85% zawiera się między 20 a 69
centylem. Oznacza to, Ŝe moŜliwości intelektualne A. P. są przeciętne lub poniŜej przeciętnej.
6
3.2.7. Poprawka na zgadywanie.
Pn – liczba odpowiedzi niezgadywanych
P – ogólna liczba odpowiedzi
B – liczba błędnych odpowiedzi
K – liczba alternatyw w zadaniu
Pn=P – B/K - 1
Pn = 27 – 4/8 - 1=27 – 4/7=26 3/7
3.3. Wyniki w baterii testów APIS-Z.
3.3.1. Uzasadnienie wyboru wersji APIS-Z.
Do badania wybrano baterię APIS-Z (trudniejsza wersja baterii APIS opracowana dla młodzieŜy kończącej szkołę średnia i studiującej na wyŜszych uczelniach) , która jest testem inteligencji ogólnej, przeznaczonym do badań grupowych (tu
wykorzystanym do badania indywidualnego) mierzącym cztery typy zdolności:
abstrakcyjno-logiczne, werbalne, wzrokowo-przestrzenne i społeczne. Celem badania była ocena inteligencji skrystalizowanej badanego. Diagnozę tą wersją testu uzasadnia to, Ŝe osoba badana ukończyła juŜ liceum ogólnokształcące i studiuje.
3.3.2. Charakterystyka warunków badania.
Badanie zostało przeprowadzone 11 kwietnia 2003 roku, między godziną 14 a 15.
Trwało ono 60 minut, zgodnie z limitami czasu dla poszczególnych testów baterii APIS-Z. Badanie było badaniem indywidualnym, przeprowadzono je w domu osoby badającej. W pomieszczeniu nie było osób trzecich, panowała cisza. Osoba badana siedziała przy stole usytuowanym przy oknie; miejsce to zapewniało naturalne, dzienne oświetlenie.
W trakcie odczytywania instrukcji zadzwonił telefon, rozmowa przeprowadzona przez osoba badającą nie trwała więcej niŜ jedną minutę. Pod koniec badania, gdy osoba badana rozwiązywała podtest HISTORYJKI zadzwonił telefon komórkowy,
który A. P. odebrała. Rozmawiała około 25 sekund. W tym czasie pomiar czasu zatrzymano (pozostało 2 minuty do końca), uruchomiono go po zakończeniu
7
rozmowy. Innych czynników zakłócających nie odnotowano, choć warto zauwaŜyć, Ŝe mieszkanie, w którym odbywało się badanie znajduje się w centrum Warszawy, przy jednej z dość ruchliwych ulic. Hałas dopływający z ulicy nie był całkowicie wyeliminowany, mimo szczelnie zamkniętych okien.
3.3.3. Obserwacja przebiegu wykonywania testu i wnioski o nastawieniu
badanego do procedury testowej.
Osoba badana została zaznajomiona z instrukcją a następnie otrzymała zeszyt testowy. Na rozwiązanie kaŜdego z podtestów A. P. miała (określony instrukcją) czas.
Osoba badana miała powaŜny stosunek do badania. Tego dnia A. P. była lekko
przeziębiona, nie czuła się zbyt dobrze. Ponadto tego dnia miała egzamin (od jego zakończenia do momentu badania upłynęły 3 godziny). Na sugestię, Ŝe badanie moŜna przełoŜyć, jeŜeli A.P. źle się czuje lub jest zmęczona, osoba badana odpowiedziała, Ŝe chce rozwiązać test tego dnia, bo „juŜ się na niego nastawiła”. Test rozwiązywała w skupieniu, a po badaniu stwierdziła, Ŝe najgorzej było przy podteście z
KWADRATAMI, ale jak się wyraziła „kiedy załapie się o co w nim chodzi, nie jest taki trudny”.
3.3.4. Wyniki surowe kolejnych podtestów, wyniki przeliczone
podtestów, suma wyników przeliczonych.
Tabela 2.
Przedział ufności dla
Wynik
Podtest
Wynik surowy
wyników
przeliczony
przeliczonych
1. Zachowania
8
5
<3, 7>
2. Kwadraty
6
5
<4, 6>
3. Synonimy
9
5
<4, 6>
4. Klasyfikacja
8
4
<3, 5>
5. Przekształcenia liczb
6
6
<5, 7>
6. Nowe słowa
7
4
<3, 5>
7. Klocki
8
7
<5, 9>
8. Historyjki
9
5
<3, 7>
Wynik ogólny
41
<37, 45>
8
3.3.5. Sten dla wyniku sumarycznego według norm.
A. P. uzyskała w badaniu baterią APIS-Z wynik ogólny równy 41 (suma wyników przeliczonych w ośmiu testach baterii). Wykorzystując dane na temat przedziałów ufności dla wyniku ogólnego moŜna stwierdzić, Ŝe prawdziwy wynik A. P. mieści się z prawdopodobieństwem 85% w przedziale <41-4; 41+4>, czyli <37; 45>. Odwołując się dla norm dla studentów moŜna dalej stwierdzić, Ŝe wynik prawdziwy A. P. mieści się z prawdopodobieństwem 85% w przedziale <5; 7 sten>.
3.3.6. Analiza profilowa.
Kwadraty
Synonimy
Klasyfikacja
Przekształce
nia liczb
Nowe słowa
Klocki
Historyjki
Zachowania
Kwadraty
Synonimy
Klasyfikacja Przekształce Nowe słowa
Klocki
nia liczb
9
10
9
dolna granica
8
7
przedziału
6
górna granica
5
4
przedziału
3
2
wynik
1
0
y
a
aniaadraty
klocki
kw
e słow
synonim
historyjki
zachow
klasyfikacje
przekształcenia liczb
now
Porównanie wyników uzyskanych przez osobę badaną w testach baterii APIS-Z na poziomie ufności 0, 15:
• Wyniki A. P. w testach NOWE SŁOWA, KLASYFIKACJA, ZACHOWANIA,
KWADRATY i SYNONIMY nie róŜnią się między sobą i są niŜsze od wyniku w
teście KLOCKI; wynik testu PRZEKSZTAŁCENIA LICZB róŜnią się i są wyŜsze
od wyniku w teście KLASYFIKACJA i NOWE SŁOWA; wyniki testu
PRZEKSZTAŁCENIA LICZB nie róŜnią się natomiast od wyników w testach
ZACHOWANIA, KWADRATY, SYNONIMY i HISTORYJKI.
• Wyniki A. P. w testach KLOCKI i PRZEKSZTAŁCENIA LICZB nie róŜnią się
między sobą, a jednocześnie są wyŜsze od wyników w testach KLASYFIKACJA,
NOWE SŁOWA. Wynik w teście KLOCKI jest wyŜszy równieŜ od wyniku w
teście ZACHOWANIA, KWADRATY, SYNONIMY.
• Wynik w teście KLOCKI jest wyŜszy od wyników w pozostałych testach w z
wyjątkiem testu PRZEKSZTAŁCENIA LICZB i HISTORYJKI.
Porównanie wyników uzyskanych w testach mierzących poszczególne zdolności
(na poziomie ufności 0,15):
Zdolności społeczne: wyniki osoby badanej w testach ZACHOWANIA I
HISTORYJKI nie róŜnią się istotnie statystycznie.
10
Zdolności werbalne: wyniki osoby badanej w testach SYNONIMY i NOWE
SŁOWA nie róŜnią się istotnie statystycznie.
Zdolności wzrokowo-przestrzenne: wyniki osoby badanej w testach KWADRATY
I KLOCKI róŜnią się istotnie statystycznie.
Zdolności abstrakcyjno-logiczne: wyniki osoby badanej w testach
KLASYFIKACJA i PRZEKSZTAŁCENIA LICZB róŜnią się istotnie
statystycznie.
3.3.7. Wnioski z badania Baterią Testów APIS-Z.
Badana osoba prezentuje średni / podwyŜszony poziom inteligencji
skrystalizowanej na tle studentów (ogółem).
Tendencje opisane w punkcie 7 moŜna uogólnić w postaci następujących
twierdzeń: A. P. uzyskała względnie najniŜsze wyniki w testach angaŜujących zdolności werbalne; wyniki w testach angaŜujących zdolności wzrokowo-przestrzenne i abstrakcyjno-logiczne są wyŜsze od wyników w testach werbalnych , przy czym wynik w teście angaŜującym zdolności przestrzenno-wzrokowe jest względnie
najwyŜszym wynikiem uzyskanym przez osobę badaną w baterii APIS-Z.
Reasumując wyniki osoby badanej wskazują na względnie najsłabsze rozwinięcie zdolności werbalnych (testy NOWE SŁOWA i SYNONIMY), zarówno znajomości
słów oraz płynności słownej. Wyniki w testach PRZEKSZTAŁCENIA LICZB i
KLASYFIKACJA mierzących zdolności abstrakcyjno-logiczne róŜnią się istotnie statystycznie – w teście PRZEKSZTAŁCENIA LICZB osoba badana uzyskała wynik
wyŜszy niŜ w teście KLASYFIKACJA – tu zdolności te badane są na materiale
werbalnym, a umiejętności werbalne są względnie najsłabiej rozwinięte u A. P.
Istotna statystycznie róŜnica jest równieŜ między wynikami testów KWADRATY i KLOCKI (mierzą zdolności wzrokowo-przestrzenne) – wynik w teście 7 jest wyŜszy od wyniku w teście 2 i jednocześnie jest najwyŜszym wynikiem uzyskanym przez osobę badaną w baterii testów APIS-Z.
MoŜna ponadto porównać wyniki otrzymane przez osobę badaną ze średnimi
wynikami osób studiujących na kierunku ekonomicznym (A. P. studiuje w Szkole Głównej Handlowej), istnieją bowiem róŜnice w poziomie wykonania poszczególnych testów między osobami reprezentującymi odmienne kierunki studiów. WiąŜe się to z tym, Ŝe wybór kierunku studiów i powodzenie na egzaminach wstępnych są w duŜym stopniu determinowane zdolnościami kandydatów. Ponadto studiowanie na
11
określonym kierunku czy wydziale studiów wiąŜe się z dalszym rozwojem określonych zdolności.
Tabela 3.
Studenci kierunków
Wyniki przeliczone osoby
ekonomicznych (średnia
Testy APIS-Z
badanej
punktów przeliczonych)
Zachowania
5
4,0
Kwadraty
5
4,3
Synonimy
5
4,2
Klasyfikacja
4
4,2
Przekształcenia liczb
6
4,8
Nowe słowa
4
3,9
Klocki
7
5,1
Historyjki
5
4,3
Wynik ogólny
41
34,8
Dane w tabeli wskazują, Ŝe wyniki osoby badanej są raczej zbliŜone do wyników w poszczególnych testach studentów kierunku ekonomicznego. Największe róŜnice dotyczą wyniku w teście PRZEKSZTAŁCENIA LICZB i ZACHOWANIA, ponadto
osoba badana ma wyŜszy o 6,2 punktów przeliczonych wynik ogólny całej baterii APIS-Z. Dane wskazują, Ŝe studenci kierunków ekonomicznych mają niŜsze niŜ niŜ
studenci pozostałych kierunków wyniki w teście ZACHOWANIA i stosunkowo niskie w teście NOWE SŁOWA – osoba badana najniŜszy wynik osiągnęła w teście NOWE
SŁOWA.
WyŜej przedstawione wnioski sugerują, Ŝe osoba badana ma predyspozycje do
kierunków ścisłych i technicznych, studiuje natomiast na wydziale ekonomicznym, ale ten wybór wydaje się być słusznym z racji stawianych tam wymagań i posiadanych zdolności.
12
4. Ogólna ocena moŜliwości funkcjonowania osoby badanej w świetle wyników badań i danych pozatestowych.
Badana osoba znajduje się na IV roku studiów (Szkoła Główna Handlowa, kierunek: Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne), w przyszłym roku uzyska tytuł magistra i podejmie pracę zawodową. Przeprowadziłam badania celem ustalenia, w jakich zawodach i podczas jakich aktywności badana osoba będzie się czuła najlepiej, a jakich sytuacji powinna unikać. WaŜną kwestią było równieŜ ustalenie, jak A. P. moŜe zachowywać się w stresowych sytuacjach.
Osoba badana uzyskała wynik przeciętny/poniŜej przeciętnej w zakresie zdolności intelektualnych, poprawności myślenia, spostrzegania i percepcji (Test Matryc Raven’a dla Zaawansowanych; por. punkt 3.2). A. P. była równieŜ badana Baterią Testów APIS-Z.
ZróŜnicowanie wyników (zarówno wyniku globalnego, jak i wyników w poszczególnych testach) pozwala na wykorzystanie Baterii Testów APIS-Z dla poradnictwa zawodowego.
Otrzymane wyniki (por. tabela 2, punkt 3.3.7) pozwalają przypuszczać, Ŝe osoba badana ma predyspozycje do kierunków ścisłych i technicznych, studiuje natomiast na wydziale ekonomicznym, wybór ten wydaje się być jednak słusznym z racji stawianych tam wymagań i posiadanych zdolności. MoŜna zatem przypuszczać, Ŝe osoba badana dobrze będzie się czuła w zawodach, do których przygotowuje ją uczelnia o charakterze ekonomicznym – profesje wymagające zdolności przestrzenno-wzrokowych i
abstrakcyjno-logicznych, analizowania danych, szukania zaleŜności i ogólnych tendencji.
Osoba badana powinna dobrze radzić sobie z tego typu zadaniami, tym bardziej, Ŝe na tle studentów prezentuje średni/podwyŜszony poziom inteligencji. Na podstawie wyników uzyskanych przez A. P. w kwestionariuszu FCZ-KT moŜna spróbować określić jaki rodzaj aktywności byłby najlepszy przy danej strukturze temperamentu, tzn. czy osoba badana lepiej będzie funkcjonować pracując samodzielnie, czy w grupie ludzi, w jakim tempie moŜe wykonywać prace itd. Podsumowując wyniki otrzymane przez A. P. w
kwestionariuszu FCZ-KT (por. tabela 1) moŜna zakładać, Ŝe osoba badana jest aktywna zawodowo i społecznie. Najprawdopodobniej jest towarzyska i charakteryzuje się duŜymi moŜliwościami przystosowawczymi. Wykazuje raczej tendencję do podejmowania wielu róŜnych zdań i nie lubi monotonii. Wysoki wynik w skali wytrzymałości sugeruje odporność na trudy, moŜliwość długiej pracy oraz sprawne funkcjonowanie w
niekorzystnych warunkach. W zakresie reaktywności emocjonalnej wynik jest zbliŜony do przeciętnej. MoŜna wnioskować, Ŝe A. P. lepiej czułaby się na stanowiskach
nastawionych na kontakty z ludźmi i róŜnorodność czynności. Praca mogłaby wiązać się z 13
wyjazdami, przemieszczaniem się – ta forma zajęcia byłaby lepsza niŜ tzw. „praca za biurkiem” w samotności. Jednocześnie moŜna powiedzieć, Ŝe A. P. jest w stanie pracować przez dłuŜszy czas w trudnych warunkach, jeŜeli wymagają tego okoliczności. Opisane warunki pracy dostarczają nowych bodźców i dodatkowej stymulacji – odpowiada to nasileniu Ŝwawości u osoby badanej. Jak na dość wysokie nasilenie tej cechy, osoba badana uzyskała wysoki wynik w perseweratywności. Sugeruje to, Ŝe ma skłonność do wielokrotnego wracania do minionych juŜ faktów, długotrwałej ich analizy i długiego przeŜywania emocji. Ma to znaczenie w sytuacjach stresowych, wiąŜących się z negatywnymi dla A. P. emocjami (np. konflikty w miejscu pracy, krytyka) - moŜe mieć skłonność do koncentracji na własnych problemach, stanach emocjonalnych i wykazywać duŜe napięcie w sytuacjach stresowych. Nasilenie cech reaktywności emocjonalnej i wytrzymałości wskazują, iŜ osoba badana nie jest szczególnie naraŜona na pogorszenie stanu zdrowia w sytuacji duŜego natęŜenia stresu.
NajwaŜniejsze wydaje się to, iŜ dzięki wysokiemu poziomowi aktywności i
wytrzymałości osoba badana moŜe nie mieć większych problemów w Ŝyciu zawodowym i podejmować róŜne formy aktywności i zadania. MoŜe jednak nie we wszystkich
sytuacjach radzić sobie ze stresem i długo przeŜywać niepowodzenia. Dlatego waŜny jest wybór odpowiedniej dla niej strategii walki ze stresem.
14