W przypadku pytań lub wątpliwości skontaktuj
Znaki i sygnały
się z najbliższym specjalistą BHP lub wejdź na:
www.skanska.pl/bhp,
bezpieczeństwa. Hakowi
one.skanska/bhp
11.5
i sygnaliści
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas prac montażowych i transportowych.
• zawiera
wymagania
wynikające z prawa
i norm polskich
Prace na stanowisku hakowego i sygnalisty związane są z transportem ładunków za oraz wewnętrznych
uregulowań Skanska S.A.
pomocą żurawi i innych urządzeń dźwignicowych. Są one zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych, gdyż upadek transportowanych przedmiotów z wysokości może
•
jest obligatoryjny dla
doprowadzić do ciężkich obrażeń, a nawet śmierci pracowników. W związku z dużym wszystkich jednostek
Skanska S.A.
ryzykiem bardzo ważny jest wybór na to stanowisko osób kompetentnych, znających zasady bezpiecznej pracy.
• pomaga
zapewnić
bezpieczne i skuteczne
praktyki podczas prac.
A. Wstęp
4. Brygada zajmująca się transportem ładunków powinna składać się z co 1. Podstawowe zasady pracy z zawiesiami, najmniej:
osprzętem transportowym opisane
• dwóch hakowych – do podwieszania zostały w standardzie szczegółowym i zwalniania ładunku z haka oraz
„11.4 Montażowy sprzęt pomocniczy: haki, asekuracji ładunku np. za pomocą lin zawiesia, trawersy, stężenia montażowe” .
kierunkowych
2. Bezpieczeństwo prac związanych
• jednego sygnalisty – do stałego z montażem konstrukcji opisane
obserwowania miejsca prac
zostało w standardach szczegółowych: transportowych i przylegającego terenu
„11.1 Montaż konstrukcji stalowych”
oraz podawaniu na bieżąco sygnałów i „11.2 Montaż konstrukcji
operatorowi żurawia.
prefabrykowanych” .
5. Sygnalista, z wyjątkiem sytuacji awaryjnych, 3. Nadzór budowy Skanska zapewnia, aby nie powinien brać udziału w bezpośrednim osoby wykonujące pracę na stanowisku manipulowaniu ładunkiem.
sygnalista-hakowy:
• odbyły instruktaż stanowiskowy B. Czynności przygotowawcze
• zostały zapoznane z Oceną Ryzyka dla Zadania i Instrukcją Bezpiecznego 1. Obowiązki hakowego:
Wykonywania Robót (IBWR)
• odpowiada za dobór właściwych lin,
• zostały zapoznane z dokumentacją łańcuchów, zawiesi oraz przygotowanie techniczno-ruchową zawiesi, które wyposażenia pomocniczego do
wykorzystują
transportu, takiego jak: uchwyty
• posiadały orzeczenia lekarskie i podkłady
potwierdzające wymagany przepisami
• sprawdza, czy zawiesia posiadają stan zdrowia, określony dla tego atesty i czy są w wymaganym stanie stanowiska
technicznym
• były wyposażone w środki techniczne
• planuje sposób podwieszenia ładunku zapewniające skuteczną łączność oraz trasę jego przemieszczania z operatorem żurawia, np. radiotelefon
• upewnia się, czy droga przemieszczania
• posiadały jeden lub więcej elementów ładunku nie jest zatarasowana
rozpoznawczych, takich jak:
• upewnia się, czy obciążenie
kurtka, kamizelka ostrzegawcza, transportowanego ładunku nie
hełm ochronny, opaska w kolorach przekracza dopuszczalnego obciążenia przewidzianych dla sygnalisty –
roboczego dla zastosowanych zawiesi hakowego wynikających z tabeli
• upewnia się, czy nie został przekroczony odzieżowej Układu Zbiorowego Pracy dopuszczalny kąt rozwarcia zawiesia Wersja 1.0
Skanska.
wielocięgnowego
Standard 11.5
1
• sprawdza, czy zawiesia zostały je natychmiast usunąć i fakt ten zgłosić prawidłowo nałożone na
przełożonemu.
transportowany ładunek,
13. Operator ma prawo reagować tylko na z uwzględnieniem położenia jego sygnały hakowego, z wyjątkiem sygnału środka ciężkości
„Alarm”, który może wydać każdy
• upewnia się, czy ładunek został pewnie pracownik.
zawieszony
• melduje sygnaliście gotowość do D. Czynności zakazane wykonania manewrów transportowych.
2. Obowiązki sygnalisty:
1. Stosowanie zawiesi nieatestowanych,
• upewnia się, czy ma kontakt
wykonanych z przypadkowo dobranych z operatorem
materiałów lub elementów.
• sprawdza, czy droga przemieszczania 2. Używanie zużytych lub uszkodzonych ładunku oraz jego miejsce składowania zawiesi, pozbawionych czytelnych oznaczeń.
nie są zatarasowane
3. Nieprawidłowe łączenie lub sztukowanie
• daje sygnał do podnoszenia ładunku.
zawiesi.
4. Przeciążanie zawiesi ponad dopuszczalne C. Transport ładunku obciążenie robocze (DOR).
5. Używanie zawiesi niedostosowanych do 1. Podczas przemieszczania ładunków należy kształtu i rozmiaru ładunku.
zawsze uprzedzać współpracowników 6. Przekraczanie dopuszczalnego kąta o niebezpieczeństwie i zagrożeniu.
rozwarcia cięgien zawiesi.
2. Podczas zawieszania, przemieszczania 7. Przebywanie pod zawieszonym ładunkiem lub składowania ładunku należy stosować lub na drodze jego przemieszczania.
rękawice ochronne.
8. Niewłaściwe podwieszanie ładunku.
3. Podczas zawieszania, przemieszczania lub 9. Podnoszenie żurawiem przedmiotów składowania ładunku należy dokładnie o nieznanej masie.
i wyraźnie wskazywać operatorowi żurawia 10. Podnoszenie ładunku przy ukośnym drogi przemieszczania i składowania położeniu lin dźwignicy lub gdy hak nie ładunku oraz uważnie obserwować proces znajduje się nad środkiem ciężkości ładunku transportu.
(efekt wahadła).
4. Przed rozpoczęciem transportu należy 11. Podnoszenie żurawiem zamrożonych lub wstępnie sprawdzić prawidłowość zakleszczonych przedmiotów.
zawieszenia ładunku poprzez uniesienie 12. Wiązanie węzłów na cięgnach zawiesi.
go za pomocą dźwignicy na wysokość 13. Przemieszczanie ładunków o ostrych około 0,5 m.
krawędziach bez zastosowania podkładek 5. Podczas podnoszeniu ładunku należy unikać zabezpieczających.
gwałtownych szarpnięć.
14. Niewłaściwe zawieszanie zawiesi na haku 6. Poziome przemieszczanie ładunku za dźwignicy.
pomocą żurawia powinno odbywać się 15. Przemieszczanie ładunków
na wysokości nie mniejszej niż 1 m ponad nieustabilizowanych np. za pomocą lin przedmiotami znajdującymi się na drodze kierunkowych.
przenoszonego ładunku.
16. Używanie zawiesi z uszkodzonymi hakami 7. W czasie mechanicznego załadunku lub zawiesi nierównomiernie obciążonych.
i rozładunku materiałów i wyrobów 17. Przewożenie ludzi na transportowanym zabronione jest ich przemieszczanie ładunku.
bezpośrednio ponad ludźmi lub kabiną 18. Wyciąganie „na siłę” zawiesi przyciśniętych kierowcy.
innym elementem.
8. Roboczy zasięg haka żurawia powinien być 19. Składowanie ładunków niezgodnie większy o co najmniej 0,5 m od położenia z obowiązującymi przepisami: nierówno, środka masy montowanego elementu lub za wysoko, niebezpiecznie.
miejsca układanego ładunku.
20. Dopuszczanie do obsługi haka 9. Podnoszenie długiego przedmiotu nieupoważnionych osób trzecich.
Rys. 1 Liny kierunkowe
powinno być połączone z prowadzeniem 21. Opuszczanie stanowiska pracy bez ważnej przedmiotu za pomocą lin kierunkowych, przyczyny i wiedzy przełożonego.
zamocowanych na jego końcach. Linę 22. Pozostawianie zawieszonego elementu lub prowadzącą wolno zdjąć dopiero po innego ładunku na haku żurawia w czasie złożeniu przedmiotu na miejscu jego przerwy w pracy lub po jej zakończeniu.
składowania (Rys. 1).
10. Naprowadzanie ładunku na miejsce E. Obowiązki po zakończeniu pracy przeznaczenia w ostatniej fazie transportu musi być wykonywane przy zastosowaniu 1. Należy sprawdzić, czy używane zawiesia maksymalnie bezpiecznych metod.
i osprzęt pomocniczy nie są uszkodzone.
11. W czasie zakładania stężeń montażowych, 2. Należy uporządkować stanowisko pracy, wykonywania robót spawalniczych, w tym podkłady i inne.
odczepiania elementów prefabrykowanych 3. Zawiesia należy składować w miejscach, z zawiesi i betonowania styków należy w których nie będą one narażone na stosować wyłącznie pomosty montażowe uszkodzenia.
lub drabiny rozstawne.
4. Jeżeli przewidywany okres przechowywania 12. W przypadku uszkodzenia zawiesi, należy zawiesi będzie długi, należy je oczyścić, 2
wysuszyć i ewentualnie zabezpieczyć przed
• do
dołu
korozją np. za pomocą oleju lub smaru
• w
prawo
oraz każdorazowo sprawdzić zalecenia
• w
lewo
producenta.
• stop – konieczność zatrzymania 5. Zawiesia nieużywane, pozostawiane na w nagłym przypadku.
haku żurawia należy zaczepić jedno do 5. Sygnał ręczny powinien być precyzyjny, drugiego lub do ogniwa zbiorczego, aby prosty, łatwy do wykonania i zrozumienia, ograniczyć ryzyko uderzeń w otaczające a także odróżniający się od innych przedmioty lub ludzi.
sygnałów.
6. Jeśli podczas sygnału ręcznego konieczne F. Zasady stosowania znaków i sygnałów jest używanie obu rąk naraz, ich bezpieczeństwa
użycie powinno odbywać się w sposób symetryczny i związany tylko z jednym 1. Komunikaty słowne powinny być możliwie sygnałem.
jak najkrótsze, najprostsze i najbardziej 7. Osoba przekazująca sygnały ręczne przejrzyste – przystosowane do zdolności
– sygnalista lub hakowy wykonuje za werbalnej nadawcy i zdolności słyszenia pomocą dłoni określone w tabeli gesty.
odbiorcy lub odbiorców.
Przekazuje w ten sposób osobie odbierającej 2. Komunikat słowny może być przekazywany sygnał instrukcje dotyczące określonych bezpośrednio – wypowiadany przez manewrów.
człowieka lub pośrednio – emitowany za 8. Wszystkie zakodowane gesty, pomocą np. radiotelefonu.
przedstawione w tabeli, nie wykluczają 3. Osoby będące nadawcami i odbiorcami użycia dodatkowych gestów, stosowanych komunikatu powinny dobrze znać język, na podstawie ustaleń szczegółowych.
w którym jest on formułowany, aby mogły 9. Sygnalista kieruje manewrami w taki go poprawnie wymówić oraz zrozumieć, sposób, aby ich wykonywanie zapewniało a w efekcie postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwo pracownikom znajdującym bezpieczeństwa i higieny pracy.
się w pobliżu miejsca transportu ładunku.
4. Jeżeli komunikat słowny jest używany 10. Sygnalista powinien mieć możliwość zamiast lub razem z sygnałami ręcznymi, kontrolowania wszystkich manewrów a nie stosuje się specjalnych kodów, należy bez ryzyka narażenia się na zagrożenia użyć takich słów jak:
związane z wykonywaniem tych
• start – rozpoczęcie kierowania manewrów. Jeżeli wymóg ten nie może być
• zatrzymać – przerwa lub zakończenie w pełni spełniony przez jednego sygnalistę, jakiegoś ruchu
nadzór budowy zobowiązany jest
• koniec – wstrzymanie działania zatrudnić jednego lub więcej dodatkowych
• szybko – konieczność przyspieszenia sygnalistów.
ruchu ze względów bezpieczeństwa 11. Jeżeli operator nie może wykonać
• wolno – konieczność powolnego otrzymanych od sygnalisty poleceń wykonywania ruchu
z zachowaniem wymagań bezpieczeństwa,
• do góry – w znaczeniu „podnieść może wstrzymać wykonywanie
ładunek do góry”
rozpoczętego manewru i zażądać nowych
• do dołu – w znaczeniu „opuścić ładunek instrukcji.
w dół”
12. Operator obowiązany jest wykonywać
• do przodu – kierunek ruchu,
polecania sygnalisty wyłącznie wtedy, gdy który jednocześnie powinien być nie są one sprzeczne z obowiązującymi go skoordynowany z odpowiednimi
instrukcjami. Jedynie sygnał „stop” może być sygnałami ręcznym
podany przez każdego pracownika (Rys. 2).
Wersja 1.0
Standard 11.5
3
Znaczenie sygnału
Opis sygnału
Ilustracja
A. Sygnały ogólne
Start
Obie ręce wyciągnięte
Uwaga!
poziomo, dłonie zwrócone
Początek kierowania
wewnętrzną stroną do
przodu.
Zatrzymać
Prawa ręka skierowana do
Przerwa –
góry, z wewnętrzną stroną
koniec ruchu
dłoni skierowaną do przodu.
Koniec
Obie ręce połączone na
Zatrzymanie działania
wysokości klatki piersiowej.
Zakodowane gesty sterujące
ruchem, przedstawione
Ruch szybki
w tabeli, wykonywane są
w szybkim tempie.
Zakodowane gesty sterujące
ruchem, przedstawione
Ruch powolny
w tabeli, wykonywane są
bardzo powoli.
B. Ruchy pionowe
Prawa ręka skierowana do
góry z dłonią skierowaną
Podnieść do góry
wewnętrzną stroną do
przodu - wykonuje wolno ruch
okrężny.
Prawa ręka skierowana do
dołu z dłonią skierowaną
Opuścić do dołu
wewnętrzną stroną do
przodu - wykonuje wolno ruch
okrężny.
Odległość prawidłowa
Dłonie pokazują odpowiednią
odległość.
4
C. Ruchy poziome
Obie ręce zgięte, dłonie
skierowane wewnętrzną
Ruch do przodu
stroną do góry, przedramiona
wykonują powolne ruchy
w kierunku ciała.
Obie ręce zgięte, dłonie
skierowane wewnętrzną
Ruch do tyłu
stroną na zewnątrz,
przedramiona wykonują
powolne ruchy od siebie.
Prawa ręka wyciągnięta
poziomo z dłonią zwróconą
Ruch w prawo od
wewnętrzną stroną do dołu,
sygnalisty
wykonuje małe powolne ruchy
w prawo.
Lewa ręka wyciągnięta
poziomo z dłonią zwróconą
Ruch w lewo od
wewnętrzną stroną do dołu,
sygnalisty
wykonuje małe powolne ruchy
w lewo.
Odległość pozioma
Dłonie pokazują odpowiednią
odległość.
D. Niebezpieczeństwo
Stop
Obie ręce wyciągnięte do góry,
Zatrzymanie w nagłym dłonie zwrócone wewnętrzną przypadku
stroną do przodu.
Rys. 2 Sygnały ręczne
Wersja 1.0
Standard 11.5
5