Stanisław Gacek
Lampa Karol
Lisowski Kamil
Loska Grzegorz
gr 8A
Sprawozdanie
Maszyny i Urządzenia Transportowe
Na laboratoriach zapoznaliśmy się z technologiami wytwarzania drutów na liny stalowe, ich
przekrojami oraz właściwościami mechanicznymi.
Najważniejszym i podstawowym elementem lin stalowych jest drut. Drut musi spełniać
szereg warunków, takich jak odpowiednia wytrzymałość na rozciąganie, zginanie, skręcanie,
zmęczenie oraz wymaganej średnica oraz przekrój, te czynniki są podstawowymi cechami
niezawodności liny stalowej. Proces wytwarzana drutu zaczyna się od dostarczenia odpowiedniego
materiału (jest to najczęściej stal węglowa o zawartości pierwiastka węgla od 0,35% do 0,9%) i
poddaniu go odpowiednim obróbkom oraz badaniom, schemat technologii produkcji drutu
przedstawia diagram poniżej:
Trawienie
Ciągnienie
Walcówka
Badania Zwijanie w kręgi
Patentowanie
drutu
Cynkowanie
Chłodzenie
Trawienie  jest procesem, który ma na celu usunięcie z powierzchni materiału rdzy oraz zgorzelin,
jakie tworzą się podczas walcowania i magazynowania.
Ciągnienie  jest procesem, w którym formowany jest przekrój drutu, na odpowiednią średnicę
oraz kształt.
Patentowanie  jest to obróbka cieplna polegająca na hartowaniu izotermicznym stali, ma na celu
wytworzenie w drucie struktury drobnoziarnistej.
Cynkowanie  ma na celu stworzenie warstwy chroniącej drut przed czynnikami środowiskowymi
takimi jak rdzewienie.
Znormalizowane przekroje poprzeczne drutów na liny stalowe:
Wymagania dotyczące klasy wytrzymałości drutów:
W linach stalowych stosuje się kilka kształtów przekrojów poprzecznych drutów, pełniących
zróżnicowaną rolę i umożliwiających budowę splotek o zróżnicowanych cechach konstrukcyjnych.
Aby dana lina mogła zostać sklasyfikowana do odpowiedniej klasy wytrzymałości, jej
wytrzymałość musi mieścić się w znormalizowanych wartościach, zestawienie tych wartości
przedstawia tabela poniżej:
Klasa wytrzymałości liny [MPa] Klasa wytrzymałości liny [MPa]
Minimalna Maksymalna
1570 1370 1770
1770 1570 1960
1960 1770 2160
Rdzenie na liny stalowe.
Rdzeń jest drugim, po drutach, najważniejszym elementem konstrukcyjnym w budowie lin
stalowych. W zależności od zastosowania rdzeń jest wytworzony z różnych materiałów oraz o
różnych przekrojach, może być jako pojedynczy drut, lub jako splotka. Pełni on wiele różnych
funkcji, do najważniejszych można zaliczyć:
 Wyznacza oś liny oraz odpowiada za odpowiedni kształt,
 Pełni rolę podparcia dla splotów,
 Wypełnia wewnętrzną przestrzeń pomiędzy splotami,
 Odpowiada za smarowanie liny,
 Poprzez zastosowanie odpowiedniego rdzenia można kształtować sztywność liny
stalowej,
Ze względy na materiał rdzeń możemy podzielić kilka grup:
Rdzenie lin stalowych
Rdzenie pełne Rdzenie Rdzenie z metali Rdzenie stalowe
Z tworzyw włókienne plastykowane
Organiczne NF Nieorganiczne SF Mineralne Splotki linowe Niezależne liny
IWS IWR
Konopie Polipropylen
Sizal Poliamid
Juta Polietylen
T S W SW F
Manila
Bawełna
Rodzaje splotek stosowanych w konstrukcji maszyn:
 Splotki o punktowym styku drutów (dawne oznaczenie T)
Obecnie nie są stosowane, powodują duże zużycie drutów poprzez punktowe
wycieranie. Splotki te buduje się z drutów o jednakowych średnicach, każda warstwa
jest zwijana w oddzielnej operacji, co umożliwia wykonanie warstw splotek
skręconych w przeciwnym kierunku. Na ilustracji przedstawiono kilka przykładów
takich splotek.
 Splotki o Seale o liniowym styku drutów (S)
W splotce tej bezpośrednio na rdzeń nawinięta jest warstwa drutów o mniejszej
średnicy niż następna warstwa, której druty mają zbliżoną średnicę do rdzenia, ilość
w drutów w tych warstwach jest taka sama. Przykłady splotek typu Seal:
 Splotki o punktowo  liniowym styku drutów (polskie oznaczenie ST)
Ograniczenia splotki Seal, która nie pozwalała konstruowanie lin o średnicy
większej niż 32 mm, rozwiązaniem było zastosowanie splotek ST, w których zamiast
rdzenia z pojedynczego drutu zastosowano splotkę o punktowym styku.
Charakterystyczną cechą układu ST jest jednakowa średnica drutów w każdej z
warstw wewnętrznych, punktowy styk drutów pomiędzy tymi warstwami i liniowy
styk warstw drugiej i zewnętrznej. Średnica drutów rdzeniowych jest zbliżone do
średnic drutów z pierwszej warstwy Seal. Przykłady splotek typu ST:
 Splotki Warrington o liniowym styku drutów (W)
Splotka ta jest strukturą dwuwarstwową o liniowym styku drutów pomiędzy
warstwami, skręcaną w jednej operacji składania. Różnicą pomiędzy poprzednimi
rodzajami splotek, a splotką rodzaju W jest to że w warstwie drugiej warstwie, są
nawinięte grube druty na przemian z cienkimi.
 Splotki Warrington  Seal o liniowym styku drutów (WS)
Splotka ta jest ustrojem trójwarstwowym o liniowym styku drutów pomiędzy
warstwami, skręcanymi w jednej operacji. Jest to połączenie splotek rodzaju W oraz
S, w pierwszej warstwie występują druty o jednakowej średnicy, natomiast następna
jest splotką typu W, gdzie grube druty są nawinięte na przemian z cienkimi.
Przykłady takich splotek:
 Splotki Warrington Kryty (WK) o liniowo  punktowym styku drutów
Splotka ta jest kolejnym rozwinięciem splotki W, mającej na celu zwiększenie
zakresu średnic i uzyskanie dużej zwartości, przez co konstrukcja jest odporniejsza
na zmęczenie i odkręcanie. Jest wykonana jako splotka trójwarstwowa o liniowo 
punktowym styku drutów pomiędzy warstwami. Z tego powodu ze względu na różne
skoki warstw jest skręcana w dwu operacjach. Przykłady splotek typu WK:
 Splotki Filler o liniowym styku drutów (F)
Splotka o konstrukcji Filler jest splotką dwuwarstwową o liniowym styku drutów
pomiędzy warstwami, składana jest w jednej operacji. W tego rodzaju splotce
między pierwszą, a drugą warstwą występują druty wypełniające, które wypełniają
przestrzeń znajdującą się pomiędzy tymi warstwami, druty te są wystarczająco
cienkie, aby zmieścić się w szczelinie pozostawionej pomiędzy warstwami.
Przykłady takich splotek:
 Splotki o zróżnicowanej liczbie drutów rdzeniowych typu GIG
Splotki tego rodzaju charakteryzują się brakiem symetrii wewnętrznej związanej z
wielokrotnością liczby 6, gdy stosowane są druty o tych samych średnicach lub
zbliżonych. Splotkę tego typu przedstawiono na ilustracji:
 Splotki Warrington  Seal ze szczelinami pomiędzy drutami (WS)
Liny stalowe o splotkach o liniowym styku drutów są projektowane pod kątem
wartości średnic drutów w poszczególnych warstwach. Obecne technologie
ciągnienia pozwalają na wykonanie dowolnego wymiaru drutu z dowolną tolerancją.
Zaowocowało to powstaniem konstrukcji splotek o bardzo szczelnie dopasowanych
drutach w poszczególnych warstwach splotki i splotek w linie. Ilustracja przedstawia
splotki tego typu:
Zwicie splotek i lin:
Można wyróżnić cztery rodzaje zwić lin.
 Zwicie zwykłe, prawe
Splotki warstwy zewnętrznej liny zwite w prawo, druty warstwy zewnętrznej
zwite w lewo, oznaczenie sZ
 Zwicie zwykłe, lewe
Splotki warstwy zewnętrznej liny zwite w lewo, druty warstwy zewnętrznej
zwite w prawo, oznaczenie zS
 Zwicie Langa, prawe
Splotki warstwy zewnętrznej liny zwite w prawo, druty warstwy zewnętrznej
zwite w prawo, oznaczenie zZ
 Zwicie Langa, lewe
Splotki warstwy zewnętrznej liny zwite w lewo, druty warstwy zewnętrznej
splotek zwite w lewo, oznaczenie sS