HISTORIA FILOZOFII
dr hab. Stanisław Bafia, prof. UWM
TRZY MYÅšLENIA
Platon  idealistyczna
Arystoteles  realistyczna
Plotyn  neoplatonizm
1. Świadomość i zawartość ludzkiego intelektu  pojęcia zwane przez niego ideami.
2. Co istnieje poza naszą świadomością, jako niezależne od niej bądz
też zależne od twórczej działalności
(sztuka, umiejętności praktyczne). Jest to przyroda, działa sztuki, jedzenie etc. Pośrednim ogniwem jest
doświadczenie zmysłowe zewnętrzne.
3. Filozofia dwóch dróg: zstępująca i wstępująca. Najpierw się staczamy, a potem wznosimy. Jest to
neoplatonizm.
4. Myślenie św. Augustyna to neoplatonizm.
·ð czynność myÅ›lenia
·ð treść myÅ›lenia
·ð sÄ…d o przedmiocie myÅ›lenia
5. Poznanie to może być fałszywa z winy niedoskonałości zmysłów.
6. Chcieli uzyskać wiedzę pewną i prawdziwą.
7. Myślenie jest pewne, rezultat tego myślenia już niekoniecznie. Poszukują treściowo zorganizowanej wiedzy
prawdziwej.
8. Kartezjusz to odnalazł  ma w sobie idee. Sam doświadcza swego myślenia. Idea ta nie ma żadnego
wymiaru. Nie ma tez skali mądrości czy głupoty. W umyśle znajduje sie idea rozciągła (zmierzalne)  jest to
otaczający świat (lecz jest niemyślący).
·ð Czy myÅ›lÄ™ faÅ‚szywie?
·ð Jakość zmysłów?
·ð Czy nie ulegÅ‚ zÅ‚udzeniu/zÅ‚oÅ›liwy demon?
9. Trzecia idea Kartezjusza  mocniejsza od demona  idea Boga jako istoty doskonałej. A skąd ta idea znalazła
sie w naszym interesie? Idea ta jest nam wrodzona.
Arystoteles  Zachęta do filozofii
1. Arystoteles z Stagiry (384-322 p.n.e.) to najbardziej wszechstronny myśliciel; filozof i uczony grecki, uczeń
Platona, od roku 343 nauczyciel Aleksandra Wielkiego, a od 335 kierownik własnej szkoły w Atenach.
Arystoteles próbował godzić filozofię materialistyczną z filozofią idealistyczną, tworząc filozofię złotego
środka, nazwaną realizmem umiarkowanym.
2. Arystoteles pozostawił olbrzymią spuściznę piśmienniczą, kładąc podwaliny pod rozwój wielu nauk
przyrodniczych, logikÄ™ i filozofiÄ™.
3. Nauki wg Arystotelesa:
·ð teoretyczne (fizyka, matematyka, metafizyka)  prawda,
·ð praktyczne (etyka, ekonomika, polityka)  szczęście,
·ð wytwórcze  technologia.
4. Szczęście:
·ð Indywidualne,
·ð Rodzina, dom,
·ð Polityka.
5. Do osiągnięcia szczęścia konieczna jest filozofia, dobro:
·ð dobra materialne (narzÄ™dzia bycia)
·ð dobra duszy
6. Cel rzeczy jest lepszy niż sama rzecz:
·ð rozumowanie ( niewiedza  wiedza)
·ð wyjaÅ›nianie (wskazać przyczynÄ™ rzeczy)
·ð dowodzenie (dobieranie przesÅ‚anek do jakiegoÅ› zdania
7. DOWÓD TO OPERACJA NA ZDANIACH!
8. Różne z
ródła narzędzi.
9. Czego się żąda od polityka: ma być też filozofem. Wiedza na temat człowiek i na temat państwa.
10. Najpierw myśleć, potem czynić.
11. Filozofia powinna być sprawcą dobrych rzeczy.
12. Oddawanie się filozofii winno być przyjemnością.
13. Filozofia jest możliwa do opanowania.
14. Prawdziwe szczęście to stan duszy kontemplacja jest narzędziem do uzyskania szczęścia.
15. Mądrość jest najważniejszą ważnością.
16. Zmysły i życie mają dwa znaczenia: aktualny odbiór i zdolność do odbioru.
17. Przyjemne życie tylko dla filozofa.
18. Bojaz
ń przed śmiercią = ciekawość duszy.
Åšw. Augustyn  Dialogi filozoficzne
1. Św. Augustyn (354-430) był bezsprzecznie największym filozofem pierwszych wieków chrześcijaństwa.
Urodził się w Tagaście, w afrykańskiej prowincji Numibia. Jego ojciec wierzył w bogów rzymskich, natomiast
matka była gorliwą wyznawczynią chrześcijaństwa. Augustyn kształcił się w zakresie retoryki, dialektyki,
arytmetyki, geometrii i muzyki. Największy wpływ na jego poglądy wywarły dzieła Platona, Cycerona i
sceptyków.
2. Przez kilkanaście lat Augustyn wyznawał manicheizm  gnostyczną religię opartą na zaratrustianizmie i
rozpatrującą świat z perspektywy walki dobra ze złem. W 383 roku po opuszczeniu Afryki i przybyciu do
Mediolanu, Augustyn zetknął się z biskupem chrześcijańskim Ambrożym, który stał się dla niego wielkim
autorytetem. Augustyn przyjął chrzest w 387 roku i odtąd jego działaniom przyświecała idea walki z
 herezjami chrześcijańskimi. Ostrze swoich polemik kierował przeciwko manichejczykom, sceptykom,
arianom i pelegianom, dzięki czemu zyskał sobie miano  młota na heretyków . W 396 roku został
mianowany biskupem Hippony.
3. Poglądy św. Augustyna są usystematyzowaniem wczesnej myśli chrześcijańskiej, lecz autor koncentruje się
na naturze Boga, istnieniu zła w świecie i wolności człowieka, całkowicie zależnego od swojego Stwórcy.
Rozważania św. Augustyna mają głęboką i dalekosiężną wymowę historyczną i światopoglądową,
ugruntowują przewodnią rolę teologii w myśli filozoficznej.
Św. Augustyn  O życiu szczęśliwym
1. Gdy czegoś nie mamy, to czujemy pustkę, jesteśmy nieszczęśliwi. Św. Augustyn porusza problem
niedostatku.
2. Osoba odczuwają niedobór czegoś, jest nieszczęśliwa.
3. Dobra materialne zapewniają szczęście, spokój duszy, są środkiem do realizacji wszelkich zamierzeń.
4. Nawet mędrzec ma potrzeby materialne. Uznaje, że wszystko, co jest dla ludzi, jest również dla niego.
5. Rozumienie niedostatku jako nieszczęście jest głupotą.
6. Nie rozpacza więc z tego powodu.
7. Nieszczęściem jest głupota, poddanie się cierpieniu.
8. Cierpienie niekoniecznie jest niedobre.
9. Czasem bywa ono konieczne.
10. Jeśli nie możesz osiągnąć tego, czego chcesz, chciej tego, co możesz.
11. Realne i możliwe cele uczynią nas szczęśliwymi.
12. Oratas  człowiek bogaty, ma wszystko na każde skinienie.
13. Przeszkoda szczęścia  lęk i strach przed utratą majątku.
14. MajÄ…tek to dobro ulotne.
15. Matka filozofa twierdzi, iż nie można odróżniać niedostatku i nieszczęścia, bo są ze sobą ściśle związane.
16. Głupota największym niedostatkiem.
17. Drętwota umysłu, brak bystrości, rozsądku  największa głupota.
18. Człowiek posiadający mądrość, nie odczuje niedostatku, bo będzie umiał racjonalnie wykorzystać dostępne
dobra.
19. Wiedza jest pokarmem duszy.
20. Najłatwiej jest się uczyć na własnych błędach.
Kartezjusz  Rozprawa o metodzie
1. Rozprawa o metodzie  podzielony na 6 części traktat filozoficzno  matematyczny, opublikowany przez
Kartezjusza w roku 1637.
2. To jedno z najbardziej wpływowych dzieł w historii, opisuje metodę poznawczą modelowaną na
matematyce, która daje solidne podstawy rozwoju wszystkim nowoczesnym naukom ścisłym.
3. Dzięki tej rozprawie odżyła na nowo antyczna idea sceptycyzmu  wątpienia o wszystkim  od której
Kartezjusz zaczął, aby wyzbyć się błędnych przekonań i założeń, w które na co dzień kompletnie
bezpodstawnie wierzy ludzkość.
4. O wszystkim trzeba było udowodnić, że istnieje.
5.  Rozprawa o metodzie stanowi podstawę kartezjańskiej teorii poznania.
6. Dzieło po raz pierwszy zostało wydane w Lejdzie w języku francuskim.
7. W roku 1656, przetłumaczona na łacinę, opublikowana została w Amsterdamie.
8. Dzieło rozpoczyna się następującą deklaracją:
Rozsądek jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej rozdzielona, każdy bowiem sądzi, że jest w nią tak
dobrze zaopatrzony, iż nawet ci, których we wszystkim innym najtrudniej jest zadowolić, nie zwykli pragnąć
go więcej, niz
li posiadajÄ….