OLIGOPOL
OLIGOPOL
dr Sylwia Machowska
dr Sylwia Machowska
 Oligopol
Oligopol
Model Sweezyego
Model Sweezyego
Kartel
Kartel
Cechy oligopolu
Cechy oligopolu
Na rynku funkcjonuje niewielka liczba
Na rynku funkcjonuje niewielka liczba
producentów realizujących znaczny procent
producentów realizujących znaczny procent
poda\
y rynkowej.
poda\
y rynkowej.
Często producenci zawierają ze sobą
Często producenci zawierają ze sobą
porozumienia w sprawie ustalania cen lub
porozumienia w sprawie ustalania cen lub
podziału rynku  podejmowane decyzje mają
podziału rynku  podejmowane decyzje mają
charakter strategiczny.
charakter strategiczny.
Istnieją bariery wejścia posiadające
Istnieją bariery wejścia posiadające
najczęściej charakter trwały.
najczęściej charakter trwały.
 Sprzedawany produkt jest najczęściej
Sprzedawany produkt jest najczęściej
zró\
nicowany, np. poprzez reklamę
zró\
nicowany, np. poprzez reklamę
producent mo\
e nadać swoim wyrobom
producent mo\
e nadać swoim wyrobom
cechy szczególne, odró\
niające je od innych
cechy szczególne, odró\
niające je od innych
wyrobów.
wyrobów.
Celem działalności producenta jest
Celem działalności producenta jest
maksymalizacja zysku.
maksymalizacja zysku.
Wskaz
nik koncentracji sprzeda\
y mo\
e
Wskaz
nik koncentracji sprzeda\
y mo\
e
sięgać nawet 90%.
sięgać nawet 90%.
Większość bran\
we współczesnej
Większość bran\
we współczesnej
gospodarce rynkowej ma strukturę
gospodarce rynkowej ma strukturę
oligopolu.
oligopolu.
Przykłady bran\
mających
Przykłady bran\
mających
strukturę oligopolu
strukturę oligopolu
Produkcja leków, sprzętu
Produkcja leków, sprzętu
elektronicznego, statków, samolotów,
elektronicznego, statków, samolotów,
ropy naftowej, stali, cementu, kaset i
ropy naftowej, stali, cementu, kaset i
płyt muzycznych, gumy do \
ucia,
płyt muzycznych, gumy do \
ucia,
wrzutowych automatów do gry czy
wrzutowych automatów do gry czy
zbo\
owych produktów śniadaniowych.
zbo\
owych produktów śniadaniowych.
Równowaga Nasha
Równowaga Nasha
Decyzje konkurujących ze sobą oligopolistów
Decyzje konkurujących ze sobą oligopolistów
mają charakter strategiczny co oznacza, \
e są
mają charakter strategiczny co oznacza, \
e są
to decyzje współzale\
ne, uwzględniające
to decyzje współzale\
ne, uwzględniające
mo\
liwe do zaistnienia reakcje konkurentów.
mo\
liwe do zaistnienia reakcje konkurentów.
Z uwagi na współzale\
ność tych decyzji rynek
Z uwagi na współzale\
ność tych decyzji rynek
oligopolistyczny zmierza do specyficznego w
oligopolistyczny zmierza do specyficznego w
swoim charakterze stanu równowagi tzw.
swoim charakterze stanu równowagi tzw.
równowagi Nascha.
równowagi Nascha.
Jest to stan, w którym \
aden uczestnik rynku
Jest to stan, w którym \
aden uczestnik rynku
nie ma zamiaru zmienić swojej strategii, gdy\

nie ma zamiaru zmienić swojej strategii, gdy\

dostosował ją do strategii konkurentów.
dostosował ją do strategii konkurentów.
Rodzaje modeli oligopolu.
Rodzaje modeli oligopolu.
Rodzaje modeli oligopolu.
Modele oligopolu, w których
Modele oligopolu, w których
Modele oligopolu, w których
producenci działają niezale\
nie:
producenci działają niezale\
nie:
producenci działają niezale\
nie:
Modele w których firmy reagują na zmiany
Modele w których firmy reagują na zmiany
wielkości produkcji u konkurentów:
wielkości produkcji u konkurentów:
 model Cournota
 model Cournota
 model Stackelberga
 model Stackelberga
Modele, w których firmy reagują na zmiany
Modele, w których firmy reagują na zmiany
ceny u konkurentów:
ceny u konkurentów:
 model Bertranda
 model Bertranda
 model Sweezy ego
 model Sweezy ego
Rodzaje modeli oligopolu.
Rodzaje modeli oligopolu.
Modele oligopolu, w których
Modele oligopolu, w których
producenci współpracują w celu
producenci współpracują w celu
wspólnego maksymalizowania
wspólnego maksymalizowania
zysku:
zysku:
Kartele:
Kartele:
 maksymalizujący wspólny zysk
 maksymalizujący wspólny zysk
(scentralizowany)
(scentralizowany)
 dokonujący podziału rynku
 dokonujący podziału rynku
Modele przywództwa cenowego
Modele przywództwa cenowego
- model firmy - lidera dominującego na rynku
- model firmy - lidera dominującego na rynku
- model o niskich kosztach
- model o niskich kosztach
Dą\
enie do monopolizacji
Dą\
enie do monopolizacji
rynku
rynku
Pozycja monopolisty w zakresie produkcji
Pozycja monopolisty w zakresie produkcji
lub zbytu umo\
liwia przedsiębiorstwu
lub zbytu umo\
liwia przedsiębiorstwu
ustalenie ceny monopolowej i osiąganie
ustalenie ceny monopolowej i osiąganie
większych zysków w porównaniu do
większych zysków w porównaniu do
warunków rynku konkurencyjnego. Z tej
warunków rynku konkurencyjnego. Z tej
racji dą\
enie przedsiębiorstw do
racji dą\
enie przedsiębiorstw do
monopolizowania działalności
monopolizowania działalności
gospodarczych jest cecha rozwijającej się
gospodarczych jest cecha rozwijającej się
gospodarki rynkowej.
gospodarki rynkowej.
Istnieją dwie drogi umo\
liwiające
Istnieją dwie drogi umo\
liwiające
przedsiębiorstwom osiąganie pozycji
przedsiębiorstwom osiąganie pozycji
monopolistycznej:
monopolistycznej:
Pierwsza polega na nieustannym
Pierwsza polega na nieustannym
inwestowaniu w rozwój przedsiębiorstwa i
inwestowaniu w rozwój przedsiębiorstwa i
opanowywaniu danej dziedziny produkcji lub
opanowywaniu danej dziedziny produkcji lub
rynku zbytu. Poniewa\
konkurenci równie\

rynku zbytu. Poniewa\
konkurenci równie\

podejmują podobne działania proces ten
podejmują podobne działania proces ten
jest niezwykle kosztowny (ogromne nakłady
jest niezwykle kosztowny (ogromne nakłady
inwestycyjne oraz ryzyko związane z
inwestycyjne oraz ryzyko związane z
inwestowaniem) i długotrwały.
inwestowaniem) i długotrwały.
 Drugim rozwiązaniem, umo\
liwiającym
Drugim rozwiązaniem, umo\
liwiającym
szybsze zdobycie pozycji monopolistycznej
szybsze zdobycie pozycji monopolistycznej
jest łączenie ze sobą przedsiębiorstw często
jest łączenie ze sobą przedsiębiorstw często
będących dotychczas konkurentami. Proces
będących dotychczas konkurentami. Proces
ten określa się mianem fuzji
ten określa się mianem fuzji
przedsiębiorstw. A
ączenie się kapitałów
przedsiębiorstw. A
ączenie się kapitałów
przedsiębiorstw mo\
e mieć charakter
przedsiębiorstw mo\
e mieć charakter
tymczasowy lub trwały.
tymczasowy lub trwały.
W wyniku łączenia się firm powstają
W wyniku łączenia się firm powstają
nowe formy instytucjonalne, z
nowe formy instytucjonalne, z
których najbardziej znane to:
których najbardziej znane to:
Kratele- umowy kartelowe dotyczą wspólnej polityki
Kratele- umowy kartelowe dotyczą wspólnej polityki
ustalania cen, podziału i rynków zbytu a tak\
e koordynacji
ustalania cen, podziału i rynków zbytu a tak\
e koordynacji
planów inwestycyjnych przedsiębiorstw. Jednym z
planów inwestycyjnych przedsiębiorstw. Jednym z
najbardziej znanych karteli jest OPEC  organizacja
najbardziej znanych karteli jest OPEC  organizacja
eksporterów ropy naftowej.
eksporterów ropy naftowej.
Celem umowy kartelowej jest ograniczenie wzajemnej
Celem umowy kartelowej jest ograniczenie wzajemnej
konkurencji oraz podział osiąganych zysków
konkurencji oraz podział osiąganych zysków
monopolowych. Przedsiębiorstwa kartelu walczą
monopolowych. Przedsiębiorstwa kartelu walczą
nieustannie miedzy sobą o przydziały kontyngentów, o
nieustannie miedzy sobą o przydziały kontyngentów, o
wielkości udziałów rynkowych oraz o podział wspólnie
wielkości udziałów rynkowych oraz o podział wspólnie
osiąganych zysków. Powstające konflikty prowadzą w końcu
osiąganych zysków. Powstające konflikty prowadzą w końcu
do łamania ustaleń kartelowych. Z tej racji kartele są z
do łamania ustaleń kartelowych. Z tej racji kartele są z
natury formą niestabilną i nietrwałą.
natury formą niestabilną i nietrwałą.
 Syndykat- powstaje w wyniku umowy
Syndykat- powstaje w wyniku umowy
przedsiębiorstw, które ustalają wspólna politykę
przedsiębiorstw, które ustalają wspólna politykę
sprzeda\
y lub zakupu produktów. Syndykat
sprzeda\
y lub zakupu produktów. Syndykat
spełnia rolę wspólnego biura handlowego
spełnia rolę wspólnego biura handlowego
przedsiębiorstw, które w ich imieniu i interesie
przedsiębiorstw, które w ich imieniu i interesie
prowadzi odpowiednią politykę cen i zbytu.
prowadzi odpowiednią politykę cen i zbytu.
Syndykat kontroluje równie\
rozmiary poda\
y
Syndykat kontroluje równie\
rozmiary poda\
y
wyznaczając poszczególnym przedsiębiorstwom
wyznaczając poszczególnym przedsiębiorstwom
odpowiednie limity produkcyjne. Niekiedy
odpowiednie limity produkcyjne. Niekiedy
syndykat towarzyszy kartelowi, potęgując
syndykat towarzyszy kartelowi, potęgując
pozycje monopolistyczną zrzeszonych
pozycje monopolistyczną zrzeszonych
przedsiębiorstw.
przedsiębiorstw.
 Trust stanowi jakościowo wy\
szą formę
Trust stanowi jakościowo wy\
szą formę
monopolizacji produkcji. Trust jest nowym
monopolizacji produkcji. Trust jest nowym
przedsiębiorstwem, powstałym zamiast
przedsiębiorstwem, powstałym zamiast
samodzielnie istniejących dotychczas firm.
samodzielnie istniejących dotychczas firm.
Akcjonariusze (udziałowcy) poszczególnych
Akcjonariusze (udziałowcy) poszczególnych
przedsiębiorstw przekazują swoje udziały
przedsiębiorstw przekazują swoje udziały
zarządowi trustu otrzymując w zamian certyfikaty
zarządowi trustu otrzymując w zamian certyfikaty
trustowe. Przedsiębiorstwa wchodzące w skald
trustowe. Przedsiębiorstwa wchodzące w skald
trustu tracą swoją niezale\
ność ekonomiczną i
trustu tracą swoją niezale\
ność ekonomiczną i
prawną. Trustem zarządza rada wykonawcza.
prawną. Trustem zarządza rada wykonawcza.
Zyski wypracowane przez przedsiębiorstwa płyną
Zyski wypracowane przez przedsiębiorstwa płyną
do centralnej kasy trustu. Rada trustu dzieli
do centralnej kasy trustu. Rada trustu dzieli
osiągnięte zyski proporcjonalnie do udziałów
osiągnięte zyski proporcjonalnie do udziałów
poszczególnych firm w truście.
poszczególnych firm w truście.
 Koncern jest zespołem odrębnie działających
Koncern jest zespołem odrębnie działających
przedsiębiorstw, nale\
ących do wspólnego
przedsiębiorstw, nale\
ących do wspólnego
właściciela. Du\
e silne kapitałowo
właściciela. Du\
e silne kapitałowo
przedsiębiorstwo wykupuje akcje innych firm
przedsiębiorstwo wykupuje akcje innych firm
lub doprowadza do fuzji organizacyjnych
lub doprowadza do fuzji organizacyjnych
uzyskując w ten sposób kontrolę nad nimi.
uzyskując w ten sposób kontrolę nad nimi.
Konkurencja między przedsiębiorstwami
Konkurencja między przedsiębiorstwami
koncernu zostaje zlikwidowana.
koncernu zostaje zlikwidowana.
Cecha wielu koncernów są technologiczne
Cecha wielu koncernów są technologiczne
powiązania pionowe przedsiębiorstw.
powiązania pionowe przedsiębiorstw.
 Holding jest stosunkowo skomplikowaną formą
Holding jest stosunkowo skomplikowaną formą
monopolizacji, pozwalającą na kontrolowanie
monopolizacji, pozwalającą na kontrolowanie
znacznej ilości przedsiębiorstw. Holding jest
znacznej ilości przedsiębiorstw. Holding jest
przedsiębiorstwem (najczęściej spółką akcyjną),
przedsiębiorstwem (najczęściej spółką akcyjną),
które poprzez posiadane akcje innych
które poprzez posiadane akcje innych
przedsiębiorstw sprawuje kontrole nad nimi.
przedsiębiorstw sprawuje kontrole nad nimi.
Spółka akcyjna jest formą prawną
Spółka akcyjna jest formą prawną
przedsiębiorstwa, w której władze sprawują
przedsiębiorstwa, w której władze sprawują
akcjonariusze (współwłaściciele przedsiębiorstwa).
akcjonariusze (współwłaściciele przedsiębiorstwa).
Teoretycznie nale\
y posiadać przynajmniej 51%
Teoretycznie nale\
y posiadać przynajmniej 51%
wszystkich akcji, aby decydować o działalności
wszystkich akcji, aby decydować o działalności
spółki. Holding mo\
e równie\
powstać w wyniku
spółki. Holding mo\
e równie\
powstać w wyniku
kupowania akcji przedsiębiorstw na giełdzie.
kupowania akcji przedsiębiorstw na giełdzie.
Najczęściej holdingi tworzą wielkie firmy
Najczęściej holdingi tworzą wielkie firmy
przemysłowe lub finansowe ( banki) w celu
przemysłowe lub finansowe ( banki) w celu
kontrolowania przedsiębiorstw powiązanych z ich
kontrolowania przedsiębiorstw powiązanych z ich
działalnością. Jednym z największych holdingów w
działalnością. Jednym z największych holdingów w
skali światowej jest General Motors.
skali światowej jest General Motors.
Model Sweezy ego 
Model Sweezy ego 
złamana krzywa popytu
złamana krzywa popytu
W pierwszej połowie XX wieku
W pierwszej połowie XX wieku
ekonomiści zaobserwowali dość du\
ą
ekonomiści zaobserwowali dość du\
ą
stabilność cen na rynku
stabilność cen na rynku
oligopolistycznym. Model Sweezy ego
oligopolistycznym. Model Sweezy ego
był próbą odpowiedzi na pytanie,
był próbą odpowiedzi na pytanie,
dlaczego ceny w przemysłach o
dlaczego ceny w przemysłach o
strukturze oligopolu wykazują względną
strukturze oligopolu wykazują względną
stabilność i stosunkowo słabo reagują
stabilność i stosunkowo słabo reagują
na wzrost kosztów wytwarzania.
na wzrost kosztów wytwarzania.
 Zało\
ył on, \
e oligopoliści traktują swoje
Zało\
ył on, \
e oligopoliści traktują swoje
funkcje popytu jako bardzo elastyczne, co
funkcje popytu jako bardzo elastyczne, co
wyklucza podwy\
ki cen jako sposób
wyklucza podwy\
ki cen jako sposób
zwiększenia przez nich swojego udziału w
zwiększenia przez nich swojego udziału w
rynku.
rynku.
Według Sweezy ego równie\
obni\
ki cen nie
Według Sweezy ego równie\
obni\
ki cen nie
są dobrym sposobem, gdy\
jeśli jeden z
są dobrym sposobem, gdy\
jeśli jeden z
oligopolistów obni\
y cenę, to niemal
oligopolistów obni\
y cenę, to niemal
natychmiast to samo zrobią inni. W rezultacie
natychmiast to samo zrobią inni. W rezultacie
zamiast wzrostu sprzeda\
y mo\
e nastąpić
zamiast wzrostu sprzeda\
y mo\
e nastąpić
nawet jej spadek.
nawet jej spadek.
Dlatego analiza tego rynku opiera się na
Dlatego analiza tego rynku opiera się na
dwóch asymetrycznych zało\
eniach:
dwóch asymetrycznych zało\
eniach:
Jeśli oligopolista obni\
a cenę, to jego
Jeśli oligopolista obni\
a cenę, to jego
konkurenci czują się zmuszeni do pójścia jego
konkurenci czują się zmuszeni do pójścia jego
śladem, aby zapobiec utracie klientów;
śladem, aby zapobiec utracie klientów;
Jeśli oligopolista podnosi cenę, to \
aden z
Jeśli oligopolista podnosi cenę, to \
aden z
rywali nie postąpi podobnie, poniewa\

rywali nie postąpi podobnie, poniewa\

pozostając przy dotychczasowej cenie przejmie
pozostając przy dotychczasowej cenie przejmie
część rynku firmy, która dokonała podwy\
ki.
część rynku firmy, która dokonała podwy\
ki.
Oligopolista musi zatem brać pod
Oligopolista musi zatem brać pod
uwagę jak gdyby dwie odrębne
uwagę jak gdyby dwie odrębne
funkcje popytu: jedną elastyczną dla
funkcje popytu: jedną elastyczną dla
podwy\
ek cen, drugą mniej elastyczną
podwy\
ek cen, drugą mniej elastyczną
dla obni\
ek cen.
dla obni\
ek cen.
Obni\
ając cenę, producent będzie się poruszać po ramieniu
ED1, a podnosząc cenę po ramieniu ED2. Z ka\
dą z tych
dwóch krzywych popytu skorelowana jest krzywa przychodu
krańcowego, poniewa\
jednak krzywa popytu jest złamana to
przychód krańcowy jest nieciągły.
j.p. Graficznym wyrazem
MC Nieciągłość krzywej
funkcji popytu są
D1
krzywe:
MR powoduje, \
e MC
D2
D1 dla obni\
ki ceny i znajdujące się w owej
E
P
D2 dla podwy\
ki ceny.
nieciągłości. Nie
zale\
nie od tego, czy
D2
MC rosną czy maleją,
ale tak długo dopóki
MR2
znajdują się w luce
nie zmienia to
D1
warunków równowagi
producenta.
X MR1
 Tak więc w modelu Sweezy ego mamy do
Tak więc w modelu Sweezy ego mamy do
czynienia z nietypową złamaną krzywą popytu.
czynienia z nietypową złamaną krzywą popytu.
Konsekwencją złamania krzywej jest nieciągły
Konsekwencją złamania krzywej jest nieciągły
MR. Luka w ciągłości MR powoduje, \
e w
MR. Luka w ciągłości MR powoduje, \
e w
określonym przedziale wzrostu MC oligopolista
określonym przedziale wzrostu MC oligopolista
będzie nadal pozostawał w punkcie równowagi,
będzie nadal pozostawał w punkcie równowagi,
co mo\
e tłumaczyć względną stabilność cen na
co mo\
e tłumaczyć względną stabilność cen na
rynku oligopolistycznym. Pozostając bowiem,
rynku oligopolistycznym. Pozostając bowiem,
mimo wzrostu MC, w punkcie równowagi,
mimo wzrostu MC, w punkcie równowagi,
oligopolista nie będzie zmieniał ani wielkości
oligopolista nie będzie zmieniał ani wielkości
produkcji ani ceny.
produkcji ani ceny.
 Model złamanej krzywej popytu opisuje rynek
Model złamanej krzywej popytu opisuje rynek
oligopolistyczny, na którym producenci działają
oligopolistyczny, na którym producenci działają
niezale\
nie i nie zawierają \
adnych porozumień
niezale\
nie i nie zawierają \
adnych porozumień
co do wielkości produkcji i cen.
co do wielkości produkcji i cen.
Jednak tendencją na rynku oligopolistycznym
Jednak tendencją na rynku oligopolistycznym
jest dą\
enie do zawierania porozumień
jest dą\
enie do zawierania porozumień
ograniczających walkę konkurencyjną między
ograniczających walkę konkurencyjną między
uczestnikami rynku. Porozumienia takie
uczestnikami rynku. Porozumienia takie
określane są jako  zmowy producentów .
określane są jako  zmowy producentów .
Ograniczenie konkurencji i stworzenie monopolu
Ograniczenie konkurencji i stworzenie monopolu
w wyniku zmowy jest działaniem, które w wielu
w wyniku zmowy jest działaniem, które w wielu
krajach jest prawnie zabronione.
krajach jest prawnie zabronione.
KARTEL
KARTEL
KARTEL
Kartel powstaje w celu ograniczenia konkurencji
Kartel powstaje w celu ograniczenia konkurencji
między przedsiębiorstwami nale\
ącymi do bran\
y.
między przedsiębiorstwami nale\
ącymi do bran\
y.
Porozumienia przedsiębiorstw wytwarzających
Porozumienia przedsiębiorstw wytwarzających
określony produkt z reguły dotyczą poziomu cen,
określony produkt z reguły dotyczą poziomu cen,
rozmiarów produkcji i rynków zbytu. Ograniczając
rozmiarów produkcji i rynków zbytu. Ograniczając
produkcję kartel sztucznie zawy\
a cenę, co
produkcję kartel sztucznie zawy\
a cenę, co
umo\
liwia wysokie zyski. Zysk monopolowy z
umo\
liwia wysokie zyski. Zysk monopolowy z
reguły dzieli się między uczestników kartelu
reguły dzieli się między uczestników kartelu
proporcjonalnie do ustalonych kontyngentów
proporcjonalnie do ustalonych kontyngentów
produkcji. Prowadzi to do ostrej walki o limity
produkcji. Prowadzi to do ostrej walki o limity
produkcji, skłania do nieprzestrzegania przyjętych
produkcji, skłania do nieprzestrzegania przyjętych
umów, częstych zmian układu sił wewnątrz
umów, częstych zmian układu sił wewnątrz
kartelu oraz narastania konfliktów kończących się
kartelu oraz narastania konfliktów kończących się
często rozwiązaniem kartelu.
często rozwiązaniem kartelu.
Kartel maksymalizujący wspólny
Kartel maksymalizujący wspólny
zysk (scentralizowany).
zysk (scentralizowany).
j.p.
j.p.
j.p.
MC MC AR
P kartelowa
ŁMC=MC1+MC2
MR
X1 X2 X kartelowy
X X X
Firma 1 Firma 2 kartel
Ka\
da z firm godzi się na taki poziom produkcji, przy którym jej koszt
krańcowy odpowiada kosztowi krańcowemu kartelu (gałęzi).
Zsumowany zysk jest wtedy maksymalny, zaś firmy produkują
odpowiednio X1 i X2.
Produkcja z kartelu
Produkcja pomiędzy poszczególne firmy w
Produkcja pomiędzy poszczególne firmy w
kartelu zostaje rozdzielona tak, aby w
kartelu zostaje rozdzielona tak, aby w
ka\
dej z nich ostatnia jednostka wyrobu
ka\
dej z nich ostatnia jednostka wyrobu
była produkowana po takim samym
była produkowana po takim samym
koszcie krańcowym. Innymi słowy kartel
koszcie krańcowym. Innymi słowy kartel
przydziela kwoty produkcyjne ka\
dej firmie
przydziela kwoty produkcyjne ka\
dej firmie
na podstawie jednakowych kosztów
na podstawie jednakowych kosztów
krańcowych producentów, czyli zgodnie z
krańcowych producentów, czyli zgodnie z
MR="MC=MC1+MC2, gdzie "MC jest
1 2
MR="MC=MC +MC , gdzie "MC jest
poziomą sumą MC1+MC2.
1 2.
poziomą sumą MC +MC
Oszustwa w kartelu 
Oszustwa w kartelu 
ciche obni\
ki cen
ciche obni\
ki cen
rynek
Elastyczność krzywej
firma
popytu zale\
y od liczby
rywali wokół. Rynek ma
"MC
mniej elastyczną krzywą
MC
popytu bo nie ma rywali,
PK
P1
natomiast firma ju\
ma.
d
MR D MR
XK X X1
W ramach kartelu firma sprzedaje X po cenie PK. Poniewa\
popyt na jej wyrób jest
bardziej elastyczny, to zmienia się tak\
e punkt równowagi firmy. Przy MR=MC firma
mogłaby produkować X1 i sprzedawać po cenie P1. Jest to silny bodziec do
oszukiwania kartelu. Firma sprzedając towar  na lewo po ni\
szej cenie mo\
e
próbować ró\
nicować ceny tzn. klientom kartelu sprzedawać towar po cenie
kartelowej a własnym po cenie P1, wówczas zyski firmy będą jeszcze większe.
DZI
KUJ
ZA UWAG
I WSPÓA
PRAC

DZI
KUJ
ZA UWAG
I WSPÓA
PRAC