Wykład 6 emocje i poznanie [tryb zgodności]


2012-06-03
Emocje i poznanie
Plan
1. Pierwsyeństwo poznania przed emocjami
2. Procesy poznawcze jako składnuiki emocji
3. Wpływ procesów emocjonalnych na procesy
poznawcze
Wykład 7. Emocje i poznanie
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
Plan
Pierwsyeństwo poznania przed emocjami
a. Pierwotność poznania względem emocji
Spór o pierwszeństwo: początek publikacja Roberta
Zajonca (1968) podważająca pogląd o pierwszeństwie
poznania przed emocjami.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
a. Pierwotność poznania względem emocji a. Pierwotność poznania względem emocji
Ocena poznawcza jest koniecznym elementem
Wyniki badań:
emocji. U jej podstaw leży rozpoznanie przez
- brak dowodów na pierwotność poznania (oceny)
podmiot zdarzenia jako znaczącego z punktu
przed odczuciem emocji
widzenia celów i interesów podmiotu (Lazarus, 1982;
- obecność oceny w doświadczaniu emocji.
Frijda, 1986).
1
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
b. Niezależność emocji i poznania
b. Niezależność emocji i poznania
Caroll Izard (1972): U zwierząt pewne bodzce
Teza o pierwotności poznania przed emocją jest
uruchamiają reakcje emocjonalne automatycznie bez
nieprawdziwa z ewolucyjnego punktu widzenia (wg
uprzedniej bez analizy poznawczej. Organizm aby
Carolla Izarda, 1972).
przeżyć musi dysponować sprawnym aparatem
poznawczym i emocjonalnym.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
b. Niezależność emocji i poznania b. Niezależność emocji i poznania
Dowody na niezależność poznania i emocji:
Dowody na niezależność poznania i emocji:
- są emocje pozbawione swojego przedmiotu np.
- emocje pojawiające się bardzo wcześnie w
kiliniczne przypadki stanów lęku lub niepokoju.
rozwoju osobniczym (np. płacz małego dziecka) nie
mają podstaw w procesach poznawczych (Plutchik,
1994).
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
b. Niezależność emocji i poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
R. Zajonc: emocja wyprzedza poznanie zarówno w
Dowody na niezależność poznania i emocji:
sensie filogenetycznym jak i ontogenetycznym.
- U ich podłoża mechanizm komunikowania
Są uniwersalne międzygatunkowo i mają większe, niż
otoczeniu społecznemu potrzeb, które muszą być
poznanie znaczenie adaptacyjne.
niezwłocznie zaspokojone.
2
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania c. Pierwotność emocji względem poznania
- emocje są nieuniknione  nie można zawiesić ich od- - niektóre stany emocjonalne (np. nastroje) mogą
czuwania podczas gdy procesy poznawcze można być całkowicie pozbawione treści poznawczych.
czasowo zawiesić,
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994) Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
wykorzystanie paradygmatu torowania (priming) 
Jeśli teza o pierwotności emocji względem poznania
ekspozycja bodzca torującego przed ekspozycją
jest słuszna, to bodzce afektywne powinny w
bodzca właściwego.
większym stopniu, niż bodzce nieafektywne wpływać
na percepcję bodzca właściwego.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Zastosowano suboptymalną ekspozycję bodzca
Założenie:ekspozycja bodzca torującego wpływa na
torującego (tak krótką, aby bodziec nie mógł być
percepcję bodzca właściwego.
świadomie zarejestrowany).
3
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Eksperyment Murphy i Zajonca (1994)
Bodzce torujące afektywne: twarze wyrażające Czas ekspozycji optymalny  1 sek.
pozytywne i negatywne emocje Czas ekspozycji suboptymalny - 4ms
Bodzce torujące nieafektywne: figury geometryczne
Bodzce właściwe: chińskie ideogramy
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Wyniki:
Gdy bodzcem torującym była twarz wyrażająca
Gdy bodzcem torującym były figury geometryczne
pozytywną emocję badani bardziej lubili te
reakcje na ideogramy były takie same jak w
ideogramy, niż te, których bodzcem torującym były
przypadku braku bodzca torującego. figury geometryczne.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
Suboptymalne torowanie miało wpływ na
Gdy chińskie ideogramy poprzedzone były bodzcem
dokonywane oceny. Torowanie optymalne nie
torującym w postaci twarzy wyrażającej negatywną
wywoływało istotnych zmian w ocenie ideogramów.
emocję ich (ideogramów) preferencja była niższa, niż
w warunkach kontrolnych.
4
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania
c. Pierwotność emocji względem poznania
Eksperyment Sheili Murphy i Zajonca (1994)
W badaniach neuroanatomicznych wykazano
Interpretacja - teza o pierwotności emocji względem
istnienie struktur neuronalnych umożliwiających
poznania jest słuszna, gdyż bodzce afektywne w
pierwszeństwo emocji nad poznaniem.
większym stopniu, niż bodzce nieafektywne
wpływały na percepcję bodzca właściwego.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania c. Pierwotność emocji względem poznania
Wykryto bezpośrednie połączenie wzgórza i ciała
Wykazano istnienie bezpośredniego połączenia
migdałowatego (ciało migdałowate może szybko
nerwowego pomiędzy siatkówką oka i wzgórzem
zareagować na bodziec).
(możliwość przekazywania impulsów z oka do
podwzgórza bez pośrednictwa kory mózgowej).
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
c. Pierwotność emocji względem poznania 2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
Wątpliwości związane z badaniami Zajonca:
- ocena (poznanie) ma nie zawsze charakter
świadomy Lazarus (1984)
5
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
Wątpliwości związane z badaniami Zajonca:
Wątpliwości związane z badaniami Zajonca:
- trafność ekologiczna badań Zajonca (efekt
- zatem udział elementów poznawczych w
suboptymalnej ekspozycji); w realnych warunkach
generowaniu emocji może być zatem w realnym
ludzie sami organizują swoją sytuacje percepcyjną i
życiu większy niż w laboratorium.
mają wpływ na bodzce, które się pojawiają.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania 2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
Wątpliwości związane z badaniami Zajonca: Wątpliwości związane z badaniami Zajonca:
- suboptymalne bodzce torujące pozwalają tylko - nie są w stanie różnicować pomiędzy emocjami
na różnicowanie między bodzcami będącymi o tym samym znaku (strach, wstręt, gniew). Czyli w
nośnikami pozytywnych i negatywnych emocji. wypadku bardziej zróżnicowanych emocji konieczne
jest pojawienie się oceny poznawczej.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
Wątpliwości związane z badaniami Zajonca:
W codziennym życiu oraz w eksperymentach labora-
- wyniki badań pokazując, że stany afektywne
toryjnych rzadko jest możliwe całkowite oddzielenie
pojawiają się przy minimalnej stymulacji
emocji od poznania.
sensorycznej, przyznają pośrednio, że pewien
podprogowy udział poznania jest konieczny w
procesach generowania stanów afektywnych.
6
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
3. Współzależność emocji i poznania
2. Wzajemne oddziaływanie emocji i poznania
Wyniki badań R. Bornsteina (1992) (związek między
Zatem spór o pierwotność emocji i poznania powoli
świadomością percepcji bodzców a siłą reakcji
wygasa. Dzisiaj częściej się mówi o współzależności
emocjonalnej) - siła efektu ekspozycji jest większa,
emocji i poznania.
gdy bodzce prezentowane są podprogowo, niż
wtedy, gdy podmiot jest świadom ich występowania.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
3. Współzależność emocji i poznania 3. Współzależność emocji i poznania
Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990 Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990
Osobom badanym eksponowano wstępnie bodzce Bodzce (twarze kobiet i wielokąty) eksponowano
różną liczbę razy (1, 5, 10, lub 20) a części osób w suboptymalnie (5 ms) oraz optymalnie (500 ms).
ogóle nie prezentowano wstępnie bodzców.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
3. Współzależność emocji i poznania 3. Współzależność emocji i poznania
Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990 Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990
Następnie osobom badanym pokazywano Wynik: osoby badane bardziej lubiły te bodzce, które
eksponowane wcześniej bodzce pytając o były prezentowane podprogowo w porównaniu do
preferencje. prezentowanych optymalnie.
7
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
3. Współzależność emocji i poznania 3. Współzależność emocji i poznania
Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990 Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990
Interpretacja: oznacza to, że: Interpretacja: oznacza to, że:
- nie jest potrzebne zaawansowane przetwarzanie - zanikanie efektu ekspozycji po optymalnej
do wzbudzenia emocji prezentacji może wynikać stąd, że osoby badane
 biorą poprawkę na to, że już widziały te bodzce.
Emocje i poznanie
Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
3. Współzależność emocji i poznania
Wpływ procesów emocjonalnych na funkcjonowanie
Eksperyment Bornsteina i D Agostino, 1990
poznawcze może mieć charakter:
Interpretacja: oznacza to, że:
- informacyjny, modyfikując to, co ludzie myślą
- Ta poprawka ma poznawczy charakter czyli
- procesualny, modyfikując to jak ludzie myślą
wskazuje na udział procesów poznawczych w
przebiegu procesu emocjonalnego.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Wpływ nastroju na pamięć. G. Bower (1981)
Wpływ nastroju na pamięć G. Bower (1981)
Następnego dnia osoby badane wprowadzano (przy
Osoby badane proszono o przypomnienie sobie
pomocy hipnozy) w pozytywny lub negatywny nastrój
epizodów z dzieciństwa a następnie o podział ich na
i proszono ich o przypomnienie sobie jak największej
3 grupy (przyjemne, nieprzyjemne i neutralne).
liczby epizodów z dzieciństwa.
8
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze 4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Wpływ nastroju na pamięć. G. Bower (1981) Wpływ nastroju na pamięć. G. Bower (1981)
Wynik: osoby przeżywające pozytywny nastrój miały Wyniki: Osoby przeżywające negatywny nastrój miały
łatwość przypominania sobie przyjemnych epizodów i łatwość przypominania sobie nieprzyjemnych
trudności z przypominaniem sobie negatywnych. epizodów i trudności z przypominaniem sobie
pozytywnych.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze 4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Wpływ nastroju na pamięć. G. Bower (1981) Wpływ nastroju na pamięć. G. Bower (1981)
Interpretacja: zasada zgodności poznania z Konsekwencją tego jest łatwiejsze przypominanie
nastrojem - nastrój aktywizuje związane z nim sobie treści zgodnych z nastrojem w porównaniu do
treści pamięciowe. niezgodnych z nastrojem.
Emocje i poznanie
Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994)
P.H. Blaney (1986) - przegląd badań:
Przeżywanie określonego stanu emocjonalnego
Wcześniejsze zdarzenia zabarwione emocjonalnie
aktywizuje w pamięci słowa semantycznie związane
są najlepiej przypominane wtedy, gdy przeżywany
z tym stanem i w konsekwencji ułatwia ich
jest stan emocjonalny towarzyszący doświadczaniu
spostrzeganie.
tych zdarzeń w przeszłości (zasada zgodności
stanów afektywnych z treściami poznawczymi).
9
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Eksperyment P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994)
Eksperyment P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994)
5 kategorii ałów:
Wywołanie u osób badanych pozytywnego lub
- związane z radością (komedia),
negatywnego nastroju przy pomocy muzyki.
- pozytywne niezwiązane z radością (np. spokój),
Ekspozycja wyrazów lub ciągów liter nie będących
- związane ze smutkiem (np. płacz),
wyrazami.
- negatywne niezwiązane ze smutkiem (np.
przestepstwo),
- emocjonalnie neutralne (np. przyzwyczajenie)
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze 4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Eksperyment P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994) Eksperyment P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994)
Wyniki; Wyniki
- Osoby w radosnym nastroju szybciej - osoby smutne szybciej rozpoznawały słowa
rozpoznawały słowa związane z radością niż słowa
związane ze smutkiem.
związane ze smutkiem,
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze 4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Eksperyment P. Niedenthal i M. Sutterlund (1994) Badanie (Forgas i Moylan, 1987)
Wyniki Wpływ nastroju na formułowanie sądów o świecie
- ani smutny ani radosny nastrój nie wpływał na społecznym i sobie samym
szybkość rozpoznawania pozostałych słów.
10
2012-06-03
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Badanie Forgas i Moylan, 1987
Wpływ nastroju na formułowanie sądów o świecie
Pytano o opinie o politykach, o zagrożeniu przestęp-
społecznym i sobie samym (Forgas i Moylan, 1987).
czością o zadowolenie z życia osoby w 3 sytuacjach:
Opinie osób, które obejrzały smutny film różniły się
- przed obejrzeniem filmów oraz
od opinii osób, które obejrzały wesoły film.
- po obejrzeniu smutnego filmu
Obie grupy badane nie różniły się opiniami
- po obejrzeniu wesołego filmu
przed wejściem do kina.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Nastrój a tryb przetwarzania informacji
Nastrój a tryb przetwarzania informacji
Badania L. Worth i D. Mackie
Badania L. Worth i D. Mackie
Połowie osób badanych z każdej z grup
Połowę osób badane wprawiono w nastrój pozytywny
przedstawiono 2 wersje przemówień na temat
a drugą połowę w nastrój neutralny.
kwaśnych deszczy.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Nastrój a tryb przetwarzania informacji
Nastrój a tryb przetwarzania informacji
Badania L. Worth i D. Mackie
Badania L. Worth i D. Mackie
Przemówienie było niezgodne z postawami osób
Jedna wersja przemówienia zawierała rzeczowe
badanych.
i dobrze uzasadnione argumenty a w drugiej
argumenty słabe i nieprzekonująco uzasadnione.
11
2012-06-03
Emocje i poznanie
Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Nastrój a tryb przetwarzania informacji  badania
Nastrój a tryb przetwarzania informacji - badania L.
L.Worth i D. Mackie
Worth i D. Mackie
Wyniki: Osoby w pozytywnym nastroju zmieniały
Wyniki: osoby w neutralnym i negatywnym nastroju
postawy pod wpływem informacji o autorze, a siła
bardziej zdecydowanie zmieniały postawy pod
wpływem poważnych niż słabych argumentów, a argumentów nie miała żadnego znaczenia.
informacja o autorze przemówienia nie miała
znaczenia.
Emocje i poznanie Emocje i poznanie
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
4. Emocje i nastrój a procesy poznawcze
Nastrój a tryb przetwarzania informacji - badania
Nastrój a tryb przetwarzania informacji  badania
L.Worth i D. Mackie
L.Worth i D. Mackie
Wyniki: nastrój neutralny i negatywny sprzyja
Nastrój pozytywny sprzyja skróconemu, uproszczo-
systematycznemu trybowi przetwarzania informacji
nemu trybowi przetwarzania informacji (istotne są
(ważność i rzetelność stosowanej argumentacji).
forma prezentacji i autorytet nadawcy komunikatu)
12


Wyszukiwarka