Kompozycja w fotografii Poprawna kompozycja zdjęcia decyduje o tym, że jedne fotografie zaliczamy do udanych, a inne przechowujemy na twardym dysku komputera tylko z sentymentu. Czy można się jej nauczyć? Zazwyczaj pierwszym krokiem w nauce fotografowania jest opanowanie podstawowych zagadnień technicznych. Kiedy już potrafimy odpowiednio ustalać ekspozycję, dobierać właściwy balans bieli do warunków oświetlenia i nie mamy żadnych problemów z poprawnym ustawianiem ostrości, to... trzeba pójść krok dalej i popracować nad odpowiednią kompozycją fotografii. Zasad, jakimi rządzi się ta sztuka, jest kilka, a co ciekawe, jej podstawowe założenia wymyślili już starożytni Grecy. Oczywiście, wówczas miały one zastosowanie do form malarskich i rzezby, ale okazuje się, że z powodzeniem mogą być wykorzystane przy komponowaniu fotografii. Czym jest kompozycja? W uproszczonym znaczeniu tego słowa ma ona za zadanie powiązać wszystkie elementy znajdujące się na zdjęciu tak, aby tworzyły logiczną całość. Układ kompozycyjny powinien być prosty. Fotografie z wyszukanym i misternie zaplanowanym położeniem przedmiotów najczęściej sprawiają wrażenie sztuczności. Mocne punkty obrazu Jednym z najczęstszych kompozycyjnych błędów na zdjęciach jest umieszczenie fotografowanego przedmiotu lub osoby centralnie w kadrze. I może nie byłoby to aż tak naganne, gdyby nie fakt, że obejrzenie więcej niż 10 fotografii skadrowanych centralne jest po prostu nudne. Jak temu zaradzić? Według klasycznych zasad dobrze zakomponowana fotografia to taka, na której jeden ze znajdujących się obiektów został Fot. 2 Kompozycja po umieszczony w tzw. mocnym punkcie obrazu. Ale czym są owe przekątnej to najprostszy sposób na ciekawe zdjęcie. mocne punkty? Zagadnienie to związane jest z wielkością obrazu i stosunkiem jego boków względem siebie. Wyobrazmy sobie, że na zdjęciu rysujemy dwie poziome i dwie pionowe linie na wysokości 1/3 i 2/3 obrazu (fot. 1). W ten sposób podzieliliśmy fotografię według zasady tzw. złotego podziału znanej już starożytnym. Miejsca przecięcia się tych linii to tzw. mocne punkty obrazu. Wokół nich leżą pola o specjalnej właściwości. Jeżeli na takim polu umieścimy jakikolwiek przedmiot, będzie on przyciągał wzrok oglądającego. Należy Fot. 1 Na fotografii zostały zwrócić uwagę, że mocne punkty leżą na przekątnych obrazu naniesione linie tzw. złotego (fot. 2). W jego środku mocnego punktu nie ma. podziału. Utworzyły punkty, wokół których skupia się wzrok oglądającego. To tłumaczy poprawność kompozycji po przekątnej. Niektóre cyfrowe kompakty posiadają opcję włączenia linii pomocniczych na ekranie LCD wyznaczających mocne punkty - wówczas zadanie mamy ułatwione. W praktyce ich wyczucie nie jest trudne. Zazwyczaj gwarancją wykonania ciekawego ujęcia jest umieszczenie w kadrze postaci lub przedmiotu w jednym z tych punktów, pod warunkiem że zaaferowani tą czynnością nie zapomnimy o właściwych parametrach ekspozycji. Zasada "złotego podziału" sprawdza się, o ile zdecydujemy się na wykorzystanie tylko 1, 2, a w rzadkich przypadkach 3 punktów. Komponowanie z użyciem 4 miejsc sprawia, że na fotografii panuje chaos, a oglądający ją nie wie, co tak naprawdę chcemy pokazać. Wykorzystanie 4 punktów w efekcie daje kompozycję centralną - układ, który bardzo rzadko się sprawdza. Umieszczenie przedmiotu w środku obrazu, symetrycznie do jego 1 brzegów, podkreśla co prawda, że przedmiot jest głównym tematem zdjęcia, lecz rzadko daje ciekawe wrażenie estetyczne i zdjęcie w efekcie jest nudne. Kiedy symetria w fotografii nie jest zakazana? Symetryczny układ na zdjęciu uzasadniony jest w przypadku, gdy fotografujemy przedmioty, w których istocie tkwi symetria, np. budynki. Pamiętajmy o tym, że zdjęcia tak zakomponowane mają charakter statyczny. Wskazówka Dobre kompozycyjnie zdjęcie powinno mieć tylko jeden temat główny. Jest to więc rozwiązanie bardzo dobre, jeżeli zależy nam na uzyskaniu poważnej i monumentalnej fotografii. Najłatwiejszym układem kompozycyjnym jest kompozycja po przekątnej nazywana też skośną. Dlaczego? Ponieważ rozmieszczając na zdjęciu przedmioty w ten sposób mamy pewność, że umieścimy elementy w mocnych punktach obrazu zlokalizowanych właśnie na przekątnej. Oprócz tego fotografia nabierze dynamiki. Wyobrazmy sobie samolot na niebie. Jeżeli pokażemy go poziomo, to wrażenie ruchu będzie małe. Czy da się nad tym zapanować? Odpowiedz na to pytanie bliższa jest matematyce, aniżeli sztuce fotografii. Nie każdy kąt nachylenia linii skośnej daje takie samo wrażenie dynamiki. Największy efekt osiągniemy przy nachyleniu ok. 30_ w stosunku do poziomu zdjęcia. Pochylenie fotografowanego przedmiotu pod kątem większym lub mniejszym jest równoznaczne z osłabieniem dynamiki, aż do jej całkowitego wyciszenia w układzie Fot. 4 Świadomie 90/180_. Aby lepiej zrozumieć to zagadnienie, należy wykorzystując perspektywę możemy stworzyć niebanalne posłużyć się przykładem ludzkiego oka. Symetrycznie kompozycyjnie zdjęcie. widzimy wtedy, gdy przedmiot jest na wprost w nas. Z każdego innego miejsca w mniejszym lub większym stopniu postrzegamy go niesymetryczne (ponieważ patrzymy pod kątem). To dlatego asymetria w fotografii tak się nam podoba. Po prostu bliższa jest naszemu postrzeganiu świata. Temat główny Zagadnienie kompozycji powiązane jest bezpośrednio z tematyką zdjęcia. Często zdarza się, że znajdujemy się w tak uroczym miejscu, że najchętniej sfotografowalibyśmy wszystko. I nie ma w tym nic złego, pod warunkiem że nie zamierzamy tego zrobić na jednym zdjęciu. Na fotografii powinien być tylko jeden temat główny. Choć bywa to trudne w realizacji, komponując ujęcie warto o tym pamiętać. Temat główny powinien przyciągać wzrok. Fot. 5 Umieszczenie linii Nie może być ukryty pomiędzy innymi, pozostałymi elementami horyzontu na wysokości 2/3 obrazu. Jeszcze nikomu w interesujący sposób na jednym zdjęciu zdjęcia przydaje się także w fotoreportażu. nie udało się sfotografować: zachodu słońca, kwiatów nad brzegiem, pływającej po jeziorze łódki i dzieci bawiących się na brzegu - dlatego że jest to po prostu niemożliwe. Przed naciśnięciem migawki trzeba podjąć decyzję, który z tematów jest dla nas najważniejszy. Oczywiście, oprócz tematu głównego w obrazie muszą być elementy uzupełniające, czyli tło. Jeżeli więc sfotografujemy spacerującego po ulicy człowieka, to tematem zdjęcia będzie człowiek, a uzupełniającymi elementami wszystkie przedmioty, które składają się na ulicę. Tło w obrazie fotograficznym jest konieczne nie tylko ze względu na to, że nie jesteśmy go w stanie uniknąć. To ono ma wprowadzić do zdjęcia czytelność, mówić o środowisku, w jakim znajduje się fotografowany przedmiot i wiązać go z otoczeniem. 2 Jeżeli udało nam się poprawnie zaakcentować temat główny, to tło będzie budowało nastrój fotografii i dopełniało go kompozycyjnie. Zasada kontrastu Niebagatelną rolę w kompozycji ujęcia odgrywa kolor. Stara fotograficzna zasada mówi, że najlepiej na czarno-białych zdjęciach wyglądają rzeczy kolorowe. Dlaczego tak jest? W przypadku wielobarwnych tematów bardzo trudno jest przekazać główną myśl. Widz rozpraszany jest agresywną czerwienią, zwracającym uwagę żółtym czy różowym. Jeżeli więc jesteśmy w miejscu, w którym z każdej strony krzyczą do nas wielobarwne reklamy, kolorowe fasady kamienic i intensywne barwy ubrań przechodniów, to warto zacząć fotografować w czerni i bieli lub kolory zdjęcia zamienić na skalę szarości w programie graficznym. Odwrotnie powinniśmy postąpić, jeżeli fotografujemy scenę, w której przeważają tylko dwa kolory. Wyobrazmy sobie żółty dom z niebieskimi okiennicami lub dziewczynę w purpurowym płaszczu spacerującą po trawie. Trudno o mocniejszy kolorystyczny kontrast. Po podciągnięciu nasycenia i kontrastu uzyskany na takich dwubarwnych fotografiach efekt powinien przypominać obrazki rodem z bajki. Natomiast przekonwertowanie tych ujęć na czarno-białe jest z góry skazane na niepowodzenie, ponieważ purpurowy i zielony w skali szarości są łudząco do siebie podobne. Plany w fotografii Najbardziej znanym i rozpowszechnionym jest pojęcie planów filmowych. Jednak równie często poszczególne plany wykorzystywane są w rzezbie i malarstwie. Większość z nas potrafi je wymienić, ale nie wszyscy wykorzystują tę wiedzę Fot. 3 Asymetryczny charakter fotografii uzyskamy, podczas komponowania fotografii, a szkoda. Pokazanie akcji w komponując w oparciu o ogólnym planie, bohaterów w półzbliżeniu, emocji na twarzach w jeden, dwa lub trzy mocne dużym zbliżeniu, a wreszcie spuentowanie wydarzenia trafnym punkty obrazu. detalem sprawi, że nasz materiał na pewno zyska na wartości. Pamiętajmy jednak, że rzadko można te wszystkie kadry wykonać za pomocą jednego obiektywu. W reportażu, oprócz odpowiedniej kompozycji i poprawności technicznej, liczą się odwaga i umiejętność podejścia blisko pokazywanego wydarzenia. Obserwując sceny filmowe, można nauczyć się jednej rzeczy - prawidłowego kadrowania portretów i sytuowania postaci w przestrzeni. Na pewno więcej miejsca należy zostawić przed twarzą modelki aniżeli za nią. To dlatego, że oglądając fotografię podświadomie chcemy dowiedzieć się, na co patrzyła osoba na zdjęciu. Jeżeli fotograf skierował wzrok modelki w prawo, to powinien tak skadrować obraz, by z prawej strony pozostawić więcej przestrzeni. Jedną z najtrudniejszych rzeczy w czasie wykonywania zbliżeń jest "obcinanie" kończyn. Powróćmy w tym miejscu jeszcze raz do antycznych Greków. Poprawne "ucięcie" ręki, to takie, gdy kadr kończy się w pobliżu któregoś ze stawów. Wszystkie starożytne posągi da się opisać wedle tej zasady. Nowożytnym przykładem może być "Rączka" z filmu "Rodzina Adamsów". Ucięta tuż nad nadgarstkiem filmowa dłoń może zawsze przypominać nam o poprawnym kadrowaniu. Sztuczki pejzażystów 3 Wielu fotografów potrafi wykonać przepiękne zdjęcia krajobrazowe. Oglądając je, zastanawiamy się, czy na ich miejscu zrobilibyśmy je równie dobrze. Co decyduje o tym, że jedne pejzaże nam się podobają, a inne nie? Prosta reguła dotycząca tego typu zdjęć mówi o umieszczeniu linii Fot. 6 horyzontu nisko (1/3 zdjęcia) lub wysoko (na poziomie 2/3 zdjęcia). Umieszczenie jej w środku kadru wpływa na harmonię zdjęcia i przydaje się gdy zależy nam na ukazaniu spokojnego pejzażu (fot. 6). Dobre zdjęcie krajobrazowe to takie, które absorbuje uwagę oglądającego ciekawym układem chmur lub niebanalnym ukazaniem ziemi, morza czy skał. Fot. 7 Fot. 8 Najczęściej nie da się pogodzić tych dwóch tematów. Chcąc wyeksponować chmury, zdjęcie należy skadrować, tak by horyzont znajdował się nisko (fot. 7). Natomiast gdy pokazujemy odbicia w tafli jeziora, panoramę gór lub szachownicę pól, to najkorzystniej jest "unieść" linię horyzontu wysoko (fot. 8). W obydwu przypadkach warto zwrócić uwagę na to, by była ona prosta. Tło i ruch w fotografii Nie tylko pierwszy plan, ale również tło stanowi bardzo ważną składową fotografii. Aatwo zepsuć np. dobry portret złym dobraniem tła. Najczęściej goniąc za tematem zdjęcia zapominamy, że równie ważne jest to, co dzieje się na drugim, a nawet trzecim planie. Jeżeli nad tym nie zapanujemy, może okazać się, że na naszych portretach z głowy modeli "wyrasta" latarnia lub drzewo. Usuwanie takich niedociągnięć w programie Fot. 15 graficznym oczywiście jest możliwe, ale jest to zajęcie żmudne, a uzyskany efekt bywa niezadowalający. Zamiast spędzać kwadranse nad retuszem zdjęcia w Photoshopie, prościej jest przesunąć się dwa kroki w lewo lub prawo w czasie fotografowania. Najprostszym sposobem na wygubienie niechcianych szczegółów tła jest zastosowanie małej głębi ostrości. Fotografując z użyciem przysłony f/2.8, f/4 jesteśmy w stanie mocno zaakcentować temat główny, a rozpraszające elementy tła ukryć w obszarze nieostrości. Jedna uwaga - jeżeli temat zdjęcia nie znajduje się w centrum kadru to sprawdzmy dokładnie czy autofokus poprawnie nastawił ostrość. Fot. 16 Nie bez znaczenia jest to, czy fotografujemy postać idącą z lewej strony na prawą, czy odwrotnie. Związane jest to z kulturowym przyzwyczajeniem czytania z lewej do prawej strony. Instynktownie również obrazy, tak jak kartkę książki, oglądamy od lewego górnego do prawego dolnego narożnika. W związku z tym ruch w prawą stronę odczytujemy jako naturalny i płynny (fot.15). Jeżeli natomiast chcemy pokazać osobę idącą "pod prąd", nic prostszego jak zarejestrować ruch z prawej na lewą stronę zdjęcia (fot. 16). Pamiętajmy, że większość osób za naturalny kierunek oglądania zdjęcia poziomego uważa z lewej na prawą stronę, a zdjęcia pionowego od góry do dołu. 4 {{dalej:zoom}}Równowaga w fotografii W świecie profesjonalnych fotografów przyjęło się używanie kilku specyficznych określeń dotyczących kompozycji zdjęcia. Mówi się na przykład, że zdjęcie jest "za ciężkie" albo "przechyla się" na którąś ze stron. Co to właściwie oznacza? Zacznijmy od pojęcia ciężkości. Wyobrazmy sobie powierzchnię zdjęcia opartą na ostrzu igły (rysunek 1). Umieszczając na niej elementy obrazu, "obciążamy" ją. Jeżeli więc w punkcie A umieścimy czarną plamę, to spoglądając na obrazek będziemy mieli wrażenie, że za chwilę cała kartka przechyli się w kierunku strzałki. Aby temu zapobiec, wystarczy na naszym schemacie umieścić punkt B (mniejszy od punktu A), który będzie Fot. 9 Barwy dopełniające się przeciwwagą (rysunek 2). Wówczas nasze zdjęcie wróci do (np. zielona i purpurowa; żółta poziomego położenia. Oczywiście opisane zjawisko opiera się i niebieska) tworzą najmocniejszy kontrast tylko na wrażeniu wzrokowym. Jest ono jednak kluczowe dla kolorystyczny. Jednak przy zagadnienia kadrowania, które przecież w całości związane jest z zamianie kolorystyki zdjęcia naszymi odczuciami i wrażeniami. Zasadą jest, że temat główny na skalę szarości stają się do zdjęcia powinien posiadać największą "ciężkość" kompozycyjną. siebie bardzo podobne. Można ją uzyskać, przedstawiając fotografowany przedmiot jako największy w porównaniu z innymi elementami (oczywiście oprócz tła, które zajmuje często największą przestrzeń). Istnieje również inny sposób. Aby pokazać widzowi temat główny fotografii, możemy posłużyć się wartościami tonalnymi zdjęcia. Jeżeli przykładowo na jasnym tle umieścimy jedną czarną i jedną szarą figurkę, to uwagę widza będzie zwracała ta czarna. I odwrotnie - na czarnym tle "ciężkie" będą elementy jasne. Oprócz opisanych powyżej Rys. 1Kompozycja czynników na "ciężkość" zdjęcia wpływa również kształt niepoprawna - lewy dolny róg fotografowanych przedmiotów. Jeśli wybierzemy się na jest zbyt "ciężki". spacer i sfotografujemy budynek, który umieszczony jest pomiędzy innymi domami, to nie będzie on mocno zwracającym uwagę elementem. Ten sam budynek sfotografowany pomiędzy drzewami będzie sprawiał wrażenie "ciężkiego". I jeszcze jedna uwaga. Przedmioty, które na fotografii są odwzorowane ostro, bardziej przyciągają nasz wzrok, niż te poza obszarem głębi ostrości. Dlatego żaglówka na tle nieba jest elementem mocniejszym, aniżeli nieostra plama obłoku. Rys 2. Kompozycja poprawna - równowaga obrazu została zachowana. Kompozycja a głębia ostrości Udane zdjęcie to takie, które jest nie tylko poprawnie skomponowane, ale również nienaganne pod względem technicznym. Wyobrazmy sobie jesienną kałużę i zatopione w niej liście. Fotografując z małą głębią ostrości, czyli przysłoną f/2,8, i ustawiając ostrość na odbicie w tafli wody, uzyskamy zdjęcie ładne, ale... bardzo abstrakcyjne (fot. 14). Jeżeli poprawnie dopasujemy wielkość głębi ostrości do fotografowanego obiektu, to wówczas unikniemy efektu odrealnienia, oglądający nie będzie miał wątpliwości co jest na zdjęciu (fot. 13). 5 Pierwszy plan Fotografując umieszczamy na płaszczyznie naszego obrazu najczęściej przedmioty trójwymiarowe, które znajdują się w przestrzeni. Niestety zdjęcie jest płaskie. Jak więc można pokazać na nim trójwymiarowy temat, tak by zachować jego przestrzenny charakter? Istnieją dwa sposoby na uzyskanie takiego efektu. Pierwszym z nich jest perspektywa geometryczna. Polega ona na tym, że przedmioty znajdujące się dalej na zdjęciu mają mniejszy rozmiar od tych usytuowanych bliżej. Drugi ze sposobów jest związany z faktem, że elementy znajdujące się daleko są bardziej zamglone i mniej kontrastowe od tych najbliżej oglądającego. Jeżeli więc wszystkie elementy budujące nasz obraz umieścimy w jednakowej odległości od aparatu, to perspektywicznie zdjęcie będzie płaskie. Natomiast gdy Fot. 11 Zbyt "ciężkie" zdjęcie jedne przedmioty będą blisko, a kolejne daleko, to zostało zrównoważone oglądający porównując ich wielkość będzie miał wrażenie jasnym elementem w przestrzeni, a często i odległości, jaka dzieliła mocnym punkcie obrazu. fotografującego od tematu zdjęcia. Co ważne, zazwyczaj przy takim układzie kompozycyjnym temat główny nie znajduje się na pierwszym, a dalszym planie. Element pierwszoplanowy służy tylko do nadania przestrzenności. Musimy pamiętać, by nie odwracał on uwagi i nie zasłaniał tematu głównego. Co może być elementem pierwszoplanowym? Przy fotografowaniu krajobrazu np. pień drzewa, przy zdjęciach architektury jakiś fragment: balustrada, latarnia, rzezba. Zwróćmy uwagę, by nie był on zbyt jasny i kontrastowy, ponieważ w połączeniu go z ciemnym tematem zdjęcia nie uzyskamy poprawnej kompozycji - jasne plamy będą rozpraszać oglądającego. Wskazówka Pracując nad kompozycją nie zapominajmy o parametrach technicznych. Błędy, takie jak zbyt mała głębia ostrości, prześwietlenie lub niedoświetlenie sprawią, że nasza praca nad udanym kadrem nie zostanie zauważona. Perspektywa w fotografii Najczęściej zdjęcia robimy gdy aparat znajduje się na wysokości naszych oczu. Taki sposób trzymania cyfrówki sprawia, że uzyskujemy na fotografii perspektywę naturalną, czyli rejestrujemy obraz tak, jak widzimy. Co się stanie, jeżeli położymy aparat na ziemi lub podniesiemy go bardzo wysoko i wtedy zrobimy zdjęcie? Oczywiście zmienimy wówczas perspektywę, przez co pokażemy oglądającemu obraz inny niż ten, do którego na co dzień jest przyzwyczajony. Istnieją trzy podstawowe sposoby fotografowania - pokazanie przedmiotu z góry (np. gdy trzymamy aparat na wyciągniętych rękach nad głową), z dołu (np. gdy położymy cyfrówkę na ziemii) i z poziomu wysokości oczu fotografującego. Dużo można zmienić w charakterze obrazu poprzez odpowiednie wykorzystanie tych trzech, jakże różnych punktów widzenia. Rosnąca na łące stokrotka, na którą patrzymy z wysokości i tak zakomponowana w kadrze jest obrazem pospolitym, a nawet nudnym. Ten sam kwiat z poziomu ziemi wygląda inaczej i przykuwa wzrok. Fot. 12 Wrażenie przestrzeni na zdjęciu udało się uzyskać poprzez rozmycie pierwszego planu (kawałek liścia) oraz tła. 6 Nie bez znaczenia przy komponowaniu ujęć z użyciem różnych punktów widzenia pozostaje zastosowanie szerokokątnej czy standardowej optyki. Wyobrazmy sobie, że fotografujemy aparatem z szerokokątnym obiektywem osobę, która siedzi i zwrócona jest twarzą i nogami w naszym kierunku. Przyjmijmy, że zdjęcie wykonamy trzymając aparat blisko ziemii. Jeżeli wykonując je podejdziemy blisko modelki, okaże się, że na fotografii powstaną silne przerysowania, w efekcie czego kolana pozującej nam dziewczyny zostaną zarejestrowane jako nienaturalnie duże w stosunku do jej twarzy. Stanie się tak dlatego, że obrazy przedmiotów znajdujących się Fot. 13 Poprawne dobranie bliżej są proporcjonalnie większe od tych położonych dalej głębi ostrości do fotografowanego przedmiotu na zdjęciu. Oczywiście niekorzystnym przerysowaniom pozwala na wyeksponowanie możemy zaradzić, odsuwając się kilka kroków od modelki, tematu głównego. wówczas zachowamy naturalne proporcje ciała. Jeżeli chcemy, z przerysowań możemy uczynić atut. W jaki sposób? Powróćmy do przykładu z dziewczyną. Jeżeli głównym tematem zdjęcia uczynimy jej stopę, to przerysowanie wynikające z zastosowania szerokiego obiektywu i bliskiej odległości sprawi, że nasze ujęcie na pewno będzie miało niecodzienny i zaskakujący charakter. Wielka stopa na pierwszym i mała głowa na drugim planie powinny razem Fot. 14 Ustawienie ostrości na zgrać się w humorystyczny obraz. Aby kompozycję zdjęcia odbijające się w kałuży drzewo spowodowało, że opierać na przerysowaniach, musimy pamiętać o tym, by zdjęcie nabrało malarskiego, korzystać z nich zdecydowanie. Oglądający naszą ale odrealnionego charakteru. fotografię nie może mieć wątpliwości, że efekt, który widzi na zdjęciu, był zaplanowany przez fotografa i nie jest dziełem przypadku. Pionowo czy poziomo? Jeszcze przed wykonaniem zdjęcia powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy temat lepiej komponuje się w pionie czy w poziomie. Zazwyczaj rozwiązanie problemu jest banalne i zależy od fotografowanego przedmiotu. Jeżeli wysokość przedmiotu przekracza jego szerokość, stosujemy układ pionowy. W odwrotnym przypadku - poziomy. Tak samo postępujemy w przypadku portretów. Czasami jednak wybór nie jest prosty, co wówczas? W tym momencie musimy powrócić do zagadnienia tematu zdjęcia. Jeśli odpowiemy sobie na pytanie, co na naszej fotografii "gra pierwsze skrzypce", to kwestia pion czy poziom stanie się drugorzędna. 7 Fot. 17 Nie najlepsza, pozioma kompozycja kadru sprawiła, że prawa strona fotografii jest nudna. Fot. 18 Pionowa kompozycja zdjęcia pozwoliła na zaakcentowanie gry światła na niebie. Za przykład wezmy zdjęcie wieczornego nieba. Sfotografowane zostało w poziomie (fot. 17) i pionie (fot. 18). W tym wypadku lepsza okazała się pionowa kompozycja. Nie tylko lepiej wyodrębnia ona grę światła na wieczornym niebie, ale również ciemne chmury od góry dopełniają całości z linią budynków. Zdjęciu poziomemu brakuje już tej dynamiki. Prawa część fotografii jest zbyt ciemna, przez co zdjęcie nie jest zrównoważone kompozycyjnie i "przechyla się" w lewą stronę. Podsumowanie Naukę kompozycji należy rozpocząć od zasady tzw. złotego podziału. Kiedy nauczymy się korzystać z mocnych punktów obrazu i wokół nich prowadzić wzrok oglądającego, wówczas możemy być pewni, że odczyta on poprawnie temat naszego zdjęcia. Fotografia powinna "bronić się" sama - bez zbędnych wyjaśnień ,co chcieliśmy pokazać. Jak wykorzystać plany do komponowania fotografii? Plan amerykański - w tym planie postaci ukazane są od kolan w górę. W planie Plan pełny - postać jest amerykańskim warto położyć widoczna w całości i stanowi akcent na otoczenie, które główną częćś kadru. powinno harmonizować z przedstawianą sceną. 8 Detal - pokazując szczegół Plan bliski, tzw. półzbliżenie - fotografowanej sceny, łatwo to ujęcie popiersia. Ten możemy odwołać się do sposób komponowania symboliki. Detal przyda się w pozwala na wykonanie każdym cyklu fotograficznym, ciekawego portretu. począwszy od zdjęć architektury, a na fotoreportażu kończąc. Zbliżenie - w tym planie twarz Plan ogólny - pokazanie fotografowanej osoby pleneru lub miejsca z całymi wypełnia cały kadr. Im więcej sylwetkami. Korzystając z emocji uda nam się tego planu, w wygodny przekazać na sposób możemy ukazać zakomponowanym w ten postać w jego otoczeniu, np. sposób zdjęciu, tym lepiej. w miejscu pracy lub odpoczynku. Agnieszka Markowska 9