Ewangelia Dzieciństwa [Arabska] 1 Ewangelia Dzieciństwa Arabska jest przykładem a raczej parafrazą z licznymi interpolacjami Ewangelii Dzieciństwa Syryjskiej. Data powstania Ewangelii Dzieciństwa Arabska jest nie znana, utwór syryjski mógł powstać już w V wieku w kręgach nestoriańskich natomiast poszczególne jego części Protoewangelii Jakuba, Ewangelii Tomasza powstały jeszcze wcześniej. ...Ewangelia Dzieciństwa Arabska składa się z wielu części. Rozdziały od I do IX są parafrazą Proto- ewangelii Jakuba, opuszczono jednak cały opis narodzin, dzieciństwa, zaślubin i zwiastowania Maryi oraz koniec dotyczący Zachariasza. Rozdziały od X do XLII zawierają zasadniczo elementy orygi- nalne utworu, jednak elementy rozdziałów X i XII mają swoje odpowiedniki w pismach Mateusza, a rozdział XVIII w Ewangelii Tomasza Dzieciństwa. Rozdziały XLIII i XLIX to parafraza Ewangelii Tomasza Dzieciństwa. Zakończenie- rozdziały L i LIII zawierają szerokie rozwinięcie Ak2, 41- 52.Epizody dotyczące pobytu św. Rodziny w Egipcie znajdują się wyłącznie w rękopisie S, co świad- czyłoby, obok właściwości języka , o powstaniu tego rękopisu w Egipcie. Na Egipskie pochodzenie wskazywałyby liczne cuda spełnione za wstawiennictwem Maryi, której kult był i jest niesłychanie żywy w Egipcie. Obok tych zasadniczych części w utworze znajdują się elementy innych apokryfów: Protoewangelia Mateusza (pokłon pasterzy, obrzezanie, ofiarowanie w świątyni, upadek bałwanów), Ewangelia Jana (obrzezanie), Ewangelia Gruzińska i fragmentu ujgurskiego (elementy opowiadania o Trzech Kró- lach). Interesującym i godnym podkreślenia jest opis dotyczący proroctwa Zaratustry, zawarty w rę- kopisie L. Warto podkreślić, że autor tej kompilacji nie uważa jej za ewangelię, ale za swego rodzaju opis czy opowiadanie. Utwór zawiera ślady teologii nestoriańskiej. Będąc prawdopodobnie polemiką z islamem podkreśla zarówno bóstwo jak i człowieczeństwo Chrystusa. W części środkowej utworu rozwinięte są doskonale elementy mariologiczne z podkreśleniem wstawiennictwa Maryi. Tłumaczy się to tym, że utwór był prawdopodobnie używany do czytań liturgicznych. Z tego też względu w części złagodzone zostały figle i złośliwości, które miał popełnić Pan Jezus jako dziecko. Ponie- waż w Koranie znajdują się elementy apokryficzne jest rzeczą prawdopodobną, że Ewangelia Dzie- ciństwa Arabska, a raczej opowiadanie w niej zawarte wywarły wpływ na Koran, a także zawiera ona wiele wyrażeń Koranu. Są w posiadaniu następujące rękopisy utworu: Tłumaczenie niniejsze opiera się na rękopisie S w wydaniu Gilesa oraz na rękopisie lauren- cjańskim wydanym przez Provera. Ze względów typograficznych w Ewangelii Dzieciństwa Arabskiej wprowadzono nieco uproszczoną transliterację nazw arabskich. Ewangelia ta posiada także dwa do- datki. Dodatek pierwszy zawarty jest w rękopisie laurencjańskim, a nie znajduje się w wydaniu H. Sike. W tym dodatku ukazana jest rola Jana Chrzciciela, a także działalność Jezusa i Jego męka. Bo- skość Jezusa, która została dostrzeżona w tym fragmencie jest ukazana w perspektywie krzyża i zmartwychwstania. Dodatek drugi, w skład którego wchodzą dwa małe Apokryfy jest to tekst wyda- ny przez Burmestera. Dołączone fragmenty dwóch różnych arabskich wersji Ewangelii Dzieciństwa, opublikowanych przez O. H. E. Burmestera pochodzą ze Scetis w Egipcie. Według Burmestera Apo- kryf 1 może być datowany na koniec XVIII w., a Apokryf 2 z przełomu XIV i XV w. Oryginał Apo- 2 kryfu 2 jest trudny do odczytania, a częściami w ogóle nie czytelny. Tekst ten opiera się na domnie- maniach. Fragmenty te nie wykazują podobieństw do Ewangelii Dzieciństwa H. Sike, ani do wersji opublikowanej przez M. E. Provera, jeśli nie wezmie się samych głównych tematów (spis ludności, umieszczenie Matki Boskiej w jaskini, ucieczka i pobyt w Egipcie. Warto zwrócić uwagę na odmien- ny sposób przedstawienia św. Rodziny w Egipcie w porównaniu z wersją przedstawioną w rękopisie H. Sike. Jeśli chodzi o Apokryf 2, to można tu postawić przypuszczenie, że podkreślenie wędrówki po pustyni, na której każdy postój św. Rodziny miał oznaczać powstanie w przyszłości klasztoru, czy kościoła świadczy, że mamy do czynienia z wykorzystaniem Ewangelii Dzieciństwa dla podbudowania autorytetu niektórych miejsc kultu Kościoła Koptyjskiego. W przekładzie polskim, a także w przypisach ze względu na niejasności i luki w tekście arabskim wykorzystano w kilku przypadkach przekład i uwagi Burmestera. W tekście tym dostrzegłem chrystologię odgórną, gdyż w pierwszym rozdziale apokryfu Jezusa przedstawia się jako Mesjasz i Syn Boży, oraz Słowo, które zrodziła Maryja, a także obwieszcza, że Ojciec posłał go dla zbawienia świata.Język apokryfu jest prosty i zrozumiały. Wydarzenia w nim opisane są opisane bardzo szczegółowo. Trudne nazwy mają poboczny komentarz. 3