roz01 ixulhpxe3yyzooaen4gakdtsu7dx6ln63k6cyey IXULHPXE3YYZOOAEN4GAKDTSU7DX6LN63K6CYEY







Delphi od podstaw - rozdział 1




Rozdział 1 - Zaczynamy!



Spis treści:


Wstęp

Czym jest Delphi i skąd go wsiąść? 

Wygląd Delphi

Inspektor Obiektów

Edytor kodu

Pierwszy program
Podsumowanie



 

Wstęp

Witaj! Cóż, nie jestem dobry w pisaniu przedmowy. Ja jestem
tutaj aby uczyć Ciebie w jaki sposób można tworzyć własne programy. Ty
jesteś tutaj żeby się tego nauczyć. Na samym początku będziesz się uczył
absolutnych podstaw programowania. Ja postaram przeprowadzić Cię przez to tak
abyś wszystko jak najlepiej zrozumiał. Wiadomo, że programowanie nie jest łatwe,
ale ja postaram się aby to było dla Ciebie wspaniałą przygodą, którą będziesz
mile wspominał...

Czym jest Delphi i skąd go wziąć?

Jeżeli czytasz tą książkę to zapewne wiesz czym jest
Delphi, prawda? Na wszelki wypadek wyjaśnię. Otóż Delphi jest wizualnym językiem
programowania opartym na języku Pascal. Jak zapewne wiesz Turbo Pascal jest
bardzo popularnym językiem służącym do programowania pod DOSa. Firma Borland
postanowiła tak przekształcić ten język, aby można go było wykorzystać
pod platformę Windows. I tak powstało Delphi 1. Natychmiast zyskało popularność
gdyż jest to język typu RAD, czyli do szybkiego tworzenia aplikacji. Jak już
wcześniej wspomniałem jest to język wizualny więc w dużym stopniu tworzenie
aplikacji opiera się na "budowaniu". 
Delphi można kupić na stronie Internetowej firmy Borland.
Adres: www.borland.pl Od razu chciałbym
wyjaśnić, że nie ma czegoś takiego jak "kompilator Delphi". Osoby
programujące w C++ mają duży wybór kompilatorów począwszy od DJGPP do
Visual C++ lub C++ Builder. Delphi jest tylko jeden! 

Kompilator - jest to program, który potrafi przekształcić zwykły plik
tekstowy z komendami na program! Tak, tak. Nowoczesne kompilatory tak
jak  
 ten w Delphi potrafią najpierw wykryć błędy programisty i wyświetlić
je, a jeżeli wszystko będzie dobrze to dopiero wtedy skompilować program,
czyli 
 przekształcić do postaci wykonywalnej, czyli pliku EXE.
Niniejsza książka pisana jest na podstawie Delphi w wersji 5.
Większość komend jednak powinna działać także w starszych wersjach ( np.
2.0 ), ale jeżeli nie będzie działać to poinformuje o tym. 

Wygląd Delphi

Zainstalowałeś już swoje Delphi? Tak? Instalacja przebiegła
bezproblemowo? No to możemy zaczynać! Uruchom je z menu Start -> Programy
-> Borland Delphi -> Delphi. Po kilku (- kilkunastu? ) sekundach na
ekranie Twojego monitora powinno pokazać się taki coś:
Na
początku może przerazić Cię tak duża ilość ikon, menu, pasków, okien i
innych. Pamiętam jak sam po raz pierwszy uruchomiłem Delphi to także nie
wiedziałem z czym do czego.
Ale nie martw się - do wszystkiego powoli dojdziemy. Na samym
początku nazwijmy wszystko. Okienko po lewej stronie ( to takie wąskie )
nazywa się Inspektorem Obiektów. To większe na samym środku to formularz,
potocznie zwany formą. To jest Twoja aplikacja! Tak, tak, Delphi jest językiem
wizualnym więc podczas projektowania masz "podgląd" jak będzie Twój
program wyglądał po uruchomieniu. Ten taki pasek u góry z zakładkami to
paleta komponentów. A te małe ikonki to komponenty. To, co jest pod
formularzem to edytor kodu. Nie martw się - zaraz wszystko wyjaśnię. 
 

Paleta komponentów

Na palecie komponentów na poszczególnych zakładkach znajdują
się komponenty. 
Komponent
- inaczej obiekt. Programowanie w Delphi jest o tyle łatwe, że mamy już
gotowe "klocki". Te klocki to właśnie komponenty. Wykonują one
zwyczajnie jakąś czynność za nas - nie musimy tego robić i tym samym
tworzenie aplikacji trwa szybciej.
 

Inspektor Obiektów

To okienko po lewej stronie służy do określania właściwości
komponentu. Każdy komponent ma jakieś właściwości, które określają jego
zachowanie, wygląd. To właśnie określone jest w Inspektorze Obiektów. Ja w
tabelce poniżej wymienię tylko najważniejsze właściwości:


Właściwość
Opis


 Left,
Top, Width, Height
Położenie
komponentów. Lewa, Góra, Wysokość, Szerokość


Caption
Niektóre
komponenty posiadają tą właśnie właściwość. Określa ona tekst, który
widniał będzie na komponencie.


Name
Zawiera
unikalną dla każdego komponentu nazwę. 


Font
Po naciśnięciu
na krzyżyk znajdujący się po lewej stronie nazwy rozwiną się dalsze właściwości
określające czcionkę używaną przez komponent.  


Enabled
Określa,
czy komponent będzie aktywny, czy też nie. 


Visible
Jeżeli właściwość
ma wartość TRUE to komponent będzie widoczny podczas działania
programu. Jeżeli FALSE to nie będzie widoczny. 




Edytor kodu

Nie oszukujmy się. Programowanie nie jest proste ( mam nadzieje, że po tym
oświadczeniu nie zrezygnujesz :)). Nie opiera się wyłącznie na budowaniu
klocków, ale także na pisaniu. I to właśnie pisanie jest najważniejsze. Tym
jednak zajmiemy się później. Do edytora kodu możesz się przełączyć
naciskając klawisz F12, albo po prostu klikając na okienko zakrywające się
pod formularzem. Co widzisz w tym okienku? Parę niezrozumiałych słów. Nie
martw się! Wszystko z czasem stanie się zrozumiałe. 

Pierwszy program

To co? Dosyć już tego gadania prawda? Pewnie chciałbyś już napisać swój
pierwszy program. Wybierając z menu File pozycję Close All. Spowoduje to
zamknięcie dotychczasowego projektu. Edytor kodu oraz formularz zniknął
prawda? Teraz żeby otworzyć nowy projekt z menu File wybierasz New Application.
Delphi stworzył znów czysty formularz. Formularz możesz rozciągać oraz
przesuwać jak zwykłe okno. Ja np. bardzo je zwęziłem. Teraz trzeba jakoś
ten projekt nazwać. Mhhhh. Powiedzmy, że w Inspektorze Obiektów w polu
Caption wpiszesz: "Pierwszy program". Ten tekst pojawi się na pasku
tytułowym formy. W polu Name możesz wpisać nazwę formularza. Podczas
programowania staraj się przestrzegać reguł. Reguła nakazuje żeby nazwa
formularza głównego miała nazwę: "MainForm". ( jest to reguła, która
stosowana jest w firmie Borland ). Dobrze, co teraz? Co by tutaj zrobić? Może
jakiś tekst na formularzu? Do tego potrzebny będzie komponent Label. Komponent
ten jest bardzo prosty bo wyświetla tylko tekst ( zwykła etykieta ). Komponent
ten znajduje się w palecie komponentów na zakładce Standard. Komponent Label
oznaczony jest literką "A". Kliknij na nią raz. Teraz przenieś
kursor nad formularz i w dowolnym miejscu kliknij także raz. Na formularzu
powinien się pojawić napis Label1. Komponent możesz także przeciągać,
przesuwać, zmieniać rozmiary. Wszystko odbywa się metodą "naciśnij-przesuń-puść".
Ja swój komponent umieściłem mniej więcej na środku formy. Teraz jeżeli
masz zaznaczony ten właśnie komponent to w Inspektorze Obiektów będą wyświetlone
właśnie jego właściwości. We właściwości Caption wpisz tekst - np.
"To jest pierwszy program". Teraz wypadałoby pobawić się właściwością
Font żeby zwiększyć czcionkę. Klikając na krzyżyku obok napisu Font rozwiną
się kolejne właściwości. Wybierz czcionkę używaną przez komponent. Jeżeli
klikniesz na Name to po prawej stronie pojawi się strzałka po której naciśnięciu
rozwinie się lista czcionek. Ja wybrałem Arial Black. W polu Size określający
wielkość czcionki - ja wpisałem 12. 
Dobrze. Program jest gotowy! Co? Zdziwiony? Tak, program jest już gotowy -
możesz go uruchomić naciskając klawisz F9. Parę sekund Delphi będzie
kompilował Twój program, a następnie go uruchomi. To jest już gotowa
aplikacja. Wypadałoby zachować swój pierwszy program chociażby na pamiątkę.
Z menu File wybierz Save All. Omówmy się, że każdy projekt będziesz
zapisywał w osobnym katalogu. Stwórz więc np. na pulpicie katalog
"Delphi - programy", a w nim jeszcze jeden katalog
"Pierwszy". Najpierw Delphi poprosi Cię o podanie nazwy formularza.
Jako, że jest to formularz główny wpisz nazwę "MainFrm". Następnie
będziesz musiał wpisać nazwę projektu. Ja wpisałem "pierwszy".
Ok, program jest już zapisany. Wejdź teraz do katalogu, w którym zapisałeś
swój program. Znajdziesz tam parę plików. Ale nie ma tam pliku EXE, co jest?
Po zapisaniu jeżeli chcesz, aby plik EXE został zbudowany musisz program
skompilować jeszcze raz. W Delphi z menu Project wybierz Build pierwszy. To
spowoduje zbudowanie pliku EXE. Jest to pierwszy Twój program. Możesz być z siebie
dumny. Nie pytaj mnie dlaczego plik EXE zajmuje 291 kB ( kompilując Delphi 5 ).
O to należy zapytać twórców Delphi. 
Oto opis plików: 
    - *.pas - Jest to plik zawierający kod źródłowy
formularza.
    - *.dmf - w tym pliku przechowywane są dane dotyczące
formularza ( np. jakie komponenty są umieszczone na formularzu, jaka jest ich
pozycja ).
    - *.dcu - jest to skompilowany plik formularza
    - *.dpr - plik główny programu.
    - *.cfg - zawiera opcje Delphi, a konkretnie ustawienia
kompilatora.
    - *.dof - opcje projektu.
   -  *.res - są to tzw. zasoby. O zasobach będziemy mówili w
dalszej części książki. 
Jeżeli np. chcesz kody źródłowe wysłać kumplowi, który ma Delphi to
nie musisz wysyłać mu wszystkich plików. Konieczne są tylko pliki: pas, dfm,
res, dpr. Tak więc pozostałe możesz usunąć - podczas kolejnego kompilowania
te pliki ponownie zostaną stworzone. Dodatkowo oprócz tych plików zapisywane są
tzw., pliki zapasowe, które także możesz usunąć. Są to pliki które w
rozszerzeniu mają znak ~.  Żeby wyłączyć tworzenie plików zapasowych
w Delphi z menu Tools wybierasz Editor Options, a następnie klikasz na zakładkę
Display. Na niej odznaczasz pozycje "Create Backup Files".


Podsumowanie


W tym rozdziale poznałeś absolutne podstawy Delphi. Nie napisałeś jeszcze
żadnego kodu. Przedstawiłem Ci absolutne podstawowe rzeczy jakie powinieneś
wiedzieć co do programowania. Szerzej te wszystkie rzeczy omówione będą później.

 

 








Wyszukiwarka