, MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Zbigniew Neumann Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych 714[03].L1.06 Poradnik dla nauczyciela Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Recenzenci: mgr inż. Krzysztof Garczyński mgr inż. Andrzej Sadowski Opracowanie redakcyjne: Zbigniew Neumann Konsultacja: mgr Zenon W. Pietkiewicz Korekta: Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[03].L1.06 Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych zawartych w modułowym programie nauczania dla zawodu lakiernik. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 1 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Przykładowe scenariusze 7 5. Ćwiczenia 12 5.1. Składniki materiałów lakierniczych: błonotwórcze oleje roślinne, żywice naturalne, produkty bitumiczne i naturalne (modyfikowane), żywice syntetyczne, spoiwa, pigmenty, barwniki, wypełniacze, rozpuszczalniki, utwardzacze, plastyfikatory 12 5.1.1. Ćwiczenia 12 5.2. Proces produkcji farb i lakierów 14 5.2.1. Ćwiczenia 14 5.3. Podstawowe grupy materiałów lakierniczych. Materiały dekoracyjne (młotkowe, krystaliczne, marszczone). Farby 16 5.3.1. Ćwiczenia 16 5.4. Badanie jakości materiałów lakierniczych. Próby techniczne. Wady i kontrola materiałów lakierniczych 19 5.4.1. Ćwiczenia 19 5.5. Bhp. podczas pracy w lakierni 21 5.5.1. Ćwiczenia 21 5.6. Magazynowanie materiałów lakierniczych 23 5.6.1. Ćwiczenia 23 5.7. Materiały pomocnicze: ścierne, pasty i płyny polerskie, tworzywa sztuczne, kleje, kity, materiały uszczelniające i izolacyjne, guma, drewno, paliwa i smary 25 5.7..1. Ćwiczenia 25 5.8. Materiały ceramiczne ogniotrwałe: kwaśne, zasadowe i obojętne 27 5.8.1 .Ćwiczenia 27 6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 29 7. Literatura 43 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 2 1. WPROWADZENIE Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela: Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych , który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie: lakiernik 714[03]. W poradniku zamieszczono: - wymagania wstępne, - wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, - przykładowe scenariusze zajęć, - propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności praktycznych, - wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym uwzględnieniem: - pokazu z objaśnieniem, - tekstu przewodniego, - ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi zadania różnego rodzaju. W tym rozdziale podano również: - plan testu w formie tabelarycznej, - punktacje zadań, - propozycje norm wymagań, - instrukcję dla nauczyciela, - instrukcję dla ucznia, - kartę odpowiedzi, - zestaw zadań testowych. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 3 714 [03].L1 Fizykochemicze podstawy lakiernictwa 714 [03].L1.01 Przestrzeganie przepisów bhp ochrony ppoż. i ochrony środowiska 714 [03].L1.02 714 [03].L1.03 Posługiwanie się Wykonywanie pomiarów podstawowymi pojęciami laboratoryjnych fizykochemicznymi 714 [03].L1.04 714 [03].L1.05 714 [03].L1.06 Rozróżnianie metali Zapobieganie korozji Rozpoznawanie materiałów i stopów metali lakierniczych i pomocniczych Schemat układu jednostek modułowych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 4 2. WYMAGANIA WSTPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: korzystać z różnych zródeł informacji. organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, rozumieć podstawy chemii. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 5 3. CELE KSZTAACENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: scharakteryzować właściwości materiałów lakierniczych, rozróżnić twardość wody stałą i przemijającą, określić wpływ składników lakierów na właściwości powłok, scharakteryzować substancje błonotwórcze, wyjaśnić symbolikę handlową materiałów lakierniczych, sklasyfikować materiały lakiernicze według określonych grup, scharakteryzować specjalne materiały lakiernicze i wyroby dekoracyjne, zbadać materiały lakiernicze: lepkość, czas schnięcia, rozlewność, pobrać i przygotować próbki materiałów lakierniczych do kontroli laboratoryjnej, magazynować materiały lakiernicze, zastosować wodę dejonizowaną, scharakteryzować właściwości ściernych materiałów pomocniczych, rozróżnić różne rodzaje tworzyw sztucznych stosowanych jako materiały pomocnicze, scharakteryzować materiały pomocnicze: kleje, kity, materiały uszczelniające oraz izolacyjne, gumę i drewno, scharakteryzować właściwości paliw i smarów, rozróżnić właściwości materiałów ceramicznych, zbadać jakość materiałów lakierniczych i pomocniczych, scharakteryzować właściwości farb, emalii, szpachlówek, gruntoszpachlówek, kitów szpachlowych i podkładów międzywarstwowych, rozróżnić pigmenty metaliczne i barwniki, określić wypełniacze, zastosować rozpuszczalniki i rozcieńczalniki, zastosować plastyfikatory (zmiękczacze), scharakteryzować i stosować utwardzacze, zastosować materiały lakiernicze i pomocnicze zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska naturalnego. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 6 4. PRZYKAADOWE SCENARIUSZE ZAJĆ Scenariusz zajęć 1 Osoba prowadząca:& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ... Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03] Moduł: Fizykochemiczne podstawy lakiernictwa 714[03].L1 Jednostka modułowa: Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych 71 4[03].L1.06 Temat: Dobrać materiał lakierniczy oraz pomocniczy do wykonania lakierowania nadwozia drogiego samochodu osobowego oraz korpusu maszyny pracującej w hali, (np. frezarki) Cel ogólny: kształtowanie umiejętności odczytywania informacji z opakowań oraz literatury (Internetu) o materiałach stosowanych w lakiernictwie (w tym pomocniczych). Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: uzyskiwać informacje z literatury, prasy branżowej, Internetu, ze sklepów i hurtowni, a także z opakowań wyrobów lakierniczych, analizować jakie są różnice między wyrobami tego samego gatunku, określać jak poszczególne składniki wpływają na cenę produktu, korzystać z literatury technicznej, rozwiązywać problemy. Metody nauczania uczenia się: metoda przewodniego tekstu. Formy organizacyjne pracy uczniów: indywidualna. Czas: 2 godziny dydaktyczne Środki dydaktyczne: zeszyt do notatek z ćwiczeń i długopis, wszelkie zbierane przez uczniów i szkołę materiały techniczne i handlowe o produktach używanych przez lakierników, plansze i materiały reklamowe firm producentów, literatura techniczna, teksty i pytania przewodnie, plansza z tabelami. Przebieg zajęć: 1. Sprawy organizacyjne. 2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 3. Omówienie zalet metody przewodniego tekstu. 4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 5. Realizacja tematu przez ucznia: - zapoznanie się z treścią zadania, - wyszukanie jak najwięcej informacji o wyrobach potrzebnych do wykonania pózniejszego lakierowania, - zestawienie informacji o materiałach w tabeli, Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 7 - wypełnienie tabel i udzielenie odpowiedzi na pytania, - ustalenie z nauczycielem planu działania, - dobieranie materiałów, czytanie danych o nich, w zakresie technologii lakierowania obiektów podanych w zadaniu, - zamiana notatkami z kolegą i sprawdzenie jego pracy, - zaprezentować efekty swojej pracy, przed grupą, klasą. Zakończenie zajęć Praca domowa Opisz na podstawie literatury i obserwacji życia codziennego jak powinni być przygotowani, (ubrani i zabezpieczeni w środki ochrony osobistej), do pracy lakiernicy, a jak przebiega ich praca szczególnie w małych warsztatach i garażach . Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności. Pytania prowadzące: 1) Jakie znasz materiały do szlifowania? 2) Jakie znasz materiały podkładowe i do gruntowania? 3) Jakie materiały nawierzchniowe nadają się do lakierowania samochodu, a jakie do maszyny roboczej? 4) Jakiego materiału użyjesz do zabezpieczenia rury biegnącej od frezarki, a pracującej pod ziemią w środowisku wilgotnym? 5) Jak sprawdzisz jakim lakierem malowany był drogi samochód? 6) Jeżeli będziesz musiał przygotować mieszaninę farb w celu uzyskania odpowiedniego koloru, to jak sprawdzić jej lepkość? 7) Czy z braku wystarczającej ilości materiału kryjącego, możesz pomalować frezarkę w różnych odcieniach, bez straty klienta? Formularz Wypisz podstawowe materiały i narzędzia do wykonania zadania. Wypełnij tabelę podstawowych czynności przygotowawczych do wykonania ćwiczenia: Nr Czynność Narzędzia pracy Uwagi 1 2 3 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 8 Wypełnij tabelę podstawowych czynności podczas wykonywania ćwiczenia: Nr Czynność Narzędzia Uwagi 1 2 3 Odpowiedz na pytania: 1) Czy do lakierowania samochodu i frezarki używać będziemy tych samych materiałów lakierniczych? 2) Jakie elementy konstrukcyjne samochodu i frezarki należy uwzględnić przy dobieraniu materiałów lakierniczych? 3) Jakich lakierów użyje się do lakierowania samochodu? 4) Jakiego papieru ściernego użyjemy do matowienia nadwozia? 5) Jakich lakierów użyje się do malowania frezarki? 6) Od jakich czynników zależy przyjęcie metody nakładania farby / lakieru? Dobierz materiały lakiernicze do malowania samochodu (drogiego) i frezarki (maszyny roboczej): Szkodliwość dla Nr Materiał - nazwa Oznaczenie cyfrowe Uwagi zdrowia 1 2 3 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 9 Scenariusz zajęć 2 Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ... Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03] Moduł: Fizykochemiczne podstawy lakiernictwa 714[03].L1 Jednostka modułowa: Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych 714[03].L1.06 Temat: Wykonać pomiary do oceny powłoki lakierniczej. Cel ogólny: kształtowanie umiejętności dokonywania pomiarów (badań). Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: wykonać warsztatowe pomiary jakości powłoki lakierowej, zorganizować stanowisko pracy, ocenić jakość wykonanej pracy. Metody nauczania uczenia się: ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów: indywidualna / zespołowa /. Czas: 2 godziny 15 min Środki dydaktyczne: próbnik do pomiaru krycia powierzchni lakierowej przez materiał lakierniczy, nóż do ręcznego nacinania siatki w celu zbadania przyczepności, ołówek do pomiaru twardości powłoki, dowolny grubościomierz do pomiaru utwardzonej powłoki lakierowej, dodatkowo grubościomierz powłoki mokrej, próbki powłoki lakierowej na różnych materiałach, np. stal, tworzywo sztuczne, blacha do wykonania na niej badania grubości powłoki mokrej, materiał lakierniczy do badań powłoki mokrej, pędzle, plansze i inne pomoce, literatura techniczna. Przebieg zajęć: 1. Sprawy organizacyjne, omówienie celów lekcji, zwrócenie uwagi, że lakiernik oprócz lepkości praktycznie nie bada wyrobów lakierowych, a bada wykonane (też i wadliwie) powierzchnie lakierowane (powłoki), 2. Zorganizowanie stanowisk(a) pracy, 3. Wzrokowa (organoleptyczna) ocena stanu technicznego badanej powłoki, 4. Dobranie przyrządów pomiarowych do odpowiedniego badania, 5. Przygotowanie (oczyszczenie) próbek do badań, 6. Pomiary badania powłok utwardzonych oraz powłoki mokrej, (trzeba wyjaśnić, dlaczego mierzy się grubość powłoki mokrej, i jakie wypływają wnioski), 7. Prezentacja efektów pracy (zespołów) i wnioski z ćwiczeń.. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 10 Zakończenie zajęć Praca domowa Pooglądaj rodzinny lub sąsiada samochód, załóż, że trzeba wykonać badania powierzchni lakierowych (nadwozia), zastanów się, jakie badania już ze znanych Tobie można by wykonać na nadwoziu nie niszcząc lakieru, a z literatury dowiedz się jakie badania wykonują rzeczoznawcy i napisz o nich wszystkich w zeszycie. Może być forma tabeli. Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: - Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 11 5. ĆWICZENIA 5.1. Składniki materiałów lakierniczych: błonotwórcze oleje roślinne, żywice naturalne, produkty bitumiczne i naturalne (modyfikowane), żywice syntetyczne, spoiwa, pigmenty, barwniki, wypełniacze, rozpuszczalniki, utwardzacze, plastyfikatory 5.1.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozpoznaj rozpuszczalniki: wodę (jaką?), benzynę lakową, alkohol, eteroglikol, i opisz ich wyczuwane zmysłami cechy szczególne? Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zapoznać się etykietą na opakowaniu wyrobu czy nie zagraża zdrowiu, 2) zastosować odpowiedni sprzęt ochronny wg wymagań bhp. jeśli będzie tego potrzeba, 3) wziąć do ręki próbkę każdego wyrobu i analizować ją za pomocą zmysłów, 4) rozpoznać rozpuszczalniki, 5) zapisać uwagi i wnioski w zeszycie, 6) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, otrzymane próbki podane w ćwiczeniu, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Otrzymasz próbki wody: surowej, destylowanej, utlenionej, dejonizowanej, twardej i miękkiej. Próbuj je rozpoznać. Opisz krótko ich zastosowanie w lakiernictwie. Wskazówki do realizacji: Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 12 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) wziąć do ręki próbkę z każdą wodą, 2) analizować każdą z nich za pomocą zmysłów, 3) spróbować rozpoznać poszczególne próbki wody, 4) zapisać w zeszycie wynik ćwiczenia, 5) napisać w zeszycie odpowiedz na polecenie w ćwiczeniu, 6) sprawdzić wyniki i wymienić się informacjami w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, plansze poglądowe, próbki wody podane w ćwiczeniu, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 13 5.2. Proces produkcji farb i lakierów 5.2.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na podstawie otrzymanej planszy omów proces technologiczny otrzymywania wyrobu malarskiego, podając wiadomości o materiałach wsadowych oraz o otrzymanym produkcie. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zapoznać się z otrzymaną planszą, 2) skorzystać z literatury, 3) wykonać ćwiczenie posługując się planszą, 4) zostać oceniony przez uczestników grupy ćwiczeniowej. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: plansza poglądowa, literatura, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Otrzymasz wyrób: farbę lub lakier, posługując się planszami (literaturą) podaj jego proces wytwórczy. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać pojemnik z farbą / emalią / lakierem, 2) dokonać jego identyfikacji na podstawie naklejki na opakowaniu, 3) wykonać ćwiczenie posługując się planszą / literaturą, 4) zostać oceniony przez uczestników grupy ćwiczeniowej. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 14 Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: pojemnik z farbą / emalią / lakierem z czytelną nalepką identyfikującą, plansza poglądowa, literatura, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 15 5.3. Podstawowe grupy materiałów lakierniczych. Materiały dekoracyjne (młotkowe, krystaliczne, marszczone). Farby 5.3.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozpoznaj w otrzymanych próbkach lakiery: akrylowy, metaliczny, perłowy, lakier nawierzchniowy i do malowania proszkowego. Podaj ich prawidłowe nazwy oraz po jakim składniku można je było rozpoznać. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać próbki lakierów jak w ćwiczeniu, 2) zastosować odpowiedni sprzęt ochronny wg wymagań bhp. jeśli będzie tego potrzeba, 3) wziąć do ręki próbkę każdego wyrobu i analizować ją za pomocą wzroku, 4) rozpoznać lakiery, 5) zapisać uwagi i wnioski w zeszycie, 6) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, próbki podane w ćwiczeniu, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Otrzymasz próbki farb i lakierów używanych do: zabezpieczania ścian budynków, fundamentów budynków i rurociągów (oddziaływanie wilgoci), do impregnacji drewna i zabezpieczania podwozi samochodowych. Na podstawie zdobytych wiadomości i doświadczenia życiowego rozpoznaj je, i krótko opisz, które stosuje lakiernik, a które malarz. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 16 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać próbki lakierów jak w ćwiczeniu, 2) zastosować odpowiedni sprzęt ochronny wg wymagań bhp. jeśli będzie tego potrzeba, 3) wziąć do ręki próbkę każdego wyrobu i analizować ją za pomocą wzroku, 4) rozpoznać lakiery, 5) zapisać uwagi i wnioski w zeszycie, 6) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania-uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, próbki podane w ćwiczeniu, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 3 Otrzymasz próbki z powierzchniami pokrytymi lakierami / emaliami: młotkową, krystaliczną i marszczoną. Zidentyfikuj je, oraz podaj, w jakich temperaturach następowało utwardzanie powierzchni. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać próbki podane w ćwiczeniu, 2) wziąć do ręki próbkę każdego wyrobu i analizować ją za pomocą wzroku, lupy, 3) rozpoznać powierzchnie lakierowane, 4) zapisać uwagi i wnioski w zeszycie, 5) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania-uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, próbki podane w ćwiczeniu, plansze poglądowe, lupa x 5, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 17 Ćwiczenie 4 Otrzymasz Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług, poszukaj wyroby oznaczone 24.30.22- 73.00. Poszukaj ich w innych klasyfikacjach (Internet). Ustal ich nazwy handlowe (i potoczne) oraz producentów krajowych. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać PKWiU, w wersji papierowej lub elektronicznej, 2) odszukać w tabeli podane w ćwiczeniu oznaczenie, 3) napisać z zeszycie jakie materiały obejmuje to oznaczenie, 4) poszukać w Internecie inne klasyfikacje, 5) porównać oznaczenia, i zapisać uwagi w zeszycie, 6) ustalić nazwy handlowe i producentów krajowych, (Internet, sklepy i hurtownie), 7) zapisać uwagi i wnioski w zeszycie, 8) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania-uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, w tym PKWiU, Internet, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 18 5.4. Badanie jakości materiałów lakierniczych. Próby techniczne. Wady i kontrola materiałów lakierniczych 5.4.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zmierz lepkość otrzymanej próbki materiału lakierowego za pomocą kubka Forda nr 4. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przygotować stanowisko pracy, 2) zapoznać się z instrukcją obsługi kubka i pomiaru, 3) pobrać próbkę i odmierzyć stosowną masę - objętościową, 4) wykonać badanie lepkości, 5) zapisać wynik, uwagi i wnioski w zeszycie, 6) sprawdzić wynik w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, próbka podana w ćwiczeniu, kubek Forda nr 4 z instrukcją obsługi, pojemnik do odmierzenia próbki, czasomierz, plansze poglądowe, zeszyt i długopis, (stanowisko do umycia kubka). Ćwiczenie 2 Wykonaj próbę krycia przy użyciu pędzla. Wskazówki do realizacji: Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 19 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przygotować stanowisko pracy, 2) wymieszać farbę w otrzymanym pojemniku, 3) nabrać farbę na pędzel, 4) nadmiar farby zebrać z pędzla o brzeg pojemnika, 5) nanieść farbę pędzlem, ruchem krzyżowym, na przygotowane podłoże, 6) po odczekaniu czasu schnięcia odczytać wynik próby, 7) zapisać w zeszycie wynik ćwiczenia, 8) sprawdzić wynik i wymienić się informacjami w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, pojemnik z farbą, pędzel (używany), podłoże do próby krycia (czarno-białe), plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 20 5.5. Bhp podczas pracy w lakierni 5.5.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Otrzymasz 3-4 sztuki różnego rodzaje sprzętu osobistego do chronienia dróg oddechowych. Rozróżnij je między sobą i nazwij je, opisz sposób ich działania oraz przeznaczenie do poszczególnych prac? Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać do oględzin podany w ćwiczeniu sprzęt, 2) zapoznać się z jego budową, 3) wyjąć i włożyć filtry/pochłaniacze, 4) sprawdzić jakie filtry/pochłaniacze są włożone do masek, 5) sprawdzić datę przydatność o użytku otrzymanego sprzętu, 6) zapisać dane i spostrzeżenia do zeszytu, 7) porównać otrzymane wyniki w zespole 2-3 osobowym i zapisać wnioski. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: otrzymany różny sprzęt do osobistego chronienia dróg oddechowych, literatura, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Otrzymasz opakowanie zawierające: rozpuszczalnik, rozcieńczalnik, szpachlę płynną, lakier nawierzchniowy bezbarwny oraz lakier kryjący na bazie wody, kit i klej, oraz smar i dwa rodzaje paliwa do pojazdów. Na podstawie oznakowania podaj, które z nich są toksyczne, szkodliwe dla zdrowia, wybuchowe, a które obojętne i uzasadnij. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 21 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać do oględzin podane w ćwiczeniu opakowania z materiałami używanymi przez lakierników - substancjami chemicznymi, 2) zapoznać się z oznakowaniami na opakowaniach poszczególnych substancji, 3) przy pomocy literatury (przepisów), dokonać ich podziału zadanego w ćwiczeniu, 4) zapisać, które oznaczenia i napisy decydują o podziale, 5) podać czy oznaczenia na opakowaniach są zgodne z wymaganiami przepisów, 6) zapisać dane i spostrzeżenia do zeszytu, 7) porównać otrzymane wyniki w zespole 2-3 osobowym i zapisać wnioski. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: instrukcja stanowiskowa bhp i ppoż., otrzymane substancje chemiczne, używane przez lakierników, literatura, przepisy, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 22 5.6. Magazynowanie materiałów lakierniczych 5.6.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zapoznaj się z tekstem poniższego rozporządzenia i wynotuj w zeszycie 5 najważniejszych dla lakiernika zagadnień związanych z oznakowaniem wyrobów lakierniczych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne. (Dz. U. Nr 61, poz. 552). Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) posiadać wersję drukowaną lub elektroniczną rozporządzenia, 2) przeczytać całe rozporządzenie, 3) wynotować potrzebne rozdziały, 4) przeczytać te rozdziały i wynotować potrzebne wiadomości dla lakiernika, 5) krótko uzasadnić w zeszycie wybór tych wiadomości, 6) zaprezentować swą pracę i porównać z innymi w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: rozporządzenie podane w ćwiczeniu w wersji drukowanej lub elektronicznej, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Zapoznaj się z tekstem poniższego rozporządzenia i wynotuj w zeszycie 5 używanych przez lakiernika substancji niebezpiecznych, podaj ich klasyfikację i oznakowanie. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. (Dz. U. Nr 201, poz. 1674). Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 23 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) posiadać wersję drukowaną lub elektroniczną rozporządzenia, 2) przeczytać całe rozporządzenie, 3) wynotować potrzebne rozdziały, 4) przeczytać te rozdziały i wynotować potrzebne wiadomości dla lakiernika, 5) krótko uzasadnić w zeszycie wybór tych wiadomości, 6) zaprezentować swą pracę i porównać z innymi w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: rozporządzenie podane w ćwiczeniu w wersji drukowanej lub elektronicznej, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 24 5.7. Materiały pomocnicze 5.7.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozpoznaj wzrokowo i dotykowo otrzymane materiały ścierne. Określ ich rodzaje, nazwy i zastosowanie. Odczytaj naniesione oznaczenia na materiałach ściernych ze spojonym ścierniwem posiłkując się literaturą. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) obejrzeć i wziąć do ręki każdy rodzaj materiału ściernego, 2) przyjrzeć się ich budowie fizycznej, 3) oznaczyć materiał i wynik zapisać w zeszycie, 4) odczytać oznaczenia na materiałach ściernych, 5) odczytać oznaczenia na podstawie literatury, 6) zapisać odczytane oznaczenia w zeszycie, 7) porównać wyniki z otrzymanymi po oględzinach wzrokowo-dotykowymi, 8) porównać wyniki w zespole 2-3 osobowym i zapisać wnioski w zeszycie. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: materiały ścierne o różnej wielkości ziarna, spoiwa i podłożu, do pracy na sucho i na mokro, oraz materiały do obróbki strumieniowo-ściernej. literatura, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Rozpoznaj i opisz różnice między: klejem, pastą polerską i kitem. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 25 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) otrzymać próbki z podanych w ćwiczeniu materiałów, 2) wziąć je do ręki i analizować za pomocą zmysłów, 3) rozpoznać otrzymane materiały próbek, 4) na podstawie literatury podać ich zastosowanie praktyczne, 5) napisać w zeszycie, czy spotkał się w życiu codziennym z tymi wyrobami, 6) wymienić się informacjami w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: próbki klejów, past polerskich i kitów, literatura, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 26 5.8. Materiały ceramiczne ogniotrwałe: kwaśne, zasadowe i obojętne 5.8.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozpoznaj cegły ceramiczne: paloną pełną, klinkierową, szamotową, oraz kształtki: kafle piecowe, płytkę szkliwną, płytkę szamotową określ, które są ogniotrwałe. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) wziąć do ręki każdy rodzaj wyrobu, 2) przyjrzeć się budowie fizycznej i oznaczeniom, 3) zważyć cegły na wadze np. szalkowej, 4) zmierzyć długość wszystkich krawędzi cegieł, 5) wskazać które wyroby są ogniotrwałe, 6) zapisać uzasadnienie i wnioski w zeszycie. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: otrzymane wyroby ceramiczne, literatura, plansze poglądowe, waga szalkowa, przymiar liniowy, zeszyt i długopis. Ćwiczenie 2 Podaj po 3 przykłady nazw materiałów ogniotrwałych, wykazujące reakcje kwaśną, zasadową i obojętną i na podstawie literatury podaj ich zastosowanie. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 27 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) wpisać po trzy rodzaje materiałów do zeszytu, 2) ewentualnie skorzystać z literatury, 3) na podstawie literatury podać ich zastosowanie praktyczne, 4) napisać w zeszycie, czy spotkał się w życiu codziennym z tymi wyrobami, 5) wymienić się informacjami w zespole 2-3 osobowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów. Środki dydaktyczne: literatura, plansze poglądowe, zeszyt i długopis. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 28 6. EWALUACJA OSIGNIĆ UCZNIA Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego TEST 1 Test dwustopniowy do jednostki modułowej Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których: zadania 1-12 i 23- 24 są z poziomu podstawowego, zadania 16-22 są z poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące oceny szkolne: dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, dostateczny za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, dobry za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, bardzo dobry za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu ponadpodstawowego. Plan testu Klucz odpowiedzi Nr Cel operacyjny Poziom Kategoria Poprawna zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) wymagań celu odpowiedz Określać wodę do 1. P A c rozcieńczania. Określać główną cechę 2. P A b rozpuszczalnika Posługiwać się przyrządem do 3. P B a pomiaru lepkości. Właściwie postępować z 4. P B b nowym wyrobem w firmie. 5. Określać wielkość pyłu. P B d Ocenić element sprzętu 6. P B c ochronnego - wymienny. 7. Stosować przepisy bhp. P A a Dobierać materiały 8. P B d niebezpieczne zapalne. Stosować wodę do różnych 9. P B b celów i urządzeń. 10. Rozróżniać rozpuszczalniki P B d Dobierać i stosować 11. P B a rozpuszczalniki 12. Dobierać papier ścierny P A a Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 29 Posługiwać się wodą PP C wody - trwałą - soli 13. przemysłową Stosować przyrządy i elektronicznego odczytywać grubość powłoki grubościomierze - 14. PP C na różnych materiałach powłoki lakierowe - tworzyw sztucznych Tekst na str. 40, Zastosować wiedzę w 15. PP C poradnika technologii obróbki ściernej. dla ucznia Zastosować wiedzę do Tekst na str. 11, 16. rozwiązywania problemów PP C poradnika technologicznych. dla ucznia Sklasyfikować nazwy i Tekst na str. 10, 17. przeznaczenie podstawowych PP C poradnika pigmentów. dla ucznia Tekst na str. 16, Sklasyfikować podstawy 18. PP C poradnika produkcji farb. dla ucznia Tekst na str. 35, Zastosować wiedzę do 19. PP D poradnika ochrony zdrowia człowieka. dla ucznia Tekst na str. 19, Zastosować wiedzę do rozw. 20. PP D poradnika problemów technologicznych. dla ucznia Tekst na str. 20, Zastosować wiedzę zawodową 21. PP C poradnika do celów urzędowych dla ucznia Zastosować wiedzę w sytuacji Tekst na str. 27, 22. awaryjnej wada powierzchni PP D poradnika lakierowej naprawa. dla ucznia Umieć nazywać tworzywa 23. P B b sztuczne. Określać granicę 24. ognioodporności materiałów P B c ceramicznych ogniotrwałych. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 30 Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym wyprzedzeniem. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przeprowadz z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie będą w teście. 5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi. 8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 9. Klika minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 11. Sprawdz wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 12. Przeprowadz analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które sprawiły uczniom największe trudności. 13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń dydaktycznych niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Materiały dla ucznia instrukcja, zestaw zadań testowych, karta odpowiedzi. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 31 ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. Do wyrobów wodorozcieńczalnych stosujemy rozcieńczalnik:: a) benzynę lakową, b) wodę destylowaną, c) wodę zdejonizowaną, d) heksan. 2. Charakterystyczną cechą rozpuszczalnika jest: a) rozlewność, b) lotność, c) kożuszenie, d) zapach. 3. Za pomocą kubka Forda mierzymy: a) lepkość b) czas schnięcia powłoki, c) krycie materiału, d) ilość materiału do badań. 4. Próby techniczne w nowym produktem przeprowadzamy gdy: a) przyjmuje się do pracy nowych lakierników, b) wprowadza w firmie nowy produkt, c) szkoli się pracowników, d) nie przeprowadza się. 5. Pył jest to cząstka o wymiarach mniejszych od: a) 100 mikrometrów, b) 200 mikrometrów, c) 500 mikrometrów, d) 300 mikrometrów, 6. Jaki jest okres przydatności filtrów do masek indywidualnych pracowników: a) 2,5 roku, b) 10 lat, c) 5 lat, d) nieograniczony 7. Ile kilogramów substacji szkodliwych wraz z opakowaniem może przenosić jeden pracownik: a) 25 kg, b) 20 kg, c) 15 kg, d) 35 kg. 8. Temperatura zapłonu wyrobów nanoszonych natryskiem elektrostatycznym musi być większa od: a) 100 0C, b) 350 0C, c) 83 0C, d) 21 0C. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 32 9. Granica między wodą miękką, a twardą w stopniach niemieckich wynosi: a) 10 0niem., b) 7 0niem., c) 5 0niem., d) 5,5 0niem. 10. Rozpuszczalnikiem organicznym węglowodorowym alifatycznym nie jest: a) benzyna lakowa, b) heksan, c) toulen, d) ocet drzewny. 11. Większość stosowanych mieszanek rozpuszczalników należy do grupy zapalnych, temperatura zapłonu zawiera się w granicach: a) 21 - 55 0C, b) 55 - 950C, c) ponad 100 0C d) 30 do + 500C. 12. Oznaczenie P200 na materiale ściernym oznacza: a) numer ziarnistości, b) rodzaj spoiwa, c) rodzaj materiału ściernego, d) przeznaczenie materiału ściernego. 13. Uzupełnij tekst: Twardość wody niewęglowa, zwana też trwałą, spowodowana jest obecnością soli, między innymi chlorków i siarczanów. 14. Uzupełnij tekst: Do mierzenia grubości powłoki lakierniczej na pojezdzie możemy użyć grubościomierza elektronicznego z rejestracją danych. Podłoże musi być ferromagnetyczne. Obecnie są już grubościomierze mierzące grubość powłoki lakierowej na elementach aluminiowych i z tworzyw sztucznych. 15. Podaj budowę i zastosowanie włókniny ściernej:.................................................., trójwymiarowy wyrób ścierny służy do dekoracyjnego wykańczania powierzchni, do czyszczenia i usuwania zadziorów. 16. Zdefiniuj pojęcie pigmentu i podaj pigmenty stosowane w lakierach: akrylowym, metaliku, perle oraz ChromaFlair. 17. Podaj po przykładzie pigmentu dla barw: białej, czerwonej, zielonej, niebieskiej i czarnej kolor biały - ............................................, czerwony - ..................................................., kolor zielony - ........................................, niebieski - ....................................................., kolor czarny - ........................................ . Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 33 18. Opisz w 5 wierszach proces produkcji farb. & ............................................................................................................................................ 19. Podaj zródła informacyjne o oznaczaniu opakować substancji chemicznych (w tym niebezpiecznych dla organizmu człowieka). ................................................................................................................................................ 20. Dokończ teksty: Podział oparty o parametr opisujący sposób schnięcia: - schnięcie fizyczne, które odbywa się ........................................................................................................................................... - schnięcie chemiczne przez ........................................................................................................................................... - schnięcie chemiczne przez ........................................................................................................................................... 21. Wpisz brakujące dane: Skrót PKWiU oznacza:....................................., klasyfikacja służy do statystyki, i do ....................... 22. Wymień wady powstające na powłoce lakierowej: ................................................................................................................................................ 23. Skrót ABS oznacza: a) zespół w samochodzie, b) rodzaj tworzywa sztucznego, c) Amerykańską organizację samochodową, d) Rodzaj wykładziny szamotowej. 24. Materiały ceramiczne ogniotrwałe posiadają ogniotrwałość zwykłą wyższą od: a) 2000 0C, b) 1000 0C, c) 1500 0C, d) 1700 0C. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 34 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko.......................................................................................... Rozpoznawanie materiałów lakierniczych i pomocniczych Zakreśl poprawną odpowiedz, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek. Nr Odpowiedz Punkty zadania 1. a b c d 2. a b c d 3. a b c d 4. a b c d 5. a b c d 6. a b c d 7. a b c d 8. a b c d 9. a b c d 10. a b c d 11. a b c d 12. a b c d 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. a b c d 24. a b c d Razem: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 35 TEST 2 Test dwustopniowy do jednostki modułowej Znakowanie powłok lakierniczych. Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których: zadania 1-12 i 23- 24 są z poziomu podstawowego, zadania 16-22 są z poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące oceny szkolne: dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, dostateczny za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, dobry za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, bardzo dobry za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu ponadpodstawowego. Plan testu Klucz odpowiedzi Nr Cel operacyjny Poziom Kategoria Poprawna zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) wymagań celu odpowiedz Rozumieć podstawy produkcji 1. P A b farb. 2. Rozróżniać rodzaje powłok. P B c 3. Stosować przepisy bhp. P B b Stosować przepisy urzędowe 4. P B a dot. wykonywanego zawodu. Rozróżniać materiały 5. P B c lakiernicze. 6. Określać nazwy pigmentów. P B a 7. Rozpoznawać materiały ścierne. P B a Rozpoznawać rodzaje obróbek 8. P A d ściernych. 9. Określać nazwy tworzyw. P B d Rozumieć proces otrzymywania 10. P B d materiałów ceramicznych. Umieć rozpoznawać wyroby 11. P B b lakierowe. Umieć rozpoznawać składowe 12. P B a materiałów ściernych. Określać oddziaływanie PP C Tekst na str.9, 13. składników na wyrób lakierowy. poradnika dla uczenia. Stosować składniki dodatkowe Tekst na str.11, 14. PP C do lakierów. poradnika Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 36 dla ucznia. Stosować składniki dodatkowe Tekst na str. 13, 15. PP C do lakierów. poradnika dla ucznia. Zastosować materiały Tekst na str. 45, 16. PP C pomocnicze poradnika dla ucznia. Zastosować wiedzę do Tekst na str. 19, 17. rozwiązywania problemów PP D poradnika dla ucznia. technologicznych Zastosować wiedzę do Tekst na str. 43, 18. rozwiązywania problemów PP D poradnika dla ucznia. technologicznych Stosować przepisy związane z Tekst na str. 35, 19. PP D zawodem. poradnika dla ucznia. Stosować przepisy chroniące Tekst na str. 17, 20. PP C zdrowie. poradnika dla ucznia. Zastosować materiały Tekst na str. 45, 21. PP C pomocnicze poradnika dla ucznia. Zastosować materiały Tekst na str. 44, 22. PP C pomocnicze poradnika dla ucznia. Rozróżniać materiały 23. P B c pomocnicze. Określać zastosowanie tworzyw 24. P B d w motoryzacji. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 37 Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym wyprzedzeniem. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przeprowadz z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie będą w teście. 5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi. 8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 9. Klika minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 10. Zbierz karty odpowiedzi raz zestawy zadań testowych. 11. Sprawdz wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 12. Przeprowadz analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które sprawiły uczniom największe trudności. 13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń dydaktycznych niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Materiały dla ucznia instrukcja, zestaw zadań testowych, karta odpowiedzi. ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. Z procesem produkcji farb i lakierów kojarzą się: a) tokarki, frezarki, wiertarki, b) pompy, mieszalniki, reaktory, c) piece tunelowe, zagłębione, kuchenne, d) stetoskop, aparat rentgenowski, destylator. 2. Lakierami dekoracyjnymi są: a) lakiery wodorozcieńczalne, b) lakiery akrylowe, c) lakiery młotkowe, krystaliczne, marszczone, d) lakiery epoksydowe. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 38 3. Aparaty ochronne do prac malarskich zakładamy gdy:: a) pracujemy na wysokich rusztowaniach,, b) podczas pracy brak jest wystarczającego dopływu powietrza, c) używamy lakierów nitrocelulozowych, d) malujemy kadłub statku. 4. Urzędowa klasyfikacja wyrobów chemicznych w tym materiałów lakierniczych i farb zawarta jest w określonym skrótem dokumencie zwanym: a) PKWiU, b) DTR, c) UDT, d) SIMP. 5. Pigmenty mikronizowane mają wielkość cząsteczek mniejszą od: a) 1 mm, b) 0,01 mm, c) 0,4 mikromilimetra, d) 0,1 mikromilimetra. 6. Który z wymienionych pigmentów daje barwę białą: a) biel tytanowa, b) czarne tlenki żelaza, c) tlenek chromu, d) sadza. 7. Materiałami ściernymi naturalnymi, są: a) korund, szmergiel, krzemień, b) elektrokorund, ceramiczny korund, diament syntetyczny, c) boraks, węgiel, kamień polny, d) pumeks, szamot, klinkier. 8. Obróbka strumieniowo-ścierna to: a) nawęglanie, azotowanie, b) młotkowanie, krystalizowanie, c) strumień cieczy, d) piaskowanie, śrutowanie. 9. Który produkt nie jest tworzywem sztucznym: a) poli(chlorek winylu), PVC, b) kopolimer, butadien, styren, ABS, c) polietylen dużej gęstości, PE-HD, d) kapar, ZN. 10. W celu uzyskania ciała stałego z materiałów ceramicznych wypalamy je w temperaturze: a) 600 - 900 0C, b) 300 500 0C, c) ponad 3000 0C, d) 900 - 22000C Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 39 11. Wyrób lakierowy chemoutwardzalny składa się z: a) 5 składników, b) 2 - 3 składników, c) nieograniczonej ilości składników, d) jest jednolity. 12. Oznaczenie P, F, U, T , na materiałach ściernych oznacza: a) rodzaj materiału podłoża b) rodzaj spoiwa, c) rodzaj ziarna, e) wielkość ziarna. 13. Uzupełnij tekst: Najważniejszym składnikiem wyrobu lakierniczego jest ............. czyli substancja p................... Zadaniem tego składnika jest zespolenie .............z podłożem i nadanie jej odpowiedniej ............................... Aączy on też ze sobą cząsteczki pigmentu i utrzymuje ....................... w postaci zawiesiny. 14. Uzupełnij tekst: Wypełniacze uzupełniają zawartość ............... stężenia ................., zmieniają własności reologiczne, zmniejszają tendencję do osadzania, zwiększają wytrzymałość ........................... regulują połysk, ............ przed promieniowaniem UV i wpływami środowiska. Najczęściej stosowane substancje to: baryty, węglan wapnia, ta.... i krzemia ....... . 15. Zdefiniuj pojęcie utwardzacze : & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 16. Podaj, czym się różni drewno od drzewa, oraz w jakiej formie występuje, i jakie ma cechy użytkowe. Podaj także przykłady rodzajów drewna krajowego i zagranicznego oraz ich zastosowanie. Także, jakie są materiały drzewne uszlachetnione. 17. Podaj czym się różni schnięcie fizyczne od schnięcia chemicznego lakierów. Także, co się stanie, gdy położymy za grubą warstwę lakieru w obu tych wypadkach. 18. W motoryzacji używamy kleju anaerobowego, podaj jego własności fizyko-chemiczne i zastosowanie 19. Jakiej rangi aktami uregulowany jest pakiet spraw związanych z oznaczaniem, klasyfikacją i przechowywaniem materiałów substancji niebezpiecznych. (Czy na samochodach cysternach i także kolejowych, zauważyłeś oznaczenia o przewożonych niebezpiecznych ładunkach?) 20. Wymień, jakie znasz opakowania na materiały (stałe i płynne) chemiczne i jak powinny być oznaczone, a szczególnie pojemniki z materiałami toksycznymi. 21. Dokonaj podziału paliw. Podaj naturalne. Opisz jaka jest różnica między olejami, a smarami, i krótko je scharakteryzuj. 22. Podaj, różnice między kitami, a materiałami uszczelniającymi. Dokonaj podziału kitów i podaj, które z nich jesteś w stanie rozpoznać i dlaczego? Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 40 23. Lepkość oleju smarnego zmienia się w zależności od temperatury, w jakim zakresie temperatur prowadzi się badania lepkości: a) 0 20 0C, b) - 50 do + 50 0C, c) -18 do +40 0C, d) 20 - 100 0C. 24. Tworzywa najczęściej używane w motoryzacji, to termoplasty techniczne o temperaturze pracy: a) 200-300 C, b) 65 -90 0C, c) 140 200 0C, d) 90-140 0C. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 41 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko.......................................................................................... Rozpoznanie materiałów lakierniczych i pomocniczych Zakreśl poprawną odpowiedz, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek. Nr Odpowiedz Punkty zadania 1. a b c d 2. a b c d 3. a b c d 4. a b c d 5. a b c d 6. a b c d 7. a b c d 8. a b c d 9. a b c d 10. a b c d 11. a b c d 12. a b c d 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. a b c d 24. a b c d Razem: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 42 7. LITERATURA 1. Bablick M.: Roboty malarskie i lakiernicze. Praktyczny poradnik w pytaniach i odpowiedziach. Wyd. Instalator Polski, Warszawa 1999 2. Konferencja N.T. Lakiernictwo samochodowe XXI wieku. Aodz 26-28.04.2000, SIMP- ZORPOT, Aódz 2000 3. Korozja samochodów i jej zapobieganie. Poradnik. WN-T, Warszawa 1991 4. Leksykon naukowo-techniczny. WNT, Warszawa 1989 5. Pokrycia ochronne i dekoracyjne. Poradnik .WNT, Warszawa 1967 6. Poradnik ceramiczny. Arkady, Warszawa 1963 7. Powłoki malarsko-lakiernicze. Poradnik. WNT, Warszawa 1983 8. Rączkowski B.: BHP w praktyce. Poradnik. ODDK, Gdańsk 1997 9. Saechtling: Tworzywa sztuczne. Poradnik. WN-T, Warszawa 2000 10. Sobierajska G., Neumann Zb.: Lakiernictwo samochodowe. SIMP-ZORPOT Ośrodek Rzeczoznawstwa, Szczecin 2006 11. Spychaj T., Spychaj St.: Farby i kleje wodorozcieńczalne. WN-T, Warszawa 1996 12. Tomsia Z., Zapytkowski B.: Technologia przemysłu emalierskiego. WGH, Katowice 1960 13. Wolski Z.: Roboty malarskie. WSiP, Warszawa 1997 14. Zawadzki J.: Lakierowanie samochodów. WNT, Warszawa 1988 Periodyki czasopisma techniczne: Lakiernictwo przemysłowe. Dwumiesięcznik. Wyd. Goldmann, Tczew. Lakiernik. Magazyn reklamowy dla lakierników i blacharzy. Miesięcznik. Wyd. Troton, Sp. z o.o. Ząbrowo k / Kołobrzegu. AutoMoto Serwis. Miesięcznik. Wyd. Instalator Polski, Warszawa. Nowoczesny Warsztat. Miesięcznik. Wyd. Goldmann, Tczew. Materiały promocyjno-reklamowe dotyczące materiałów lakierniczych i pomocniczych zamieszczone w Internecie. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 43