Awangarda
Awangarda
w Edukacji
w Edukacji
Magazyn o Edukacji w przyszłości.
Magazyn o Edukacji w przyszłości.
Przyszłości, która zaczyna się już jutro&
Przyszłości, która zaczyna się już jutro&
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Dwumiesięcznik - Magazyn wydawany przez Instytut Nowoczesnej Edukacji
Redaktor naczelna: Małgorzata Taraszkiewicz
tel. [phone] [e-mail]
Fundacja Instytut Nowoczesnej Edukacji
ul. Kaliskiego 29a, 01-476 Warszawa
tel. [phone]
email: [e-mail]
Grzegorz Pytkowski - Prezes ZarzÄ…du
Prof. dr hab. Paweł Rowiński - Przewodniczący Rady Naukowej
Katarzyna Lotkowska - Dyrektor ZarzÄ…dzajÄ…cy
Małgorzata Taraszkiewicz - Dyrektor ds. projektów
Rada Ekspertów:
Chris Alexiou jeden z założycieli firmy Accelerated Learning Systems Hellas, działającej na terenie Grecji oraz Europy
Południowej. Wykorzystuje metodę Przyspieszonego Uczenia Się, opartej m.in. na nagrodzonych Nagrodą Nobla badaniach
Howarda Gardnera, jak też pionierskiej pracy Colina Rose. Metodę tę wykorzystuje się obecnie w nauczaniu języków obcych, w
szkoleniach motywacyjnych, szkoleniach menedżerskich i rozwoju osobistego, pomocach naukowych dla dzieci i wielu innych
dziedzinach nauczania.
Robert Kozak Pełni funkcję Chief Executive Officer ekskluzywnego serwisu analitycznego dla zarządów i właścicieli
globalnych firm działających na rynku Europy Środkowej i Wschodniej. Karierę zawodową zaczynał jako naukowiec na
Wydziale Chemii UW. Większość życia zawodowego spędził w mediach jako dziennikarz i menadżer. 15 lat spędził w BBC,
gdzie zaczynał jako korespondent, a potem stworzył i prowadził oddział BBC w Polsce. Uczestniczył w powstaniu Radia TOK
FM. Wychował całe pokolenie dziennikarzy. Pracował w TVP, gdzie kierował "Wiadomościami" i "Teleexpressem". Od kilku lat
jest wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w A
odzi na kierunku Dziennikarstwo.
Prowadzi też szkolenia dla dziennikarzy i menadżerów zarządzających mediami.
Ivar Nakken Kierownik Science Circus (Cyrku Przyrodniczego) przy Centrum Eksperymentalnym w Muzeum Przyrodniczym
Jaermuseet w Norwegii. Był twórcą i kierownikiem Science Circus przy Science Centre (Centrum Eksperymentalnym)
"Technoteket" przy Muzeum Technicznym w Oslo. Uczestniczył w budowie pierwszego Science Centre w Reykjaviku na
Islandii. Jest nauczycielem, a przez wiele lat był również dyrektorem szkoły podstawowej.
dr Olga Stankiewicz Nakken - Nauczycielka fizyki w liceum Dalane w Egersund w Norwegii. Zdobyła tytuł doktora fizyki
jÄ…drowej na Uniwersytecie Göteborgskim. ByÅ‚a przewodniczÄ…cÄ… stowarzyszenia "Różnorodność przeciwko bezmyÅ›lnoÅ›ci"
(Mangfald Mot Enfald) przy Liceum Frölunda (Frölundagymnasiet), którego celem jest praca przeciwko rasizmowi i przemocy .
Od lat prowadzi kursy dla nauczycieli na temat nowych metod nauczania matematyki. Pomaga mężowi przy realizacji programu
Science Circus.
Colin Rose - psycholog i ekspert w zakresie nowoczesnych metod uczenia się. Stworzył wiele programów szybkiego rozwoju
i uczenia siÄ™ dla wszystkich grup wiekowych. np. "Zabawy FundaMentalne" oraz "MÅ‚ody Mistrz". Jest autorem licznych
publikacji, np. "Accelerated Learning" i "Accelerated Learning for the 21st Century" ("Ucz siÄ™ szybciej, na miarÄ™ XXI wieku").
Założyciel i prezes angielskiej firmy Accelerated Learning Systems, jest też doradcą uniwersytetów i koncernów. Jako członek
organizacji rządowych w Wielkiej Brytanii współtworzy sieć ośrodków edukacyjnych dla rodziców. Jest członkiem zarządu
brytyjskiego stowarzyszenia Kampania dla Nauki.
Marek Szurawski - tłumacz, żeglarz, dziennikarz i szkoleniowiec, ekspert w zakresie rozwoju osobowości i nowoczesnych
technik pracy umysłowej, w tym technik uczenia się i twórczego myślenia. Twórca Wakacyjnych Szkół Treningu Pamięci,
Sprawnego Myślenia i Rozwoju oraz programu Memoriad Szkolnych - uczniowskich Mistrzostw w Zapamiętywaniu. Autor
licznych tłumaczeń, programów radiowych i telewizyjnych, i dwóch bestsellerowych książek "Pamięć. Trening interaktywny" i
"Pamięć i intelekt. Trening mistrzowski". Autor programów szkoleniowych dla firm, instytucji i szkół wyższych. Odznaczony
Złotym Krzyżem Zasługi, w 1999 r opłynął przylądek Horn na s/y "Zawisza Czarny".
Brian Tracy - jeden z największych światowych autorytetów w zakresie zarządzania i planowania strategicznego. Jest
wymieniany obok Petera Druckera, Stephena Coveya czy Jacka Welcha za jednego z najbardziej wpływowych liderów biznesu
na świecie. Niezwykle kreatywny i pracowity - na świecie wydano ponad 300 programów edukacyjnych jego autorstwa! W
prowadzonych przez niego seminariach wzięło udział ponad cztery miliony osób w 53 krajach, w tym zarządy i kadra
menadżerska wielu koncernów plasujących się w ścisłej czołówce światowej gospodarki. Autor 42 książek przetłumaczonych na
35 języków, w tym światowych bestsellerów: "Maksimum osiągnięć", "Sposób na sukces" czy "Turbostrategie".
2
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Od redakcji........................................................................................ str. 4
1. wstęp
2. jak poznać własny styl uczenia się.
2.1 Jaki jest twój najsilniejszy zmysł, czyli kanał informacji?
2.2.Jak w związku z tym powinieneś się uczyć?
2.3. Jaki jest Twój profil inteligencji? różne rodzaje inteligencji?
2.4. Jak w związku z tym powinieneś się uczyć?
2.5. Pamięć
3. jak uczyć się w odpowiednim pozytywnym stanie.
3.1. ćwiczenia
3.2. myśli i przekonania
4. dobre strategie zdawania egzaminów
4.1. egzamin pisemny
4.2. strój i tak dalej
4.3. ćwiczenia  na start
5. wskazówki na zakończenie
Prawa autorskie zastrzeżone. Korzystanie z materiałów dozwolone do użytku własnego i pracy
z uczniami; przedruki i inne formy używania materiałów są możliwe po uzgodnieniu z redakcją.
3
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Od redakcji
Prawdopodobnie jesteś uczniem w klasie przedmaturalnej  bo to właśnie do Ciebie
kierujemy ten poradnik.
Numer 7  Awangardy w Edukacji to numer specjalnie przygotowany dla tych, przed
którymi w niedalekiej przyszłości jest matura!
A więc witam Cię serdecznie,
zacznę od krótkiego przedstawienia się - jestem psychologiem edukacyjnym. Od bardzo
wielu lat zajmujÄ™ siÄ™ efektywnym uczeniem, piszÄ™ na ten temat, uczÄ™ tego nauczycieli, a
także pracuję z uczniami. Uczę uczniów jak się mogą uczyć, aby możliwie szybko i na
długo zapamiętali to, co trzeba oraz żeby umieli to dobrze zaprezentować ( sprzedać )
na egzaminie.
Pracuję z małymi dziećmi, uczniami ze wszystkich typów szkół, przygotowuję młodych
ludzi do zdawania egzaminów na studia, pracuję także z osobami z trudnościami w
uczeniu się, i jak łatwo się domyśleć, z wieloma kłopotami w szkole i życiu.
Mam więc spore doświadczenie w tym obszarze.
Tym doświadczeniem pragnę podzielić się także z Tobą.
Zapewne w szkole o samym uczeniu się dowiedziałeś się niewiele. Być może korzystasz
tylko z tradycyjnych metod uczenia się, tj. czytaniu i powtarzaniu na pamięć, czyli
popularnie mówiąc tzw. wkuwaniu. Taka metoda uczenia się jest nudna i mozolna, często
też mało efektywna  wiadomości szybko ulatują z pamięci. A przecież trzeba się nimi
wykazać na egzaminie!
Co więc robić? Uczyć się całe wieki? Nie!
Dalej zaproponuję Ci wiele innych metod, dzięki którym będziesz się uczył szybciej, ze
zrozumieniem, w sposób trwały. Poznasz różne sposoby uczenia się, odkryjesz Twój
własny sposób. Nauczysz się uczyć w sposób wygodny dla Ciebie.
Przed Tobą egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, za kilka miesięcy masz się
wykazać nabytymi umiejętnościami i posiadaną wiedzą  poświęć nieco czasu na
rozpoznanie swego stylu uczenia się oraz dobrego sposobu zdawania egzaminów, a w
nagrodę gwarantuję Ci: nie tylko dobrze zdany egzamin, ale także umiejętności, które
4
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
przydadzą Ci się na całe życie. Bo w naszych czasach, trzeba się stale czegoś uczyć, aby
nie zostać w tyle... Nikt nie marzy o zajmowaniu pozycji w ogonie!
Może już wkrótce założysz własną firmę, a ja będę Twoją klientką?
Tymczasem życzę powodzenia i zapraszam do lektury i ćwiczeń.
Pamiętaj  Twoją misją jest wykazanie się wiedzą i właściwymi umiejętnościami oraz
bardzo dobre zdanie egzaminu, więc  startujemy!
Małgorzata Taraszkiewicz
Ilustracje wykonał Jerzy Kępiński
http://www.j-v-m.pl/
5
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
I
Uczenie się jest jak wybieranie czekoladek z bombonierki? Dziwisz się? To zrób
eksperyment. Otwórz bombonierkę (oczywiście pełną różnych czekoladek) i zacznij
częstować innych. Przekonasz się, że każdy zanim wez
mie czekoladkÄ™ chwilÄ™ siÄ™
zastanawia, przygląda, niektórzy czasem czytają  spis treści (czasem jest na spodzie
pudełka), niektórzy wąchają, potrząsają, wybierają wg koloru opakowania... Każdy
wybiera wg jakiegoÅ› klucza, szuka czegoÅ› najlepszego dla siebie! Tak samo jest z
uczeniem się: każdy z nas ma swój ulubiony sposób uczenia się, kiedy uczy się
najszybciej, trwale, najprzyjemniej  czasem nawet nie zdając sobie sprawy, że się uczy.
Ja się wcale nie uczyłem, ja się bawiłem, to mnie wciągnęło  założę się, że to był sposób
uczenia się, który jest dla ciebie najlepszy.
Jak wybrana przez Ciebie czekoladka!
6
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Teraz kilka słów o tym, czego chcę Cię nauczyć:
1. Każdy powinien poznać własny styl uczenia się, bo wtedy uczymy się zgodnie z tym
jak jesteśmy skonstruowany neurologicznie. Przepraszam za to trudne słowo, ale to
znaczy, że każdy powinien się uczyć w taki sposób w jaki jest mu najwygodniej.
Zaproszę Cię do wykonania kilku testów, aby rozpoznać Twój styl uczenia się. Na
podstawie tego dam Ci kilka wskazówek jak powinieneś się uczyć.
2. Uczymy się tylko w odpowiednim pozytywnym stanie. Zauważyłeś może, że kiedy
jesteś zmęczony, zdenerwowany lub zestresowany nauka przychodzi o wiele trudniej,
a właściwie nie idzie. A kiedy jesteś odpowiednio nastawiony  idzie szybciej, czasem
jak z płatka. Poznasz kilka zasad i ćwiczeń, które pomogą Ci osiągnąć odpowiedni stan
i w czasie nauki przed egzaminem, przed samym egzaminem, a nawet w trakcie
egzaminu.
3. Poznasz także strategie zdawania egzaminów. Można powiedzieć, że egzamin
zaczynamy zdawać dużo wcześniej, niż myślisz. Egzamin jest sumą przygotowań:
a) zarówno od strony merytorycznej  na co się składa twoja wiedza i umiejętności
dotyczące konkretnych wymagań egzaminacyjnych,
b) jak też umiejętności dotyczące samego zdawania egzaminów, na co się składa np.
to, co komunikujesz innym (tu: komisji egzaminacyjnej) swoim zachowaniem,
wyglądem, postawą, tonem głosu,
c) a na zakończenie  choć właściwie to jest początek, wez
pod uwagę, że wynik
egzaminu zależy od sposobu myślenia o tym egzaminie. Co czujesz na samą myśl o tym
egzaminie? Co myślisz o sobie? Czy myślisz: Dam sobie radę? Jakoś to będzie? Na
pewno zawalę? W życiu się tego nie nauczę? Pokażę Ci, że to naprawdę wiele zależy
od tego jak myślisz o tym, co Cię czeka
7
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
1. Poznaj własny styl uczenia się
1.1. Zapraszam do rozpoznania Twojego stylu uczenia się odnośnie ulubionego typu in-
formacji
Na pewno jest przynajmniej jedna rzecz, której lubisz się uczyć, uczysz się tego
bardzo chętnie. Pomyśl, co to takiego jest?
Trudno tu dawać przykłady, bo ludzi interesuje tak wiele rzeczy, że trudno coś
wybrać. Skupmy się na tym czego najbardziej lubisz się uczyć, czyli słuchać o
tym, oglądać, rozmawiać, wykonywać, czytać, robić.
Teraz ważne jest, aby wybrać czynności, dzięki którym się uczysz.
Jeśli lubisz oglądać filmy, czytać, robić notatki, podkreślać na kolorowo  prawdo-
podobnie jesteś tzw. wzrokowcem. (Zaraz będzie więcej na ten temat).
Jeśli lubisz raczej słuchać jak ktoś ci opowiada, rozmawiać o tym, brać udział w
dyskusjach, a w czasie uczenia się lubisz słuchać muzyki  prawdopodobnie jesteś
słuchowcem.
Być może wolisz ucząc się raczej dużo rysować, wykonujesz schematy, robić mode-
le i makiety, skręcać coś lub rozkręcać (czyli po prostu) wykonywać  jestem praw-
dopodobnie kinestetykiem, co znaczy że uczysz się poprzez ruch rąk i ciała.
Człowiek odbiera informacje ze świata zmysłami - inaczej się nie da!
Informacje docierają do nas przez oczy, uszy, dotyk i zmysł równowagi.
Każdy człowiek, ma swój ulubiony naturalny kanał informacji, które płyną ze świa-
ta. Każdy jest wrażliwy na nieco inne informacje i lepiej je pamięta!
8
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Wyobraz
sobie, że trzy osoby wychodzą z kina, z tego samego filmu. Są to:
- Ania Oczko - typowy wzrokowiec
- Jaś Uszko  typowy słuchowiec
- I Adam Wierciuch  typowy kinestetyk.
Na gorąco komentują film, jak to zwykle bywa równocześnie:
Ania:  Ale mieli cudowne ciuchy! Widzieliście te pejzaże!
Jaś:  A jak on mu wtedy powiedział... ale tekst  pokrzykuje nucąc muzykę z na-
pisów końcowych.
Adam na to:  Nie, no co wy! Ten wyścig! Po prostu rewela! Ale jazda! Dawno czegoś
takiego nie przeżyłem, aż mnie skręcało!
Rozumiecie to, ludzie wyszli z tego samego filmu, a komentują zupełnie coś innego,
każdy według tego, co im się najbardziej  rzuciło w oczy, uszy lub czucie.
Przeczytaj teraz opisy jak zachowują się wzrokowcy, słuchowcy i kinestetycy w
różnych sytuacjach. Być może odnajdziesz charakterystyczny dla siebie styl za-
chowania.
A potem zapraszam do zrobienia testu.
Wzrokowiec lubi porządek wokół siebie i drażnią go np. nierówno ustawione książki na półce.
Przechodząc obok sterty gazet na pewno postara się je wyrównać. Wzrokowiec pamięta
dobrze kolory i rysunki z okładek książek oraz ich lokalizację w biblioteczce, ale z
trudem przypomina sobie tytuł i nazwisko autora. W czasie uczenia się woli czytać i
robić własne notatki.
Używa słów i zwrotów: punkt widzenia, to jest jasne, zauwazyć, przegląd, widok,
perspektywa, być świadkiem, to jest niejasne, pole widzenia, ciemna sprawa, z lotu
9
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
ptaka, mglista sprawa, naświetlać, światło w tunelu, perspektywa krótkowzroczna
(dalekowzroczna), olśniewające, kolorowe, wyraz
ne, oko w oko, wyraz
ny obraz.
Słuchowiec lubi dużo mówić, mówi z dużą łatwością, płynnie i melodyjnie. Woli słuchać
nagrań, wykładów niż czytać. Może robić wiele błędów ortograficznych (bo pisze jak
słyszy). Miewa kłopoty z geometrią, mapami. Z filmów dobrze pamięta melodie i dialogi.
W czasie rozmowy często używa zwrotu: posłuchaj. Powie:  posłuchaj jak tu ładnie ,
 słuchaj jakie to dobre .
Używa słów i zwrotów:
Słyszalny, głośny, cichy, melodyjne, niemelodyjny, słyszeć, stwierdzić, zaniemówić,
harmonia, akcentować, brzmieć dobrze, (z
le), dobrze wyrażony, jest na tej samej fali,
donośny, zdać szczegóły, to mi zgrzyta, uczta dla uszu, dobry ton, przyjemny dla ucha
Kinestetyk lubi ruch. Siedzenia na wykładach i słuchanie to najmniej odpowiedni sposób
uczenia się, bardzo się wtedy męczy lub radzi sobie  rysując lub wykonując np. origami.
Często trenuje jakąś dyscyplinę sportu lub chociażby chodzi regularnie na dalekie
spacery lub potańcówki. Nie przeszkadza mu nieporządek, wręcz przeciwnie to jego
żywioł. W czasie rozmowy dość żywiołowo gestykuluje i lubi poklepywać siebie i innych.
Czuciowiec - (odmiana kinestetyka) to osoba, która jest raczej spokojna, wyciszona,
empatyczna i wrażliwa. Lubi myśleć, snuć refleksje, zastanawiać się. Mówi cicho,
spokojnie. Silnie przeżywa wszystko. Ma bogate życie emocjonalne. Używa słów: czuję,
mam wrażenie, mam poczucie, odczuwam.
Używają słów i zwrotów: naładowany, emocjonalny, czuję, płynę, to mnie porusza, mam
przeczucie, czuję nacisk, napięcie, niepokój, to ma dobry smaczek, śliska sprawa, mocna
podstawa, w gorącej wodzie kąpany, gorący temat, targany sprzecznościami.
10
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Zrób teraz test:
TEST  PREFERENCJI ZMYSA
ÓW czyli PREFERENCJI SENSORYCZNYCH
Które stwierdzenie jest dla ciebie prawdziwe?
Zaznacz każdą odpowiedz
:
4 = zawsze , 3 = zazwyczaj, 2 = często, 1 = od czasu do czasu, 0 = nigdy
Odpowiedz na pytania tak szybko, jak tylko potrafisz.
W razie wątpliwości wybierz tą odpowiedz
, która wydaje ci się najbardziej
prawdopodobna.
START
1. Gdy kontaktujesz siÄ™ z ludz
mi, co wolisz:
a. spotkanie twarzÄ… w twarz
b. rozmowÄ™ przez telefon
c. wspólne spędzenie czasu na spacerze, uprawiając sport..
2. Gdy jesteś zły, czy:
a. cichniesz i zamykasz siÄ™ w sobie?
b. krzyczysz i wszyscy dookoła wiedzą o twoich emocjach?
c. zaciskasz pięści, zgrzytasz zębami i wybiegasz z pokoju trzaskając drzwiami?
3. Gdy zamykasz oczy, aby sobie coś wyobrazić, czy w sposób naturalny trzymasz głowę:
a. wysoko uniesionÄ…?
b. lekko przechylonÄ… na bok?
c. opuszczoną na dół?
4. Gdy zamykasz oczy, aby sobie coś wyobrazić, czy:
a. widzisz wyraz
ne, szczegółowe obrazy?
b. myślisz w dz
więkach i wyrazach?
c. odczuwasz coś, być może w jakichś zamazanych obrazach?
5. Jak z twoją pamięcią? Czy:
a. zapominasz imiona, ale pamiętasz twarze?
b. pamiętasz imiona, słowa, cyfry?
c. najlepiej pamiętasz rzeczy, które wykonałeś?
11
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
6. Czy twój pokój jest:
a. czysty i posprzÄ…tany?
b. dookoła wyposażony w wieże stereo?
c. urządzony tak, byś odczuwał wygodę, nie musi być posprzątany?
7. Gdy masz wolny czas, to najbardziej wolisz:
a. oglądać TV, czytać?
b. słuchać muzyki albo radia?
c. wykonywać coś  fizycznie np. pójść na spacer?
8. Czy w czasie rozmowy:
a. nie lubisz mówić lub słuchać zbyt długo?
b. słuchasz, ale też dużo mówisz?
c. żywo gestykulujesz?
9. Gdy musisz siedzieć i czekać, to czy:
a. rozglądasz się dookoła, oglądasz rzeczy, czytasz wszystkie napisy wokół?
b. mówisz do siebie lub rozmawiasz z innymi ludz
mi?
c. wiercisz siÄ™, obgryzasz paznokcie?
10. Gdy czytasz, to:
a. lubisz opisy przyrody, scenerii, wyobrażasz sobie wyraz
nie sceny?
b. lubisz dialogi, słyszysz jak bohaterowie mówią?
c. wolisz akcję albo nie czytasz zbyt dużo?
11. Jaki rodzaj odzieży lubisz nosić:
a. dobry krój i właściwe kolory?
b. wcale o tym nie myślisz?
c. luz
ne, wygodne?
12. Czy twój głos jest:
a. dosyć szybki i wysoki?
b. rytmiczny i masz tendencje do mówienia do siebie ?
c. niższy i wolniejszy?
12
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
ODPOWIEDZI do TESTU  STYLE REPREZENTACYJNE
Odpowiedzi te są tylko krótkim wprowadzeniem i nie powinny być brane zbyt poważnie.
Wszystkie pytania są tylko uogólnieniem i zawsze mogą być wyjątki.
Odpowiedzi (A) odnoszą się do wzrokowców
Odpowiedzi (B) odnoszą się do słuchowców
Odpowiedzi (C/ odnoszą się do kinestetyków
Policz ile masz odpowiedzi typu A, B i C. Liczby wpisz w tabelkę niżej.
Liczba A B C
(preferencje (preferencje (preferencje
odpowiedzi
wzrokowe) słuchowe) kinestetyczne)
typu
13
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Jeśli uzyskałeś ponad 30 punktów dla danej grupy preferencji sensorycznych,
prawdopodobnie masz właśnie takie silne, naturalne  oprogramowanie . Masz wrażenie,
że czasem z kimś nadajecie na innych falach? Prawdopodobnie ten ktoś nadaje w
innym systemie, nadajecie inne audycje, choć często na ten sam temat. Ale trudno jest
się porozumieć. Często prowadzę szkolenia dla pracowników, którzy muszę się
kontaktować z wieloma różnymi klientami. Muszą się tego nauczyć, muszą nauczyć się
nadawać na tych samych falach, co znaczy np.: chociażby używać podobnych słów jak
klient. (na temat używanych słów była mowa wyżej).
Upewnij się, że gdy uczysz się czegoś nowego, uczysz się właśnie używając metod i
technik, które są odpowiednie dla twojego systemu. Pamiętając o swoim stylu - warto,
abyś korzystał także z innych metod. Kiedy je wykorzystujesz, to tak jakbyś ćwiczył
inne  mięśnie uczenia się . Jak powszechnie wiadomo  organ ćwiczony nabiera mocy i
objętości  a więc więcej się nauczysz!
Jeśli uzyskałeś od 0 do 15 punktów dla jakiejś grupy preferencji sensorycznych, jest
to informacja, że jest to poza Twoim: naturalnym oprogramowaniem . Może tak być, to
normalne. UczÄ…c siÄ™ w tym nie preferowanym systemie  musisz siÄ™ bardziej
koncentrować. Mam nadzieję, że pomogą Ci dalsze wskazówki.
Jeśli uzyskałeś podobną wysoką punktację we wszystkich 3 systemach wskazuje to
na twoje elastyczne podejście i daje ci więcej możliwości wyboru, gdy uczysz się lub
uczysz kogoś. Pamiętaj, chociaż każdy ma swoje ulubione kanały sensoryczne  zawsze
poprzez ćwiczenia, można je rozwijać, aby się lepiej komunikować, lepiej uczyć i lepiej
nauczać. Zapoznaj się z różnymi metodami uczenia się i ucz się jeszcze lepiej!
14
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Zbierz teraz wszystkie informacje na temat najczęściej wykorzystywanego przez
Ciebie zmysłu i zapisz w kolejności od najsilniejszego do najrzadziej używanego.
1. Mój najsilniejszy zmysł to:
2. Drugi w kolejności to:
3. A ten najrzadziej używany to:
Wez
pod uwagę pierwsze dwa i zapisz własny wzór.
Skorzystaj ze skrótów:
W  zmysł (kanał) wzrokowy
S  zmysł (kanał) słuchowy
K  zmysł (kanał) kinestetyczny, tj. ruchowi i/lub czuciowy.
15
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Teraz zapoznaj się ze sposobami uczenia się, które są zgodne z Twoim stylem
przyjmowania informacji.
Kod Typ czynności proponowanej Co się dzieje?
w czasie uczenia siÄ™
V Czytam, oglÄ…dam, obserwujÄ™ WIDZ
TO
Korzystam z kolorów, podkreślam
Wizualizuję materiał  wyobrażam sobie w myślach sceny,
filmy
Aby łatwiej coś zapamiętać tworzę (rysuję) ideogramy,
obrazki, plakaty, schematy, linie czasu
A Słucham (głosu nauczyciela, innych, taśm) SA
YSZ
TO
Rozmawiam, dyskutujÄ™
Czytam na głos - powtarzam na głos własnymi słowami
Czytam dramatycznie, np. dużo głośniej fragmenty, które
trzeba zapamiętać
Stawiam pytania i odpowiada na nie (na głos)
Uczę innych, wyjaśniam to innym (nawet jak ich nie ma)
Rapuję, rytmizuję, czyli np. mówię do rytmu
Tworzę mnemotechniki słuchowe (głupie wierszyki, które
są łatwe do zapamiętania, typu:  Chemiku młody... )
SÅ‚ucham muzyki odpowiedniej do tego, czego potrzebujÄ™:
relaksacyjnej, energetyzujÄ…cej, integrujÄ…cej.
VA OglÄ…dam filmy WIDZ
I SA
YSZ

WizualizujÄ™ z muzykÄ…, czyli tworzÄ™ coÅ› w formie filmu, z
muzykÄ… dramatycznÄ…
TworzÄ™ prezentacje multimedialne
16
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
K Odpowiadam pisemnie ROBI

RobiÄ™ notatki WYKONUJ

Rysuję np. tematyczne  ściągawki - pocztówki CZUJ
TO
Ustawiam fragmenty w logicznej całości
Uaktywniam fizycznie, odgrywam  odtwarzam ruchowo
Zapisuję zamaszystymi ruchami w powietrzu treści (np.
wzory matematyczne)
WykonujÄ™ eksperymenty
Wykorzystuję ruch do osiągania odpowiednich stanów dla
efektywnego uczenia siÄ™: integracji, relaksu,
energetyzacji
(ćwiczę mięśnie uczenia się)
V K TworzÄ™ projekty, WIDZ
TO
wykonujÄ™ modele ROBI

Rozrysowuję treści na linii czasu (chronologicznie) WYKONUJ

Rysuję mapy mentalne Aby łatwiej coś zapamiętać tworzę CZUJ
TO
(rysujÄ™) ideogramy, obrazki, plakaty, schematy, linie czasu
Wykorzystuję ruch do osiągania odpowiednich stanów dla
efektywnego uczenia siÄ™: integracji, relaksu,
energetyzacji
(ćwiczę mięśnie uczenia się)
KA Powtarzam na głos treści równocześnie np. spacerując
Opisuję słownie jakieś temat, jednocześnie przesadnie,
teatralnie gestykulujÄ…c, rysujÄ…c w powietrzu to, o czym
mówię
ćwiczę mięśnie uczenia się
VAK Wykonuję samodzielnie projekt Widzę  słyszę  czuję -
Uczę się wszystkimi zmysłami! działam
ćwiczę mięśnie uczenia się
17
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Wiesz już, którym kanałem zmysłowym uczysz się najlepiej.
Tą drogą zapewne nauka idzie Ci najłatwiej, najszybciej.
Ale zapamiętaj bo to bardzo ważne:
Najwięcej się nauczysz, kiedy swój naturalny styl poszerzysz o inne kanały zmysłowe.
Postaraj się  kiedy tylko możesz, dany materiał do nauczenia  przepuścić przez
wszystkie zmysły: zobacz (także w wyobraz
ni), usłysz, poczuj i wykonaj!
Każdy jest inteligentny!
Każdy na swój indywidualny profil inteligencji.
Żaden profil nie jest lepszy od drugiego!
Rysunek przykład do wyboru
18
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Każdy z nas przychodzi na świat z różnymi talentami chyba po to, by wypełnić swoją
misję, by wykonać jakieś ważne zadanie. Co z tych talentów pozostaje?
Posłuchajmy bajki:
Pewnego dania zwierzęta postanowiły i założyły szkołę, aby młode zwierzęta przestały
biegać samopas i zostały porządnie przygotowane do zwierzęcego życia.
Wymyślono obowiązkowe przedmioty, niezwykle przydatne w życiu. Tak więc każde
zwierzę musiało brać udział w nauce biegania, wspinania, pływania i latania.
Kaczka wykazywała niezwykłe zdolności w pływaniu. Była zawsze najlepsza. Była nawet
lepsza od nauczyciela. Osiągała jednak bardzo słabe postępy w bieganiu i lataniu.
Ponieważ była bardzo słaba w bieganiu, musiała poświęcić więcej czasu na ten trening,
tak że zaniedbała pływanie. Wprawdzie w efekcie poprawiła nieco umiejętności biegania,
ale jej wyniki w pływaniu osiągnęły poziom bardzo przeciętny. Oczywiście nikt się tym
nie przejął - przeciętność jest akceptowana.
Zając, który był najlepszy w bieganiu nabawił się nerwowych tików w nodze.
Spowodowane to było przypuszczalnie dodatkowymi treningami pływackimi.
Wiewiórka była najlepsza we wspinaniu. Jednak codziennie upominał i wyzywał ją
nauczyciela latania, który wymagał by zaczęła wreszcie latać.
Orzeł był zawsze pierwszy w osiąganiu szczytów. Był jednak codziennie karany,
ponieważ robił to niezgodnie z przyjętymi w programie zaleceniami.
Jak sÄ…dzisz, jakie posiadasz talenty, jakie sÄ… twoje najsilniejsze strony?
19
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
1.2. Zapraszam do rozpoznania Twojego stylu uczenia siÄ™ zgodnie z Twoim profilem in-
teligencji
Wiele uczniów (i dorosłych też) to dziwi, ale uwierz mi każdy jest inteligentny. Gdyby
wszyscy mieli być tak inteligentni jak tego chcieliby nauczyciele, po świecie chodziliby
sami ... nauczyciele i intelektualiści, a nie byłoby komu projektować ogrodów, budować
domów, naprawiać samochodów, komponować nowe potrawy i tak dalej.
Mam nadzieję, że kierunek szkoły którą teraz kończysz jest zgodny z Twoimi zaintere-
sowaniami, talentami i predyspozycjami, które są zapisane w Twoich genach. Jeśli ro-
bisz coś z pasją i naprawdę czujesz, że TO JEST TO  na pewno tak jest.
Naprawdę warto jest rozpoznać swoje talenty i kierować się nimi w projektowaniu swej
drogi zawodowej. Tylko wtedy człowiek jest zadowolony, a może nawet więcej  szczę-
śliwy. Najgorzej jak robimy coś, do czego nie mamy przekonania. Ale to tak na margine-
sie.
Wróćmy do uczenia się. Proponuję Ci teraz wykonać krótki test, który pokaże Twój pro-
fil inteligencji. Potem podpowiem jak się uczyć w zależności od otrzymanego profilu.
20
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
PROFIL WIELORAKIEJ INTELIGENCJI
Za chwilę ustosunkujesz się do 40 stwierdzeń.
Jeśli czujesz, że zgadzasz się z tym co przeczytałeś w zupełności  zakreślasz trzy
kratki w tabelce odpowiedzi, w wersie zaznaczonym w nawiasie na końcu stwierdzenia.
Jeśli czujesz, że średnio się zgadza ten opis z Tobą  zakreślasz dwie kratki.
Jeśli zaś czujesz, że to do Ciebie zupełnie nie pasuje  nic nie zakreślasz.
Przykład:
Czytam opis pierwszy z listy:
Lubię rozwiązywać zagadki i problemy logiczne. (1)
Uważam, że to jest świetny opis mojej osoby, więc zakreślam trzy kratki w tabelce
odpowiedzi, w pierwszym wersie bo na końcu opisu jest (1)
NAZWA TYPU INTELIGENCJI
1. LOG-MAT
2. J
ZYKOWA
3. RUCHOWA
4. MUZYCZNA
5. INTERPERS
6. WIZ-PRZESTRZ
7. PRZYRODN
8. INTRAPERS
Czytam kolejny, drugi opis:
Jestem dobry w liczeniu w pamięci, szacowaniu i mierzeniu. (1)
21
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Uważam, że to także jest bardzo dobry opis mojej osoby  zakreślam kolejne trzy
kratki:
NAZWA TYPU INTELIGENCJI
1. LOG-MAT
2. J
ZYKOWA
3. RUCHOWA
4. MUZYCZNA
5. INTERPERS
6. WIZ-PRZESTRZ
7. PRZYRODN
8. INTRAPERS
Do każdego typu inteligencji opracowano pięć opisów. Możesz więc zakreślić maksymalnie
15 kratek. Oczywiście jak wszystkie Twoje odpowiedzi są na  trzy kratki .
Kiedy skończysz opisywać pierwsze pięć stwierdzeń, kolejne odpowiedzi wpisujesz do
drugiego wersu.
Czytasz zdanie nr 6, a odpowiedz zapisujesz w wersie 2, tak jak podaje numer w
nawiasie na końcu zdania:
Jestem dobrym rozmówcą, posługuję się bogatym słownictwem. (2)
Uważam, że w ogóle mnie to nie dotyczy, zakreślam jedną kratkę
NAZWA TYPU INTELIGENCJI
1. LOG-MAT
2. J
ZYKOWA
3. RUCHOWA
4. MUZYCZNA
5. INTERPERS
6. WIZ-PRZESTRZ
7. PRZYRODN
8. INTRAPERS
22
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Kiedy wpiszesz wszystkie swoje odpowiedzi  otrzymasz własny profil inteligencji.
Niżej podaję dwa przykłady, ale uwaga w tym teście nie ma profilów lepszych lub
gorszych! Każdy ma swój własny, osobisty profil, tak jak każdy ma inny wzór linii
papilarnych na palcach. Profil inteligencji to znakomity materiał dla psychologa lub
doradcy zawodowego. A my wykorzystamy go do podpowiedzi jak się powinieneś uczyć,
zgodnie ze swoimi naturalnymi zasobami.
NAZWA TYPU INTELIGENCJI
1. LOG-MAT
2. J
ZYKOWA
3. RUCHOWA
4. MUZYCZNA
5. INTERPERS
6. WIZ-PRZESTRZ
7. PRZYRODN
8. INTRAPERS
Jest to profil osoby - jak widać czarno na białym, która ma trzy najsilniejsze
inteligencje: językową, muzyczną i interpersonalną. Na pewno więc lubi język (czytanie,
pisanie), muzykę (słucha muzyki, śpiewa) oraz ma naturalną łatwość nawiązywania
kontaktów z innymi, duże zdolności komunikacyjne.
Może zostać nauczycielem języków obcych lub przewodnikiem wycieczek
zagranicznych...
A co jest dla niej właściwe, jeśli chodzi o uczenie się?
Na pewno taka osoba w czasie uczenia się będzie swobodnie korzystać zarówno z lektur
(czytanie), jak i wykładów (słuchanie), a wymieniać się informacjami i powtarzać materiał
 będzie chciała najlepiej w grupie przyjaciół.
Tabelka odpowiedzi do testu
Zgadzam się w zupełności  3 punkty (zakreśl 3 kratki)
Odpowiedz
typu  średnio - 2 punkty (zakreśl 2 kratki)
To do mnie nie pasuje - 1 punkt (zakreśl 1 kratkę)
23
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
NAZWA TYPU INTELIGENCJI
1. Logiczno-
matematyczna
2. Językowa
3. Ruchowa
(kinestetyczna)
4. Muzyczna
5. Interpersonalna
6. Wizualno-
przestrzenna
7. Przyrodnicza
8. Intrapersonalna
24
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Lubię rozwiązywać zagadki i problemy logiczne. (1)
Jestem dobry w liczeniu w pamięci, szacowaniu i mierzeniu. (1)
Jestem dobry w wyszukiwaniu połączeń pomiędzy zagadnieniami. (1)
Lubię przedmioty ścisłe i techniczne. (1)
Potrafię dobrze zaplanować czas, jaki poświęcam na pracę domową i uczę się
dobrze dzięki logicznym wyjaśnieniom. (1)
Lubię słowa - czytanie książek, chodzenie do teatru, poezję. (2)
Lubię rozwiązywać krzyżówki i zagadki słowne. (2)
A
atwo uczę się z książek, kaset, internetu i wykładów. (2)
Jestem dobrym rozmówcą, posługuję się bogatym słownictwem. (2)
Dobrze piszę, na przykład opowiadania, poezję, listy, polecenia. (2)
Lubię ćwiczenia fizyczne. (3)
Uczę się dobrze, gdy mogę coś wykonać. (3)
Jestem dobry w sporcie i grach. (3)
Mam zdolności manualne, na przykład potrafię sporządzać modele, majsterkować,
szyć. (3)
W tańcu czuję się jak ryba w wodzie (3)
Jestem dobry w tworzeniu muzyki, śpiewaniu lub graniu na instrumentach. (4)
Z łatwością zapamiętuję wiersze, poezję i rymowanki. (4)
Często słucham muzyki i łatwo przychodzi mi rozpoznawanie melodii. (4
Mam dobre wyczucie rytmu. (4)
Czytam nuty, umiem komponować muzykę (4)
25
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Jestem wrażliwy na to, co myślą i czują inni. (5)
Jestem przekonywujący i potrafię uczyć innych tego, czego się nauczyłem. (5)
Lubię należeć do klubów lub kółek zainteresowań. (5)
Lubię pracować w zespole i dobrze przychodzi mi uczenie się w grupie. (5)
A
atwo zawieram przyjaz
nie. (5)
Mam zmysł orientacji i potrafię dobrze oceniać odległości i przestrzenie. (6)
Jestem dobry w wyobrażaniu sobie rzeczy w umyśle. (6)
Jestem dobrym obserwatorem - dostrzegam rzeczy, których nie zauważają inni.
(6)
Uczę się z wykresów, diagramów i map. (6)
Jestem dobry w sztuce, modelowaniu lub rzez
bieniu. (6)
Interesują mnie kwestie związane ze środowiskiem naturalnym. (7)
Podobają mi się programy przyrodnicze i/lub trzymam w domu zwierzęta. (7)
Potrafię rozpoznać i nazwać wiele rodzajów kwiatów, roślin i drzew. (7)
Potrafię wyobrazić sobie siebie pracującego w rolnictwie, albo jako biologa lub
astronoma. (7)
Interesuje mnie los naszej planety (7)
Jestem dobry w tworzeniu planów i określaniu swoich celów. (8)
Lubię pracować/uczyć się samotnie i w ciszy. (8)
Jestem dobry w uczeniu się na swoich błędach i doświadczeniach. (8)
Prowadzę pamiętnik lub zapiski. (8)
Jestem bardziej wrażliwy niż inni (8)
26
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Narysuj własny profil.
Sprawdz
, który typ inteligencji ma u Ciebie najwyższe notowania
i przeczytaj jak powinieneś się zgodnie z tym uczyć.
27
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
WIELORAKIE INTELIGENCJE Jak się uczyć? Na przykład:
1. logiczno- Układam w logicznej kolejności
matematyczna Układam i rozwiązuję zagadki
Zadaję pytania dotyczące treści i na nie
odpowiadam
Opracowuję zasady, reguły,
Wyjaśniam jak coś działa, dlaczego tak jest?
Obliczam
2. językowa
Czytam, streszczam
Opowiadam własnymi słowami
RobiÄ™ notatki
Opracowuję słowniki, definicje
Opracowuję  pocztówki tematyczne (to tak
jakbyś do kogoś pisał kartkę na temat tego,
czego siÄ™ uczysz
3. ruchowa Rysuj schematy
Rozpisz etapy procesów na osobnych kartkach
i układaj je w kolejności
Wykonuj modele
Odgrywaj ciałem (udawaj na niby, że coś
wykonujesz)
Odgrywaj scenki
4. muzyczna Ucz się na głos  dramatyzuj swoje
wypowiedzi, np. zaśpiewaj wzór
Zrytmizuj jakiś porządek (np. składniki ciasta)
Wykorzystuj muzykÄ™ podczas uczenia siÄ™ (ale
uwaga nie każda jest dobra, dalej będą
przykłady)
28
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
5. interpersonalna Opowiedz dany fragment materiału komuś
innemu (bratu, koledze)
Porównajcie swoje notatki
Dyskutujcie i zadawajcie pytania
6 wizualno- przestrzenna Wykonuj modele przestrzenne
Wyobrażaj sobie możliwie z detalami
Kręć film w swojej wyobraz
ni
Rysuj mapy mentalne
7. przyrodnicza Po pewnym fragmencie materiału, którego się
uczysz  zastanów się jakie to ma znaczenie
dla życia ludzi, świata, przyrody?
8. intrapersonalna Przed uczeniem się  zastanów się po co się
uczysz?
Postaw sobie ważny dla siebie cel?
Pomyśl o korzyściach z nauczenia się czegoś:
do czego Ci siÄ™ to przyda?
Kiedy to możesz wykorzystać?
Czy rozumiesz to, czego siÄ™ uczysz?
Czy sposób w jaki się uczysz jest efektywny?
Czy wykorzystujesz wszystkie kanały
zmysłowe i różne typy inteligencji, aby
wielostronnie opanować materiał?
Czy jesteś zadowolony z rezultatów Twojego
uczenia siÄ™?
Jak byś chciał się uczyć?
29
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Pamiętasz może:
- jakieś wydarzenia z dzieciństwa. Co to było?
- Wspomnienie z wakacji i detale okoliczności ?
- Zabawną, dziwną, straszną historię ze swego życia?
- Co robiłeś dokładnie miesiąc temu?
Zapamiętujesz lepiej, kiedy informacja jest według Ciebie:
1. interesujÄ…ca
2. pasjonujÄ…ca
3. zaskakująca, niezwykła, lub wyolbrzymiona
4. Å‚atwa do zrozumienia
5. kolorowa
6. powtarzana wielokrotnie
7. zabawna, upiorna lub nawet grubiańska!
8. Rzeczy, które dzieją się na początku, lub na końcu.
Zapominasz, gdy:
1. niezbyt dokładnie rozumiesz
2. jesteś zmęczony, zatroskany lub zestresowany
3. nie słuchasz lub nie jesteś skupiony
5. nie powtarzasz przerobionego materiału wystarczająco dużo razy.
30
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
2.4. Pamięć
Podstawą uczenia się jest pamięć. Pamięć jest podstawą codziennego funkcjonowania.
Niektórzy mówią: ja nie mam pamięci? Jak to nie masz?  odpowiadam. Nie wiesz jak się
nazywasz, gdzie mieszkasz, jak zrobić kanapkę czy pojechać do szkoły? Na pewno wiesz,
inaczej byś był zagubiony jak ci z wyspy. Sprawdz
sam, że pamiętasz wszystko, zgodnie z
regułami ze strony obok. A nie pamiętasz rzeczy, które nie miały emocjonalnego klimatu
lub były rzadko powtarzane.
W uczeniu się pamięć jest podstawą. Każdy może mieć dobrą pamięć  jak będzie ją
ćwiczył\ i stosował zgodnie z opisanymi regułami, np. jak się można coś lepiej zapamiętać
prze udziwnienie czegoś przykład poniżej.
Rysunek księżyca
To jest rysunek księżyca.
Odpowiedz czy idzie na nów czy zbliża się do pełni.
Nie wiesz?
Zapamiętaj, że jak jest taki ( to CIENIEJE, czyli idzie na nów
A jak jest taki to ) DUŻEJ E , czyli zbliża się do pełni.
Skojarz kształt ze słowem. To prosty przykład tzw. mnemotechniki (techniki
pamięciowej).
Powtórz sobie kilka razy, a zapamiętasz to do końca życia.
Już wiesz, że zgodnie z tym jaki typ informacji jest dla nas najbardziej atrakcyjny,
możemy mieć dobrą pamięć wzrokową, słuchową lub kinestetyczną.
Ale najbardziej pamiętamy rzeczy, które mają dla nas znaczenie emocjonalne i docierają
do nas wielozmysłowo, wszystkimi kanałami, jak reklamy telewizyjne. Informacja
połączona z obrazem, ruchem, kolorem, intrygującą fabułą, emocjami, a często
31
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
rytmizacją narracji i melodią powoduje, że dana treść zostaje odbierana przez wiele
zmysłów i aż trudno wymazać ją z pamięci.
Gdyby tak się właśnie uczyć!!!
Nie pamiętamy wydarzeń nijakich emocjonalnie, bez wyrazu.
Pamiętamy natomiast zdarzenia, które były: śmieszne, przerażające, zaskakujące,
tragiczne, poruszające. A także  mające dla nas znaczenie, wartość.
Dlatego tak ważne jest postawienie sobie pytania na temat korzyści z nauczenia się
czegoÅ›:
do czego mi się to przyda? Jak to mogę wykorzystać w życiu?
Rozumiesz teraz, że im bardziej wykorzystujesz wszystkie kanały zmysłowe i różne typy
inteligencji, tym łatwiej i szybciej opanowujesz dany materiał?
Jest on jak gdyby ostrzelany ze wszystkich stron!
32
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Jak uczyć się w
odpowiednim pozytywnym
stanie.
3.1. myśli i przekonania
3.2. ćwiczenie
Człowiek, aby się uczyć
efektywnie powinien siÄ™ znalez
ć w odpowiednim  stanie skupienia .
Trudno się uczyć, kiedy jesteśmy np. zdenerwowani, zmęczeni, głodni i spragnieni, albo
umysł nasz zaprzątają jakieś ważne sprawy, odczuwamy niepokój, presję, stres. Aby
się uczyć  musimy wejść w odpowiedni stan aktywacji organizmu.
Te pożądane stany to:
koncentracja i skupienie,
odpowiedni poziom siły i energii,
poczucie bezpieczeństwa
i najlepiej jeszcze  zainteresowanie, pozytywna motywacja,
pozytywny nastrój.
33
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Warto więc, abyś opanował podstawowy pakiet ćwiczeń, które pomagają się uczyć:
a) po pierwsze jako rozgrzewka: aby wyostrzyć zmysły, ogólnie skoordynować i
zintegrować ciało, dodać energii lub obniżyć napięcie;
b) i po drugie  aby dobierać właściwe ćwiczenia odpowiednio do zadania, które przed
nami stoi (czytanie, wypowiedz
ustna, pisanie wypracowania, rozwiązywanie zadań z
matematyki, mecz koszykówki itp.)
(Uwaga opisywane tu ćwiczenia wykonują także sportowcy wielu dyscyplin, przed
treningiem, przed zawodami, aby się skupić, skoordynować, ustawić umysł i ciało na
najlepszym poziomie. To naprawdę działa!)
Dobrze jest wiedzieć jak możesz wpływać na swój stan, aby startować do uczenia się
z możliwie najlepszej pozycji. Masz wtedy do dyspozycji  narzędzia uczenia się,
możesz aktywnie panować nad przebiegiem własnego procesu uczenia się... i  stuknąć
gdzie trzeba lub  podkręcić co trzeba, w odpowiednim momencie.
Do wykonania czegokolwiek potrzebna nam jest ENERGIA.
Energię daje ruch, woda i świeże powietrze!
Zrób test  jak to działa:
Otwórz okno, napij się szklankę wody i wykonaj kilka  pajacyków
Zaraz poczujesz zmianę, przypływ sił i zapał... oby do uczenia się!
34
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Poniżej prezentujemy zestaw kilka bardzo dobrych ćwiczeń  naucz się ich i
korzystaj.
Część z nich to ćwiczenia z zakresu Kinezjologii Edukacyjnej, tzw. metody Dennisona.
Ćwiczenie podstawowe tzw. PACE
1. Picie wody Woda zwiększa ilość tlenu
w mózgu, pobudza jej przepływ,
przyspiesza przewodzenie impulsów
nerwowych. Czyli  spokojnie popijamy
wodę, małymi łykami, najlepiej z dobrej
studni, mineralnÄ… (niegazowanÄ…) lub
przegotowanÄ….
2. Punkty na myślenie
Stajemy swobodnie w lekkim rozkroku. Jedną dłoń kładziemy na pępku,
drugą masujemy dwa punkty, są to wgłębienie znajdujące się tuż pod
obojczykiem, po obu stronach mostka. Wykonujemy delikatny masaż
około 20-30 sekund, cały czas spokojnie głęboko oddychamy. Zmieniamy
ręce.
Dzięki temu ćwiczeniu: zwiększamy przepływ energii; poprawiamy
równowagę lewej i prawej strony ciała; odprężamy się i aktywizujemy.
35
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
3.Ruchy naprzemienne
Ćwiczenie polega na naprzemiennym marszu w
miejscu:
Ćwiczenie to wykonujemy tak, że widzimy jak
podniesiona noga krzyżuje się w powietrzu z ręką w
wymachu.
Spróbuj też wykonać to ćwiczenie z tyłu: dotykaj
ręką do stopy.
Ćwiczenie to wykonujemy jak najwolniej! Ćwiczenie to
aktywizuje działanie mózgu, pomaga w przełamaniu
tzw. blokady pisarskiej, koordynuje pracÄ™ rÄ…k,
podwyższa zręczność rąk, usprawnia wzrok, poprawia
wymowę, pisanie, słuchanie, czytanie i rozumienie,
zwiększa koordynację prawej
i lewej strony ciała.
Uwaga  naturalne ruchy naprzemienne to najprostszy
energiczny marsz.
4.Pozycja Dennisona, zwana też pozycją Cooka
Jej cel to przekroczenie jak najwięcej linii środka, jak
największe skręcenie ciała.
Stajemy swobodnie, krzyżujemy nogi w kostkach. Ręce
wyciągamy przed siebie, krzyżujemy w nadgarstkach, palce
splatamy. Teraz splecione ręce wykręcamy i opieramy na
mostku. Stoimy swobodnie oddychając, koniuszek języka
kładziemy na podniebieniu, można zamknąć oczy.
Drugi etap tego ćwiczenia to swobodne stanie w lekkim
rozkroku, dłonie ustawione w piramidę i oparte na pępku.
Swobodne, głębokie oddechy.
Ćwiczenie to jest bardzo pomocne w rozładowaniu stresu,
przywraca koncentrację, poprawia wymowę i uważne słuchanie.
36
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Inne ćwiczenia, które pomagają się uczyć - przykłady
Ćwiczenia dodające energii:
1. picie wody
2. pajacyk (podskoki z klaskaniem nad głową)
3. szybki marsz
4. kilka głębokich oddechów (długi i głęboki wdech nosem, szybki wydech przez usta)
5. rakieta (z przysiadu wyskakujemy do góry z okrzykiem  jak rakieta)
Ćwiczenia relaksacyjne:
1. leżenie (najlepiej z łydkami położonymi na krześle) i słuchanie relaksacyjnej muzyki
2. opukiwanie całego ciała (od dołu do góry: łydki, uda, ręce, barki, głowa)
3. rozciÄ…ganie siÄ™ (dotykanie sufitu)
4. masaż ramion, opukiwanie pleców
5. energiczne podnoszenie i opuszczanie ramion
6. leżenie lub siedzenie, słuchanie muzyki i wizualizacja np. biegania po zroszonej
trawie.
7. relaks dla oczu  patrzenie w dal i na czubek nosa lub miękkie błądzenie wzrokiem po
otoczeniu
8. relaks dla oczu  patrzenie na obrazki 3D (trówymiarowe)
9. relaks dla nadgarstów: energiczne zwijanie i rozwijanie dłoni, trzepotanie dłońmi i
przedramionami (jednocześnie lub po kolei  raz prawą, raz lewą).
10. masaż palców dłoni
11. relaks dla twarzy: robienie przesadnych min, napinanie mięśni twarzy i rozluz
nianie
12. głębokie, spokojne oddychanie
13. Tai-chi, joga itp.
37
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Ćwiczenia integrujące:
1. Żonglowanie piłeczkami
2. słuchanie muzyki barokowej (niektórzy uczniowie wolą koncerty largo)
3. rysowanie mandali z dwóch ósemek
ĆWICZ!
Dlaczego nie masz osiągać najlepszych rezultatów,
Każdy się może świetnie uczyć jak tylko odkryje jak się może uczyć!
Każda umiejętność wymaga włożenia w jej opanowanie pewnego wysiłku.
Nic nie przychodzi samo przez siÄ™.
Być może masz swojego idola: sportowca, piosenkarkę, itp.
Poczytaj nieco wywiadów z nim/ z nią. Poznaj sposoby w jaki dochodzą do swoich
rezultatów:
- kilkugodzinne ćwiczenia gimnastyczno-sportowe
- lekcje śpiewu lub ruchu
- lekcje rysunku
Nie zazdrość, nie myśl  ach, oni to mają dobrze!
Naśladuj ich  ćwicz jak oni, doskonal swój umysł i ciało!
Pomyśl, że gdybyś ćwiczył kilka godzin dziennie jak ...........................
Oczywiście w miarę posiadanego talentu, bo z wiewiórki orła nie wytrenujesz (było o tym
już wcześniej), ale skąd wiesz, że nie masz zadatków na orła?
38
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Pamiętaj
ruch, ćwiczenia i picie wody pomagają się uczyć!
Wywołuje pozytywny nastrój.
Działa to troszeczkę jak magia (maskotka na szczęście, ulubiony  szczęśliwy
długopis czy ubranie). Kiedy wierzymy, że coś nam pomaga  uruchomiony jest spory
procent pewności siebie. Każdy z nas ma prawdopodobnie w swej historii takie
doświadczenie!
Muzyka, która sprzyja koncentracji uwagi:
J.S.Bach largo z koncertu G-dur na flet i smyczki
largo z koncertu F-dur na harfÄ™
A.Corelli Sarabanda (largo) z koncertu D-dur nr 7
preludium (largo) do koncertu a-mol nr 9
G.Handel largo z koncertu nr1 na intrumenty dęte
concerti grossi op.3 i op.6
G. Philip Telemann 6 fantazji na harfÄ™
largo z koncertu g-moll na wiolonczelÄ™ i smyczki
A.Vivaldi 6 koncertów na flet op.6
Muzyka dobra do podsumowania i powtórki wiadomości:
J.S.Bach Koncerty Brandenburskie nr 2 i nr 5
A.Vivaldi 4 pory roku
Tworzenie pozytywnego nastawienia do nauki
Louis Armstrong What a Wonderful World
39
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Myśli i przekonania
Wszystko, co powyżej jest mało ważne jeśli z tym nie jesteś w porządku. To znaczy,
jeśli nie wierzysz w siebie, nie wierzysz że możesz się nauczyć, nie wierzysz, że dasz
rade zdać egzamin.
Zastanów się i odpowiedz szczerze jak myślisz o egzaminie.
To i tak nie ma sensu, nie zdam
Jakoś to będzie
To dla mnie ważne. Chcę i mogę się odpowiednio przygotować
Tylko ostatnia wersja jest poprawna!
O tych wyżej zapomnij.
Przeprogramuj swoje myślenie
Zainwestuj w siebie, w swoje życie.
Nabierz odwagi, że możesz, stać Cię na to i ... zacznij się uczyć zgodnie ze swoim stylem
oraz ćwiczyć!
Bo ĆWICZENIE CZYNI MISTRZA
40
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
Strategie zdawania egzaminu:
Miesiące przed egzaminem  wszystko to, o czym było wyżej:
1. poznaj swój styl uczenia się
2. ucz się zgodnie z nim i staraj się wprowadzać nowe elementy
3. Wykonuj ćwiczenia  opracuj własny pakiet na zdenerwowanie, aby umieć go
zastosować
4. Sam sobie rób mini testy zadawaj pytania i na nie odpowiadaj, na głos!
5. Pytaj się sam: czego się właśnie nauczyłem?
6. Czytając instrukcję mrucz sobie pod nosem  opowiadaj co robisz, co trzeba zrobić
dalej, co ci jest do tego potrzebne.
7. Przeglądaj odpowiednie dokumenty (zwłaszcza te dotyczące rynku pracy) i opowiedz
komuś co to jest, do czego służy.
8. Wykonaj kilka prezentacji  tematy na pewno znasz szkoły
9. Kiedy czujesz, że dobrze ci idzie zanuć sobie jakąś melodyjkę (przyda się na
egzaminie)
Kilka dni przed egzaminem:
1. zadbaj o relaks i odpowiedniÄ… dietÄ™ egzaminacyjnÄ…
2. ćwicz, pij wodę
3. przemyśl swój egzaminacyjny image, czyli wygląd, strój fryzurę.
Pamiętaj - lepiej szokować przygotowaniem niż wyglądem!
4. przeglÄ…daj swoje notatki
5. wyobrażaj sobie siebie jak siedzisz nad arkuszem egzaminacyjnym i spokojnie
udzielasz właściwych odpowiedzi, jak spokojnie przygotowujesz projekt. Oddychaj
głęboko i staraj się odczuć spokój i zadowolenie.
41
 Awangarda w Edukacji nr 7 (grudzień 2009)
W czasie egzaminu
1. rano, przed egzaminem zjedz energetyczne śniadanie
2. wez
ze sobą wodę (człowiek napojony działa lepiej!)
3. wykonaj kilka ćwiczeń  w zależności od tego, czego potrzebujesz, energetyzujących,
wyciszających, dotleniających  a na pewno punkty na myślenie, ruchy naprzemienne
(np. szybki marsz), ósemki
4. zasłoń uszy dłońmi dłońmi skup się, jeśli czujesz chaos i zdenerwowanie  zanuć w
głowie tę swoją melodyjkę  to powinno ustawić Cię we właściwym stanie.
5. spokojnie przejrzyj arkusz egzaminacyjny, zapoznaj siÄ™ ze sposobem udzielania
odpowiedzi.
6. Wez
kilka głębokich oddechów i do roboty  przecież to umiesz!
Trzymaj siÄ™! Powodzenia!
42