10 www.gazetapodatkowa.pl
Rachunkowość dla każdego
Odsetki od lokaty terminowej w walucie obcej
Jednostka, posiadając okresowo wolne środki pieniężne na rachunku walutowym, może 3. Do wyceny rozchodu środków pieniężnych z własnego rachunku walutowego jednostka
podjąć decyzję o utworzeniu lokaty terminowej. Na podstawie umowy zawartej z bankiem, stosuje metodę FIFO ( pierwsze przyszło  pierwsze wyszło )  stosowny zapis w tej
określającej m.in. okres na jaki lokata zostaje zawarta oraz wysokość oprocentowania lokaty sprawie znajduje się w dokumentacji jednostki.
następuje wówczas przesunięcie środków z bieżącego rachunku walutowego na rachunek 4. Zgodnie z umową zawartą z bankiem oprocentowanie lokaty wynosiło 3% w stosunku
lokat terminowych. rocznym.
Przepisy ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) nie określają 5. Po upływie 3 miesięcy odsetki przypisane przez bank wyniosły 225 euro.
wprost, jakie kursy należy zastosować do wyceny lokat terminowych. W art. 30 ust. 2 6. Do przeliczenia przychodu z tytułu odsetek wyrażonych w euro jednostka zastosowała
pkt 1 ustawy wskazano, że wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania od-
w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie kupna lub setek (stosowny zapis w tej sprawie znajduje się w dokumentacji jednostki)  wynosił
sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka  w przypadku on w tym dniu 3,87 zł za 1 euro.
operacji sprzedaży lub kupna walut oraz operacji zapłaty należności lub zobowiązań. Po-
nadto, w tym samym przepisie wskazano, że w przypadku innych operacji niż wymienione Dekretacja
wcześniej, do ich wyceny należy zastosować kurs średni, ustalony dla danej waluty przez 1. WB  uregulowanie zapłaty przez kontrahenta zagranicznego:
Narodowy Bank Polski. (20.000 euro × 3,84 zÅ‚/euro) + (10.000 euro × 3,79 zÅ‚/euro) = 114.700,00 zÅ‚
Z uwagi na to, że przekazanie środków pieniężnych z jednego rachunku walutowego - Wn konto 13-1  Rachunek walutowy
na inny rachunek walutowy jednostki nie jest sprzedażą walut ani zapłatą zobowiązania, (w analityce: Bieżący rachunek walutowy),
zatem do wyceny utworzonej lokaty przepis ten nie będzie miał zastosowania. Jednostka - Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
tworząc lokatę nadal jest w posiadaniu tych środków. Następuje jedynie przesunięcie środ- (w analityce: Konto imienne kontrahenta zagranicznego).
ków z jednego rachunku walutowego na inny rachunek. 2. WB  utworzenie lokaty terminowej:
Dlatego też do wyceny utworzonej lokaty jednostki powinny zastosować kurs jak zostaÅ‚ (20.000 euro × 3,84 zÅ‚/euro) + (10.000 euro × 3,79 zÅ‚/euro) = 114.700,00 zÅ‚
przyjęty do wyceny waluty w momencie jej wpływu na rachunek walutowy, tj. według - Wn konto 13-2  Rachunek walutowy
kursu  historycznego . (w analityce: Rachunek lokat terminowych),
W sytuacji gdy na lokaty przekazywane będą waluty obce pochodzące z różnych wpły- - Ma konto 13-1  Rachunek walutowy
wów, czyli przeliczone na złote według różnych kursów (obowiązujących w dniach ich (w analityce: Bieżący rachunek walutowy).
wpływu na podstawowy rachunek walutowy), to do wyceny przekazywanych środków 3. WB  likwidacja lokaty po upływie 3 miesięcy:
można zastosować jedną z metod wyszczególnionych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ustawy o ra- a) wartość nominalna lokaty 114.700,00 zł
chunkowości, tj.: - Wn konto 13-1  Rachunek walutowy
- metodę kursów przeciętnych, ustalonych w wysokości średniej ważonej kursów walut, (w analityce: Bieżący rachunek walutowy),
- metodę FIFO   pierwsze przyszło  pierwsze wyszło przyjmując, że rozchód składnika - Ma konto 13-2  Rachunek walutowy
aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników, które jednostka najwcześniej (w analityce: Rachunek lokat terminowych),
nabyła, b) wycena odsetek od lokaty przypisanych przez bank
- metodÄ™ LIFO   ostatnie przyszÅ‚o  pierwsze wyszÅ‚o przyjmujÄ…c, że rozchód skÅ‚adnika (225 euro × 3,87 zÅ‚/euro) = 870,75 zÅ‚
aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników, które jednostka najpóz
niej - Wn konto 13-1  Rachunek walutowy
nabyła. (w analityce: Bieżący rachunek walutowy),
Ewidencję lokat terminowych wskazane jest prowadzić np. na wydzielonym rachunku - Ma konto 75-0  Przychody finansowe
walutowym lokat terminowych  według poszczególnych lokat. Utworzenie lokaty w wa- (w analityce: Otrzymane odsetki od lokat).
lucie obcej może przebiegać zapisem:
- Wn konto 13-2  Rachunek walutowy (w analityce: Rachunek walutowy lokat ter- Księgowania
minowych),
Konto 13-1  Rachunek wa- Konto 13-2  Rachunek wa-
- Ma konto 13-1  Rachunek walutowy (w analityce: Bieżący rachunek walutowy).
lutowy (w analityce: Bie- lutowy (w analityce: Rachu-
Przyjęcie do wyceny lokaty w walucie obcej  w momencie jej utworzenia  kursu  hi-
żący rachunek walutowy) nek lokat terminowych)
storycznego nie spowoduje powstania różnic kursowych od własnych środków pieniężnych
1) 114.700,00 114.700,00 (2 2) 114.700,00 114.700,00 (3a
dla celów bilansowych i podatkowych.
3a) 114.700,00
Po upływie umownego okresu, na który utworzono lokatę (także w przypadku wcześniej-
3b) 870,75
szego  zerwania umowy przez jednostkę) środki pieniężne należy przeksięgować zapisem
S.k.) 115.570,75
odwrotnym do przedstawionego wyżej, przy czym wycena walut obcych wycofanych z da-
nego rachunku lokaty terminowej na własny rachunek walutowy powinna nastąpić według
tego samego kursu, jaki zastosowany został do ich wyceny w dniu założenia lokaty. Również
Konto 20  Rozrachunki z odbior- Konto 75-0  Przychody fi-
i w tym przypadku nie powstaną różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.
cami (w analityce: Konto imienne nansowe (w analityce: Otrzy-
Należy w tym miejscu wskazać, że przedstawione wyżej zasady wyceny lokat w walu-
kontrahenta zagranicznego) mane odsetki od lokat)
tach obcych są zgodne z przepisami obu ustaw o podatku dochodowym, które zobowiązują
S.p.) X 114.700,00 (1 870,75 (3b
podatników tego podatku do wyznaczania kolejności wyceny środków pieniężnych według
przyjętej metody stosowanej w rachunkowości, której nie można zmieniać w ciągu roku
podatkowego (art. 15a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych  Dz. U. Dla celów podatku dochodowego odsetki w kwocie 870,75 zł stanowią przychód podle-
z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm. oraz art. 24c ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób gający opodatkowaniu.
fizycznych  Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
Ewa Gruchot
Dla celów bilansowych przychód w postaci odsetek od lokaty w walucie obcej wycenia
się zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, czyli według kursu średniego
NBP z dnia wpływu odsetek (przypisania ich przez bank).
Dla celów podatku dochodowego przychód z tytułu odsetek od lokat w walucie obcej Porady eksperta
powinien zostać przeliczony po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego z ostatniego
dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodów  wynika to z art. 12 ust. 2
Błąd popełniony przy przejściu na księgi rachunkowe
ustawy o pdop oraz art. 14 ust. 1a ustawy o pdof. Jednostki uwzględniając obowiązek pro-
wadzenia ksiąg rachunkowych w sposób umożliwiający prawidłowe rozliczenie podatku
Spółka cywilna prowadzi księgi rachunkowe od stycznia 2006 r., wcześ-
dochodowego, jak również możliwość stosowania uproszczeń, mogą dla celów bilansowych
niej spółka prowadziła księgę podatkową. W maju 2007 r., po zatwierdzeniu
przyjąć zasady wyceny przychodów w walucie obcej uregulowane w ustawach o podatku
sprawozdania finansowego za 2006 r., zauważyłam błąd w BO 2006 r. do-
dochodowym  stosowny zapis w tej sprawie powinna zawierać dokumentacja opisująca
tyczący zawyżenia zobowiązań. Jak obecnie można poprawić ten błąd?
przyjęte przez jednostkę zasady (politykę) rachunkowości.
Podstawą otwarcia ksiąg rachunkowych w jednostce, która dotychczas ich nie pro-
Przykład wadziła, jest  Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) , potwierdzony ich
Założenia inwentaryzacją. Stanowi o tym art. 19 ustawy o rachunkowości. W bilansie otwarcia
1. Kontrahent zagraniczny dokonał zapłaty za sprzedane mu towary ujmuje się posiadane przez jednostkę aktywa, tj.: środki trwałe, wartości niematerialne
przelewając na rachunek walutowy jednostki należność w dwóch ratach: i prawne, należności, inwestycje, zapasy, środki pieniężne na rachunku bankowym
a) pierwsza rata 20.000 euro, i w kasie firmy, a także zobowiązania jednostki  wobec kontrahentów, budżetu, pra-
b) druga rata 10.000 euro, cowników itp. Różnica między aktywami ogółem a zobowiązaniami stanowi wartość
wycenione przez jednostkę według kursu kupna banku obsługującego kapitału podstawowego jednostki.
jednostkę, który w dniu wpływu wynosił odpowiednio: 3,84 zł za 1 euro Ponieważ przy przejściu z podatkowej księgi przychodów i rozchodów na księgi
i 3,79 zł za 1 euro. rachunkowe zawyżono stan zobowiązań, kapitał podstawowy jednostki został ustalo-
2. Kierownik jednostki podjął decyzję o utworzeniu lokaty terminowej na okres 3 miesięcy, ny w nieprawidłowej wysokości (zaniżonej). Usunięcie takiego błędu powinno więc
przeznaczając na ten cel 30.000 euro znajdujących się na rachunku walutowym. nastąpić w korespondencji z kontem kapitału, aby po korekcie kapitał przedstawiał
realną, rzeczywistą wartość.
Z pytania wynika, że sprawozdanie finansowe za rok 2006 zostało już zatwierdzone.
W takiej więc sytuacji skutki informacji mających wpływ na to sprawozdanie finansowe
należy ująć w księgach rachunkowych bieżącego roku, w momencie wykrycia błędu,
tj. w maju 2007 r. Wynika to z art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości.
Zwiększenia kapitału podstawowego o kwotę, o którą zawyżono zobowiązania
w bilansie otwarcia (BO), sporządzonym w oparciu o inwentarz na dzień 1 stycznia
2006 r., jednostka powinna dokonać na podstawie dowodu PK zapisem:
- Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami lub konto 22  Rozrachunki publicz-
noprawne lub konto 23  Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń i innych świadczeń
na rzecz pracowników lub konto 24  Pozostałe rozrachunki ,
- Ma konto 80  Kapitał zakładowy .
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 49 " 18.06.2007 r.