Ocena kosztów leczenia tętniaka aorty brzusznej metodą endowaskularną 399
Ocena kosztów leczenia tętniaka aorty brzusznej metodą
endowaskularną
JAN GNUS, WOJCIECH WITKIEWICZ, WILLY HAUZER, MONIKA PFANHAUSER
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Wydział Lekarsko-Stomatologiczny, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu, Oddział Chi-
rurgii Ogólnej i Naczyniowej, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy; ordynator: prof. dr hab. W. Witkiewicz
Ocena kosztów leczenia tętniaka aorty brzusznej metodą The evaluation of costs of the abdominal aortic aneurysm
endowaskularną endovascular treatment
Gnus J., Witkiewicz W., Hauzer W., Pfanhauser M. Gnus J., Witkiewicz W., Hauzer W., Pfanhauser M.
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Wydział Lekarsko-Stomatolo- Medical University of Wrocław, Poland, Medical and Dental Faculty,
giczny, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu, Oddział Provincial Specialistic Hospital, Department of General and Vascu-
Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy, lar Surgery, Research and Development Centre,
[e-mail] [e-mail]
Operacja tętniaka aorty brzusznej sposobem wewnątrznaczynio- Abdominal aortic aneurysm (AAA) treatment by means of stentgraft
wego wszczepienia stentgraftu jest zabiegiem obarczonym mniej- implementation is a less post-operationally after-effected, way of tre-
szymi powikłaniami w porównaniu z operacją wykonaną metodą ating the AAA on the contrast to the more traditional method.
klasyczną. The aim of this study was to evaluate the costs of stentgraft imple-
Celem pracy była ocena kosztów leczenia tętniaka aorty brzusznej mentation.
operowanego sposobem wewnątrznaczyniowego wszczepienia pro- Material and methods. In the years 2001-2006 65 patients were
tezy samorozprężalnej. implemented the intervascular prosthesis. Only the patients with
Materiał i metody. W latach 2001-2006 protezę tę wszczepiono 65 severe chronic medical problems were qualified for the treatment:
chorym. Do zabiegu zakwalifikowano pacjentów znacznie obciążo- 31 with the respiratory failure, 29 with the circulatory failure and 5
nych chorobami przewlekłymi: 31 chorych na niewydolność odde- after the stroke with spastic hemiplegia. After CT of the abdominal
chową, 29 na niewydolność krążenia III i IV stopnia w skali NYHA cave and the angiography performed at the general anaesthetic the
oraz 5 chorych po przebytym udarze mózgu z porażeniem połowi- intervascular prosthesis was implemented.
czym. Po wykonaniu TK jamy brzusznej oraz angiografii z kalibro- Results. After the endovascular procedure was performed the com-
wanym cewnikiem w znieczuleniu ogólnym wszczepiono protezę we- plications could be noticed among 7 patients (10.76%), one patient
wnątrznaczyniową. died (1,53%). After obtaining the data from the Marketing Depart-
Wyniki. Powikłania po zabiegu endowaskularnym wystąpiły u 7 cho- ment the overall cost of treating the patients with endovascular pro-
rych (10,76%), zmarł jeden pacjent (1,53%). Po uzyskaniu danych sthesis was 47500.39 PLN.
z działu marketingu ustalono całkowity koszt leczenia chorych tą Conclusion. Among patients with abdominal aortic aneurysm and
metodą, który wyniósł 47500,39 zł. with severe chronic medical problems costs of the endovascular pro-
Wniosek. U chorych na tętniaka aorty brzusznej znacznie obciążo- sthesis implementation are high, because costs of the stentgraft are
nych chorobami przewlekłymi koszt leczenia endowaskularnego jest high.
bardzo duży, związany z wysoką ceną użytego stentgraftu.
Słowa kluczowe: tętniak aorty brzusznej, stentgraft, koszty lecze- Key words: abdominal aortic aneurysm, stentgraft, costs
nia
Pol. Merk. Lek., 2008, XXIV, 143, 399 Pol. Merk. Lek., 2008, XXIV, 143, 399
Tętniak aorty brzusznej (TAB) jest to patologiczne rozsze- metoda operacyjna leczenia tętniaka aorty brzusznej wiąże
rzenie tętnicy przekraczające przynajmniej o połowę jej pra- się ze szczególnymi obciążeniami dla starszych chorych (po-
widłową średnicę, która praktycznie wynosi ponad 3 cm [4, wyżej 70. r.ż.), obarczonych chorobami współistniejącymi,
5, 16]. Tętniaki aorty brzusznej są zlokalizowane najczęściej takimi jak m.in. niewydolność mięśnia sercowego oraz nie-
poniżej tętnic nerkowych i mogą kończyć się na rozwidleniu wydolność wieńcowa i oddechowa. U chorych na TAB z to-
aorty lub przechodzą w dół na tętnice biodrowe wspólne. warzyszącymi chorobami internistycznymi, u których średni-
Tętniaki te stwierdza się 3-8 razy częściej u mężczyzn niż ca tętniaka przekracza 5,5 cm, a który w ciągu ostatniego
u kobiet. Rozwój nieleczonego TAB, stopniowo powiększa- roku powiększył się o ponad 0,5 cm, wskazany jest zabieg
jącego się o 2-4 mm w ciągu roku, może doprowadzić do endowaskularny wszczepienia protezy wewnątrznaczyniowej
pęknięcia naczynia [22, 28]. Ryzyko pęknięcia tętniaka może [2, 7, 20]. Oprócz obciążeń internistycznych, podczas kwa-
być związane z jego średnicą [3]. W patogenezie TAB bierze lifikowania chorych do wszczepienia stentgraftu ocenia się
się pod uwagę takie czynniki, jak m.in.: wiek, płeć męską, w badaniu KT oraz angiogarfii z kalibrowanym cewnikiem dłu-
nadciśnienie tętnicze, choroby płuc, chorobę wieńcową, hi- gość szyi tętniaka, która powinna przekraczać 1 cm, jej sze-
percholesterolemię, palenie papierosów, obciążenie rodzin- rokość natomiast powinna być mniejsza niż 30 mm [4, 6, 11,
ne oraz zakażenie Chlamydia pneumoniae [5, 10, 17, 18, 16]. Zagięcie szyi lub (i) worka tętniaka powyżej 60%, wystę-
28]. Średnica tętniaka oraz tempo jego wzrostu w skali roku powanie masywnych skrzeplin oraz tętnic biodrowych zmie-
są najlepszymi czynnikami rokowniczymi dotyczącymi ryzy- nionych tętniakowato o krętym przebiegu i z licznymi zaawan-
ka jego pęknięcia [8, 11, 22, 30]. sowanymi zmianami miażdżycowymi  dyskwalifikuje cho-
Istnieją dwa sposoby zaopatrywania TAB: tradycyjny za- rych do zabiegu endowaskularnego, ponieważ utrudnia po-
bieg operacyjny, który jest obarczony śmiertelnością od 2% prawne umiejscowienie protezy.
do 8% [14, 15], oraz zabieg endowaskularny, w przypadku Celem pracy była ocena kosztów leczenia tętniaków aor-
którego śmiertelność wynosi około 1% [6, 14]. Klasyczna ty brzusznej operowanych metodą endowaskularną.
400 J. Gnus i wsp.
MATERIAA
Y I METODY Dane potrzebne do opracowania kosztów leczenia cho-
rych na TAB, którym wszczepiono protezę wewnątrznaczy-
Analizie poddano 65 chorych na TAB, w tym 6 kobiet i 59 niową, otrzymano z działu marketingu. Każdy chory przy przy-
mężczyzn w wieku od 48 do 89 lat (średnia wieku 65,5 lat), jęciu do szpitala miał założoną kartę, w której uwzględniono
leczonych w latach 2001-2006 w Oddziale Chirurgii Ogólnej koszty: pobytu w oddziale chirurgicznym, znieczulenia (90
i Naczyniowej. W trybie planowym wszczepiono im z powo- min), stentgraftu, badań obrazowych i laboratoryjnych, ma-
du tętniaka aorty brzusznej wewnątrznaczyniową protezę sa- teriałowe oraz wynagrodzenia personelu (tab. 4).
morozprężalną (tab. 1). Wskazaniem do wszczepienia stent-
graftu (tab. 2) u 31 chorych była niewydolność oddechowa,
Tabela 4. Koszty osobowe i materiałowe wszczepienia stentgraftu
natomiast u 29 niewydolność krążenia 4 i 5 stopnia w skali
Table 4. The personal and material-based costs of the stentgraft imple-
NYHA, 5 zaś chorych przebyło ciężki udar mózgu z poraże- mentation
niem połowiczym. U tych chorych średnica tętniaka aorty
Osobodzień na oddziale chirurgicznym 373,00 zł
brzusznej wynosiła od 5,5 cm do 12 cm (średnia 8, 9 cm).
Koszty pracownicze pracowni diagnostycznej
(lekarz, pielęgniarka, technik, personel niższy) 137,70 zł
Tabela 1. Liczba chorych leczonych w latach 2001-2006, którym wszcze-
Koszty materiałów pomocniczych oraz pracowni
piono stentgraft
diagnostycznej 6874,96 zł
Table 1. The number of patients treated in the years 2001-2006 implemen-
Średni koszt znieczulenia 2 h 483,00 zł
ted with the stentgraft
Średni koszt sali budzeń 414,00 zł
Lata Liczba kobiet Liczba mężczyzn Ogółem
Średni koszt stentgraftu 38 000,00 zł
2001 0 3 3
Badania obrazowe rtg. klatki piersiowej 29,00 zł
2002 0 7 7
TK jamy brzusznej z kontrastem 390,00 zł
2003 1 4 5
USG tęnic dogłowowych 80,00 zł
2004 2 13 15
USG jamy brzusznej 50,00 zł
2005 0 17 17
angiografia 517,73 zł
2006 3 15 18
Badania morfologia 6,50 zł
Ogółem 6 59 65
laboratoryjne
jonogram 6,00 zł
lipidogram 16,00 zł
Tabela 2. Przyczyny kwalifikowania chorych do wszczepienia stentgraftu
układ krzepnięcia 122,50 zł
Table 2. The reasons of patients qualification to the stentgraft implementa-
tion
O g ó ł e m 47500,39 zł
Rodzaj Liczba Odsetek Śmiertelność Odsetek
obciążenia chorych
Niewydolność
WYNIKI
oddechowa 31 47,69 1 2.08
Niewydolność W okresie sześciu lat najwięcej zabiegów endowaskular-
krążenia 29 44,61 0 0
nych wykonano w 2006 r.  18, następnie w 2005 r.  17,
Udar mózgu a w 2004 r.  15. Zaznacza się więc wyraz
na tendencja
z porażeniem 5 7,69 0 0
wzrostowa (tab. 1).
Na podstawie wywiadu oraz po uwzględnieniu obciążeń
Ogółem 65 100 1 2,08
internistycznych chorych zakwalifikowano do zabiegu endo-
waskularnego. Zabieg wszczepienia protezy samorozprężal-
Przed wszczepieniem stentgraftu wszystkich chorych ob- nej wykonano u 31 chorych na niewydolność oddechową
jęto konsultacją kardiologiczną, jak również u wszystkich (47,69%), u 29 na niewydolność krążenia (44,61%), nato-
wykonano badanie TK jamy brzusznej oraz angiografię z kali- miast 5 (7,69%) pacjentów przebyło udar mózgu z poraże-
browanym cewnikiem. W TK oceniono długość i szerokość niem połowiczym (tab. 2). Rodzaj wszczepionego stentgra-
szyi tętniaka oraz długość samego tętniaka, a także zmiany ftu z uwzględnieniem liczby chorych przedstawiono w tabeli
w obrębie tętnic biodrowych. W badaniu angiograficznym 3. Na podstawie wyników TK jamy brzusznej oraz angiografii
badano przebieg naczynia  jego krętość. Do zabiegu ope- 24 chorym wszczepiono stentgraft Powerlinc (firmy Endolo-
racyjnego nie zakwalifikowano 9 chorych, u których stwier- gix), 18  stentgraft Excluder (firmy Gore), 14  stentgraft
dzono szyję tętniaka krótszą niż 1 cm oraz kręty przebieg Talent (firmy Medtronic), natomiast 9  stentgraft Zenith (fir-
tętnic biodrowych. my Cooc).
Po wykonaniu wymienionych badań i uwzględnieniu ob- Spośród 65 chorych wczesne powikłania po zabiegach
ciążeń internistycznych oraz po konsultacji kardiologicznej endowaskularnych wystąpiły u 7 (10,76%) (tab. 5). Najczęst-
wszczepiono w znieczuleniu ogólnym 24 chorym stentgraft sze to: wykrzepienie nogi stentgraftu u dwóch chorych
Powerlinc (firmy Endologix), 18  stentgraft Excluder (firmy (33,2%), nierozprężenie stentgraftu u jednego operowanego
Gore), 14  stentgraft Talent (firmy Medtronic), natomiast 9 
stentgraft Zenith (firmy Cooc) (tab. 3).
Tabela 5. Powikłania występujące u chorych oraz śmiertelność po zabiegu
wszczepienia stentgraftu
Table 5. Complications and mortality rate among the patients after the stent-
graft implementation
Tabela 3. Liczba chorych oraz rodzaj wszczepionego stentgraftu
Table 3. The number of patients and the kind of used stentgraft
Rodzaj powikłania Liczba chorych Odsetek
Firma Nazwa protezy Liczba chorych Wykrzepienie nogi stentu 2 33,2
Endologix Powerlinc 24 Przemieszczenie stentgraftu 1 16,6
Gore Excluder 18 Nierozprężenie stentgraftu 1 16,6
Medtronic Talent 14 Zaciek krwi do worka tętniaka 1 16,6
Cooc Zenith 9 Śmiertelność 1 16,6
OGÓA
EM 65 Ogółem 7 100
Ocena kosztów leczenia tętniaka aorty brzusznej metodą endowaskularną 401
(16,6%), zaciek krwi do worka tętniaka u jednego pacjenta W dobie stosowania nowoczesnych mało inwazyjnych
(16,6%) oraz przemieszczenie stentu u jednego chorego technik u chorych na TAB znacznie obciążonych internistycz-
(16,6%) i limfotok  także u jednej osoby. Spośród 65 cho- nie operacja wszczepienia wewnątrznaczyniowej protezy
rych po zabiegach endowaskularnych zmarła jedna osoba samorozprężalnej jest nową, atrakcyjną metodą terapeutycz-
(1,53 %). ną. Nowoczesne urządzenia oraz właściwy dobór pacjentów
Średni czas pobytu w oddziale chirurgicznym wynosił 2,3 do zabiegów operacyjnych mogą wpłynąć na trwałe efekty
dnia. zabiegów endowaskularnych.
Dane do opracowania kosztów leczenia chorych na TAB,
którym wszczepiono protezę samorozprężalną, otrzymano
z działu marketingu (tab. 5). Po przyjęciu do szpitala każdy WNIOSKI
chory miał założoną kartę, w której uwzględniano koszty ma-
teriałowe i osobowe oraz koszt wszczepionego stentgraftu. 1. Wysoki koszt leczenia endowaskularnego jest związany
Średni koszt wszczepionej protezy wewnątrznaczyniowej wy- z ceną użytego stentgraftu, która stanowi 80% wszyst-
nosił 38 tys. zł. Uwzględniono także koszty: pracownicze, pra- kich kosztów.
cowni diagnostycznej oraz pracy lekarza, pielęgniarki i techni- 2. W artykule przedstawiono wczesne wyniki leczenia tęt-
ka, materiałów pomocniczych, pracowni diagnostycznej, znie- niaków aorty brzusznej metodą endowaskularną. Wyniki
czulenia, sali budzeń, badań laboratoryjnych oraz pracy in- odległe będą tematem kolejnego doniesienia.
strumentariuszek. Uzyskano kwotę 47 500,39 zł.
Kasa chorych w procedurze o kodzie 5.10.00000 10 wy-
PIŚMIENNICTWO
cenia punktowo świadczenia o nazwie: endowaskularne
zaopatrzenie tętniaka aorty piersiowej i (lub) brzusznej na
1. Banach A.: Stentgraft w aorcie. Primum non nocere. Biuletyn Bydgoskiej
4 200 punktów (jeden punkt to 10-11 zł).
Izby Lekarskiej, 2004, 5(155), 12.
Obliczony w naszym ośrodku całkowity koszt klasyczne-
2. Becqemin J.P., Lampie V., Favre J.P i wsp.: Mid-term results of a second
generation biforucated endovascular graft for abdominal aortic aneurysm
go wycięcia niepękniętego tętniaka aorty brzusznej i (lub)
repair: the French Vanguard trial. J. Vasc. Surg., 1999, 30, 209-218.
tętnic biodrowych w procedurze kasy chorych o kodzie
3. Beebe H.G.: Imaging modalities for aortic endografting. J. Endovasc.
5.06.00.0000393 wyceniono na 750 punktów, co daje kwotę
Surg., 1997, 4, 111-123.
9643, 71 zł [13].
4. Bengtsson H., Bergqvist D., Sternby N.H.: Increasing prevalence of
abdominal aortic aneurysms: a necropsy study. Eur. J. Surg., 1992,
158, 29-23.
5. Blankensteijn J.D., de Jong S.E.C.A., Prinssen M. i wsp.: The Dutch Ran-
OMÓWIENIE
domized Endovascular Aneurysm Managem. Two-Year Outcomes after
Conventional or Endovascular Repair of Abdominal Aortic Aneurysms.
Analizie prospektywnej poddano 65 chorych operowanych NEJM, 2005, 352, 2398-2405.
6. Broeders I.A., Blankensteijn J.D., Olree M. i wsp.: Preoperative sizing of
z powodu TAB, którym wszczepiono wewnątrznaczyniową
grafts for transfemoral endovascular aneurysms management: a prospec-
protezę samorozprężalną. W ostatnich latach zarówno w kra-
tive comparative study of spiral CT angiography, arteriography and co-
jach zachodnich, jak i w Polsce zaznacza się tendencja do
nventional CT imaging. J. Endovasc. Surg., 1997, 4, 252-261.
częstszego stosowania metod śródnaczyniowych u chorych 7. Chong C.K, How T.V.: Flow patterns in an endovascular stent-graft for
abdominal aortic aneurysm repair. Journal of Biomechanics, 2004, 37,
obciążonych chorobami przewlekłymi, którzy nie kwalifikują
89-97.
się do klasycznej operacji TAB [6, 19, 26]. Śmiertelność po
8. Cronenwett J.L., Johnston K.W.: The United Kingdom Small Aneurysm
zabiegu wewnątrznaczyniowego wszczepienia protezy sa-
Trial: implications for surgical treatment of abdominal aortic aneurysms.
morozprężalnej u chorych na TAB jest stosunkowo mała J. Vasc. Surg., 1999, 29, 191-194.
9. Cuypers Ph., Nevelsteen A., Buth J. i wsp.: Complications in the Endova-
w porównaniu ze śmiertelnością chorych operowanych spo-
scular Rapair of Abdominal Aortic Aneurysms: a Risk Factor Analysis.
sobem klasycznym [20, 21]. Chorzy na TAB są zazwyczaj
Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg., 1999, 18, 245-252.
w znacznie zaawansowanym wieku  od 48 do 89 lat (śred-
10. Darling R.C., Messina C.R., Brewster D.C. i wsp.: Autopsy study of uno-
nia wieku 65,5 lat). Podczas kwalifikowania do wszczepie- perated abdominal aortic aneurysms. The case for early resection. Cir-
culation, 1977, 56(supl.), II, 161-164.
nia stentgraftu bierze się pod uwagę obciążenie inetrnistycz-
11. Diehm N., Herrmann P., Dinkel H.P.: Multidetector CT angiography ver-
ne (niewydolność oddechowa, niewydolność krążenia, prze-
sus digital subtraction angiography for aortoiliac length measurements
byty udar mózgu), lokalizację TAB oraz obraz tętnic biodro-
prior to endovascular AAA repair. J. Endovasc. Ther., 2004, 11, 527-534.
wych [9, 15, 24]. 12. Fillinger M.F.: Postoperative imaging after endovascular AAA repair. Se-
min. Vasc. Surg., 1999, 12, 327-338.
Rodzaj wszczepionych stentgraftów jest związany z ana-
13. Gnus J., Witkiewicz W., Hauzer W. i wsp.: Ocena kosztów operacji pęk-
tomią tętnicy udowej wspólnej, tętnicy biodrowej zewnętrz-
niętego i niepękniętego tętniaka aorty brzusznej. Pol. Merk. Lek., 2006,
nej i tętnicy biodrowej wspólnej, jak również z obrazem mor-
XX, 117, 279-291.
fologicznym tętniaka, a zwłaszcza z długością jego szyi [9, 14. Grange J.J., Davis V., Baxer B.T.: Pathogenesis of abdominal aortic aneu-
rysm: an update and look toward the future. Cardiovasc.Surg., 1997, 5,
12, 24]. W naszym materiale najczęstsze powikłania to: wy-
256-265.
krzepienie nogi stentgraftu u dwóch chorych, nierozprężenie
15. Huber T.S., Wang J.G., Derrow A.E. i wsp.: Experience in the United
stentgraftu u jednego pacjenta, zaciek krwi do worka tętnia-
States with intact abdominal aortic aneurysm repair. J.Vasc. Surg., 2001,
ka u jednego operowanego, przemieszczenie stentgrafu u jed- 33, 304-310.
16. Johnston K.W., Rutherford R.B., Tilson M.D. i wsp.: Suggested standards
nego chorego oraz chłonkotok także u jednej osoby. Uzyska-
for reporting on arterial aneurysms: Subcommittee on Reporting Stan-
ne wyniki badań są zgodne z wynikami innych autorów [9,
dards for Arterial Aneurysms, Ad Hoc Committee on Reporting Standards,
25, 26, 27, 29]. Zastosowany sposób kwalifikowania chorych
Society for Vascular Surgery and North American Chapter, International
do endowaskularnych zabiegów wszczepienia stentgraftów Society for Cardiovascular Surgery. J. Vasc. Surg., 1991, 13, 452-458.
17. Kent K.C., Zwolak R.M., Jaff M.R. i wsp.: Screening for abdominal aortic
oraz wyniki leczenia uzyskane w naszym ośrodku są porów-
aneurysm: a consensus statement. J. Vasc. Surg., 2004, 39, 267-269.
nywalne z wynikami przedstawionymi w piśmiennictwie za-
18. MacSweeney S.T., Skidmore C., Turner R.J. i wsp.: Unravelling the fami-
równo polskim [19, 20], jak i zagranicznym [15, 24]. Całkowi-
lial tendency to aneurysmal disease: popliteal aneurysm, hypertension
ty koszt leczenia chorych z wszczepionym stentgraftem and fibrillin genotype. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg., 1996, 12, 162-166.
19. Nowicki M., Andziak P., Mazurkiewicz A. i wsp.: Śródnaczyniowa implan-
z uwzględnieniem kosztów: pracowniczych, materiałowych,
tacja stentgraftów aortalnych - 5 lat doświadczeń. Pol. J. Radiol., 2006,
pomocniczych, pracowni diagnostycznej, sali budzeń oraz
71(1), 32-38.
badań obrazowych i laboratoryjnych wyniósł 47 500,39 zł.
20. Maruszyński M., Osiecki M., Staroń K.: Leczenie chorych z tętniakiem
Bardzo duży koszt wszczepienia protezy wewnątrznaczynio- aorty brzusznej przy użyciu rozwidlonych stent-graftów aortalnych. Pol.
Merk. Lek., 2005, 18(105), 253-256.
wej jest związany z wysoką ceną stentgraftu, która wynosi
21. Meenan R.T., Fleming C., Whitlock E.P. i wsp.: Cost-effectiveness analy-
średnio 38 tys. zł. Oceniony przez nas koszt leczenia cho-
ses of population-based screening for abdominal aortic aneurysm: evi-
rych z wszczepionym stentgraftem jest porównywalny z kosz-
dence synthesis. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and
tami ustalonymi w innych ośrodkach w Polsce [1]. Quality, January 2004.
402 J. Gnus i wsp.
22. Patel ST., Haser PB., Bush H.L. jr. i wsp.: The cost-effectivness of 27. White G.H., Yu W., May J.: Endoleak: a proposed new terminology to
endovascular repair versus open surgical repair of abdominal aortic describe incomplete aneurysm exclusion by an endoluminal graft. J. En-
aneurysms: A decision analysis model. J. Vasc. Surg., 1999, Jun, 29(6), dovasc. Surg., 1996, 3, 124-125.
958-972. 28. Van der Vliet J.A., Boll A.P.M: Abdominal aortic aneurysm. Lancet, 1997,
23. Prinssen M., Verhoeven E.L., Buth i wsp.: A randomized trial comparing 349, 863-866.
conventional and endovascular repair of abdominal aortic aneurysms. N. 29. Zarins C.K., White R.A., Hodgson K.J. i wsp.: Endoleak as a predictor of
Engl. J. Med., 2004, 351, 1607-1618. outcome after endovascular aneurysm repair: AneuRx multicenter clini-
24. Rutherford R.B.: Endovascular Aneurysm Repair Versus Open Repair in cal trial. J. Vasc. Surg., 2000, 32, 90-107.
Patients With Abdominal Aortic Aneurysm (EVAR Trial): Randomized 30. Zarins C.K., Xu C., Glagov S.: Atherosclerotic enlargement of the human
Controlled Trial. Perspect Vasc. Surg. Endovasc. Ther., 2006, 18, 74-76. abdominal aorta. Atherosclerosis, 2001, 155, 157-164.
25. Tang T., Lindop M., Munday i wsp.: A cost analysis of surgery for ruptured
abdominalaortic aneurysm. Eur. J. Endovasc. Surg., 1997, 26, 299-302. Otrzymano 10 lipca 2007 r.
26. White G.H., May J., Waugh R.C. i wsp.: Type III and type IV endoleak: Adres: Jan Gnus, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Ośrodek Badawczo-Roz-
toward a complete definition of blood flow in the sac after endoluminal wojowy, Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej, 51-124 Wrocław, ul. Ka-
AAA repair. J. Endovasc. Surg., 1998, 5, 305-309. mieńskiego 73 a, tel. [phone] , e-mail: [e-mail]
Wybrane zagadnienia z parazytologii klinicznej
10.09.2008 - 12.09.2008
Wrocław
Charakter kursu: Kurs doskonalący: zalecany przez konsultantów krajowych dla lekarzy
specjalizujących się w chorobach zakaz
nych, chorobach wewnętrznych, pediatrii oraz medycynie
rodzinnej (nieobowiązkowy)
Organizator: Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Zakład Biologii i Parazytologii
Lekarskiej, 50-367 Wrocław, ul. J. Mikulicza-Radeckiego 9
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Klinika Chorób Zakaz
nych, Chorób Wątroby
i Nabytych Niedoborów Odpornościowych, 51-149 Wrocław, ul. Koszarowa 5
Kierownik naukowy: prof. dr hab. Andrzej Gładysz , mgr Maria Wesołowska
Zgłoszenia na kurs: mgr Elżbieta Adamczyk, tel. [phone], Anna Zawłodzka,
tel.: [phone], Dziekanat Wydziału Lekarskiego Kształcenia Podyplomowego,
zapisy na stronie: www.zapisy.am.wroc.pl
Płatność: kurs bezpłatny
Uwagi: miejsce odbywania się zajęć: Sala seminaryjna oraz Pracownia Diagnostyczna Katedry
i Zakłądu Biologii i Parazytologii Lekarskiej, 50-367 Wrocław, ul. J. Mikulicza-Radeckiego 9