aktualizacja
Karviná, D%1Å‚tmarovice-Orlova-Albrechtice
20.02.2004
Karviná i okolice
Karviná. Miasto powiatowe, przemysÅ‚owe, uzdrowiskowe oraz uniwersyteckie jest głównym oÅ›rodkiem
regionu karwińskiego. Mniej więcej połowa granicy miasta stanowi jednocześnie granicę państwową z
Polską. Miasto składa się z 9 dzielnic miejskich (Frya
tát, Doly (Kopalnie), Darkov, Ráj, Staré M%1Å‚sto,
Nové M%1Å‚sto, Mizerov, Hranice (Granica), Louky (A
ąki)), liczy ponad 65 000 mieszkańców. W mieście
dominuje przemysł ciężki (wydobywczy węgla kamiennego, energetyczny, hutniczy), skoncentrowany
jest jednak na obrzeżach miasta. Istotną część miasta stanowi Uzdrowisko Darkov, składające się z
lecznicy z parkiem uzdrowiskowym i sanatorium rehabilitacyjnego. Od 1991 r. działa tu Uniwersytet
ÅšlÄ…ski.
Obszar miasta został zasiedlony już w XIII w., pierwsza wzmianka na piśmie pochodzi z 1268 r. W
przeszłości określoną rolę pełnił tylko Frya
tát. Prawa miejskie nadano miastu w 1327 r. Jako znaczÄ…cy
ośrodek rzemiosła i handlu, miasto łączyło niegdyś Węgry ze Śląskiem i obszarem nadbałtyckim. Stało
się z czasem drugim centrum administracyjnym Śląska Cieszyńskiego. Odkrycie węgla kamiennego w
1776 r. i związany z tym szybki rozwój przemysłu, ukształtowały dzisiejszy przemysłowy charakter
miasta i okolicy.
W mieście znajduje się wiele cennych zabytków i pamiątek historycznych, z pałacem Frya
tát na czele,
skupionych w wiÄ™kszoÅ›ci na terenie miejskiej strefy zabytkowej (M%1Å‚stská Památková Zona). Do
dyspozycji gości są stadiony sportowe, kryte hale i baseny pływackie, kąpielisko naturalne, przystań
wodna, korty tenisowe, ośrodki fitness.
Drogowe przejÅ›cia graniczne: Karviná-Ráj/Kaczyce Górne (maÅ‚y ruch przygraniczny),
Dolní Marklovice/Marklowice Górne (samochody osobowe),
Závada/GoÅ‚kowice (samochody osobowe i autokary, dla obywateli Polski i
Republiki Czeskiej),
Petrovice/Gołkowice (wszystkie pojazdy, dla obywateli Polski i Republiki
Czeskiej).
Kościół p.w. Podwyższenia św. Krzyża, Karvina-Frya
tát (farní kostel Povóa
ení sv. KY
i~
e). Kościół
znajduje siÄ™ w samym centrum miasta, niedaleko Masarykovo Nám%1Å‚stí, obok PaÅ‚acu Frya
tát
Jest to najstarsza budowla zabytkowej części Frya
tátu. Wzniesiony
został prawdopodobnie na początku XVI w. Pierwsza pisana
wzmianka o kościele pochodzi z 1377 r. Zbudowany został na planie
krzyża, początkowo z drewnianym dachem. Obok kościoła
wzniesiono drewnianÄ… dzwonnicÄ™. KaplicÄ™ dobudowano w 1420 r.,
wówczas też zawieszono na trzech słupach sklepienie głównej nawy.
Przypory i sklepienie w północnym skrzydle kościoła zachowały się
od okresu gotyckiego. Budowę iglicy rozpoczęto w 1515 r., dodając
renesansowe elementy (schody, trap, dach). Większa kaplica została
oddana w 1611 r. Główne sklepienie zostało zdemontowane w
1798 r. i zastÄ…pione sklepieniem barokowym (1800-1801).
Sklepienia naw poprzecznych wykonano w 1804 r. Nowy przód
kościoła i barokową ambonę zbudowano w 1805 r. W tym samym
czasie ukończono nowy ołtarz i wkrótce dokonano poświęcenia
kościoła. Iglicę kościoła poważnie uszkodzoną w pożarze w 1823 r.,
zastąpiono nową gotycką konstrukcją. (1862 r.) W pobliżu kościoła
znajdujÄ… siÄ™ rzez
by datowane na poczÄ…tek XVIII w., m.in.
przedstawiająca św. Patryka (z 1749 r.), wykonana z piaskowca
karbońskiego. Kult tego świętego został tu w owym czasie
zapoczÄ…tkowany przez irlandzkÄ… rodzinÄ™ Taafs of Carlingford.
W kościele odprawiane są msze również w języku polskim
Pałac Frya
tát i park paÅ‚acowy, Karviná-Frya
tát (Zámek Frya
tát, zameckó park). Obiekt znajduje siÄ™ w
samym centrum miasta, niedaleko Masarykovo Nám%1Å‚stí.
Pierwotnie było to drewniane grodzisko należące do Piastów Cieszyńskich. Gotycka suterena datowana
jest na XIV w.
Zrównane z ziemią w
1511 r., odbudowane
zostało w pierwszej
połowie XVI w. jako
jednopiętrowa
renesansowa budowla.
Zamek został
przebudowany w stylu
barokowym w
pierwszej połowie
XVIII w. Po pożarze z 1781 r., który poważnie uszkodził zamek, właściciele, rodzina Taafs, przeniosła
siÄ™ do swojej siedziby w Karviná-Ráj. Nowymi wÅ‚aÅ›cicielami zamku staÅ‚a siÄ™ rodzina Larisch-Mönnich w
1792 r. Na obecny empirowy styl zamek przebudowany został
w latach 1792-1800. Do zamku dobudowano ponadto
poddasze i dwa mniejsze skrzydła. Równolegle do dolnego
piętra lewego skrzydła dobudowano tzw. Lottyhaus,
prostokÄ…tny budynek, Å‚Ä…czÄ…c go korytarzem z budynkiem
głównym. Korytarzem połączono również zamek z kościołem
p.w. Podwyższenia św. Krzyża. We wnętrzach zamku znajduje
się ekspozycja mebli szlacheckich, głównie z okresu ostatnich
wÅ‚aÅ›cicieli posiadÅ‚oÅ›ci - rodu Larisch-Mönnich. MieÅ›ci siÄ™ tu
również winiarnia.
Park pałacowy w stylu angielskim założono w 1804 r. W
północno-zachodniej części parku w 1821 r. wzniesiono
grobowiec rodu Larisch-Mönnich, w 1850 r. stajniÄ™ i
mleczarnię. W parku zachowała się oryginalna aleja kasztanowa i lipowa oraz kilka okazów rzadkich
drzew. Częścią parku była ostoja dzikiej zwierzyny, zlokalizowana w jego zachodniej części, oddzielona
żywopłotem. W latach 50. XX w. sprowadzono o
do parku zabytkowy neobarokowy staw z rzez
bÄ…
przedstawiającą dwóch chłopców (amorki) i
delfina. Całość pochodzi z drugiej połowy XIX w.
Winiarnia w paÅ‚acu (zámecká vinárna)
[phone]
Park im. B.N%1Å‚mcové, Karvina-Frya
tát (Park
im. B.N%1Å‚mcové). Park leży w poÅ‚udniowej części dzielnicy Frya
tát, pomiÄ™dzy paÅ‚acem Frya
tát a rzekÄ…
OlzÄ….
Park (Å‚Ä…cznie z parkiem zamkowym) zajmuje powierzchniÄ™ 36 ha. Jest to jedno z popularniejszych miejsc
wśród mieszkańców Karvinó. Park
jest doskonałym miejscem na
spacery, ale również są tu dogodne
warunki dla czynnego wypoczynku.
ZnajdujÄ… siÄ™ tu boiska sportowe,
kÄ…cik dla dzieci zbudowany w stylu
słowiańskiego grodu oraz mini
ZOO. W amfiteatrze w pobliżu
dziecięcego kącika odbywają się
tradycyjne miejskie imprezy. Park
przylega do jeziora stanowiÄ…cego
starorzecze Olzy. Mieści się tu przystań z wypożyczalnią łódek.
Ratusz z wieżą, Karviná-Frya
tát (radnice).
Wybudowany w 1504 r., stanowił pierwotnie dom
miejski. Póz
niej został nabyty przez miasto na
nowy ratusz. Drewniana budowla spłonęła w
1511 r. Budynek odbudowany został w 1520 r. jako
jednopiętrowy, z frontem ku placowi głównemu.
Kamienną wieżę dobudowano w latach 1564-1569.
Po pożarze z 1823 r. wieża została obniżona. Dach
w dzisiejszej formie zyskała w 1874 r. Obecnie
wieża prezentuje styl renesansowy. Budynek
główny został następnie wydłużony do formy
prostokÄ…ta, a jego front zorientowano do
ul.Frya
tátskéj. W latach 1855-1856 dobudowano do
ratusza budynek sądu i ewidencji gruntów.
Fontanna, Karviná-Frya
tát. Znajduje siÄ™ na Masarykovo nám%1Å‚stí,
w centrum rynku.
OdlanÄ… z żelaza fontannÄ™ postawiono na Masarykovo námea
tí w
1900 r. Wykonawcą był Georg Wirth z Wiednia. Zastąpiono nią
kamienny zbiornik wodny, który czerpał wodę ze studni  Pod
lipami w Karviná-Ráj. Fontanna ma 5 m wysokoÅ›ci. Lwie gÅ‚owy
wokół obu czaszy pełnią rolę rzygaczy. Amorki reprezentują cztery
pory roku. Szczyt fontanny wykonany jest w postaci złotej róży.
Muzeum Ziemi CieszyÅ„skiej, Karviná (Muzeum T%1Å‚a
ínska). MieÅ›ci
siÄ™ na Masarykovo nám%1Å‚stí.
Domy mieszczańskie, Karvina-Frya
tát (m%1Å‚a
e
ansk%1Å‚ domy).
Masarykovo nám%1Å‚stí, ul.Frya
tátská, Zámecká i Pivovarská.
Zabudowania z XVIII i XIX w. z bogatÄ… sztukateriÄ…. Jednym z ciekawszych jest m.in. dom nr 9 z
przyległymi
piwnicami, niskie
wejście i barokowe
sklepienie.
Renesansowa
kamienica nr 92
była w posiadaniu
mieszczan z
prawem do
sprzedaży
alkoholu. Do
kamienicy nr 93
dodano w 1850 r.
dwa piętra. Domy nr 79 i 904 w ul.Frya
tátskéj zostaÅ‚y rozbudowane w
1836 r. Zachowało się drewniane sklepienie.
KoÅ›ciół p.w. Å›w. Marka, Karviná-Frya
tát (kostel sv. Marka). KoÅ›ciół
znajduje się w północnej części Frya
tátu, przy ul. K.Sliwky.
W miejscu kościoła znajdował się już wcześniej drewniany kościół
cmentarny. Obecny kościół ukończono w 1774 r. Płaski drewniany dach
pokryto gontem. Po pożarze z 1823 r. dokonano rekonstrukcji dachu do
obecnej postaci.
Lecznica i park uzdrowiskowy, Uzdrowiska Darkov, Karviná-Darkov (le%0Å„ebna a lázeH
skó park).
Obiekty uzdrowiska wraz z
parkiem zlokalizowane sÄ… w
pobliżu rzeki Olzy, dojazd
ul.LazeH
ská od strony Frya
tátu.
Jest jednym z najstarszych
jodowo-bromowych uzdrowisk
w 
R. Ujmowane wody
pochodzÄ… z okresu morza
trzeciorzędowego, obecnie są to
solanki o mineralizacji 54 g/l
(dla porównania Morze
Bałtyckie 4 g/l, Morze Czerwone 42 g/l). Uzdrowisko powstało w 1867 r. po przeprowadzeniu analiz
naukowych wód z tutejszego z
ródła, uznanego już wcześniej przez lokalnych mieszkańców. y
ródło
odkryto przy poszukiwaniu węgla. Najstarsze budynki pochodzą z lat 1870-1879, następne wybudowano
w latach 1895-1902, ostatni zaÅ› w 1931 r.
Park uzdrowiskowy, założony w 1985 r.,
zajmuje powierzchniÄ™ 22 ha. Na jego terenie
mieszczą się poszczególne budynki
uzdrowiska: sanatorium główne, Stare A
az
nie,
Vila Vlasta (vila=willa), Vila Mary%0Å„ka, Vila
JiY
ina i Spole%0Å„ensky do
m (Dom społeczny,
Dom Zdrojowy), jego budowę rozpoczęto w
1900 r.), w którym odbywają przedstawienia i
koncerty. W parku znajduje siÄ™ kaplica
św. Anny, wiele fontann, zachowały się
oryginalne drzewa.
Státní l%1Å‚%0Å„ebn%1Å‚ lázn%1Å‚ Darkov, s.p., 733 12 Karviná-Hranice, [e-mail], www.darkov.cz
Lecznica Darkov: [phone], [e-mail]
Most Darkovski, Karviná-Darkov
(Darkovskó most). Most na rzece Olzie w
centrum Darkova, w pobliżu sanatorium.
Dojazd ulicÄ… LázeH
ská z centrum Karviny-
Frya
tát.
Most o ciekawie rozwiÄ…zanej betonowej
konstrukcji, wybudowany w 1925 r. wg
projektu inż. Rabe. Most ma 55,8 m długości,
5,6 m szerokości i 6,25 m wysokości.
Sanatorium rehabilitacyjne, Uzdrowiska
Darkov, Karvina-Hranice. Leży u zbiegu
ulic %7Å„i~
ková/
Sl Armády.
Jest to nowe sanatorium (tzw. nové lazn%1Å‚),
stanowiące część kompleksu Uzdrowiska Darkov.
Placówka rozpoczęła działalność w latach 1976-
1980. W 1989 r. zbudowano duży basen
rehabilitacyjny. Wokół budynków uzdrowiska
rozciąga się park uzdrowiskowy. Dla chętnych są
tutaj ogólnie dostępne korty tenisowe oraz mini golf.
Sanatorium rehabilitacyjne:[phone],
[phone], [e-mail],
www.darkov.cz
Wieża ciÅ›nieÅ„, Karviná-Hranice (vodárenská v%1Å‚~
). Obiekt
znajduje siÄ™ przy ulicy U vodárny, w północno-wschodniej części
Karviny.
Pamiątka techniczna z 1928 r. Wieża ma sześć pięter, 39,4 m
wysokości i 11,4 m średnicy. Zbiornik na wodę, obecnie nie
używany, umieszczony jest nad ostatnią kondygnacją.
Kościół p.w. Św. Piotra z
Alkantary, Karviná-Doly
(farní kostel sv. Petra z
Alkantary). Kościół
znajduje się w pobliżu
drogi nr 59 Ostrava-
Karviná, przy
ul.U starého kostela.
Pierwotnie stał tu drewniany kościół św. Marcina, wzmiankowany
już w 1447 r. Przebudowę do obecnej postaci zakończono w
1736 r. Oryginalna wieża uległa zniszczeniu w wyniku ruchów
ziemi wywołanych eksploatacją węgla. Budynek kościoła na
przestrzeni ostatnich 40 lat osiadł 36 cm, co spowodowało
przechylenie siÄ™ budowli i powstanie licznych szczelin w
ścianach. W latach 1996-1997 dokonano remontu budowli.
KoÅ›ciół ma obecnie odchylenie wielkoÅ›ci 7° od osi pionowej. Po
dokonaniu zabezpieczenia konstrukcji, w kościele ponownie
odprawiane sÄ… msze.
Na lokalnym cmentarzu znajduje się pomnik ofiar katastrofy górniczej z 1924 r., upamiętniający czeskich
i polskich górników oraz ratowników, z inskrypcją również w języku polskim. Opodal stoi grobowiec 73
radzieckich jeńców wojennych z czasu II Wojny Światowej.
W kościele odprawiane są msze również w języku polskim
KoÅ›ciół p.w. Å›w. Barbary, Karviná-Louky (kostel sv. Barbory).
Kosciół leży niedaleko drogi nr 67 Karviná-
eskó T%1ła
ín, nad stawem
Velkó Mya
kovec.
Kościół znajduje się na obszarze, gdzie wciąż trwa wydobycie węgla,
stąd jest on poważnie zagrożony wystąpieniem katastrofy budowlanej.
Budowlę wzniesiono w 1809 r. w stylu póz
nobarokowym.
Czterościenna wieża posiada ośmiostronny dach zakończony ostrzem.
Nawa zakończona jest półokrągłym prezbiterium.
Osiadanie gruntu i postępujące zalewanie trenu, spowodują zapewne
zupełne powolne
zniszczenie kościoła.
Park archeologiczny,
Chot%1Å‚buz (archeopark).
Park znajduje siÄ™ w lesie na
granicy Karviná-Louky i
miejscowości Chot%1łbuz, ok.
8,5 km od centrum Karvinó.
Dojazd drogÄ… nr Karviná-

eskó T%1ła
ín.
Park powstał na miejscu prasłowiańskiego osiedla z VIII w.
n.e.
Kapliczka, Stonava. Miejscowość leży 5 km na poÅ‚udnie od centrum Karvinó. Dojazd przez Karviná-
Darkov (mostem Darkovskym) lub drogÄ… nr 475 Karviná-HavíY
ov.
Kapliczka w stylu barokowym z pomnikiem Madonny z dzieciÄ…tkiem.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła, Albrechtice. Miejscowość leży 8 km na południe od centrum Karvinó,
1,5 km od zapory T%1Å‚rlicko. Dojazd drogÄ… nr 475 Karviná-HavíY
ov.
Drewniany kościół z 1766 r.
KoÅ›ciół p.w. Å›w. Józefa, Horní Suchá (kostel).
Miejscowość leży 8 km na poÅ‚udniowy-zachód od Karvíny,
u zbiegu dróg nr 474 i 475.
Kościół barokowy z 1836 r.
Karczma Jaa
kovska, TY
rlicko (Jaa
kovska kr%0Å„ma).
Miejscowosć leży na zachodnim brzegu zbiornika T%1łrlicko,
przy drodze nr 11 Ostrava-
eskó T%1ła
ín.
Karczma pochodzi z 1268 r.
Zbiornik i zapora T%1Å‚rlicko (Vodní nádr~
a hráz T%1Å‚rlicko).
Zbiornik i zapora znajdują się ok. 5 km na zachód od
HavíY
ová. Dojazd drogÄ… nr 11 Ostrava-
eskó T%1ła
ín.
Zapora wodna jest idealnym miejscem na kemping i dla
uprawiania sportów wodnych.
Pensjonat W Zatoce, Dolní T%1Å‚rlicko, [phone]
Letnia rezydencja Laríscho
v. Dolní T%1Å‚rlicko (letohrádek
Larischo
v). Obiekt leży przy drodze nr 11 Ostrava-
eskó T%1ła
ín,
na wysokoÅ›ci miejscowoÅ›ci Dolní T%1Å‚rlicko.
Babia Góra (Babí hora). Góra leży 3 km na wschód od
miejscowości i zbiornika wodnego T%1łrlicko. Dojazd drogą nr 11
Ostrava-
eskó T%1ła
ín.
Najwyższy punkt ziemi karwińskiej, wzgórze wznosi się 423 m
n.p.m.
Kościół, Petrovice (kostel). Miejscowość leży
ok. 4,5 km na północ od centrum Karviny.
Drewniany kościół pochodzi z 2 poł. XVI w. W
1739 r. przebudowany został na barokowy.
Zamek, Petrovice (zámek).
Zamek w stylu empirowym francuskim.
Elektrownia D%1łtmarovice. Miejscowość leży
ok. 7 km na północny-zachód od Karviny, przy
drodze nr 67 Bohumín-Karvína. Elektrownia
znajduje się pomiędzy D%1łtmarovicami a Olzą, kilkaset metrów od polskiej granicy.
Największa elektrownia na Moravach. Zajmuje obszar ok. 250 ha.
Rakusova stodoÅ‚a, Dolní Lutyn%1Å‚ (Rakusova stodola). Miejscowość leży 5 km na wschód od Bohumína,
przy drodze nr 67 Bohumín-Karvína. Obiekt poÅ‚ożony jest w północnej części miejscowoÅ›ci, dojazd
drogÄ… lokalnÄ… na V%1Å‚Y
H
ovice.
Zabytkowa stodoła w kształcie wieloboku kryta strzechą.