Fizyka dla elektroników 1 Dr Grzegorz HaraÅ„ WykÅ‚ad 09 Mechanika Dynamika ruchu obrotowego bryÅ‚y sztywnej BryÅ‚a sztywna BryÅ‚Ä… sztywnÄ… nazywamy ukÅ‚ad (zbiór) punktów materialnych, których odlegÅ‚oÅ›ci wzajemne sÄ… wielkoÅ›ciami staÅ‚ymi. O BryÅ‚a sztywna obracajÄ…ca siÄ™ wokół staÅ‚ej osi . Każdy punkt porusza siÄ™ po okrÄ™gu. Moment pÄ™du dowolnego punktu to: Ä… Ä…i=śą0,0 Li=ri×mi V , ri mi V sin90oźą=śą0,0 , mi ri V źą=śą0,0 , Liźą Ä… i i Ä… Ä… L= Li= śą 0,0, Liźą=śą0,0 , Liźą " " " CaÅ‚kowity moment pÄ™du bryÅ‚y i i i Li= mi riV = mi r2 ÎÄ…= r2 mi ÎÄ…=I ÎÄ… " " " i i i V =ri ÎÄ… i śą" źą i i i i I = r2 mi - suma po wszystkich elementach bryÅ‚y. " i i Uwaga: Moment bezwÅ‚adnoÅ›ci zależy od osi wzglÄ™dem której jest liczony. Ä… Li=I ÎÄ… L=śą0,0 , I Îąźą=I śą0,0 , Îąźą=I ÎÄ… ÎÄ… OtrzymaliÅ›my: Ä… Ä… - prÄ™dkość kÄ…towa. Energia kinetyczna obracajÄ…cej siÄ™ bryÅ‚y: 1 1 1 1 2 K = miV = mi ÎÄ…2 r2= mi r2 ÎÄ…2= I ÎÄ…2 " " " i i i śą źą 2 2 2 2 i i i Ä… d L d d ÎÄ… Ä… Ä… ÉÄ…= ÉÄ…= I ÎÄ…= I =I ·Ä… KorzystajÄ…c z zależnoÅ›ci L=I ÎÄ… i Ä… mamy Ä… Ä… Ä… Ä… dt dt dt ·Ä… - przyspieszenie kÄ…towe. Ä… ÎÄ…=śą 0,0, Îąźą Ruch jest ruchem obrotowym wokół staÅ‚ej osi, czyli Ä… d ÎÄ…= 0,0 , d ÎÄ… ,1 dV ,1 Ä… ·Ä…= = 0,0 = 0,0 aS Ä… śą źą śą źą śą źą dt dt r dt r V =ÎÄ…r dV ·Ä…=śą0,0 , ·Ä…źą ·Ä… r=aS aS= - przyspieszenie styczne Ä… dt Ruch obrotowy wokół staÅ‚ej osi Jednowymiarowy ruch postÄ™powy dL dp ÉÄ…= F = ÉąŚą F dt dt L Śą p L=I ÎÄ… p=mV ÎąŚąV ÉÄ…=I ·Ä… F=ma I Śąm 1 1 2 K = I ÎÄ…2 ·Ä…Śą a K = mV 2 2 O Moment bezwÅ‚adnoÅ›ci okrÄ™gu wzglÄ™dem osi : IO= mi r2=r2 mi=mr2 " " i i i L m Moment bezwÅ‚adnoÅ›ci jednorodnego prÄ™ta o dÅ‚ugoÅ›ci i masie wzglÄ™dem osi O ,O ' : 2 I = mi mi Śą r2 dm "r Śą0 +" i i caÅ‚y obiekt m L L m m m x3#" 1 L I = x2 dm dm= dx=Áąśą xźą dx I = x2 m dx= x2 dx= = mL2 +" +" +" O ' O ' 0 L L L L 3 3 0 0 0 m Áąśą xźą= - gÄ™stość liniowa L L L 2 2 L m m x3#"2 = 1 IO= x2 m dx=2 x2 dx=2 mL2 +" +" 0 L L L 3 12 L 0 - 2 Å»yroskop: Ä… d L Ä… Ä… Ä… =ÉÄ… d L=ÉÄ…dt Ò! d L Ä„" L Ä… Ä… dt BÄ…k: PrzykÅ‚ad: Policz przyspieszenie i naprężenie linek. m1 g-N =m1 a 1) 1 N -m2 g =m2 a 2) 3 N R- N RƒÄ…n"0ƒÄ…mg"0=I ·Ä… 3) 2 3 N R- N R=I ·Ä… 2 3 N R-N R= I ·Ä… 4) 1 2 5) a=·Ä… R m1 g-m2gƒÄ…N - N =śą m1ƒÄ…m2źąa 1)+2) 3 1 3)+4) 2I ·Ä… I śąn1- N źą R=2I·Ä… Ò!m1 g-m2 g =śąm1ƒÄ…m2źą aƒÄ…N -N =śąm1ƒÄ…m2źą aƒÄ… = m1ƒÄ…m2ƒÄ…2 a 3 1 3 śą źą R R2 2I 2m2ƒÄ… m1-m2 m1-m2 a= g R2 N =m1 g 1- =m1 g 2I 1 m1ƒÄ…m2ƒÄ… 2I 2I m1ƒÄ…m2ƒÄ… m1ƒÄ…m2ƒÄ… śą źą R2 śą źą R2 R2 2I 2m1ƒÄ… m1-m2 R2 N =m2 g ƒÄ…1 =m2 g 3 2I 2I m1ƒÄ…m2ƒÄ… m1ƒÄ…m2ƒÄ… śą źą śą źą R2 R2 m1-m2 I g 2I 2I 2I m1ƒÄ…m2ƒÄ… 2m1ƒÄ… Ig śąm1-m2źąƒÄ…m2 g R2 2m1ƒÄ… śą źą R2 ƒÄ…m2 g R2 R R2 R 2I 2I Ia m1ƒÄ…m2ƒÄ… śą źą m1ƒÄ…m2ƒÄ… ƒÄ…N R 3 R2 R R2 N = = = = 2 R R R2 2I Igśą m1-m2źąƒÄ…m2 g R2 2m1ƒÄ… śą źą R2 = 2I R2 m1ƒÄ…m2ƒÄ… śą źą R2