Elektor w EdW
E
l
e
k
t
o
r
w
E
d
W
Elektor w EdW
E
l
e
k
t
o
r
w
E
d
W
Editorial items appearing on pages 28-29 are the copyright property of � Segment B. V. Beek, The Netherlands, 1998, which reserves all rights.
A
adowarka baterii jednorazowych
Baterie alkaliczne albo alkaliczno-mangano- a prąd rozładowania 1/100 pojemno-
we nie są przeznaczone do wielokrotnego ła- ści baterii.
dowania. Jednak od lat podejmuje się mniej Oto przykład obliczeń. Typowa ba-
lub bardziej poważne próby regeneracji ta- teria alkaliczna R6 (AA, Mignon) ma
kich baterii przez ich ładowanie. Oczywiście, pojemność około 2000mAh. Prąd ła-
producenci baterii milczą na ten temat i nie- dowania nie powinien więc przekra-
odmiennie twierdzą, że baterii ładować się czać 80mA (2000/25), a prąd rozłado-
nie da. Ciekawskich eksperymentatorów wania 20mA. Na rezystorach R , R
C D
ostrzega się nawet przed niebezpieczeń- występuje napięcie zmienne 12V, po-
stwem eksplozji. mniejszone o spadek napięcia na dio-
Przedstawionym układem autor dodaje je- dzie i baterii  w sumie około 10V.
den niewielki, ale pożyteczny głos do dysku- Prądy ładowania i rozładowania płyną
sji na ten kontrowersyjny temat. W zapropo- tylko w połowie okresu, więc trzeba
nowanym układzie można ładować jednora- przyjąć rezystancję dwukrotnie mniej-
zowe baterie alkaliczne nie raz, tylko cztery szą, niż wynika z podzielenia napięcia
do 20 razy, zależnie od wieku i typu. 10V przez prąd. Wartości R =86&!
C
Najważniejsze jest, że baterie ładowane są i R =330&! są dobrym wyborem. Warto jednak baterii, ładowanie powinno trwać około
D
nie prądem stałym, tylko zmiennym. A
ado- sprawdzić uzyskany prąd za pomocą dobrego 1,4 x 33 = 46 godzin. Znacznie lepsze efekty
wanie znacznym prądem stałym rzeczywi- miernika (wartości skutecznej), odłączając na uzyskuje się jednak, jeśli bateria nie jest cał-
ście może prowadzić do wzrostu temperatu- czas pomiaru najpierw R , potem R . kowicie rozładowana.
C D
ry, ciśnienia, a nawet eksplozji. W tym wy- Przy doborze rezystorów trzeba też ko- Potrzebne napięcie o wartości około
padku bateria jest dołączona do z
ródła napię- niecznie uwzględnić moc strat. Przy prądach 12V można uzyskać z dowolnego zasilacza
cia zmiennego 12V przez dwie diody włą- powyżej 20mA rezystory powinny mieć ob- (napięcia zmiennego) lub z transformatora.
czone antyrównolegle. Dodatnia polówka ła- ciążalność 1W. Dodatkowy obwód z mostkiem diodowym
duje ogniwo, ujemna rozładowuje. Prądy są Także obliczenie czasu ładowania nie jest i przekaz
nikiem zapobiegnie rozładowaniu
wyznaczone przez rezystancje R (charge - trudne. Należy władować do ogniwa około świeżo naładowanych baterii przez uzwoje-
C
ładowanie) oraz R (discharge  rozładowa- 140% jego nominalnej pojemności. W przy- nie transformatora w przypadku zaniku na-
D
nie), które oczywiście nie są jednakowe. Prąd padku baterii całkowicie pustej i średnim pięcia sieci.
ładowania nie powinien przekraczać 1/25, prądzie ładowania około 1/33 pojemności Ferreira de Almeida
Lampowe radio z ECC86
W zasadzie czas lamp elektronowych się
skończył. Ale lampy się nie poddają. Wiele
odbiorników lampowych nadal funkcjonuje,
i niejedna lampa czeka jeszcze w zapomnia-
nym pudełku na swoje ponowne zastosowa-
nie. Gdyby tylko nie były potrzebne wysokie
napięcia!
Na szczęście jest lampa, która pracuje
przy napięciu 6V  ECC86!
Na początku lat 60. przemysł elektroniczny
stanął przed problemem. Właśnie narodził się
tranzystor i można było budować radia samo-
chodowe bez przetwornicy wysokiego napię-
cia i ciężkich transformatorów. Niestety, czę-
stotliwość graniczna pierwszych tranzystorów
Elektronika dla Wszystkich
28
Elektor w EdW
była mała i w żadnym wypadku nie nadawały Za jej pomocą zbudowany jest tu niemal ko samowzbudny mieszacz dla zakresu
się one na przykład do mieszaczy w głowicach klasyczny audion na fale średnie. Jako UKF.
UKF. W ten sposób w układzie tranzystoro- z
ródło zasilania służy akumulator żelowy Anteną jest 10-cm pręt ferrytowy o śre-
wym musiała być zastosowana lampa. Była 6V. Schemat odpowiada wzmacniaczowi dnicy 10mm, na który nawinięto 50 zwojów
nią ECC86, przeznaczona do stopni wejścio- dwustopniowemu. W rzeczywistości pierw- izolowanego drutu.
wych i samowzbudnych mieszaczy w odbior- szy stopień służy jako demodulator Radio ma ładny dz
więk i odbiera lokalne
nikach samochodowych zasilanych wprost i przedwzmacniacz. Drugi stopień jest stacje średniofalowe, a wieczorem z wystar-
z akumulatora. Według karty katalogowej wzmacniaczem m.cz. i bezpośrednio steruje czająco długą anteną także liczne europej-
można wykorzystać napięcie anodowe o war- słuchawką o oporności 2k&!. Kondensator skie. Użytkownik czuje się, jakby cofnął się
tości... 6,3V lub 12,6V. Napięcie żarzenia wy- C4 (470pF) dba o to, by sygnały w.cz. nie w czasie o kilkadziesiąt lat.
nosi zawsze 6,3V. Temu elektronicznemu wą- przedostały się do drugiego stopnia.
skiemu gardłu zawdzięczamy niskonapięcio- W przeciwnym wypadku lampa pracowała-
wą lampę ECC86. by według pierwotnego przeznaczenia  ja- B. Kainka
Wielofunkcyjna kontrolka
Układ sterowania kontrolką włączenia zasila- nia zielonej diody mogłoby powodować
nia i przepalenia bezpiecznika jest rozwinię- świecenie diody czerwonej nawet w obe-
ciem projektu z roku 1999. Ma mniejsze wy- cności diody D3.
miary i jest tańszy, choć przeznaczony jest do Diody D3, D4 zapobiegają uszkodze-
pracy przy napięciu sieci. niu diod wysokim napięciem (wstecz-
Typowa dwukolorowa dioda LED ze nym)  układ jest zasilany napięciem sie-
wspólną katodą świeci kolorem zielonym ci i wykorzystuje tylko jedną połówkę na-
podczas normalnej pracy. Przepalenie bez- pięcia zmiennego. Przy prądzie stałym
piecznika sygnalizowane jest światłem kolo- diody te można pominąć.
ru czerwonego (rot). Rezystor R1 ogranicza Przy wykorzystaniu tego układu do
prąd do wartości około 2mA. Przy takim prą- kontroli bezpiecznika sieciowego należy
dzie dioda LED świeci jeszcze stosunkowo pamiętać, że elementy nie są oddzielone
dobrze. Aby zwiększyć jej jasność, można od sieci. Występuje na nich wysokie na-
nieco zmniejszyć wartość R1. Dioda Zenera pięcie względem ziemi, groz
ne dla życia.
D1 zapobiega świeceniu diody czerwonej ra- Należy koniecznie zastosować wymagane
zem z zieloną. Gdy bezpiecznik jest sprawny, środki ostrożności określone w przepi-
diody są w rzeczywistości połączone równo- sach bezpieczeństwa!
legle, przez co wyższe napięcie przewodze- Stefan Lenke
Prosty wyłącznik pomocniczy
do PC-ta
Dawniej wszystko było lepsze: większość
komputerów była wyposażona w gniazdo sie-
ciowe pozwalające automatycznie wyłączać
monitor po wyłączeniu komputera. Wyjście to
było sterowane przez wyłącznik główny kom-
putera, więc monitor był włączany/wyłączany
wraz z komputerem. Dziś rzadko spotyka się
takie gniazda  raczej wskutek nostalgii, a nie
ze względów praktycznych. Nawet gdy takie
gniazdo jest, wyłączane jest za pomocą małe-
go trudno dostępnego wyłącznika umieszczo-
nego na tylnej ściance, a nie wyłącznika kom-
putera, umieszczonego z przodu obudowy.
Krótko mówiąc: po wyłączeniu komputera
monitor nadal jest włączony.
Na szczęście tej wadzie można w dość ce +5V. Napięcie +5V występuje na nóżkach starczy do sterowania takich urządzeń jak
prosty sposób zaradzić. Na 15-pinowym 1,8, 9, 15, a potencjał masy na nóżkach 4 i 5. monitor, drukarka oraz wszystkie inne ze-
gniez
dzie Gameport (typu D-sub) podczas To wystarczy do wysterowania przekaz
nika wnętrzne peryferia.
pracy komputera występuje napięcie zasilają- 5-woltowego. Odpowiedni przekaz
nik wy- P. van Geens
Elektronika dla Wszystkich
29