R. Barthes: Teoria tekstu
- tekst  powierzchnia dzieła literackiego, przedmiot postrzegalny wzrokiem,
powiązany z pismem. Zapewnia w dziele trwałość rzeczy napisanej. Ma bronić dzieło
przed zapomnieniem, przed działaniem czasu, przed wybiegami słowa.
Kryzys znaku:
- znak  kategoria historyczna, artefakt analityczny;
- tekst zakłada, że przekaz pisany jest artykułowany jako znak 1) signifiant
(materialność liter), 2) signifie (sens);
- klasyczny znak  jednostka zamknięta, zatrzymuje sens;
- zobowiązuje do odtwarzania (w wypadku zgubienia, zniszczenia) i interpretowania
(gdyby się zatarł sens);
- kryzys zapoczątkowany przez językoznawstwo  1) zastępuje kryterium prawdy przez
kryterium prawomocności, 2) zmusza do uwolnienia całości języka spod sankcji
treści, 3) zmusza do eksponowania bogactwa, nieskończoności tautologicznych
transformacji;
- w semiotyce literackiej  tekst to struktura formalna, obejmuje zjawiska
lingwistyczne, na poziomie tekstu bada się semantyzm znaczenia.
Teoria tekstu:
- tekst jest częścią języka;
- tekst wg Kristevej  aparatura translingwistyczna;
- tekst to praktyka znacząca (system oznaczający. Zróżnicowany, podporządkowany
typologii znaczeń. Praktyka  więc znaczenie nie formuje się na poziomie abstrakcji
języka). Praktyka znacząca przywraca językowi jego aktywną energię;
- tekst jest produktywnością, a nie produktem  pracuje nad językiem. Dekonstruuje
język komunikacji, przedstawienia, ekspresji. Analiza produktywności nie może być
zredukowana do opisu lingwistycznego;
- tekstowi można przypisać znaczenie jedyne, kanoniczne. Tekst traktuje się jako
wyposażony w znaczenie obiektywne. Ale  jak tekst zaczyna być rozumiany jako
produkcja  to krzyżuje się w nim wiele tekstów. Odróżnienie znaczenia planu
produktu, wypowiedzi, komunikacji itp.  to sensoproduktywność.
Sensoproduktywność to proces, w którym podmiot tekstu zmienia się z sensem i
zatraca się w nim. Sensoproduktywność nie może zostać zredukowana do aktu
komunikacji;
- fenotekst (termin Kristevej)  zjawisko werbalne w postaci w jakiej występuje w
strukturze wypowiedzi, przedmiot badań semiologii;
- genotekst  przedmiot strukturalizmu lub psychoanalizy. W jego obrębie zachodzi
sensoproduktywność;
- każdy tekst jest intertekstem. Z epistemologicznego punktu widzenia  intertekst to to,
co nadaje teorii tekstu wymiar społeczny; tekst nie jest reprodukcją a
produktywnością.
Tekst a dzieło:
- dzieło - przedmiot skończony, wymierzalny (może zajmować przestrzeń fizyczną, na
przykład miejsce na półce);
- tekst  pole metodologiczne. Można tylko powiedzieć, że w dziele tekst jest albo nie
jest obecny;
- tekst to kategoria naukowa i wartość krytyczna, umożliwiająca wartościowanie dzieł;
1
- tekst nie musi być tożsamy z dziełem;
- tekstu nie można ograniczyć do przekazu pisanego / literatury;
- teoria tekstu ustanawia nowy przedmiot epistemologiczny: lekturę  podkreśla
równowartość pisania i czytania, pozwala na unowocześnione interpretacje.
Analiza tekstualna:
- kwestionuje zewnętrzność obserwatora, badającego zamknięte, oddalone dzieło;
- nie odrzuca danych dostarczanych przez historię literatury lub historię powszechną;
- sprzeciwia się temu, że dzieło ma być własnością autora;
- splot, intertekst;
- krytyka dąży do odnalezienia sensu dzieła, a analiza tekstualna podważa ideę signifie
ostatecznego;
- wg Kristevej  semanaliza.
2