Bezdomność- przeciwko stereotypom Scenariusz zajęć z zakresu przełamywania stereotypów dotyczących osoby bezdomnej. Autor: Barbara Ruksztełło- Kowalewska Scenariusz przygotowany w ramach projektu Agenda Bezdomności Standard Aktywnego powrotu na Rynek Pracy. 1. Główne zagadnienia zajęć: - pojęcie osoba bezdomna - stereotyp osoby bezdomnej - przyczyny bezdomności - sposób funkcjonowania stereotypów 2. Cele zajęć: a) operacyjne: - definiowanie pojęcia osoba bezdomna , bezdomność - kształcenie umiejętności argumentowania i wyciągania wniosków - określanie stereotypu osoby bezdomnej, przyczyn bezdomności - doskonalenie umiejętności obserwacji środowiska uczniów - poznanie metod działania stereotypu - kształcenie umiejętności kulturalnej dyskusji - poszerzenie perspektywy spojrzenia na osobę bezdomną b) wychowawcze: - uczenie empatii poprzez wczucie się w sytuację osoby bezdomnej ( określanie jej listy potrzeb nie tylko w sferze fizycznej) - głębsze zastanowienie się nad problemem bezdomności - kształtowanie krytycznej postawy wobec stosowania stereotypów - zastanowienie się nad osobistym wkładem na rzecz poprawienia sytuacji osób bezdomnych - rozbudzanie wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka 3. Metody pracy: - burza mózgów - emocjonalna - problemowa - heurystyczna - dyskusji 4. Formy pracy: - indywidualna - grupowa - zbiorowa 5. Środki dydaktyczne: - załącznik nr 1 ( stereotyp osoby bezdomnej) - załącznik nr 2 ( katalog praw osoby bezdomnej) - załącznik nr 3 ( lista potrzeb osoby bezdomnej) - Słownik języka polskiego- definicja bezdomności 6. Literatura: - Hańska M., Gorycz bezdomności, Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze 1997 (5) - Markiewicz W., Ciepło, ciepło, Polityka 2001(6) - Moczuk E., Bezdomność jako problem społeczny w świadomości osób bezdomnych, Polityka Społeczna 2000 (10) - Przymeński A., Zjawisko bezdomności w Polsce współczesnej, Polityka Społeczna 1998 ( 4) - Socha N., Ludzie bezdomni, Wprost 1997 (45) - Kowalski M., Krasnowska V., Dom bezdomnych, Wprost 2001 (49) 7. Plan zajęć: a) część wstępna: - zapoznanie z tematem i celami lekcji - określenie listy osób, których dotyczy problem bezdomności b) część właściwa: - określanie stereotypu osoby bezdomnej - sposób funkcjonowania stereotypów - definicja pojęć bezdomność , osoba bezdomna - ustalanie przyczyn bezdomności - stworzenie listy praw i potrzeb osoby bezdomnej c) część końcowa: - porównanie oczekiwań osoby bezdomnej z tym, co otrzymuje od innych ludzi - autorefleksja uczestników zajęć- co każdy z nich może uczynić na rzecz przełamywania stereotypu osoby bezdomnej - praca domowa: Kodeks niestereotypowego spojrzenia na człowieka 8. Schemat lekcji: Część lekcji Czas Przewidywane czynności Uwagi prowadzącego oraz młodzieży 1 min Powitanie młodzieży. Zapoznanie z tematem i celami lekcji : Bezdomność- przeciwko stereotypom 3 min Burza mózgów - na tablicy Powrócimy do tego zapisujemy wszystkie podane zadania w końcowej przez młodzież próby odpowiedzi fazie zajęć i na pytanie, kogo dotyczy problem uzupełnimy listę. bezdomności. Kończymy w Miejmy nadzieję, że, momencie, gdy brak jest nowych jeśli do tej pory nie pomysłów. Prosimy o głośne byli tam wpisani przeczytanie wszystkich biorący udział w skojarzeń. W tym momencie nie zajęciach, również się komentujemy wyników pracy. tam znajdą. Część wstępna 6 Dzielimy klasę na grupy 6- 7 min. osobowe. Każda z nich ma za zadanie zapisać na karcie pracy (załącznik nr 1) stereotypowe stwierdzenia, którymi ludzie określają osoby bezdomne. Czytamy na głos wyniki pracy. Jako podsumowanie tego ćwiczenia, prosimy o odpowiedz na pytanie: Jakie szanse na powrót do społeczeństwa ma osoba, której przypina się taką etykietkę ? Słuchamy wszystkich wypowiedzi. 4 Dyskusja. Rozmawiamy na min. temat przyczyn posługiwania się przez ludzi takimi stwierdzeniami. Prosimy o podanie innych, znanych uczniom stereotypów (np. w odniesieniu do grup społecznych czy etnicznych). 4 Prosimy o zdefiniowanie przez Chwalimy uczniów za min. młodzież pojęć bezdomność i wyniki pracy-definicje osoba bezdomna bez pozbawione odwoływania się do uprzedzeń. utrwalonych stereotypów. Rezultaty pracy porównujemy z definicją słownikową. Część właściwa 8 Dyskusja o przyczynach Jeżeli uczniowie nie min. bezdomności. Zadajemy pytania: będą w stanie Kto może stać się osobą samodzielnie bezdomną? Jakie okoliczności przytoczyć życiowe, losowe sprzyjają przykładów, należy zagrożeniu bezdomnością? zadawać pytania Prosimy, by uczniowie podali naprowadzające. znane im z mediów ( bądz z W kwestii ustalenia innych zródeł) przykłady przyczyn wkraczania na drogę bezdomności warto bezdomności. Zachęcamy sięgnąć po artykuł młodzież do zastanowienia się, co E. Moczuka ( adres w może stanowić przeszkodę, by bibliografii) wyjść z bezdomności. 10 Ćwiczenie w grupach. Połowę grup Zadajemy pytania min. prosimy, by na karcie pracy ( naprowadzające, gdy załącznik nr 2) wypisały prawa brak jest nowych osoby bezdomnej. Pozostałe pomysłów np.: Czy te grupy prosimy o osoby mają prawa/ stworzenie listy potrzeb osoby potrzeby tylko bezdomnej ( załącznik nr fizyczne? A co z 3). Rzecznicy grup prezentują ich uczuciami, życiem wyniki pracy na forum klasy. wewnętrznym? Prosimy o wnikliwszą analizę praw i potrzeb osoby bezdomnej. 4 Porównanie informacji z kart Możemy poprosić min. pracy uczniów: stereotyp osoby uczniów, by zastanowili bezdomnej oraz lista praw/ się, co należy zrobić potrzeb osoby bezdomnej. z kartami pracy nr 1. Zachęcamy do wyrażenia opinii Można im na temat tego porównania. podpowiedzieć, iż Zadajemy pytanie: Jakich uczuć należało by je wyrzucić ze strony innych ludzi potrzebują do kosza na śmieci, bezdomni, a z jakimi się gdyż tam jest miejsce najczęściej spotykają? na wszelkie stereotypy. 2 Podsumowanie. Jeżeli planujemy min. Pytamy uczniów o refleksje z jeszcze inne zajęcia z zajęć (czy dowiedzieli się czegoś tego tematu, warto by nowego o problemie bezdomności, spisać o czym jeszcze chcieliby oczekiwania uczniów. porozmawiać w przyszłości). 2 Autorefleksja. Uzupełniamy listę o min. Każdy z uczestników zastanawia nowe pomysły. się, co może zrobić na rzecz przełamywania stereotypu osoby bezdomnej. Zachęcamy do wyrażenia tych myśli na forum klasy. Dopytujemy się także, czy do stworzonej na początku zajęć listy osób, których dotyczy problem bezdomności, nie trzeba kogoś dodać. Część końcowa 1 min. Praca domowa. Prosimy, by uczniowie stworzyli kodeks niestereotypowego spojrzenia na człowieka. Dziękujemy za pracę na lekcji i żegnamy się. 9. Spis załączników: Załącznik nr 1 Załącznik nr 2 Załącznik nr 3 Załącznik nr 1 Stereotyp osoby bezdomnej osoba bezdomna Załącznik nr 2 Katalog praw człowieka bezdomnego Załącznik nr 3 Lista potrzeb osoby bezdomnej