SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO
CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SIA
ZBROJNYCH
INSTRUKCJA
SYSTEMU WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEC

W SIA
ACH ZBROJNYCH RP
BYDGOSZCZ
2011
SZTAB GENERALNY WP
ROZKAZ Nr 904/Szkol/CDiS SZ
SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP
z dnia 22 września 2011 r.
w sprawie wprowadzenia do użytku  Instrukcji Systemu Wykorzystania Doświadczeń
w Siłach Zbrojnych RP
Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzędzie
Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 56 z póz
n. zm.) oraz ż 7
ust. 3  Regulaminu Organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej" stanowiącego
załącznik do zarządzenia Nr 40/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 listopada
2006 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej
(Dz. Urz. MON Nr 21 poz. 270 z póz
n. zm.)
rozkazuję:
1. Wprowadzić z dniem 1 stycznia 2012 roku do użytku w Siłach Zbrojnych RP
 Instrukcję Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP
stanowiącą załącznik do niniejszego rozkazu.
2. Rozkaz wchodzi w życie z dniem podpisania.
/-/ Generał Mieczysław CIENIUCH
2
SPIS TREŚCI
WST
P ....................................................................................................................... 4
DOKUMENTY ODNIESIENIA..................................................................................... 7
ROZDZIAA
1. ORGANIZACJA I STRUKTURA SYSTEMU WYKORZYSTANIA
DOŚWIADCZEC
W SZ RP ......................................................................................... 8
1.1 Funkcjonowanie systemu. .......................................................................... 8
1.2 Struktura i obowiązki komórek/specjalistów SWD w SZ RP ..................... 10
1.3 Charakterystyka funkcjonalna Centralnej Bazy Danych (CBD) ................ 13
ROZDZIAA
2. PROCES WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEC
W SZ RP .................... 16
2.1 Etap I /Identyfikacja obserwacji/ ............................................................... 16
2.2 Etap II /Analiza/ ........................................................................................ 19
2.3 Etap III /Zatwierdzanie i stawianie zadań/ ................................................ 22
2.4 Etap IV /Implementacja i monitorowanie/ ................................................. 23
2.5 Etap V /Weryfikacja/ ................................................................................. 23
ZAA

CZNIKI ............................................................................................................. 28
3
Wstęp
Analiza doświadczeń historycznych minionych wojen oraz współcześnie
realizowanych operacji z udziałem kontyngentów wojskowych wydzielanych z SZ RP
wskazują na potrzebę bieżącego i w miarę możliwości wyprzedzającego
doskonalenia sposobów użycia i działania wojsk. Kierunek systemowego
uwzględniania doświadczeń w działalności bieżącej i planistycznej wskazują również
teoria i praktyka zarządzania w organizacjach.
Systemy pozyskiwania i wdrożenia doświadczeń są również integralną częścią
systemów zarządzania nowoczesnych organizacji, działających w warunkach
turbulencyjnego otoczenia XXI wieku.
Systemy zbierania, analizowania i wykorzystania doświadczeń funkcjonują
w większości sił zbrojnych państw NATO i Unii Europejskiej. Rozwój i doskonalenie
tych systemów traktuje się priorytetowo, z uwagi na wymierne korzyści, wyrażające
się między innymi w osiąganiu lepszych wyników szkoleniowych, wprowadzaniu
w praktykę doskonalszych rozwiązań organizacyjnych oraz użycia wojsk
w operacjach, a także osiąganiu wyższej jakości wyposażenia i uzbrojenia. Właściwie
funkcjonujący System Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP (SWD)
przyczyni się do zmniejszenia ryzyka powtarzania błędów i zwiększy szanse na
powtarzalność sukcesów, co w wojskowym kontekście oznacza zmniejszenie ryzyka
operacyjnego, zwiększony poziom ochrony i obrony wojsk, a także racjonalizację
kosztów SZ RP i poprawę efektywności operacyjnej.
Umiejętność identyfikacji i eliminowania błędów w ramach działalności
służbowej na wszystkich szczeblach dowodzenia w SZ RP należy traktować jako
niezbędną cechę każdego dowódcy1. Stąd proces wykorzystania doświadczeń ma
być realizowany w skali całych SZ RP we wszystkich obszarach i okresach ich
funkcjonowania.
Cel.
Celem Systemu Wykorzystania Doświadczeń SZ RP (SWD) jest wspieranie
dowódców w procesie doskonalenia działalności i zdolności podległych im struktur
1
W niniejszej instrukcji określenia  dowódca używa się również w odniesieniu do: szefa, komendanta,
dyrektora, itd.
4
organizacyjnych w okresie pokoju, kryzysu i wojny2 poprzez wdrażanie zdobytych
doświadczeń i dobrych praktyk.
System przeznaczony jest do doskonalenia funkcjonowania SZ RP w oparciu
o zdobyte doświadczenia własne oraz właściwe wykorzystanie doświadczeń państw
Sojuszu, partnerskich i koalicyjnych, w tym również w oparciu o wnioski z operacji
wojskowych i konfliktów zbrojnych uwzględniające z
ródła historyczne.
Istota.
SWD funkcjonuje w okresie pokoju, kryzysu i wojny, wspierając i zasilając
wszystkie systemy funkcjonalne SZ RP. Podstawowymi zasadami funkcjonowania
SWD są:
1) powiązanie działań SWD z misją, zadaniami i priorytetami wynikającymi
z planów i programów rozwoju SZ RP;
2) ekonomizacja wysiłku w ramach Procesu Wykorzystania Doświadczeń
(WD) poprzez umiejętne sprawowanie roli organizatora i koordynatora
przez CDiS SZ;
3) wypracowywanie wniosków i rekomendacji w oparciu o naukowe metody
badawcze;
4) powszechność dostępu i udziału wszystkich zainteresowanych dowódców
i decydentów w Procesie WD;
5) połączenie Procesu WD z obszarem rozwoju koncepcji
i eksperymentowania;
6) właściwe wykorzystanie doświadczeń sojuszników oraz wniosków
z operacji wojskowych i konfliktów zbrojnych, uwzględniając z
ródła
historyczne.
Doświadczenia uzyskane w SWD podlegają upowszechnianiu w SZ RP
za pośrednictwem dostępnych mediów, w tym technologii informatycznych
oraz publikacji.
Determinantami efektywności SWD są:
1) zaangażowanie w Proces Wykorzystania Doświadczeń dowódców
na wszystkich szczeblach dowodzenia i kierowania SZ RP;
2
Funkcjonowanie SWD SZ RP w okresie kryzysu i wojny zostanie określone i unormowane
w oddzielnym dokumencie.
5
2) kreatywne i innowacyjne myślenie żołnierzy i pracowników wojska
ukierunkowane na doskonalenie działalności i zdolności SZ RP;
3) gotowość do dzielenia się doświadczeniami i wymiana informacji w ramach
systemu obejmująca wszystkie szczeble dowodzenia i kierowania w SZ RP
oraz współdziałanie w tym zakresie z komórkami organizacyjnymi MON;
4) sukcesywna aktualizacja dokumentów doktrynalnych uwzględniająca
doświadczenia wykorzystane i dobre praktyki.
SWD nie zastępuje systemu meldunkowo-rozliczeniowego w SZ RP.
Treść.
Instrukcja Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP określa
zasady funkcjonowania, strukturę organizacyjną, precyzuje zakres kompetencyjno-
zadaniowy uczestników systemu oraz sposób realizacji procesów WD na wszystkich
szczeblach dowodzenia SZ RP.
Zapisy instrukcji uwzględniają standardy obowiązujące w NATO, stąd
spełnienie jej wymogów w praktyce działania i doskonalenia zdolności SZ RP
zapewni spójność narodowego SWD ze standardami NATO, UE i armii
sojuszniczych.
Przedstawiony w niniejszej instrukcji wykaz pojęć podlega okresowej
aktualizacji  stosownie do potrzeb SZ RP oraz w przypadku nowelizacji sojuszniczej
doktryny w zakresie WD (Bi-SC 80-6 Lessons Learned).
6
Dokumenty odniesienia
1. Koncepcja Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP
z dnia 17 czerwca 2009 r.
2. Rozkaz nr 2/Szkol./P7 Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 stycznia
2011 r. w sprawie wdrożenia i funkcjonowania Systemu Wykorzystania
Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP.
3. Wytyczne Zastępcy Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 23 maja 2011 r.
w sprawie organizacji i funkcjonowania Systemu Wykorzystania Doświadczeń
w Siłach Zbrojnych RP.
4. Bi  SC Command Directive 80  6 Lessons Learned, 6 lipca 2011 r.
5. BI  SC Collective Training and Exercise Directive (CT&ED) 75-3,
28 paz
dziernik 2010 r.
1. JALLC, Joint Analysis Handbook Edycja 3, Lizbona 2007 r.
2. JALLC, Lessons Learned Handbook Edycja 1, Lizbona 2010 r.
3. EU Military Lessons Learned (LL) Concept, Bruksela, 1 lipca 2011 r.
7
Rozdział 1. ORGANIZACJA I STRUKTURA SYSTEMU WYKORZYSTANIA
DOŚWIADCZEC
W SZ RP
1.1 Funkcjonowanie systemu.
1000. SWD jest integralnym elementem Sił Zbrojnych RP.
1001. SWD funkcjonuje w oparciu o jednolity i uniwersalny dla Sił Zbrojnych RP
Proces Wykorzystania Doświadczeń, zwany dalej Procesem WD,
oraz strukturę organizacyjną obejmującą wyspecjalizowane komórki
organizacyjne oraz specjalistów na strategicznym, operacyjnym i taktycznym
poziomach dowodzenia. Dla zapewnienia synergii SWD jest połączony
kooperatywnymi relacjami z jednostkami i komórkami organizacyjnymi MON.
1002. Za koordynację i funkcjonowanie SWD w Ministerstwie Obrony Narodowej
odpowiada Dyrektor Departamentu Transformacji MON. Sposób
funkcjonowania systemu w departamentach i biurach Ministerstwa Obrony
Narodowej, Żandarmerii Wojskowej, Inspektoracie Uzbrojenia, placówkach
wyższego szkolnictwa wojskowego, Dowództwie Garnizonu Warszawa
oraz w placówkach naukowo-badawczych określono w odrębnym
dokumencie. Sposób połączenia systemu wykorzystania doświadczeń MON
z SWD przedstawiono na rysunku nr 1.
Rys. nr 1. Relacje SWD na poziomie strategicznym.
8
1003. Relacje w ramach tej współpracy obejmują:
1) opracowanie propozycji problemów badawczych do List Priorytetowych
Analiz (LPA)3;
2) udział w Procesie Wykorzystania Doświadczeń;
3) wzajemne korzystanie z wiedzy ekspertów i wymiana informacji;
4) korzystanie z Centralnej Bazy Danych Systemu Wykorzystania
Doświadczeń Sił Zbrojnych RP4.
1004. W Systemie Wykorzystania Doświadczeń uczestniczą wszystkie jednostki
organizacyjne SZ RP, prawo zgłaszania obserwacji mają wszyscy żołnierze
i pracownicy wojska.
1005. Organizatorem i koordynatorem Systemu WD w SZ RP jest Dyrektor Centrum
Doktryn i Szkolenia SZ (CDiS SZ), który podlega Szefowi SG WP.
POZIOM STRATEGICZNY
MINISTER OBRONY
NARODOWEJ
Szef Sztabu Generalnego WP
Departament
Transformacji
CDiS SZ
CBD
POZIOM OPERACYJNY
Komendant Dowódca Dowódca Dowódca Dowódca Dowódca Szef Szef
Główny ŻW Opera- WL SP MW WS IWspSZ IWSZ
cyjny SZ
Komórka Komórka Komórka Komórka Komórka Komórka Komórka Komórka
WD WD WD WD WD WD WD WD
Dowódca: korpusu, dywizji
PKW/PJW
Dowódca: brygady, pułku
(równorzędny)
Specjalista WD
(równorzędny)
Sekcja / Specjalista WD
Specjalista WD
POZIOM TAKTYCZNY
Rys. nr 2. Schemat ideowy specjalistycznej struktury SWD.
Legenda:
bezpośrednia współpraca wynikająca z organizacji SWD
realizacja SWD na zasadzie współpracy partnerskiej
3
Patrz wykaz pojęć.
4
Dalej używa się określenia CBD.
9
1.2 Struktura i obowiązki komórek/specjalistów SWD w SZ RP
1006. Wyspecjalizowana struktura SWD obejmuje:
1) Pion Rozwoju Koncepcji i Wykorzystania Doświadczeń CDiS SZ
na poziomie strategicznym;
2) komórki wewnętrzne WD5 bezpośrednio podległe Dowódcy Operacyjnemu
SZ, Dowódcom Rodzajów SZ, Szefowi IWsp SZ, Szefowi IWSZ
na poziomie operacyjnym;
3) sekcję/specjalistę WD6 na poziomie taktycznym;
4) sekcję/specjalistę WD7 - PKW/PJW.
1007. Centrum Doktryn i Szkolenia SZ odpowiada za:
1) opracowanie i aktualizowanie LPA SZ RP na podstawie zgłoszonych
do Centrum oraz zidentyfikowanych we własnym zakresie problemów
do analizy;
2) przedstawienie LPA SZ RP do akceptacji Szefowi SG WP8;
3) prowadzenie analiz zgodnie z LPA oraz organizowanie procesu weryfikacji
wdrożonych działań naprawczych, w ramach procesów WD obejmujących
połączone zdolności operacyjne oraz pokojowe funkcjonowanie Sił
Zbrojnych RP;
4) aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich
problemów do analizy;
5) upowszechnianie najlepszych rozwiązań (dobrych praktyk9)
wypracowanych w ramach SWD;
6) zarządzanie CBD;
7) przedstawianie Szefowi SG WP wniosków i propozycji w zakresie
funkcjonowania systemu;
8) organizowanie i koordynowanie współpracy w zakresie wykorzystania
doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP oraz w wymiarze sojuszniczym
i międzynarodowym;
5
Strukturę i organizację komórek określa właściwy dowódca.
6
Ibid.
7
Ibid.
8
LPA zatwierdzona przez Szefa SG WP stanowi załącznik do Planu Zasadniczych Przedsięwzięć
CDiS SZ.
9
Patrz wykaz pojęć.
10
9) organizowanie odpraw koordynacyjnych, szkoleń i warsztatów
dotyczących problematyki wykorzystania doświadczeń;
10) opracowanie i przedstawienie Szefowi SG WP, w terminie do 31 stycznia
każdego roku, sprawozdania z realizacji zamierzeń w zakresie
funkcjonowania SWD w SZ RP za rok poprzedni.
1008. Wewnętrzne komórki WD (DO SZ, RSZ, IWsp SZ, IWSZ) realizują
następujące zadania:
1) aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich
problemów do analizy;
2) wykorzystywanie CBD w ramach realizowanych procesów WD zgodnie
z posiadanymi kompetencjami i nadanymi uprawnieniami;
3) opracowanie LPA na podstawie zgłoszonych do Dowództwa/Inspektoratu
oraz zidentyfikowanych we własnym zakresie problemów do analizy;
4) prowadzenie analiz zidentyfikowanych obserwacji;
5) przygotowanie sprawozdań końcowych z przeprowadzanych analiz;
6) koordynowanie wdrażania Planów Działań Naprawczych10 do realizacji
których Dowództwo/Inspektorat określono jako głównego wykonawcę;
7) upowszechnianie w skali SZ RP najlepszych rozwiązań (dobrych praktyk)
wypracowanych w ramach SWD;
8) udział w odprawach koordynacyjnych, warsztatach i spotkaniach
roboczych dotyczących SWD;
9) sprawozdania z funkcjonowania SWD oraz osiągniętych efektów składać
poprzez Dyrektora CDiS SZ (według wzorca w załączniku A) w terminie
do 10 stycznia każdego roku, za rok ubiegły.
1009. Komórka wewnętrzna WD Dowództwa Operacyjnego SZ realizuje zadania
w zakresie prowadzenia analiz i weryfikacji działań naprawczych
obejmujących:
1) operacje realizowane przez Polskie Kontyngenty Wojskowe (PKW)
i Polskie Jednostki Wojskowe (PJW) poza granicami państwa
(z wyłączeniem operacji znajdujących się w kompetencjach Dowództwa
Wojsk Specjalnych);
10
Patrz wykaz pojęć.
11
2) proces szkolenia i zgrywana dowództw, sztabów oraz sił wydzielonych
z RSZ do operacji połączonych;
3) zdolności operacyjne narodowych komponentów wydzielonych do Sił
Odpowiedzi NATO (SON) i Grup Bojowych Unii Europejskiej (GB UE).
1010. Organami właściwymi do prowadzenia analiz i weryfikacji działań
naprawczych w ramach realizacji procesów wykorzystania doświadczeń są:
1) wewnętrzne komórki WD Dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych w odniesieniu
do zdolności operacyjnych oraz pokojowego funkcjonowania RSZ;
2) wewnętrzna komórka WD Inspektoratu Wsparcia SZ w odniesieniu
do kompleksowego rozwiązywania problemów organizacji i kierowania
systemem wsparcia bojowego oraz zabezpieczenia logistycznego Sił
Zbrojnych RP;
3) wewnętrzna komórka WD Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia
w odniesieniu do kompleksowego rozwiązywania problemów
zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP.
1011. Na poziomie taktycznym sekcja/specjalista WD realizuje następujące zadania:
1) koordynowanie funkcjonowania SWD w podległych jednostkach;
2) opracowanie LPA na podstawie zgłoszonych oraz zidentyfikowanych
we własnym zakresie problemów do analizy;
3) wykorzystywanie CBD w ramach realizowanych procesów WD zgodnie
z posiadanymi kompetencjami i nadanymi uprawnieniami;
4) prowadzenie wstępnej analizy zgłaszanych problemów oraz
przygotowywanie wniosków przekraczających kompetencje dowódcy
do właściwego przełożonego;
5) prowadzenie analiz zidentyfikowanych obserwacji11 oraz zgłoszonych
problemów do analizy;
6) przygotowanie sprawozdań końcowych z przeprowadzanych analiz
zgodnie z opisem w załączniku B;
7) identyfikowanie obserwacji na bieżąco i bezpośrednio po każdej
działalności ZT/oddziału, takich jak misje, szkolenia lub ćwiczenia
oraz formułowanie problemów do analizy;
11
Patrz wykaz pojęć.
12
8) pozyskiwanie dodatkowych informacji i danych na potrzeby SWD szczebla
nadrzędnego;
9) monitorowanie procesu WD;
10) upowszechnianie wykorzystanych doświadczeń;
11) doskonalenie procedur funkcjonowania oraz przedstawianie wniosków
i propozycji w tym zakresie;
12) prowadzenie szkoleń w zakresie SWD;
13) pełnienie funkcji punktu kontaktowego w SWD;
14) opracowywanie sprawozdań z działalności SWD.
1012. Ponadto sekcja/specjalista PKW/PJW odpowiada za:
1) prowadzenie autonomicznego zbioru informacji z zakresu WD na potrzeby
kontyngentu i sojuszników w przypadku braku dostępu do CBD;
2) wykorzystywanie obserwacji i doświadczeń w ramach sojuszniczych
systemów WD funkcjonujących na teatrze działań;
3) współpracę w zakresie sojuszniczych systemów WD funkcjonujących
na teatrze działań.
1013. Stosownie do posiadanych kompetencji, możliwości oraz potrzeb szefowie
komórek organizacyjnych tworzących Sztab Generalny WP, Centrum
Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej, Inżynierii
Wojskowej, Obrony Przeciwlotniczej, Obrony Przed Bronią Masowego
Rażenia, Zespołu ds. Sytuacji Szczególnych realizują następujące zadania:
1) monitorowanie i wspieranie realizacji procesów WD wykorzystując CBD;
2) wdrażanie Planów Działań Naprawczych, w których Zarząd/Centrum/
Szefostwo/Zespół określono jako głównego wykonawcę działań
naprawczych;
3) zapewnianie, na wniosek Dyrektora CDiS SZ lub szefów wewnętrznych
komórek WD poziomu operacyjnego, udziału ekspertów lub przedstawicieli
gestorów w etapie analizy procesu WD;
4) aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich
problemów do analizy.
1.3 Charakterystyka funkcjonalna Centralnej Bazy Danych (CBD)
1014. Upowszechnianie w SZ RP informacji o przebiegu realizacji procesu WD oraz
wdrożonych doświadczeniach jest jednym z zasadniczych zadań SWD.
13
1015. Pozytywne zmiany wypracowane przez SWD, tj. zmiany doktrynalne,
proceduralne oraz dotyczące nowych zdolności operacyjnych, powinny być
upowszechniane, a wszyscy zainteresowani odbiorcy powinni posiadać
do nich dostęp, szczególnie w celu szybkiej implementacji przekładającej się
na praktyczne działania.
1016. Upowszechnianie oraz archiwizacja informacji SWD są realizowane w głównej
mierze poprzez dostęp do CBD, zarządzanej na szczeblu strategicznym przez
CDiS SZ. Do bazy trafiają wszystkie obserwacje oraz aktualne informacje
dotyczące procesów realizowanych w ramach SWD, portali informacyjnych
Centrum, biuletynów informacyjnych, sprawozdań, opracowań, prac
naukowych oraz wszelkich publikacji dotyczących obszaru WD.
1017. CBD jest wykorzystywana w procesie WD na wszystkich jego etapach,
poczynając od identyfikacji obserwacji, a kończąc na weryfikacji przyjętych
rozwiązań.
1018. CBD jest zarządzana przez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną, jaką
stanowi Wydział Upowszechniania Wniosków i Doświadczeń CDiS SZ.
1019. Zamieszczanie informacji w CBD jest jednym z zasadniczych obowiązków
komórek i specjalistów uczestniczących w Systemie Wykorzystania
Doświadczeń SZ RP.
1020. CBD zapewnia efektywne funkcjonowanie Systemu Wykorzystania
Doświadczeń oraz umożliwia wymianę informacji pomiędzy jej użytkownikami.
1021. Do najważniejszych funkcji CBD należą:
1) archiwizacja obserwacji i doświadczeń zidentyfikowanych
oraz doświadczeń wykorzystanych;
2) wsparcie Procesu Wykorzystania Doświadczeń;
3) systematyzacja archiwizowanych informacji;
4) zaawansowane wyszukiwanie i szybki dostęp do informacji;
5) zestawianie informacji (sprawozdań) na potrzeby meldunkowe.
1022. CBD umożliwia monitorowanie, zamieszczanie komentarzy oraz generowanie
zestawień i informacji dotyczących każdego etapu realizacji procesu
wykorzystania doświadczeń.
1023. Środowiskiem pracy oprogramowania CBD jest resortowa sieć
teleinformatyczna MIL-WAN. W przyszłości możliwe są inne rozwiązania.
14
1024. Użytkownikami CBD są wyłącznie żołnierze i pracownicy wojska, którzy
posiadają uprawnienia nadane przez CDiS SZ.
1025. Nadawanie użytkownikom CBD uprawnień w postaci  loginu i hasła odbywa
się na podstawie wniosku o uzyskanie dostępu do CBD. Formularz wniosku
o uzyskanie dostępu oraz opis konfiguracji stanowiska komputerowego sieci
MIL-WAN są dostępne na portalu informacyjnym WISE CDiS SZ.
1026. CDiS SZ prowadzi ewidencję użytkowników CBD.
1027. Sposób korzystania z CBD określi  Instrukcja użytkownika Centralnej Bazy
Danych SWD .
15
Rozdział 2. PROCES WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEC
W SZ RP
2000. System Wykorzystania Doświadczeń funkcjonuje w oparciu o jednolity Proces
Wykorzystania Doświadczeń (schemat - załącznik C), który realizowany jest
zgodnie z algorytmem postępowania w procesie WD (załącznik D)
obejmującym następujące etapy:
1) identyfikacja obserwacji;
2) analiza;
3) zatwierdzenie działań naprawczych i ich wykonawców oraz stawianie
zadań;
4) wdrażanie i monitorowanie zmian;
5) weryfikacja przyjętych rozwiązań.
2.1 Etap I /Identyfikacja obserwacji/
2001. Identyfikacja obserwacji to działanie mające na celu określenie
powtarzających się problemów lub negatywnych zjawisk, które mają
zasadniczy wpływ na zdolności operacyjne SZ lub ich pokojowe
funkcjonowanie, a które nie zostały rozwiązane w ramach zwykłej działalności
służbowej. Identyfikacja obserwacji dotyczy również zaobserwowanych
dobrych praktyk.
2002. Identyfikacja obserwacji rozpoczyna Proces Wykorzystania Doświadczenia12.
Polega ona na określeniu podstawowych informacji niezbędnych
do rozpoczęcia procesu analizy.
2003. Identyfikacja obserwacji odbywa się zgodnie ze schematem działania
(rys. nr 3) obejmującym trzy zasadnicze czynności:
1) zbieranie danych;
2) interpretacja danych;
3) kwalifikacja problemu.
12
Patrz wykaz pojęć.
16
ZBIERANIE INTERPRETACJA KWALIFIKACJA
DANYCH DANYCH PROBLEMU
" Sformułowanie
sytuacji " Określenie
problemowej charakteru
" Pozyskiwanie problemu
danych " Porównanie sytuacji
z założeniami " Określenie
" Grupowanie danych zasadności
" Stwierdzenie różnic problemu do
dalszego
" Sformułowanie procedowania
problemu
Rys. nr 3. Identyfikacja obserwacji
2004. Każdy żołnierz i pracownik wojska ma możliwość dokonania spostrzeżeń
odnoszących się do:
1) zdolności operacyjnych:
dowodzenia;
rozpoznania;
użycia sił;
potencjału SZ;
przemieszczenia i mobilności;
utrzymania ciągłości działania;
skutecznego działania;
przetrwania i ochrony wojsk;
projekcji siły;
udziału w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych.
2) pokojowego funkcjonowania sił zbrojnych.
2005. Informacje należy pozyskiwać w ramach realizowanych:
1) operacji;
2) szkoleń i ćwiczeń w wymiarze narodowym i międzynarodowym;
17
3) kontroli i inspekcji;
4) innych ważnych przedsięwzięć i istotnych elementów działalności bieżącej;
5) wykorzystując doświadczenia innych armii i z
ródła historyczne.
2006. Zebrane dane powinny zawierać wszelkie informacje dotyczące
obserwowanego problemu. Na tym etapie należy, w miarę możliwości,
uzyskać następujące informacje:
1) "co się stało? (np. co funkcjonuje niewłaściwie);
2) "jakie są rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a pożądanym?"
oraz określenie potencjalnych przyczyn;
3) czas i miejsce (lokalizację);
4) uczestników;
5) charakter, nazwę realizowanego zadania, ćwiczenia, przedsięwzięcia;
6)  jaki jest priorytet? (np. do natychmiastowego rozpatrzenia, pilne, inne);
7) wpływ na realizowane zadania (np. krytyczny, użyteczny, pożądany);
8) szacunkową częstotliwość występowania (np. często, sporadycznie,
rzadko);
9) odniesienie do zadania głównego komórki, jednostki, instytucji;
10) odniesienie do zdolności operacyjnej;
11) odniesienie do komponentów funkcjonalnych zdolności (doktryny,
organizacja, personel, szkolenie, dowodzenie i kierowanie, infrastruktura,
interoperacyjność, zasoby);
12) szczebel dowodzenia (polityczny, strategiczny, operacyjny lub taktyczny);
13) z
ródło uzyskanych informacji (bezpośrednia obserwacja, wywiad, dane
oprzyrządowania, badania itp.);
14)inne fakty, okoliczności, czynniki mogące mieć wpływ na zdarzenie.
2007. Obserwacje zgłoszone zgodnie z załącznikiem E (Formularz zgłoszenia
obserwacji) mogą mieć różny poziom dojrzałości i przydatności
dla rozpoczęcia procesu analizy. Wymagają one dokonania wstępnej
weryfikacji przez komórkę/specjalistę WD przed przedłożeniem jej
przełożonemu.
2008. Weryfikacja polega na:
1) określeniu czy obserwacja jest obiektywna;
2) wykluczeniu skarg, donosów itp.;
3) określeniu czy jest to problem systemowy czy też prosty błąd ludzki;
18
4) sprawdzeniu czy opis obserwacji jest jasny i zrozumiały;
5) określeniu czy ewentualne przewidywane skutki finansowe
oraz organizacyjne uzasadniają rozpoczęcie procesu WD.
2009. Przedstawiciele specjalistycznych struktur powinni w sposób aktywny
pozyskiwać informacje z prowadzonych operacji oraz ćwiczeń i na ich
podstawie formułować problemy do rozwiązania w ramach SWD.
2010. Zalecaną formą pozyskania informacji są wywiady i ankiety. Do ich
przeprowadzenia przygotowuje się specjalne kwestionariusze ankiet
lub wywiadów. Zaletą kwestionariuszy jest możliwość zachowania
anonimowości.
2011. Pozyskane informacje (dane), odnoszące się do dokonanych spostrzeżeń,
są przedstawiane w formularzu zgłaszania obserwacji (wzór dokumentu
stanowi załącznik nr E) niniejszej instrukcji lub poprzez CBD.
2012. Zweryfikowaną obserwację przedstawia się dowódcy jako propozycję
problemu do analizy w ramach Procesu WD.
2013. Po zatwierdzeniu obserwacji przez dowódcę do dalszego procedowania
w ramach SWD (np. na podstawie wypełnionego formularza)
specjalista/komórka WD umieszcza ją w CBD jako obserwację
zidentyfikowaną.
2014. CDiS SZ, komórki WD RSZ oraz specjaliści WD opracowują Listę
Priorytetowych Analiz stanowiącą załącznik do planu zasadniczych
przedsięwzięć. LPA zatwierdzana jest przez właściwego dowódcę.
2015. LPA (zał. F) opracowywana jest na dany rok w oparciu o wnioski nadesłane
do CDiS SZ/komórki/specjalisty WD oraz pozyskane we własnym zakresie
propozycje problemów do analizy.
2.2 Etap II /Analiza/
2016. Etap analizy obejmuje ogół czynności badawczych, mających na celu
identyfikację zaobserwowanego problemu lub negatywnego zjawiska
oraz jego elementów, polegających na zrozumieniu czynników wywołujących
ich występowanie i zachodzących między nimi związków.
2017. Etap realizowany jest przez specjalistów/komórki WD lub zespoły robocze.
W skład powoływanych zespołów roboczych wchodzą przedstawiciele
19
(specjaliści): komórek WD, gestorów oraz eksperci stosownie do potrzeb
i możliwości.
2018. W wyniku przeprowadzonej analizy formułowane są rekomendacje działań
naprawczych oraz identyfikowani są wykonawcy.
2019. Analiza jest etapem Procesu WD, mającym na celu przełożenie Obserwacji
Zidentyfikowanej w Doświadczenie Zidentyfikowane13. Proces analizy prowadzi
się zgodnie z sześciofazowym modelem14 postępowania.
2020. Etap analizy obejmuje:
1) Faza wstępna:
a. zbadanie obserwacji (problemu do analizy) - uzyskanie odpowiedzi
na następujące pytania:
czy obserwacja zawiera określenie przyczyn zaobserwowanego
problemu (tzn. wyjaśnienie dlaczego wystąpił problem)?
czy wyjaśnienia przyczyn są prawidłowe?
czy obserwacje zawierają zalecenia (rozwiązania) w zakresie
wyeliminowania przyczyn zaobserwowanego problemu?
czy proponowane zalecenia są właściwe w odniesieniu
do przyczyn?
czy określono wykonawców proponowanych zaleceń i czy
dokonano tego właściwie?
b. potwierdzenie celowości prowadzenia dalszej analizy (jeżeli odpowiedz

na wszystkie powyższe pytania brzmi  tak , należy uznać obserwację
jako doświadczenie zidentyfikowane15 i odstąpić od dalszej analizy.
Jeżeli na którekolwiek z tych pytań odpowiedz
brzmi  nie , to należy
uznać, że obserwacja wymaga dalszej analizy);
c. określenie szczegółowych problemów do analizy;
d. określenie niezbędnych danych do przeprowadzenia analizy;
e. zaplanowanie pozyskiwania informacji (danych);
f. zaplanowanie procesu analizy;
g. opracowanie meldunku z fazy wstępnej (formę określa dowódca).
13
Patrz wykaz pojęć.
14
JPA  JALLC (Joint Analysis and Lessons Learned Centre) PROJECT APPROACH - oparty na
metodyce zarządzania projektami grupowymi PRINCE2 (Project In a Controlled Enviroment) model
postępowania stosowany w NATO oraz większości państw członkowskich.
15
Patrz wykaz pojęć.
20
2) Faza pozyskiwania informacji (danych):
a. zbieranie danych;
b. formułowanie wstępnych wniosków;
c. określenie celowości prowadzenia dalszej analizy;
d. weryfikacja planu przeprowadzenia analizy;
e. opracowanie meldunku z fazy pozyskiwania informacji (formę określa
dowódca);
f. zaplanowanie analizy danych.
3) Faza analizy obserwacji zidentyfikowanej (problemu do analizy)
oraz pozyskanych danych:
a. analiza danych;
b. weryfikacja i uzupełnienie danych;
c. potwierdzenie celowości prowadzenia dalszej analizy;
d. opracowanie struktury sprawozdania końcowego z analizy;
e. opracowanie meldunku z fazy analizy danych (formę określa dowódca);
f. zaplanowanie fazy uzgodnień.
4) Faza uzgodnień projektu sprawozdania końcowego z analizy:
a. opracowanie projektu sprawozdania;
b. potwierdzenie celowości prowadzenia dalszej analizy;
c. rozesłanie projektu do uzgodnień;
d. opracowanie meldunku z fazy uzgodnień (formę określa dowódca);
e. zaplanowanie harmonogramu opracowania sprawozdania końcowego.
5) Faza opracowania sprawozdania końcowego z analizy:
a. przegląd propozycji zebranych w ramach uzgadniania;
b. uzupełnienie projektu sprawozdania;
c. potwierdzenie celowości projektu;
d. formułowanie rekomendacji działań naprawczych i identyfikowania ich
wykonawców;
e. podpisanie sprawozdania przez wykonawców;
f. sporządzenie meldunku z fazy opracowania sprawozdania (formę
określa dowódca).
6) Zamknięcie projektu:
a. potwierdzenie dostarczenia sprawozdania końcowego z analizy
do wszystkich zainteresowanych;
21
b. wprowadzenie danych do CBD;
c. archiwizacja dokumentacji.
2021. Przeprowadzenie procesu analizy zgodnie z przedstawionym modelem
w pełnym zakresie, szczególnie w odniesieniu do złożonych problemów,
wymaga udziału specjalistów/ekspertów z zakresu zarządzania projektami
grupowymi. Najczęściej niezbędny jest również udział w nim specjalistów
z zakresu analiz (np. systemowych, matematycznych itp.).
2022. Realizacja etapu analizy w odniesieniu do złożonych problemów na poziomie
operacyjnym, strategicznym i politycznym trwa zwykle od 9 do 15 miesięcy.
2023. Realizacja etapu analizy na poziomie taktycznym i operacyjnym nie powinna
trwać dłużej niż 12 miesięcy.
2.3 Etap III /Zatwierdzanie i stawianie zadań/
2024. Wnioski i rekomendacje zawarte w sprawozdaniu końcowym z analizy
przedstawiane są do zatwierdzenia dowódcy. Po ich akceptacji stają się
podstawą do opracowania Planu Działań Naprawczych.
2025. W przypadku, gdy rekomendowane działania naprawcze przekraczają
kompetencje dowódcy, może on zdecydować o przesłaniu wniosku o podjęcie
działań naprawczych do przełożonego wyższego szczebla.
2026. Plan Działań Naprawczych powinien obejmować:
1) działania naprawcze (tytuł obserwacji);
2) określenie głównego wykonawcy;
3) zadania do realizacji;
4) określenie miejsca wprowadzania zmian;
5) zasoby/środki do wykonania zadania;
6) określenie terminu wykonania zadania;
7) określenie terminu i sposobu weryfikacji.
2027. Plan Działań Naprawczych jest zatwierdzany przez przełożonego właściwego
do stawiania zadań wykonawcom.
2028. Przykładowy wzór Planu Działań Naprawczych przedstawiono w załączniku G.
2029. Obserwacja w odniesieniu do której opracowano i zatwierdzono Plan Działań
Naprawczych staje się Doświadczeniem Zidentyfikowanym16.
16
Patrz wykaz pojęć.
22
2.4 Etap IV /Implementacja i monitorowanie/
2030. Wdrożenie działań naprawczych realizowane jest zgodnie z zatwierdzonym
Planem Działań Naprawczych. Główny wykonawca składa sprawozdania
z realizacji działań naprawczych zatwierdzającemu plan.
2031. Sprawozdania składa się zgodnie z terminami określonymi w harmonogramie
zawartym w Planie Działań Naprawczych.
2032. Wszelkie zmiany wprowadzane do Planu Działań Naprawczych w trakcie jego
realizacji podlegają akceptacji przez zatwierdzającego plan.
2033. Realizacja wszystkich powiązanych ze sobą działań naprawczych jest
koordynowana przez głównego wykonawcę oraz monitorowana przez
komórkę/specjalistę WD, którzy są informowani przez wskazanych w Planie
Działań Naprawczych wykonawców o:
1) przebiegu i skutkach realizacji zadań;
2) wszelkich odstępstwach w realizacji zadań wynikających z Planu Działań
Naprawczych;
3) potrzebie dokonania modyfikacji działań naprawczych;
4) zamiarze wprowadzenia zmian do Planu Działań Naprawczych;
5) zakończeniu poszczególnych etapów i całości procesu implementacji
działań naprawczych.
2034. Komórka/specjalista WD monitorująca przebieg realizacji działań naprawczych
współpracuje z wykonawcami w zakresie przygotowania sprawozdań
z realizacji procesu implementacji oraz wspiera ich w realizacji zadań.
2035. Realizacja procesu wdrażania działań naprawczych jest na bieżąco
aktualizowana w CBD przez komórkę/specjalistę WD.
2.5 Etap V /Weryfikacja/
2036. Weryfikacja określa skuteczność procesu WD, tak w zakresie
przeprowadzanych analiz jak i działań naprawczych, podjętego w celu
wyeliminowania zaobserwowanego problemu.
2037. Pozytywny wynik weryfikacji zamyka proces WD i powoduje,
że Doświadczenie Zidentyfikowane w drugim etapie procesu staje się
Doświadczeniem Wykorzystanym17.
17
Patrz wykaz pojęć.
23
2038. Weryfikacja obejmuje przedsięwzięcia mające na celu sprawdzenie
właściwego funkcjonowania poprawionych elementów zdolności
lub skuteczności wyeliminowania negatywnego zjawiska.
2039. Jeśli to możliwe weryfikacja jest prowadzona w ramach przedsięwzięć
realizowanych zgodnie z Planem Zasadniczych Przedsięwzięć.
2040. W szczególnych przypadkach podyktowanych interesem SZ RP Szef SG WP,
na wniosek Dyrektora CDiS SZ, może wyrazić zgodę na organizację
dodatkowych ćwiczeń, przeprowadzenie eksperymentów pod kątem zbadania
i wypracowania wniosków w zakresie doskonalenia priorytetowych zdolności
operacyjnych SZ RP.
2041. Negatywny wynik weryfikacji jest podstawą do zakończenia lub ponownego
uruchomienia jednolitego Procesu WD. Decyzję o zakończeniu procesu
na tym etapie podejmuje dowódca który nakazał jego przeprowadzenie.
24
Wykaz pojęć stosowanych w ramach Systemu Wykorzystania Doświadczeń
w SZ RP i NATO 18
W celu zapewnienia jednolitej interpretacji zapisów ujętych w dokumentach
narodowych i sojuszniczych dotyczących Systemu Wykorzystania Doświadczeń
zaleca się stosowanie w SZ RP następujących pojęć:
Analiza (ang. Analysis)  ogół czynności mających na celu zbadanie
zaobserwowanego problemu, negatywnego lub niedoskonałego zjawiska, jego
elementów oraz zrozumienia przyczyn, czynników wywołujących ich występowanie
i zachodzących między nimi zależności.
Centralna Baza Danych (ang. Lessons Learned Database - LLDb)  centralnie
administrowany, dostępny zgodnie z posiadanymi certyfikatami bezpieczeństwa
i przystępnie zorganizowany zbiór obserwacji, doświadczeń zidentyfikowanych oraz
doświadczeń wykorzystanych. W SZ RP CBD administrowana jest przez CDiS SZ.
Doświadczenie Zidentyfikowane (ang. Lesson Identified - LI)  obserwacja
w stosunku do której opracowano Plan Działań Naprawczych oraz określono
wykonawcę i uczestników procesu.
Doświadczenie Wykorzystane (ang. Lessons Learned - LL)  rezultat działań
naprawczych, efektywne i pożądane zmiany w komponentach funkcjonalnych
zdolności.
Działania Naprawcze (ang. Remedial Action - RA)  możliwe do realizacji
przedsięwzięcia, które zapewnią usunięcie problemu i zapobiegną jego powtarzaniu
się.
Dobra Praktyka (ang. Best Practice)  techniki, metody lub procesy, które
potwierdziły w praktyce swoją przydatność. Stosowane często w obszarach,
w których nie funkcjonują oficjalnie przyjęte i zaakceptowane procedury lub techniki.
Eksperyment wojskowy (ang. Experimentation)  jest metodą naukowego poznania
określonego wycinka rzeczywistości funkcjonowania SZ, polegającą na czynnej
modyfikacji wybranych cech  komponentów funkcjonalnych zdolności
18
JALLC, Joint Analysis Handbook Edycja 3, Lizbona 2007 oraz JALLC, Lessons Learned Handbook
Edycja 1, Lizbona 2010.
25
(DOTMLPF-I)19 stanowiących przedmiot badań celem poznania związków,
zależności (zmian) powstałych pod ich wpływem.
Proces Wykorzystania Doświadczeń (ang. Lessons Learned Process)  proces
kompleksowy, podczas którego  obserwacja jest przetworzona w procesie analizy,
w Doświadczenie Zidentyfikowane, a poprzez podjęte działania naprawcze staje się
Doświadczeniem Wdrożonym.
Lista Priorytetowych Analiz (ang. Prioritized Analyses Requirements List)
 dokument określający priorytety w odniesieniu do zgłoszonych problemów
(obserwacji) na określonym szczeblu dowodzenia.
Obserwacja (ang. Observation)  zidentyfikowany do naprawy problem, negatywne
lub niedoskonałe zjawisko, wymagające poprawy lub zaobserwowana dobra
praktyka.
Obserwacja zidentyfikowana (ang. Identified observation)  obserwacja w stosunku
do której rozpoczęto proces analizy.
Plan Działań Naprawczych (ang. Action Plan - AP)  opracowany w formie
pisemnej, przez wykonawcę działań naprawczych, plan realizacji działań
naprawczych, zawierający terminy i punkty decydujące, warunkujące powodzenie.
Plan Pozyskiwania Danych (ang. Data Collection Plan)  dokument określający
jakie informacje są niezbędne do dokonania analizy oraz sposób ich pozyskania.
Problemy do Analizy (ang. Analysis Requirements)  problem, niedoskonałość,
wadliwie funkcjonujące rozwiązanie, brak zdolności wymagające znalezienia jego
efektywnego rozwiązania.
Sprawozdanie Końcowe z Analizy (ang. Final Report)  dokument końcowy będący
wynikiem procesu analizy, zawierający konkluzje i rekomendacje wskazujące
obszary zmian w komponentach funkcjonalnych zdolności.
Rozwój Koncepcji i Eksperymentowanie (ang. Concept Development
& Experimentation  CD&E) jest procesem towarzyszącym Procesowi Rozwoju
Zdolności (CDP), jednym z wielu środków (narzędzi) do identyfikacji negatywnych
zjawisk w poszczególnych zdolnościach poprzez dostarczanie innowacyjnych
koncepcji i rozwiązań.
19
Doctrine, Organization, Training, Materiel, Leadership, Personnel, Facilities  Interoperability
(Doktryny, Organizacja, Szkolenie, Zasoby, Dowodzenie i Kierowanie, Personel, Infrastruktura
 Interoperacyjność).
26
Specjalista ds. SWD (ang. Lessons Learned Staff Officer - LL SO)  przeszkolony
w zakresie WD żołnierz lub pracownik wojska posiadający umiejętności w zakresie
prowadzenia analiz i realizacji Jednolitego Procesu WD.
Weryfikacja (ang. Validation)  określa, czy zaobserwowany problem, zgodnie
z planem, został skutecznie wyeliminowany w toku Działań Naprawczych.
Wykonawca Działań Naprawczych (ang. Action Body - AB)  organizacja
(jednostka, komórka organizacyjna), która otrzymała zadanie wdrożenia lub wsparcia
procesu wdrożenia zaakceptowanych Działań Naprawczych.
27
Załączniki
Załącznik A  Sprawozdanie roczne /wzór/
Załącznik B  Układ i treść sprawozdania końcowego z analizy
Załącznik C  Schemat jednolitego Procesu WD w SZ RP
Załącznik D  Algorytm postępowania w Procesie WD
Załącznik E  Formularz zgłoszenia obserwacji
Załącznik F  Lista Priorytetowych Analiz /wzór/
Załącznik G  Plan Działań Naprawczych /wzór/
28