1. Pieniądz to szczególnego rodzaju towar, w którym wyrażana jest wartość dóbr akceptowany powszechnie jako środek płatniczy w transakcji wymiany tych dóbr oraz w regulowaniu zobowiązań np. Przyjmuje postać gotówkową (bilon, banknot), bezgotówkową (zapis na rachunku). Pieniądz ze względów praktycznych powinien posiadać następujące właściwości: stabilność, trwałość, jednolitość, podzielność i rozpoznawalność. Siła nabywcza pieniądza informuje nas jaką ilość różnego rodzaju dóbr i usług można nabyć za jego jednostkę, lub inna określoną sumę. Spadek cen towarów i usług powoduje wzrost siły nabywczej, zaś wzrostem towarów i usług wywołuje spadek siły nabywczej pieniądza. 2. Funkcje pieniądza: a. Środek wymiany pieniądz jako środek wymiany pełni funkcje ogniwa (dobra pośredniego) pozwalającego na zastąpienie wymiany bezpośredniej (towar za towar) wymiana pośrednią (towar-pośrednik-towar). b. Miernik wartości pieniądz jest miernikiem wartości dóbr gdyż w pieniądzu określana jest cena wyrażająca wartość danego dobra. Oznacza to, że każdorazowo nie trzeba ustalać proporcji wartości różnych dóbr. c. Środek przechowywania wartości (tezauryzacji) polega na wykorzystaniu pieniądza do gromadzenia i przechowywania zasobów Skarbu. Funkcja ta daje możliwość przenoszenia siły nabywczej w przyszłość. Oznacza to, że dziś zarobione pieniądze wydamy w przyszłej konsumpcji d. Środek płatniczy pieniądz pełni funkcję środka płatniczego przy regulowaniu zobowiązań powstających na rynku wymiany dóbr, a także zobowiązań dotyczących podatków, mandatów, opłat, kar itp. Oznacza to, że pieniądz jako środek płatniczy pełni szerszą funkcję niż środek wymiany. Pieniądz, który w gospodarce światowej może spełniać powyższe 4 funkcje określany jest mianem pieniądza światowego. Dotyczy to takich walut jak: - dolar amerykański - euro - funt brytyjski - jen japoński Waluty te są wykorzystywane do rozliczeń międzynarodowych. 3. Finanse publiczne to ekonomiczne, prawne, społeczne, polityczne procesy oraz zjawiska odnoszące się do gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych. Finanse to zarówno zasoby pieniężne jak i procesy realizowane za pomocą pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego oraz unormowania prawne w tym zakresie. Do typowych procesów o charakterze finansowym należą: operacje gromadzenia, wydawania i lokowania środków pieniężnych. Finanse prywatne obejmują pozyskiwane i wydatkowanie zasobów pieniężnych przez przedmioty prawne (osoby fizyczne, prawne). Oba systemy finansów publicznych i prywatnych są ze sobą powiązane głównie przez system podatkowy oraz przez nieodpłatne usługi publiczne. Finanse prywatne obejmują wszystkie osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek w tym wszystkie przedsiębiorstwa prywatne, spółki itd. Finanse przedsiębiorstwa zajmują się problematyką rozpoczęcia działalności gospodarczej, sposobami pozyskania kapitału (np. kredyt), wyceną aktywów, ograniczeniem ryzyka działalności inwestycyjnych, dokonywaniem konsolidacji kapitału lub pozyskania kapitału obrotowego, sposobami oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz szacowaniem jej wartości. 4. Pięć podstawowych ogniw systemu finansowego: - Działalność gospodarcza = Rynek Pracy - Gospodarstwa Domowe - Rynek Dóbr Konsumpcyjnych - Rynek Usług - Rynek Finansowy 5. Działalność przedsiębiorstw opiera się o następujące zasady: Zasada samodzielności - oznacza ona, że przedsiębiorstwa działają na własny rachunek, podejmując decyzje w sposób niezależny. Zasada samorządności - oznacza ona, że pracownicy mogą uczestniczyć w kierowaniu przedsiębiorstwem, Zasada samofinansowania - wynika ona z odrębności ekonomicznej przedsiębiorstw. Zasada ta powoduje, że firmy same muszą zdobywać środki finansowe na własną działalność (z zysków lub kredytów bankowych), zawsze jednak muszą się terminowo i sumiennie rozliczać ze stosownymi urzędami, np. ZUSem, Urzędem Skarbowym. 6. Zewnętrzne zródła finansowania w przedsiębiorstwie: Kredyt kupiecki - Kredyt udzielany kupującemu bezpośrednio przez sprzedawcę. Odbywa się bez pośrednictwa banku. W praktyce jest odroczeniem zapłaty za otrzymane towary lub usługi. Kredyt kupiecki może być ci udzielony zarówno przez dostawców jak i odbiorców, nie wiąże się z nim duży formalizm, czy wysokie oprocentowanie jak w przypadku kredytów bankowych. Zaciągając kredyt nie musisz dostarczać dużej ilości dokumentów potwierdzających pozycję finansową, wymagania mogą tu być zmienne, zależą od twojej wiarygodności i wcześniejszych sposobów wywiązywania się ze zobowiązań. Inną zaletą jest to, iż otrzymane środki możesz szybko wprowadzić jak i wycofać z działalności operacyjnej. Leasing - jest umownym stosunkiem cywilnoprawnym. polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością Finansującego, amortyzuje go Korzystający, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a zwiększona forma amortyzacji pozwala regulować jej koszty i dochody. Leasing finansowy jest więc zbliżony do kredytu lub pożyczki. Przedmiotem "pożyczki" jest tu środek trwały a nie gotówka. Factoring - jest rodzajem specjalistycznego pośrednictwa handlowego, w którym wyspecjalizowana instytucja finansowa (z reguły spółka z udziałem banku) nabywa w drodze cesji od przedsiębiorstw handlowych lub przemysłowych roszczenie o zapłatę należnych im kwot z różnego rodzaju zródeł zobowiązanych, a zwłaszcza sprzedaży. Podmiotami biorącymi udział w faktoringu są: a. strony umowy faktoringu: - Faktorant (klient) - przedsiębiorca trudniący się sprzedażą, dostawą towarów lub świadczeniem usług; - Faktor termin ten wywodzi się z języka łacińskiego (facere) i oznacza podmiot działający (czyniący) za pośrednika. Z praktyki światowej wynika, że faktorami z reguły są : - instytucje bankowe; - wyspecjalizowane spółki faktoringowe Kredyt bankowy - umowa pomiędzy bankiem a kredytobiorcą zawierana w formie pisemnej. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i http://notatek.pl/finanse-zagadnienia-do-egzaminu?Notatka odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie 7. Funkcje finansów publicznych: a. Funkcja alokacyjna polega ona na tym, że w wyniku działalności władz publicznych część dóbr i usług alokowana (dostarczona) jest poza mechanizmem rynkowym. Wyłączenie mechanizmu rynkowego pozwala państwu na realizowanie jego zadań publicznych takich jak: bezpieczeństwo, administracja, infrastruktura. Sumując jest to podział czynników wytwórczych miedzy sektor publiczny, a prywatny. b. Funkcja redystrybucyjna - może mieć wymiar makroekonomiczny oraz mikroekonomiczny. Aspekt makroekonomiczny polega na podziale dochodu narodowego na poszczególne działy, sektory oraz branże gospodarki. Podział ten odbywa się za pomocą transferów np. dotacji, subwencji. Dotacja - bezzwrotna pomoc finansowa państwa na dofinansowanie określonej działalności bądz podmiotu. Wyróżniamy dotacje: # celowe to środki budżetowe na finansowanie zadań administracji rządowej oraz zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego a także zadań własnych j.s.t jak również zadań zleconych do realizacji jednostkom nie zaliczanym do sektora publicznego oraz zadań zleconych fundacjom, stowarzyszeniom jak i inwestycjami związanymi z badaniami naukowymi. # podmiotowe środki budżetowe przeznaczone na dofinansowanie bieżącej działalności # przedmiotowe związane z wydatkowaniem środków budżetowych na dopłaty do określonych rodzajów, wyrobów i usług. Subwencje to szczególny rodzaj dotacji związany z bezzwrotną pomocą finansową państwa udzielany poszczególnym podmiotom (instytucjom, organizacjom gospodarczym lub społecznym, osobom). Wyróżniamy: # subwencje dla gmin subwencja podstawowa, kompensacyjna, oświatowa # subwencje dla powiatu i województwa wyrównawcza, oświatowa, drogowa, Aspekt mikroekonomiczny - dotyczy ona poziomu oddziaływania na poziom dochodu poszczególnych podatników i osób zatrudnionych w sektorze publicznym. W tym celu wykorzystuje się konstrukcje podatków. c. Funkcja stabilizacyjna najczęściej wykorzystywanymi instrumentami do stabilizacji gospodarki są podatki i wydatki budżetowe. Stabilizacyjne działanie podatków polega na tym, ze w okresie ożywienia gospodarki hamują nadmierną aktywność. Gdy aktywność gospodarcza się zmniejsza zmniejszają się dochody, niższe opodatkowanie zachęcające do inwestowania i tworzenia nowych miejsc = inaczej polityka podatkowa. Polityka kredytowa - podnoszenie lub obniżenie stóp procentowych Polityka dewizowa dążenie do dodatniego bilansu handlowego; export>import