Geografia turystyczna
" Wykład I - 11.10.2008r.
Turyzm  jest złożonym zjawiskiem obejmującym społeczno-kulturowe, gospodarcze,
prawno-polityczne, przyrodnicze i przestrzenne uwarunkowania oraz przebieg i
następstwa turystyki.
Geografia turyzmu  jest dyscyplinÄ… zajmujÄ…cÄ… siÄ™ badaniem przestrzennego
zróżnicowania społeczno-kulturowych, gospodarczych, prawno-politycznych i
przyrodniczych uwarunkowań turystyki oraz zagospodarowania turystycznego, jak
również analizująca przebieg i następstwa ruchu turystycznego dla środowiska
przyrodniczego oraz struktur i procesów społeczno-kulturowych, politycznych i
gospodarczych.
Geografia turystyki - dyscyplina zajmująca się badaniem przestrzennego zróżnicowania
ruchu turystycznego, jak również zachowaniami przestrzennymi turystów (migracjami
turystów).
Geografia turystyczna  część geografii stosowanej zajmująca się oceną i opisem
przydatności środowiska przyrodniczego i kulturowego (geograficznego) dla potrzeb
turystyki.
Region turystyczny  (R. Bar, A. Doliński) obszar (część kraju) charakteryzująca się
walorami turystycznymi oraz odpowiednimi do nich walorami recepcyjnymi, do którego
kieruje siÄ™ ruch turystyczny.
Atrakcyjność turystyczna (A. Bogucka)  występowanie pewnej cechy
charakterystycznej, przyciągającej turystów na pewne tereny dzięki walorom krajobrazu
naturalnego, klimatu, pomników historii a także różnych interesujących obiektów
zagospodarowania przestrzennego.
Zasoby turystyczne - występujące obiektywnie elementy środowiska geograficznego
(przyrodniczego i społecznego), które dopiero po dokonaniu przez turystę odpowiedniej
oceny mogą stać się walorami turystycznymi, tzw.  walory potencjalne .
Walory turystyczne - zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów
pozaprzyrodniczych, które  wspólnie lub każde z osobna  są przedmiotem
zainteresowania turysty. Pod pojęciem walory turystyczne rozumieć można także
wszystkie osobliwości oraz dobra kultury i wartości istniejące na obszarze turystycznym,
które stworzyła natura, ukształtowała historia i tworzy współczesność.
1
I. Podział walorów turystycznych ze względu na ich pochodzenie:
1. Zasoby i walory przyrodnicze
2. Zasoby i walory pozaprzyrodnicze
Ad1. Zasoby i walory przyrodnicze
a) osobliwości
" fauna i flora
" skałki i grupy skał
" wąwozy doliny i przełomy rzeczne
" wodospad, z
ródła, wywierzyska
" jaskinie i groty
" głazy narzutowe i głazowiska
" wydmy, pustynie
b) utworzone przez człowieka
" Parki zabytkowe
" Muzea i zbiory przyrodnicze
" Ogrody botaniczne
" Ogrody zoologiczne
c)
" Punkty widokowe
" Parki Narodowe
" Parki krajobrazowe, rezerwaty
Ad B. Zasoby i walory pozaprzyrodnicze
a) muzea i rezerwaty archeologiczne
b) muzea etnograficzne, skanseny, ośrodki kultury udowej
c) zabytki architektury i budownictwa
d) muzea sztuki i zbiory artystyczne np. Luwr
e) muzea biograficzne np. Żelazowa Wola, Chopin
f) muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe np. muzeum lotnicze w Paryżu, Wieliczka
g) obiekty historyczno  wojskowe
h) muzea marytologii np. Oświęcim-Auschwitz
i) zabytki działalności gospodarczej i techniki np. Wieża Eiffla w Paryżu
j) współczesne imprezy kulturowe
k) miejsca kultu pielgrzymkowego
2
II. Podział ze względu na funkcję:
A. Walory wypoczynkowe - służą przede wszystkim regeneracji sił fizycznych i
psychicznych człowieka, umożliwiają uprawianie różnych form turystyki czynnej oraz
wpływają na rozwój turystyki pobytowej i weekendowej. Występowanie walorów
wypoczynkowych stanowi jeden z głównych elementów przyciągających na dany obszar

turystów.
B. Walory krajoznawcze - pozwalają zaspokoić potrzeby estetyczne wzmacniające
rekreacjÄ™, potrzeby wychowawczo-dydaktyczne, potrzeby poznania oraz zdobywania wiedzy
zgłaszane przez uczestników ruchu turystycznego. Można je podzielić na dwie zasadnicze
grupy: walory przyrodnicze czyli genetycznie związane ze środowiskiem naturalnym oraz
walory antropogeniczne czyli obiekty materialne i elementy ściśle związane z życiem, pracą
oraz działalnością człowieka i przez niego wytworzone w procesie historycznego rozwoju.
º% walory krajoznawcze Å›rodowiska wypoczynkowego
Najcenniejsze objęte ochroną  Parki Narodowe 23
Jest ich w sumie 23. Najstarszy, już 86-letni Białowieski Park Narodowy zajmuje kawał
dziewiczej puszczy, terytorium opanowane przez największe (żubry) i najmniejsze (ważące
kilka gramów ryjówki malutkie) europejskie ssaki. Park słynie też z rekordowych pod
względem wieku i rozmiarów drzew.
Najmłodszy z parków, Ujście Warty obejmuje ochroną cenny fragment zalanej wodą
równiny pod Słońskiem, gdzie naliczono ponad 250 gatunków ptaków. 170 gatunków zakłada
tu gniazda, a reszta robi sobie przystanek w podróży przez kontynent.
Największy, Biebrzański Park Narodowy jest niemal w całości przesiąknięty wodą; składa
się z rzeki i sprężynujących torfowisk. Najmniejszy, wręcz kieszonkowy Ojcowski Park
Narodowy to długi na 12 km fragment Doliny Prądnika, pełnej wapiennych skałek o
baśniowych kształtach, jaskiń i piastowskich zamków.
Sieć rezerwatów Biosfery
º%walory krajoznawcze dóbr kultury (wartość historyczna i kulturowa)- najwiÄ™cej dóbr
kultury:
" Dolnośląskie 8203
" Wielkopolskie 6631
" Mazowieckie 5877
Na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO w Polsce znalazły się:
" 1978 - Stare Miasto w Krakowie (K)
" 1978 - Zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce (K)
" 1979 - Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i
zagłady (1940-1945) (K)
" 1979 - Białowieski Park Narodowy - (wspólnie z Białorusią) (P)
" 1980 - Stare Miasto w Warszawie (K)
3