.topic Program=1990
Menu opcji program zawiera polecenia majace na celu umilenie korzystania
z programu komputerowego do obliczen wytrzymalosciowych z konstrukcji
mechanicznych. Zawiera ono nastepujace opcje:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;--------------------------------------------------------------------------

.topic Kalkulator=2000
Prosty 4-funkcyjny kalkulator. Sterowac mozna nima za pomoca myszki lub
klawiszy numerycznych. Do czyszczenia wyswietlacza sluzy klawisz "C".
W przypadku pomylki jest mozliwosc pojedynczego kasowania cyfr za
pomoca klawisza "ESC". Kalkulator ma ponadto mozliwosc operowania na
liczbach ujemnych. W tym celu liczbe nalezy poprzedzic znakiem "_"
( to ten pomiedzy "0" i "=").
Uruchomienie klawiszem F3 lub F10|Program|Kalkulator

Zobacz takze:
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;-------------------------------------------------------------------------

.topic Kalendarz=2010
Prosty kalendarz wyswietlajacy aktualny rok, miesiac, dzien.
Klawisze "+" i "-" kolejno inkrementuja lub dekrementuja miesiac.
Taki sam efekt da nacisniecie strzalki "Gora" lub "Dol".
Uruchomienie klawiszem F4 lub F10|Program|Kalendarz

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;--------------------------------------------------------------------------

.topic TablicaAscii=2020
Tablica ASCII wyswietla zestaw dostepnych znakow z klawiatury.
Wybieranie znaku odbywa sie poprzez klikniecie mysza na wybranym znaku.
Ponadto tablica wyswietla jego numer w systemie dziesietnym i
szesnastkowym.
Uruchomienie klawiszem F7 lub F10|Program|Tablica Ascii

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;-------------------------------------------------------------------------

.topic Puzzle=2030
Puzzle sa mala gra okienkowa. Celem jest ulozenie znakow wedlug wzorca:

A B C D
E F G H
I J K L
M N O

Klikajac mysza na znaku mozemy go przeciagnac do pustego miejsca.
To samo uzyskamy naciskajac klawisze strzalek (gora, dol, prawo, lewo).
Gra posiada licznik kazdego przesuniecia.
Uruchomienie klawiszem F8 lub F10|Program|Puzzle

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;--------------------------------------------------------------------------

.topic Wygaszacz=2041
Opcja pozwalajaca na wlaczenie wygaszacza ekranu. Jak na razie trzeba
ja uruchamiac samemu. Dostepnych jest 7 wygaszaczy ekranu, ktore wybierane
sa losowo.

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;--------------------------------------------------------------------------

.topic TrybVideo=2040
Przelacznik rozdzielczosci ekranu w trybie tekstowym z 80x25 na 80x43/50
w zaleznosci od karty graficznej. Opcja ta dziala jak przelacznik.
Uruchomienie klawiszem Alt-F10 lub F10|Program|tryb Video

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Dos:Dos}
- {Wyjscie:Wyjscie}

;--------------------------------------------------------------------------

.topic Dos=2050
Chwilowe wyjscie do poziomy systemu DOS. Program pozostaje wowczas w tle.
Dzieki temu bez wychodzenia z programu mozna np. skopiowac pliki do
odpowiedzniego katalogu. Aby powrocic do programu nalezy w linik komend
wpisac polecenie EXIT (np. C:\EXIT) i nacisniecie ENTER.
Uruchomienie F10|Program|Dos

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Wyjscie:Wyjscie}
;------------------------------------------------------------------------
.topic Wyjscie=2060
Zakonczenie programu i powrot do systemu DOS, WINDOWS lub jeszcze innego.
(Zalezy z jakiej platformy program zostal uruchomiony).
Wyjsc z programu mozna na dwa sposoby:
1. Nacisniecie klawiszy Alt-X
2. F10|Program|Wyjscie i ENTER

Zobacz takze:
- {Kalkulator:Kalkulator}
- {Kalendarz:Kalendarz}
- {Tablica ASCII:TablicaAscii}
- {Puzzle:Puzzle}
- {Wygaszacz:Wygaszacz}
- {Tryb Video:TrybVideo}
- {Dos:Dos}

;*************************************************************************
;*************************************************************************

.topic Polaczenia=2080
Zestaw zadan do obliczania roznego typu polaczen rozlacznych i
nierozlacznych. Mamy do dyspozycji nastepujace rodzaje polaczen:
- {Spojeniowe:Spojeniowe}
- {Skurczowe:Skurczowe}
- {Ksztaltowe:Ksztaltowe}
- {Gwintowe:Gwintowe}
- {Sprezyste:Sprezyste}
- {Lozyska:Lozyska}
;---------------------------------------------------------------------------
.topic Spojeniowe=2090
Polaczenia spajane naleza do polaczen nierozlacznych, bezposrednich.
W zaleznosci od metody spajania laczenie elementow odbywa sie poprzez
kohezje (spojnosc miedzyczasteczkowa) lub przez dyfuzje (przenikanie
czasteczek). Wykonywanie polaczen spajanych z uzyciem odpowiedniej metody
umozliwia laczenie wszystkich metali i ich stopow, metali z materialami
niemetalowymi, a takze roznych materialow niemetalowych.

Zobacz takze:
- {Spawane:Spawane}
- {Zgrzewane:Zgrzewane}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Spawane=2100
Spawanie polega na doprowadzeniu (przez ogrzewanie) do nadtopienia
powierzchni styku laczonych czesci i wprowadzeniu dodatkowego metalu
(spoiwa) w miejsce laczenia, rowniez w stanie stopionym. Po skrzepnieciu
metalu otrzymujemy spoine. Spoiwo o skladzie chemicznym zblizonym do
skladu chemicznego metalu czesci laczonych stosuje sie w postaci drutu
spawalniczego lub elektrod. Do materialow latwo spawalnych zaliczamy stale
niskoweglowe (do ok. 0.25% C). Jako spoiny nosne (przenoszace obciazenie)
stosje sie glownie spoiny czolowe i pachwinowe.

Zobacz takze:
- {Zgrzewane:Zgrzewane}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Zgrzewane=2110
Zgrzewanie polega na nagrzaniu laczonych elementow do stanu ciastowatosci
i silnym ich docisnieciu, bez stosowania spoiwa. Zgrzewanie umozliwia
laczenie ze soba roznych metali, a nawet metali i materialow niemetalowych.
Stosuje sie zgrzewanie: punktowe, liniowe, garbowe i doczolowe.
W obliczeniach wytrzymalosciowych polaczen zgrzewanych maja zastosowanie te
same wzory, wedlug ktorych sa obliczane polaczenia spawane.

Zobacz takze:
- {Spawane:Spawane}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Skurczowe=2120
W przypadku polaczen skurczowych wartosc wcisku, jaki mozemy uzyskac, zalezy
glownie od naprezen rozciagajacych w stygnacej oprawie (pierscieniu). Badania
wykazuja, ze naprezeniate moga byc bliskie Re bez szkody dla wytrzymalosci
zlacza. Zapewnia to mozliwosc stosowania wiekszych wartosci wcisku oraz
mozliwosc obciazenia zlacza wieksza sila niz w przypadku polaczen
wtlaczanych.
Pierscienie skurczowe nagrzewamy do temperatury niezbednej do osiagniecia
wymiaru otworu umozliwiajacego swobodne nalozenie pierscienia na laczone
czesci. Przy wyznaczeniu temperatury nagrzania pierscienia uwzgledniamy
warunki technologiczno - montazowe, tzn. wymiary przedmiotu, odleglosc
stanowiska grzewczego od montazowego, czas montazu itd.
;---------------------------------------------------------------------------
.topic Ksztaltowe=2130
Polaczenia ksztaltowe naleza do polaczen rozlacznych. W zaleznosci od
spelnianych zadan rozrozniamy polaczenia zlaczne, ustalajace i prowadzace.
Polaczenia ksztaltowe zlaczne sluza do przenoszenia obciazen glownych
miedzy walem i piasta elementu osadzonego na wale. W zaleznosci od rodzaju
lacznika mamy polaczenia bezposrednie, np. wielowypustowe oraz poserdnie:
wpustowe, kolkowe, sworzniowe i klinowe.

Zobacz takze:
- {Wpustowe:Wpustowe}
- {Wielowypustowe:Wielowyp}
- {Kolkowe:Kolkowe}
- {Klinowe:Klinowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Wpustowe=2140
W polaczeniach wpustowych najczesciej stosuje sie wpusty pryzmatyczne
(najmniejsze oslabienie walu i piasty) - wedlug PN-70/M-85005. Obliczanie
wytrzymalosci polaczen wpustowych polega na sprawdzeniu polaczenia na
naciski powierzchniowe miedzy bocznymi sciankami wpustu a powierzchniami
wspolpracujacych elementow.

Zobacz takze:
- {Wielowypustowe:Wielowyp}
- {Kolkowe:Kolkowe}
- {Klinowe:Klinowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Wielowyp=2150
W przypadku wiekszych obciazen, a zwlaszczza w polaczeniach przesuwnych,
stosuje sie polaczenia wielowypustowe. Obliczenia wytrzymalosciowe
przeprowadzamy podobnie jak w przypadku polaczen wpustowych, tzn.
korzystajac z warunku na naciski powierzchniowe. Praktycznie nie mozna
zapewnic takiego wykonawstwa wielowypustu, aby naciski wystepowaly
rownoczesnie na wszystkich wypustach. Przyjmuje sie, ze tylko 75%
wpustow przenosi obciazenie. W polaczeniach ruchowych, zwlaszcza
przesuwnych pod obciazeniem, materialy wspolpracyjacych elementow nalezy
dobierac z uwzglednieniem ich odpornosci na zatarcie.

Zobacz takze:
- {Wpustowe:Wpustowe}
- {Kolkowe:Kolkowe}
- {Klinowe:Klinowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Kolkowe=2160
Zadaniem polaczen kolkowych i sworzniowych jest najczesciej przenoszenie
sil poprzecznych, rzadziej - przenoszenie momentu obrotowego i sil
wzdluznych.
Polaczenia kolkowe poprzeczne moga przenosic jedynie niewielkie obciazenia,
poniewaz otwor na kolek zmniejsza znacznie (wytrzymalosc zmeczeniowa czopa
na obciazenia statyczne zmniejsza sie proporcjonalnie do przekroju). Przy
niewielkich obciazeniach o wymiarach kolka najczesciej decyduja wzgledy
technologiczne (m.in. wymiary laczonych elementow), a nie wzgledy
wytrzymalosciowe. Kolki sa pasowane suwliwie lub ciasno. W razie
koniecznosci obliczamy je na naciski powierzchniowe i na scinanie wedlug
ogolnych wzorow wytrzymalosciowych. Obliczanie kolkow zabezpieczajacych
(przeciazeniowych) bedzie podane przy obliczaniu sprzegiel.

Zobacz takze:
- {Wpustowe:Wpustowe}
- {Wielowypustowe:Wielowyp}
- {Klinowe:Klinowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Klinowe=2170
Zadaniem polaczenia klinowego poprzecznego jest przenoszenie obciazen
prostopadlych do osi wzdluznej klina. Cecha charakterystyczna klina jest
pochylenie powierzchni roboczej pod katem beta. Przy wbijaniu klina sila
Q na powierzchniach roboczych miedzy klinem a czopem powstaja sily tarcia.
W wyniku dzialania reakcje daza do wysuniecia klina. Aby klin nie wypadal
z gniazda w czasie obciazenia, musi byc spelniony warunek jego
samohamownosci.
W przypadku sil odzerowo tetniacych lub wahadlowych, czesto wystepujacych
w tego typu polaczeniach, nalezy stosowac polaczenia z napieciem wstepnym.

Zobacz takze:
- {Wpustowe:Wpustowe}
- {Wielowypustowe:Wielowyp}
- {Kolkowe:Kolkowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Gwintowe=2180
Polaczenia gwintowe sa rozlacznymi polaczeniami ksztaltowymi. Podstawowym
elementem polaczenia gwintowego jest lacznik skladajacy sie ze sruby i
nakretki. Zadanie nakretki spelnia rowniez kazdy otwor gwintowany.
W budowie maszyn najczesciej sa stosowane gwinty metryczne i trapezowe.
W tabl. 33 sa podane wymiary nominalne gwintow metrycznych (z normy
PN-83/M-02013 wybrano tylko gwinty uprzywilejowane), a w tabl. 34 -
wymiary gwintow trapezowych symetrycznych. Podane w powyzszych tablicach
wymiary nominalne gwintow roznia sie od wymiarow rzeczywistych. Wymiary
rzeczywiste gwintow zaleza od tolerancji wykonania zarowno zarzedzi, jak
i gwintow (dezydujacych m.in. o dokladnosci skoku i srednicy podzialowej),
od wartosci luzow i innych czynnikow. W przykladach i zadaniach
zastosowano obliczenia oparte na wymiarach nominalnych. Dokladniejsze dane
mozna odszukac Polskich Normach, np. wymiary graniczne gwintow metrycznych
srub i nakretek - w normie PN-70/M-02037, a ich tolerancje - w normie
PN-83/M-02113.
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Sprezyste=2190
Polaczeniem sprezystym nazywamy zlacze umozliwiajace przesuwanie czesci
laczonych wzgledem siebie w zakresie zaleznym od wlasnosci sprezystych
materialu lacznika. Laczniki wykonujemy z materialow:
- o duzej podatnosci (np. guma),
- o duzym module sprezystosci (sprezyny metalowe).
Podstawowa cecha uzytkowa sprezyn jest ich sztywnosc. Sprezyny srubowe
obliczamy z warunku wytrzymalosciowego na skrecanie, a sprezyny pretowe
- na zginanie.
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Lozyska=2230
W celu zapewnienia prawidlowej pracy elementow maszyn poruszajacych sie
ruchem obrotowym (osi, walow oraz czesci maszyn na nich osadzonych powinno
byc zachowane stale polozenie osi obrotu walow wzgledem nieruchomej podstawy
(np. korpusu obrabiarki). Lozyska sa obciazone silami wynikajacymi z ciezaru
walow i osadzonych na nich elementow (kol zebatych i pasowych, sprzegiel
itd) oraz silami pochodzacymi od obciazenia walow i osi. Lozyska wywieraja
na wal reakcje rowne co do wartosci silom obciazajacym lozysko i przeciwnie
zwrocone (podobnie jak reakcje podpor w belkach). Aby lozyska spelnialy
podane zadania, tzn. zapewnialyby ruch obrotowy walu i utrzymanie stalego
polozenia jego osi obrotu oraz przenosily obciazenia, powinny sie one
charakteryzowac malymi oporami ruchu, stabilna praca, niezawodnoscia
dzialania oraz odpornocia na zuzycie, czyli duza trwaloscia. Powinny tez
spelniac okrelone wymagania technologiczno - konstukcyjne.

Zobacz takze:
- {Lozyska slizgowe:L_slizgowe}
- {Lozyska toczne:L_toczne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic L_slizgowe=2240
W zaleznosci od kierunku obciazen dzialajacych na lozysko, istnieja
lozyska slizgowe:
- poprzeczne, przeznaczone do przejmowania obciazen prostopadlych do
osi obrotu walu,
- wzdluzne, ociazone silami dzialajacymi zgodnie z kierunkiem osi
obrotu walu,
- poprzeczno-wzdluzne, przeznaczone do przejmowania obciazen zarowno
prostopadlych, jak i zgodnych z kierunkiem osi obrotu.
W celu zmniejszenia oporow ruchu pomiedzy powierzchniami slizgowymi panwi
i czopa powinna byc wytworzona warstwa nosna smaru lub gazu (najczesciej
powietrza).

Zobacz takze:
- {Lozyska toczne:L_toczne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic L_toczne=2250
Lozyska toczne sa znormalizowane w skali swiatowej. Normalizacja objete sa
glowne wymiary lozysk, ich ksztalty, szczegoly konstrukcyjne, oznaczenia,
metody obliczania itp. Polskie Normy lozysk tocznych i ich elementow
(PN-85/M-86100 do PN-83/M-86491) sa zgodne z zaleceniami ISO.
Dobor lozysk tocznych polega na ustaleniu typu lozyska oraz jego wymiarow.
W pierwszej kolejnosci dobiera sie typ lozyska w zaleznosci od konstrukcji
maszyny, warunkow pracy lozyska itp. Nastepnie ustala sie wymiary lozyska
w zaleznosci od jego obciazenia, maksymalnej predkosci obrotowej i
wymaganego okresu pracy. Wymiary i inne dane niezbedne do obliczen sa ujete
w katalogu lozysk tocznych. W katalogu tym dla kazdego lozyska podane sa:
- nosnosc ruchowa C, tj. wartosc obciazenia, jakie dane lozysko moze
przeniesc w czasie pracy,
- nosnosc spoczynkowa Co, czyli dopuszczalne obciazenie lozysk nie
obracajacych sie lub obracajacych sie bardzo wolno (do 10 obr/min),
- maksymalna predkosc obrotowa.

Zobacz takze:
- {Lozyska slizgowe:L_slizgowe}

;*************************************************************************

.topic Napedy=2260
W sklad mechanizmow napedowych, posredniczacych w przekazywaniu energii od
silnika do maszyny roboczej, wchodza przed wszystkim roznego rodzaje
przekladnie. Zasadniczym zadaniem przekladni jest zmiana predkosci obrotowej
pociagajaca ze soba odpowiednia zmiane przenoszonych sil i momentow.

Zobacz takze:
- {Przekladnie:Przekladnie}
- {Sprzegla:Sprzegla}
- {Hamulce:Hamulce}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Przekladnie=2270
Potrzebe stosowania przekladni mozna uzasadnic nastepujaco:
- w wiekszosci maszyn roboczych sa potrzebne duze momenty obrotowe, co
przy okreslonej mocy - wymaga stosowania malych predkosci obrotowych, a
tym czasem silniki sa budowane jako wysokoobrotowe,
- stosowanie silnikow o malej predkosci jest ekonommicznie nieuzasadnione,
gdyz sa one wieksze, ciezsze i drozsze,
- zakres regulacji predkosci obrotowych, niezbednych w maszynach roboczych,
jest najczsciej niemozliwy przez zmiane predkosci obrotowej silnika.
Ponado istnieje wiele czynnikow, ktore nie pozwalaja na bezposrednie
polaczenie silnika z maszyna robocza, np. wzgledy konstrukcyjne,
bezpieczenstwo pracy, gabaryty silnika, wygoda obslugi itd.

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach prostych:P_proste}
- {przekladnie o zebach skosnych:P_skosne}
- {przekladnie stozkowe:P_stozkowe}
- {przekladnie slimakowe:P_slimakowe}
- {przekladnie cierne:P_cierne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic P_proste=2280
Kola zebate naleza do czesci maszyn objetych normalizacja w szerokim
zakresie. Miedzy innymi normy PN-93/M-88509/00,01, PN-78/M-88503/03
zawieraja w arkuszu 00 podstawowe nazwy, okreslenia i symbole kolejno
dla przekladni walcowych, stozkowych i slimakowych.
Uzebienie kola zebatego moze byc wykonane bezposrednio na korpusie kola,
badz na osobnym elemencie nasadzonym na korpus (stosuje sie wowczas
okreslenie: wieniec zebaty).
Powierzchnie ograniczajaca szerokosc b uzebienia nazywa sie czolem
uzebienia.
Podstawa do okreslania elementow zeba i ich wymiarow jest tzw. okrag
podzialowy (oraz odpowiednio powierzchnia podzialowa). Analogicznie do
okregow: podzialowego, wierzcholkow i podstaw rozroznia sie srednice
podzialowa dp, wierzcholkow da oraz podstaw df.

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach skosnych:P_skosne}
- {przekladnie stozkowe:P_stozkowe}
- {przekladnie slimakowe:P_slimakowe}
- {przekladnie cierne:P_cierne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic P_skosne=2290
W odroznieniu od kol walcowych o zebach prostych, uzebienie kol o zebach
skosnych jest nacinane pod katem pochylenia linii zeba beta. Jest to kat
mierzony miedzy linia zeba i linia rownolegla do osi kola.
W zasadzie zeby skosne otrzymuje sie tylko przy nacinaniu metoda
uzebienia ksztaltowa, natomiast przy stosowaniu metod obwiedniowych zeby
nacinane sa wzdluz linii srubowej. Niezaleznie jednak od metody nacinania
uzebien skosnych - kolami walcowymi o zebach skosnych (czesto skrotowo -
kolami skosnymi) nazywa sie kola stosowane w przekladniach o osiach
rownoleglych (takie przekladnie nazywa sie skosnymi), natomiast
przekladniami srubowymi nazywa sie przekladnie wichrowate o osiach kol
nie lezacych w jednej plaszczyznie.

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach prostych:P_proste}
- {przekladnie stozkowe:P_stozkowe}
- {przekladnie slimakowe:P_slimakowe}
- {przekladnie cierne:P_cierne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic P_stozkowe=2300
Przekladnie katowe sa to przekladnie, w ktorych osie kol zebatych
przecinaja sie. Przekladnie katowa skladajaca sie z dwoch kol stozkowych
nazywa sie przekladnia stozkowa. W kolach stozkowych zeby nacinane sa na
stozku scietym. Zarys zeba jest w kazdym przekroju ewolwentowy, natomiast
wymiary poprzecczne zeba zmniejszaja sie ku wierzcholkowi stozka.

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach prostych:P_proste}
- {przekladnie o zebach skosnych:P_skosne}
- {przekladnie slimakowe:P_slimakowe}
- {przekladnie cierne:P_cierne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic P_slimakowe=2310
Przekladnia slimakowa sklada sie ze slimaka i slimacznicy, przy czym kolem
czynnym jest najczesciej slimak. Slimak jest to kolo zebate o bardzo malej
liczbe zebow srubowych, ktore tworza ciagly zwoj gwintowy. Liczba zwojow
slimaka odpowiada liczbe jego zebow.
Slimacznica jest to kolo zebate o uzebieniu wkleslym wspolpracujace ze
slimakiem. Zarys slimacznicy jest ewolwentowy. Sa one nacinane pod katem
rownym katowi pochylenia linii zebow slimaka. Przekladnie slimakowe
zawdzieczaja swoja nazwe wartosci przelozenia jakie mozliwe jest do
osiagniecia na pojedynczym stopniu przekladni (max i = 500).

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach prostych:P_proste}
- {przekladnie o zebach skosnych:P_skosne}
- {przekladnie stozkowe:P_stozkowe}
- {przekladnie cierne:P_cierne}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic P_cierne=2320
Przekladniami ciernymi nazywa sie przekladnie skladajace sie z dwoch
(lub wiecej) kol, ktore przekazuja ruch i moment obrotowy z kola czynnego
na kolo bierne za pomoca sily tarcia. Sile tarcia uzyskuje sie poprzez
docisk wspolpracujacych kol oraz stosowanie odpowiednich materialow na
powierzchnie cierne.
Kola stosowane w przekladniach ciernych moga byc walcowe, stozkowe oraz
tarczowe (o powierzchniach gladkich), a takze o zarysie krzywoliniowym.
Rozroznia sie przekladnie cierne o stalym przelozeniu oraz przekladnie
bezstopniowe, umozliwiajace zmiane wartosci przelozenia (w okreslonym
zakresie) w sposob ciagly.

Zobacz takze:
- {przekladnie o zebach prostych:P_proste}
- {przekladnie o zebach skosnych:P_skosne}
- {przekladnie stozkowe:P_stozkowe}
- {przekladnie slimakowe:P_slimakowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Sprzegla=2330
Sprzeglem nazywamy zespol ukladu napedowego maszyn sluzacy do laczenia
dwoch walow i przekazywania momentu obrotowego z walu czynnego na wal
bierny bez zmiany kierunku obrotowego. Osie laczonych walw leza na
wspolnej prostej, a przy sprzeglach samonastawnych moga przecinac sie
pod katem ostrym.
Ogolnie okreslamy, ze sprzeglo sklada sie z czlonow: czynego (napedzajacego)
i biernego (napedzanego) oraz lacznika, przekazujacego moment obrotowy
z czlonu czynnego na bierny. Lacznik charakteryzuje rodzaj sprzegla oraz
okresla sposob przekazywania momentu. Lacznikiem moga byc: ciala stale
(sprzegla mechaniczne), ciecz (sprzegla hydrdynamiczne), sily pol
elektromagnetycznych (sprzegla elektromagnetyczne), sily tarcia (sprzegla
cierne) itd.

Zobacz takze:
- {sprzegla tulejowe kolkowe:S_tulejowe}
- {sprzegla tarczowe plaskie:S_plaskie}
- {sprzegla tarczowe stozkowe:S_stozkowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic S_tulejowe=2340
Sprzeglo tulejowe kolkowe jest jest jednym z najprostszych rodzajow
sprzegiel. Tuleja jest w tym przypadku czlonem czynnym i biernym, a kolki
lacznikiem. Lacznikami moga byc rowniez wpusty lub kliny. Stosuje sie takze
polaczenia skurczowe tulei z walem. Wybor lacznika zalezy od charakteru
obciazenia, warunkow montazu itd.

Zobacz takze:
- {sprzegla tarczowe plaskie:S_plaskie}
- {sprzegla tarczowe stozkowe:S_stozkowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic S_plaskie=2350
Jednym z najprostrzych sprzegiel ciernych jest sprzeglo tarczowe. Sklada
sie ono z dwoch tarcz, z ktorych jedna jest osadzona na wale na stale,
a druga przesuwnie. Moment obrotowy jest przenoszony, gdy tarcza przesuwna
jest docisnieta do tarczy stalej sila wzdluzna Fw. Aby sprzeglo nie ulegalo
zbyt szybkiemu zuzyciu, moment tarcia, jaki mozna uzyskac pod wplywem
sily docisku Fw, powinien byc wiekszy od maksymalnego momentu obrotowego
jaki przenosi sprzeglo.

Zobacz takze:
- {sprzegla tulejowe kolkowe:S_tulejowe}
- {sprzegla tarczowe stozkowe:S_stozkowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic S_stozkowe=2360
Podbnie jak w pozostalych sprzeglach sterowanych, jedna z tarcz jest
polaczona z walem na stale, a druga przesuwa sie wzdluz drugiego walu
najczesciej po wpuscie. Zaleta tego sprzegla jest mozliwosc uzyskania
takiej samej sily tarcia jak w sprzegle tarczowym, przy znacznie mniejszej
sile wlaczajacej.

Zobacz takze:
- {sprzegla tulejowe kolkowe:S_tulejowe}
- {sprzegla tarczowe plaskie:S_plaskie}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Hamulce=2370
Hamulcem nazywamy urzadzenie sluzace do zatrzymywania, zwalniania lub
regulacji predkosci obracajacych sie czesci maszyn.
W budowie maszyn stosuje sie najczesciej hamulce cierne. Hamulce te
dzialaja na podobnej zasadzie jak sprzegla cierne, lecz dzialanie ich
jest odwrotne.. Zadaniem hamulcow jest zatrzymanie czesci czynnej hamulca
pzez sprzegniecie jej z czescia nieruchoma, z reguly zwiazana z korpusem
maszyny.

Zobacz takze:
- {hamulce klockowe:H_klockowe}
- {hamulce ciegnowe:H_ciegnowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic H_klockowe=2380
Hamulce klockowe dzielimy na jedno i dwuszczekowe. Obliczanie hamulcow
klockowych polega na wyznaczeniu sily F potrzebnej do calkowitego
zatrzymania tarczy hamulcowej, ustaleniu wymiarow klocka oraz sprawdzeniu
hamulca na rozgrzewanie.

Zobacz takze:
- {hamulce ciegnowe:H_ciegnowe}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic H_ciegnowe=2390
Hamulce ciegnowe dzielimy na: zwykle, roznicowe i sumowe. W porownaniu
z hamulcami klockowymi maja wieksza skutecznosc hamowania i dlatego moga
byc usytuowane na walach, na ktorych wystepuja wieksze momenty obrotowe.
Obliczanie hamulcow ciegnowych polega na okresleniu momentu tarcia
potrzebnego do zachamowania bebna, obliczeniu wartosci sil w ciegnie oraz
na wyznaczeniu wartosci sily F, jaka nalezy wywierac na dzwignie hamulca.

Zobacz takze:
- {hamulce klockowe:H_klockowe}

;**************************************************************************

.topic Tablice=2400
Tablice pomocnicze dla niektorych zadan

Zobacz takze:
- {Tablica 4:Tablica04}
- {Tablica 35:Tablica35}
- {Tablica 51:Tablica51}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Tablica04=2410
Orientacyjne wlasnosci wytrzymalosciowe niektorych gatunkow stali: Rm i Re
wg PN oraz naprezenia dopuszczalne obliczone z zastosowaniem wspolczynnikow
bezpieczenstwa. Nparezenia dopuszczalne w MPa.
kc=kr; kcj=krj; kt=ks; ktj=ksj; kto=kso;

Zobacz takze:
- {Tablica 35:Tablica35}
- {Tablica 51:Tablica51}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Tablica35=2420
Orientacyjne wlasnosci wytrzymalosciowe niektorych gatunkow stali
sprezynowych - wedlug PN-74/H-84032 oraz [18].
Obrobka cieplna stali sprezynowych (wedlug normy): hartowanie w oleju
w temperaturze 820-870*C oraz odpuszczanie srednie w temperaturze
460-490*C (zaleznie od gatunku stali). Drut patentowany (fortepianowy):
hartowany izotermicznie w kapieli olowiowej w temperaturze 500*C,
przeciagany na zimno i odpuszczany w temperaturze 200-240*C.
Wartosci Rm, Re oraz naprezenia dopuszczalne dla drutu patentowanego podano
wedlug [18]. W normie PN-71/M-80057 sa podane wartosci Rm oddzielnie dla
kazdej srednicy drutu oraz w zaleznosci od rodzaju drutu: A - drut zwyklej
wytrzymalosci, B - drut o podwyzszonej wytrzymalosci, C - drut wysokiej
wytrzymalosci.

Zobacz takze:
- {Tablica 4:Tablica04}
- {Tablica 51:Tablica51}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Tablica51=2430
Orientacyjne wartosci dopuszczalnych naprezen zginajacych kgj i twardosci
HB dla niektorych materialow, stosowanych w przekladniach zebatych.
Uwagi:
1) T - ulepszanie cieplne (hartowanie i wysokie odpuszczanie).
2) H - naweglanie i hartowanie.

Zobacz takze:
- {Tablica 4:Tablica04}
- {Tablica 35:Tablica35}

;**************************************************************************

.topic Okno=2440
Operacje wykonywane na okienku tekstowym wyswietlajacym wyniki obliczen.

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Rozmiary=2450
Nacisniecie kombinacji klawiszy Ctrl-F5 powoduje zmiane koloru ramki okna.
Nastepnie naciskajac klawisze strzalek mozemy przesuwac okno w dowolne
miejsce ekranu. Jezeli nacisniemy klawisze Shift-strzalka wowczas okno
mozna dowolnie powiekszac i zmniejszac. Akceptacja polozenia i rozmiaru
odbywa sie za pomoca ENTERa. Rezygnacja z dokonanych zmian poprzez
nacisniecie klawisza ESC.

Zobacz takze:
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Powieksz=2460
Nacisniecie klawisza F5 lub wybor opcji Okno|Powieksz/Zmniejsz powoduje
(jesli okno nie zajmowalo calego ekranu) maksymalizacje. Ponowne nacisniecie
klawisza przywraca wczesniejsze rozmiary.

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Nastepne=2470
Przejscie do nastepnego aktywnego okienka. Opcja dostepne wowczas, jezeli
minimum dwa okna sa aktywne. Opcje mozna wywolac klawiszem F6 lub
Okno|Nastepne.
Ponadto pierwsze 9 okien jest numerowanych. Szybki dostep do nich jest
dostepny po nacisnieciu klawiszy Alt-numer okna..

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Poprzednie=2480
Przejscie do poprzedniego aktywnego okienka. Opcja dostepne wowczas, jezeli
minimum dwa okna sa aktywne. Opcje mozna wywolac klawiszem Shift-F6 lub
Okno|Poprzednie.
Ponadto pierwsze 9 okien jest numerowanych. Szybki dostep do nich jest
dostepny po nacisnieciu klawiszy Alt-numer okna..

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Kaskada=2490
Ulozenie okien kaskadowo, tzn. kazde nastepne okno ma zwiekszane o jeden
wspolzedne lewego gornego rogu. Okna nachodza wiec na siebie tak, ze
widoczne sa tylko ich tytuly.

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {sasiadujaco:Sasiad}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Sasiad=2500
Kazde z okien zajmuje czesc ekranu podzielona przez liczbe okien.

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {zamknij:Zamknij}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Zamknij=2510
Zamkniecie okienka tekstowego. Mozliwe po nacisnieciu klawiszy Alt-F3 lub
Okno|Zamknij.

Zobacz takze:
- {rozmiary/przesun:Rozmiary}
- {powieksz/zmniejsz:Powieksz}
- {nastepne:Nastepne}
- {poprzednie:Poprzednie}
- {kaskada:Kaskada}
- {sasiadujaco:Sasiad}

;**************************************************************************

.topic Pomoc=2520
Menu opcji pomoc zawiera informacje pomicnicze ulatwiajace poruszanie sie
w programie komputerowym do obliczen wytrzymalosciowycch z konstrukcji
mechanicznych.
Menu Pomoc zawiera opcje:
- {Jak uzywac systemu:Jak}
- {Klawisze:Klawisze}
- {Wskazowki do zadan:Wskazowki}
- {O Systemie:OSystemie}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Jak=2530
Program mozna obslugiwac zarowno myszka jak i klawiatura. Zadaniem uzytkownika
jest wprowadzanie danych do poszczegolnych cwiczen oraz jezeli zaistnieje
taka sytuacja, uwaznie czytac komunikaty o bledach. Autor programu dolozyl
wszelkich staran, aby program byl odporny na bledne wprowadzenie danych, co
ma odrozniac go od wersji v1.0 i v2.0, ktore nie mialy zadnych "mechanizmow
obronnych" przez co czesto program czesto byl przerywany roznymi bledami
wykonania. Najczesciej pojawialy sie komunikaty Runntime error 200 - czyli
dzielenie przez zero i error 106 - bledny format numeryczny (np. gdy zamiast
123.3 wpisano 123,3). Jednak jak mowi jedna z prawd programistow, ze
"nie ma programow bezblednie dzialajacych, sa tylko niedostatecznie
przetestowane" autor wiec prosi o kontakt w celu usuniecia usterek.

Zobacz takze:
- {Klawisze:Klawisze}
- {Wskazowki do zadan:Wskazowki}
- {O Systemie:OSystemie}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Klawisze=2540
Opis klawiszy i skrotow klawiaturowych:
F3 - kalkulator,
F4 - kalendarz,
F5 - maksymalizacja / minimalizacja okna,
Ctrl-F5 - aktywacja opcji przesuwania okna
(Shift + strzalki - zmiana rozmiarow),
F6 - nastepne okno tekstowe,
Shift-F6 - poprzednie okno tekstowe,
F7 - tablica ASCII,
F8 - Puzzle,
F9 - wlaczenie wygaszacza ekranu
Alt-F10 - zmiana trybu video
Alt-X - wyjscie z systemu
Alt-F3 - zamkniecie okna tekstowego
Alt-1..9 - wybor okienka z numerem 1..9.

Zobacz takze:
- {Jak uzywac systemu:Jak}
- {Wskazowki do zadan:Wskazowki}
- {O Systemie:OSystemie}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Wskazowki=2550
Po wyborze zadania nalezy postepowac w nastepujacy sposob.
a). Dokonac zmian ustawien domyslnych wartosci lub je zaakceptowac
(przejscie do nastepnego wiersza klawiszem TAB, a cofniecie sie
klawiszem Shift-Tab).
b). Akceptacja - ENTER lub anulowanie: Alt-F3, Esc, Anuluj.
c). W razie potrzeby mozna skozystac z pomocy systemowej.
1. Przy odczytywaniu nalezy pamietac, ze:
- w programach sa stosowane takie same oznaczenia sybolowe, jakie
wystepuja w odpowiednich rozdzialach zbioru zadan,
- w programie zastapiono litery greckie ich lacinskimi odpowiednikami.
- w programie oznaczenia z indeksami zapisano np. kgo.
- w programie wystepuja zapisy:
a^b => a do potegi b
*C => stopien Celsjusza
sqrt[ => pierwiastek kwadratowy
cube[ => pierwiastek szescienny
rootX[ => pierwiastek stopnia X
2. Przy wprowadzaniu danych nalezy pamietac, ze:
a). Program sprawdza przynalzenosc danych do odpowiedniegi zakresu. Jezeli
zakres jest przekroczony, a uzytkownik dokona akceptacji danych, to
wowczas program generuje okienko z komunikatem o przekroczeniu zakresu
i nie przystapi do dalszych obliczen dopuki zakres nie bedzie wlasciwy.
b). Program akceptuje zapis 123.6 jak i 123,6
c). Maksymalnie mozna wprowadzic pieciocyfrowa liczbe (chyba, ze w zadaniu
wymagana jest wartosc przekraczajaca ten zakres),
d). w zaleznosci od zadania program sprawdza sensownosc niektorych
warunkow np. czy otwor kola zebatego nie jest wiekszy od samego kola.
e). jezeli program kozysta z tablic zapisanych w plikach nalezy pamietac, ze
tablice musza znajdowac sie w tym samym katalogu co program. Jezeli
program nie odnajdzie potrzebnych tablic to niektore zadania moga
okazac sie niedostepne.

Zobacz takze:
- {Jak uzywac systemu:Jak}
- {Klawisze:Klawisze}
- {O Systemie:OSystemie}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic OSystemie=2560
Informacje dotyczace autora programu. Zmiana danych osobych w tekscie
zrodlowym beze wiedzy autora zabroniona.

Zobacz takze:
- {Jak uzywac systemu:Jak}
- {Klawisze:Klawisze}
- {Wskazowki do zadan:Wskazowki}
- {O Systemie:OSystemie}

;**************************************************************************

.topic NoContext=0
Zamieszczone programy zostaly napisane w jezyku Borland Pascal v7.0
z wykorzystaniem biblioteki Turbo Vision 2.0 na komputerze z procesorem
i80486. Celem autora bylo zwrocenie uwagi w strone nowoczesnych technik
obliczeniowych wykorzystujacych komputery, ktore sa nieporownywalnie szybsze
od "kartki i olowka". Program z powodzeniem dziala na komputerach poczawszy
od i80286 do komputerow z procesorami pentium. W tych ostatnich jednak
nalezy pamietac, ze program ten dziala w trybie rzeczywistym (lub chronionym)
mikroprocesorow i jest odpalany przez system operacyjny MS-DOS. Pociaga
to za soba komplikacje przy uruchamianiu programu z systemu Windows XP.
Aby program mogl z niego wystartowac, nalezy dograc do XP odpowiednie
biblioteki obslugujace aplikacje dosowe. Ponaddto jezeli program jest
uruchomiony w systemie windows 9x to zaleca sie we wlasciwosciach
programu zmienic opcje okno na pelny ekran (opcje znajduja sie w menu
ekran).
Na koniec podaje kilka PRAWD PROGRAMISTOW ktore nalezy miec na uwadze
przy obsludze programow:
1. Zlorzeczenia to jedyny jezyk rozumiany przez wszystkich programistow.
2. Jesli program jest uzyteczny to bedzie musial byc zmieniany.
2. Autor programu nigdy nie przetestuje go wiarygodnie.
3. Nie ma programow bezblednie dzialajacych, a sa co najwyzej
niedostatecznie przetestowane.
4. Jezeli cos w danym programie moze zostac niewlasciwie uzyte, to
zawsze znajdzie sie ktos kto to zrobi.
4. Jezeli zakres bezpieczenstwa jest ustalony na podstawie doswiadczenia
tworcow i obslugi naprawiajacej, to dowolny uzytkownik natychmiast
znajdzie sposob aby go przekroczyc.
5. Jezeli cos moze sie popsuc w wielu miejscach, to pierwsze uszkodzenie
wystapi tam gdzie wyrzadzi najwiecej szkody.
6. Jezeli wszystko dziala poprawnie, to znaczy, z cos przeoczyles.
7. Wymiary beda zawsze podane w najmniej uzytecznych jednostkach.
8. Stopien glupoty twojego postepowania jest wprost proporcjonalny do
liczby przygladajacych Ci sie osob.
9. Nie istnieje taki problem - bez wzgledu na to, jak bylby skomplikowany -
ktory po blizszym sie z nim zapoznaniem nie okazal sie jeszcze bardziej
skomplikowany.
10.Prawdopodobienstwo oosiagniecia pozadanego wyniku jest odwrotnie
proporcjonalne do stopnia pozadania tego wyniku.
;---------------------------------------------------------------------------
.topic Nic=65534
Brak informacji pomocniczych
;--------------------------------------------------------------------------
.topic OK=2561
Przycisk OK jest przyciskiem domyslnym tzn. nie jest wymagane jego
podswietlenie tylko wystarczy klikcac na nim mysza lub wcisnac ENTER.
Jego wybranie powoduje akceptacje wyboru zadania i przejscie do
dalszych procedur programu.

Zobacz takze:
- {Anuluj:Anuluj}
- {Rysunek:Rysunek}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Anuluj=2562
Przycisk Anuluj powoduje rezygnacje z dokonanego wyboru. Po jego
nacisnieciu program nie przystapi do dalszych obliczen.

Zobacz takze:
- {OK:OK}
- {Rysunek:Rysunek}
;--------------------------------------------------------------------------
.topic Rysunek=2563
Przycisk Rysunek powoduje przelaczenie ekranu w tryb graficzny i
wyswietlenie rysunku pomocniczego do zadania. Powrot do programu odbywa
sie po nacisnieciu klawisza ESC. Rysunki w formacie *.PCX
znajduja sie w katalogu RYSUNKI.

Zobacz takze:
- {OK:OK}
- {Anuluj:Anuluj}

;***************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0301 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0301=2570
Program do obliczania spoin pachwinowych z warunku na scinanie w przekroju
najmniejszym, nawet jesli wystepuje zlozony stan naprezen. Naprezenia
dopuszczalne dla spoin pachwinowych oblicza sie z zaleznoscia:
kt' = 0.65kt ktj' = 0.65ktj kto' = 0.65kto.

Grubosc obliczeniowa zaokragla sie do calych mm (z niedomiarem) przy czym
nalezy zachowac warunek 3 mm <= a <= 15 mm.

Program sprawdza prawdziwosc warunku dt < dp. Wynika to z faktu, ze
zastosowanie tulei o srednicy wiekszej niz srednica podzialowa kola jest
technicznie niemozliwe. Jezeli warunek ten nie zostanie spelniony to
program zamienia wartosci dp z dt.
;---
.topic Param01=2571
Wartosc sily dzialajacej na srednicy podzialowej dp kola zebatego. Sila
dziala promieniowo.

Wartosc domyslna: F = 8000 N
Zakres: 1 - 99999 N
;---
.topic Param02=2572
Srednica podzialowa dp kola zebatego. Przy wprowadzaniu danych nalezy
zwrocic uwage na to aby nie byla ona mniejsza od srednicy tulei.

Wartosc domyslna: dp = 280 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param03=2573
Wysokosc spoiny. Z punktu widzenia geometrii jest to przyprostokatna
trojkata prostokatnego. Wymiar ten musi zawierac sie w zakresie 4 - 22 mm.
Zakres ten ustalony jest z faktu, ze tylko dla tego zakresu zostaje spelniony
warunek 3 mm <= a <= 15 mm

Wartosc domyslna: h = 5 mm
Zakres: 4 - 22 mm
;---
.topic Param04=2574
Srednica tulei wspawanej w kolo zebate. Przy wprowadzaniu danych nalezy
pamietac, ze srednica tulei musi byc mniejsza niz srednica podzialowa kola.

Wartosc domyslna: dt = 50 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param05=2575
Dopuszczalne naprezenia tnace dla spoiny. Wartosc naprezen kt jest rowna
naprezeniom ks, ktore mozna odczytac z tabeli 4 po wywolaniu polecenia:
TABLICE | TABLICA 4. Zadanie nie narzuca tutaj rodzaju obciazen, wiec z
powodzeniem mozna podac wartosc naprezen ktj, kto lub innych.

Wartosc domyslna: kt = 160 MPa co odpowiada stali 15H
Zakres: 1 - 99999 MPa

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0302 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0302=2580
Program do obliczania zgrzein czolowych, z mozliwoscia wyboru rodzaju
zgrzewania. Wartosc naprezen dopuszczalnych przyjmuje sie wg zaleznosci
k' = z * k, stosujac odpowiednie wartosci wspolczynnika z (w zaleznosci od
rodzaju zgrzeiny i metody zgrzewania). Program nie uwzglednia dzialania
sily osiowej powodujacej wyboczenie.

Program dokonuje jedynie kontroli zakresu wprowadzanych danych.
;---
.topic Param06=2581
Wartosc momentu skrecajacego wynikajacego z oporow skrawania.

Wartosc domyslna: Ms = 15 Nm
Zakres: 1 - 99999 Nm
;---
.topic Param07=2582
Srednica wiertla w miejscu zgrzewania.

Wartosc domyslna: d = 20 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param08=2583
Naprezenia tnace dzialajace jednostronnie dla materialu slabszego. Ich
wartosc mozna dobrac z tabeli 4 (po wybraniu opcji TABLICE | TABLICA 4).
Naprezenia tnace ktx sa rowne naprezenia ksx (gdzie x oznacza rodzaj cyklu).

Wartosc domyslna: ktj = 85 MPa co odpowiada stali 55 normalizowanej
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Radio01A=2584
Zgrzewanie zwarciowe dla ktorego wspolczynnik z = 0.85
;---
.topic Radio01B=2585
Zgrzewanie iskrowe dla ktorego wspolczynnik z = 0.95

;***************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0402 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0402=2590
Obliczanie polaczen skurczowych przy zalozeniu, ze naprezenia w stygnacym
wiencu nie przekrocza granicy plastycznosci Re. Program nie przwiduje
obliczen wytrzymalosciowych polaczenia. Zalozeniem programu jest obliczenie
wartosci wcisku oraz temperarury nagrzania wienca.
;---
.topic Param09=2591
Granica plastycznosci Re dla materialu wienca. W przypadku kol stalowych
odpowiednie wartosci Re mozna odczytac z tablicy 4 (TABLICE | TABLICA 4).
W przypadku pierscienia zeliwnego lub miedzianego nalezy odwolac sie do
literatury podajacej odpowiednie wartosci Re.

Wartosc domyslna: Re = 780 MPa co odpowiada stali 40H
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param10=2592
Srednica na jaka ma byc osadzony wieniec zebaty.

Wartosc domyslna: d = 456 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param11=2593
Przewidywana temperatura pracy zlacza.

Wartosc domyslna: t1 = 20 *C
Zakres: -99999 - 99999 *C (stopni Celsjusza)
;---
.topic Radio02A=2594
Wieniec stalowy dla ktorego:
- wspolczynnik rozszerzalnosci cieplnej: alfa = 11 * 10^-6
- modul sprezystosci poprzecznej: E = 2.1 * 10^5
;---
.topic Radio02B=2595
Wieniec zeliwny dla ktorego:
- wspolczynnik rozszerzalnosci cieplnej: alfa = 10 * 10^-6
- modul sprezystosci poprzecznej: E = 8.0 * 10^4
;---
.topic Radio02C=2596
Wieniec miedziany dla ktorego:
- wspolczynnik rozszerzalnosci cieplnej: alfa = 18 * 10^-6
- modul sprezystosci poprzecznej: E = 1.25 * 10^5

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0501 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0501=2600
Program do wyznaczania czynnej dlugosci wpustow pryzmatycznych (odmiana A)
wg PN-70/M-85005. Specyficznym rozwiazaniem programisycznym jest zastosowanie
procedury sortujacej naprezenia dopuszczalne kc w celu ustalenia ktore z nich
sa najlepsze.
;---
.topic Param12=2601,Param13=2602,Param14=2603
Dopuszczalne naprezenia sciskajace kc (rowne naprezeniom kr). Ich wartosci
mozna odczytac z tablicy 4 (TABLICE | tablica 4). Odpowiadaja kolejno:
- naprezeniom dla materialu wpustu,
- naprezeniom dla materialu piasty,
- naprezeniom dla materialu walka.
Z technicznego punktu widzenia naprezenia dla wpustu powinny byc najmniejsze.

Wartosci dommyslne: - wpust: 145 MPa (stal St5)
- piasta: 290 MPa (zeliwo Zl300)
- walek: 290 MPa (zeliwo Zl300)
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param15=2604
Srednica walka wpustowego.

Wartosc domyslna: d = 40 mm
Zakres: 6 - 500 mm co odpowiada przedzialowi wg normy PN-70/M-85005
;---
.topic Param16=2605
Moment obrotowy przenoszony przez kolo zebate.

Wartosc domyslna: Mo = 800 Nm
Zakres: 1 - 99999 Nm
;---
.topic Radio03A=2606,Radio03B=2607,Radio03C=2608
Wybor warunkow pracy polaczenia:
- lekkie: obciazenia jednokierunkowe, dokladna obrobka i mala chropowatosc
elementow polaczenia;
- srednie: obciazenia zmienne, minimalne drgania;
- ciezkie: obciazenia zmienne o cyklu wahadlowym, uderzeniowe, drgania
o duzej czestotliwosci i amplitudzie;

Wartosc domyslna:
() lekkie
( ) srednie
( ) ciezkie
;---
.topic Radio04A=2609,Radio04B=2610,Radio04C=2611
Charakter polaczenia:
- spoczynkowe,
- przesuwne - przesuwne bez obciazenia,
- obrotowe - przesuwne pod obciazeniem (dotyczy tylkoprzypadku, gdy
stosuje sie powierzchnie robocze czopa ulepszone cieplnie lub hartowane.

Wartosc domyslna:
() spoczynkowe
( ) przesuwne
( ) obrotowe

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0503 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0503=2620
Program do sprawdzania wytrzymalosci znormalizowanych polaczen
wielowypustowych wg PN-92/M-01133. W programie dokonywane jest
porownanie srednicy podanej przez uzytkownika ze srednicami ujetymi
w normie. W przypadku niezgodnosci program dokonuje zmiany na najbardziej
zblizona. Ponadto mamy do wyboru rodzaj polaczenia i warunki pracy.
Program dokonuje obliczenia tylko dla serii sredniej.
;---
.topic Param17=2621
Srednica wewnetrzna polaczenia wielowypustowego. Musi zawierac sie w szeregu
srednic: 11, 13, 16, 18, 21,, 23, 26, 28, 32, 36, 42, 46, 52, 56, 62, 72,
82, 92, 102, 112. W przypadku niespelnienia powyzszego warunku program
zmienia srednice na najblizsza znormalizowana.

Wartosc domyslna: d1 = 42 mm
;---
.topic Param18=2622
Wartosc momentu obrotowego przenoszonego przez polaczenie.

Wartosc domyslna: Mo = 800 Nm
Zakres: 1 - 99999 Nm
;---
.topic Param19=2623
Czynna dlugosc styku polaczenia.

Wartosc domyslna: lo = 60 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param20=2624
Dopuszczalne naprezenia sciskajace kc (rowne naprezeniom kr). Ich wartosci
mozna odczytac z tablicy 4 (TABLICE | tablica 4).

Wartosc domyslna: kc = 200 MPa co odpowiada stali 45 w stanie ulepszonym
cieplnie.
Zakres: 1 - 99999 MPa

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0506 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0506=2630
Program do sprawdzania wytrzymalosci polaczenia kolkowego obciazonego
momentem skrecajacym. Kolek w tym polaczeniu stanowi glowny element
przenoszacy obciazenie. Warto rowniez zapoznac sie ze sposobem obliczania
sprzegiel tulejowych kolkowych, pelniacych role sprzegiel bezpieczenstwa.
;---
.topic Param21=2631
Dopuszczalne naprezenia tnace kt dla materialu kolka. Naprezenia kt mozna
odczytac z tablicy 4 (TABLICE | TABLICA 4). Ich wartosc jest rowna wartosci
naprezen dopuszczalnych ks.


Wartosc domysla: kt = 145 MPa co odpowiada stali 55 ulepszanej cieplnie
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param22=2632
Dopuszczalne naprezenia sciskajace dla materialu walka i piasty (kc = kr).
Naprezenia kc mozna odczytac z tablicy 4 (TABLICE | TABLICA 4).

Wartosc domyslna: kc = 160 MPa co odpowiada stali St6
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param23=2633
Srednica walka. Nalezy pamietac, ze srednica walka dw musi byc mniejsza
od srednicy piasty kola dp. Jezeli warunek nie bedzie spelniony wowczas program
zmieni wartosci dp z dw. W przypadku gdy dp = dw to program pomniejszy
srednice dw o 1 mm.

Wartosc domyslna: dw = 30 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param24=2634
Srednica zewnetrzna piasty kola zebatego. Nalezy pamietac, ze srednica walka
dw musi byc mniejsza od srednicy piasty kola dp. Jezeli warunek nie bedzie
spelniony wowczas program zmieni wartosci dp z dw. W przypadku gdy dp = dw to
program pomniejszy srednice dw o 1 mm.

Wartosc domyslna: dp = 50 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param25=2635
Moment obrotowy przenoszony przez polaczenie.

Wartosc domyslna: Mo = 84 Nm
Zakres: 1 - 99999 mm

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0508 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0508=2640
Program do sprawdzania wytrzymalosci polaczenia klinowego poprzecznego,
ktore w odroznieniu od pozostalych polaczen ma za zadanie nie przenoszenie
momentu skrecajacego ale sil dzialajacych osiowo. Uzytkownik powinien
zwrocic uwage na jednostke w jakiej nalezy podac sile jaka dziala na
polaczenie.
;---
.topic Param26=2641
Sila osiowa dzialajaca na polaczenie.

Wartosc domyslna: F = 100 kN
Zakres: 1 - 99999 N
;---
.topic Param27=2642
Dopuszczalne naprezenia rozciagajace dla klina dzialajace w cyklu
jednostronnie zmiennym (TABLICE | TABLICA 4).

Wartosc domyslna: krj = 70 MPa co odpowiada stali St4S
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param28=2643
Dopuszczalne naprezenia sciskajace dla klina (kc = kr). Wartosc do odczytania
w tablicy 4 (TABLICE | TABLICA 4).

Wartosc domyslna: kc = 130 MPa co odpowiada stali St4S
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param29=2644
Dopuszczalne naprezenia tnace dzialajace w cyklu jednostronnie zmiennym
(TABLICE | TABLICA 4).

Wartosc domyslna: ktj = 60 MPa co odpowiada stali St4S
Zakres: 1 - 99999 MPa
;---
.topic Param30=2645
Dopuszczalne naprezenia zginajace dzialajace w cyklu jednostronnie zmiennym
(TABLICE | TABLICA 4).

Wartosc domyslna: kgj = 85 MPa co odpowiada stali St4S
Zakres: 1 - 99999 MPa

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0604 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0604=2650
Program do obliczania sprzegiel kolenierzowych sztywnych w ktorych role
nosnika pelnia sruby. Program po obliczeniu wstepnym rdzenia sruby dokonyje
ich normalizacji wg PN-83/M-02013 (srednice beda odpowiadaly szeregowi:
1.0, 1.2, 1.6, 2.0, 2.5, 3.0, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 16, 20, 24, 30, 36, 42,
48, 56, 64). Program podaje wymiary nominalne gwintu, chyba, ze obliczona
srednica nie bedzie w przedziale 1 - 64 mm.
;---
.topic Param31=2651
Moc jaka przenosi sprzeglo.

Wartosc domyslna: P = 45 kW
Zakres: 1 - 99999 kW
;---
.topic Param32=2652
Predkosc obrotowa sprzegla.

Wartosc domyslna: n = 150 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param33=2653
Srednica rozstawienia srub.

Wartosc domyslna: D2 = 170 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param34=2654
Liczba srub przenoszacych obciazenie.

Wartosc domyslna: z = 6
Zakres: 2 - 99999
;---
.topic Param35=2655
Dopuszczalne naprezenia tnace dla materialu srub (kt = ks).
Naprezenia w tablicy 4 (TABLICE |TABLICA 4).

Wartosc domyslna: kt = 75 MPa co odpowiada stali St3S
Zakres 1 - 99999 MPa

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P0701 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P0701=2660
Program do obliczania sprezyn walcowych srubowych wykonanych ze stali.
W zadaniu ustalono wartosc modulu sprezystosci poprzecznej na 0.8*10^5 MPa.
;---
.topic Param36=2661
Sila wstepnego napiecia montazowego. Napiece wstepne Fp musi spelniac
warunek Fp <> Fk i (logiczne i) Fp < Fk. Jezeli warunek Fp <> Fk nie jest
spelniony wowczas Fp jest pomniejszane o 1. W przypadku niespelnienia warunku
drugiego wartosci Fp i Fk sa zamieniane miejscami.

Wartosc domyslna: Fp = 100 N
Zakres: 0 - 99999 N
;---
.topic Param37=2662
Maksymalne obciazenie robocze sprezyny. Napiecie robocze musi spelniac
warunek Fp <> Fk i (logiczne i) Fp < Fk. Jezeli warunek Fp <> Fk nie jest
spelniony wowczas Fp jest pomniejszane o 1. W przypadku niespelnienia warunku
drugiego wartosci Fp i Fk sa zamieniane miejscami.

Wartosc domyslna: Fk = 700 N
Zakres: 1 - 99999 N
;---
.topic Param38=2663
Wartosc skoku sprezyny.

Wartosc domyslna: fr = 36 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param39=2664
Wspolczynnik ksztaltu sprezyny delta (delta = D/d) w zakresie 4 - 12.
Zalecane wartosci wspolczynnika ksztaltu delta wynosza:
delta = 5 - 12 dla drutu o srednicy d = 1 - 1.25 mm
delta = 4 - 10 dla d = 3 - 5 mm
delta = 4 - 9 dla d = 6 - 12.

Wartosc domyslna: delta = 7
Zakres: 4 - 12
;---
.topic R05A=2665,R05B,R05C,R05D,R05E,R05F,R05G
() stal 75 >> Rm = 1100, kg = 540, ks = 320
( ) stal 65G >> Rm = 1000, kg = 480, ks = 290
( ) stal 50S2 >> Rm = 1300, kg = 660, ks = 400
( ) stal 50HG >> Rm = 1400, kg = 720, ks = 430
( ) stal 50HS >> Rm = 1350, kg = 720, ks = 430
( ) stal 60SGH >> Rm = 1400, kg = 750, ks = 430
( ) drut fortepianowy >> Rm = 1600, kg = 850, ks = 510

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1003 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1003=2680
Program do obliczania lozysk slizgowych poprzecznych jednokolnierzowych.
W zadaniu zalozono, ze czop lozyska jest hartowany i szlifowany.
;---
.topic Param40=2681
Srednica czopa walka.

Wartosc domyslna: d = 50 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param41=2682
Wartosc sily osiowej dzialajacej na lozysko.

Wartosc domyslna: F = 20 kN
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param42=2683
Predkosc obrotowa jaka przenosi lozysko.

Wartosc domyslna: n = 300 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param43=2684
Umowna miara ciepla wytwarzanego w lozysku przez tarcie.

Wartosc domyslna: (psr*v)dop = 4 MN/(m*s)
Zakres: 1 - 99999 MN/(m*s)
;---
.topic Radio06A=2685,Radio06B=2686,Radio06C=2687,Radio06D=2688
Material z jakiego jest wykonana panewka.
Material panewki:
() braz (ko = 8 MPa)
( ) stop lozyskowy (ko = 9 MPa)
( ) stal hartowana i szlifowana (ko = 15 MPa)
( ) stal hartowana i szlifowana przy smarowaniu
pod cisnieniem (ko = 25 MPa)

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1104 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1104=2690
Program do sprawdzania wytrzymalosci lozysk tocznych z serii:
6000..6020, 6200..6220, 6300..6320, 6403..6418.
;---
.topic Param44=2691
Typ lozyska kulkowego zwyklego z szeregu: 6000 - 6020, 6200 - 6220,
6300 - 6320, 6403 - 6418.

Wartosc domyslna: 6016
;---
.topic Param45=2692
Sila promieniowa jaka jest obciazone lozysko.

Wartosc domyslna: Fp = 2700 N
Zakres: 1 - 99999 N
;---
.topic Param46=2693
Predkosc obrotowa przenoszona przez lozysko.

Wartosc domyslna: n = 1000 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param47=2694
Trwalosc lozyska w godzinach pracy.

Wartosc domyslna: Lh = 40000 h
Zakres: 1 - 99999 h
;---
.topic Radio07A=2695,Radio07B,Radio07C,Radio07D
Przewidywana temperatura pracy lozyska.
Temperatura:
() 150 *C (ft = 1.00)
( ) 200 *C (ft = 0.90)
( ) 250 *C (ft = 0.75)
( ) 300 *C (ft = 0.60)

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1407 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1407=2700
Program do obliczania przekladni zebatych o zebach prostych. Program dokonuje
obliczen podstawowych wymiarow geometrycznych oraz obliczen
wytrzymalosciowych dla podanego materialu. Program nie oblicza korekcji
uzebienia.
;---
.topic Param48=2701
Wartosc modulu kola zebatego. Zaleca sie aby modul zawieral sie w szeregu:
1, 1.25, 1.5, 2, 2.5, 3, 4, 5, 6, 8, 10,
14, 18, 22, 28, 36, 45, 55, 70, 90, 100 (uprzywilejowane) lub
1.25, 1.375, 1.75, 2.25, 2.75, 3.5, 4.5, 5.5, 7, 9, 11, 14, 18, 22, 28,
36, 45, 55, 70, 90.

Modul kola nie moze byc zerowy. W takim przypadku jego wartosc zostanie
zmieniona na domyslna.

Wartosc domyslna: m = 4 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param49=2702
Ilos zebow kola czynnego. Nalezy pamietac, ze program dokonuje obliczen dla
kola z1, jak wiadomo obliczenia nalezy wykonymwac dla kola o mniejszej
liczbie zebow. Jezeli program stwierdzi, ze warunek z1 <= z2 nie jest
spelniony, wowczas zamieni wartosci z1 z z2. Minimalna liczba zebow jest
ustalona na 14 poniewaz program nie przewiduje obliczania korekcji zebow.

Wartosc domyslna: z1 = 25
Zakres: 14 - 65535
;---
.topic Param50=2703
Liczba zebow kola biernego. Musi byc wieksza lub rowna ilosci zebow kola
czynnego.

Wartosc domyslna: z2 = 75
Zakres: 14 - 65535
;---
.topic Param51=2704
Liczba obrotow kola czynnego. Zakres ustalony na podstawie tablicy 52 (dla
wiekszego przedzialu program musialby dokonac ekstrapolacji wspolczynnika W
w celu pozniejszej interpolacji)

Wartosc domyslna: n = 800 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param52=2705
Szerokosc wienca kola zebatego.

Wartosc domyslna: 50 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param53=2706
Moment obrotowy przenoszony przez przekladnie zebata.

Wartosc domyslna: Mo = 200 Nm
Zakres: 1 - 99999 N
;---
.topic Param54=2707
Przewidywany czas pracy przekladni.

Wartosc domyslna: Lh = 5000 h
Zakres: 5000 - 99999 h
;---
.topic Param55=2708
Wspolczynnik przeciazenia przekladni. Zwykle przyjmuje sie w granicach 1 - 2.
Jezeli jego wartosc bedzie rowna zero wowczas program zmieni ja na 1.

Wartosc domyslna: Kp = 1.5
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic R08A=2709,R08C,R08D,R08E,R08F,R08G,R08H,R08I,R08J,R08K,R08L,R08M,R08N,R08O=2723
Material:
() St5 (kgj = 160, HB = 180 - 220)
( ) St6 (kgj = 230, HB = 220 - 260)
( ) St7 (kgj = 270, HB = 250 - 310)
( ) 45 [N] (kgj = 250, HB = min 210)
( ) 55 [N] (kgj = 270, HB = min 220)
( ) 45 [T] (kgj = 290, HB = 220 - 280)
( ) 55 [T] (kgj = 320, HB = 240 - 290)
( ) 20HG (kgj = 360, HB = min 310)
( ) 40H (kgj = 350, HB = 300 - 350)
( ) 40HM (kgj = 400, HB = 340 - 390)
( ) 35HGS (kgj = 500, HB = 370 - 440)
( ) Zl 250 (kgj = 90, HB = 170 - 250)
( ) Zl 300 (kgj = 110, HB = 190 - 270)
( ) L 400 (kgj = 140, HB = 150 - 190)
( ) L 500 (kgj = 170, HB = 170 - 210)

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1411 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1411=2800
Program do obliczania podstawowych wymiarow geometrycznych kol zebatych
o zebach skosnych. Program nie uwzglednia obliczen wytrzymalosciowych. Za
podstawe wykonania uzebien kol skosnych przyjmujemy przekroj zeba w
plaszczyznie normalnej (prostopadlej do linii zeba). Srednice kol skosnych
mierzymy w plaszczyznie czolowej walca, na ktorym nacinamy zeby.
;---
.topic Param56=2801
Liczba zebow kola zebatego. Program nie dokonuje obliczen dla zebow
korygowanych dlatego za minimalna liczbe zebow przyjeto praktyczna liczbe
zebow.

Wartosc dommyslna: z = 24
Zakres: 14 - 99999

;.topic Param57 - to samo co Param48

.topic Param58=2802
Kat pochylenia linii zeba zawarty pomiedzy osia symetrii kola a linia zeba.
W programie przyjeto gorna granice 89* ze wzgledu na fakt, ze dla cos
90* = 0, poza tym jezeli beta = 90* wowczas zamiast zebow powstalyby rowki
jak w kole pasowym. Jezeli za beta podstawimy 0 to wowczas kolo zebate
bedzie traktowane jak kolo zebate o zebach prostych.


Wartosc domyslna: beta = 8* (stopni)
Zakres: 0 - 89*

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1502 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1502=2805
Program do obliczania wymiarow geometrycznych przekladni zebatych stozkowych
o zebach prostych. Program nie uwzglednia korekcji uzebienia.
;---
.topic Param59=2806
losc zebow kola czynnego. Jako wartosc minimalna ustalono praktyczna liczbe
zebow.

Wartosc domyslna: z1 = 17
Zakres: 14 - 99999
;---
.topic Param60=2807
Ilosc zebow kola biernego. Jako wartosc minimalna ustalono praktyczna liczbe
zebow.
Wartosc domyslna: z2 = 41
Zakres: 14 - 99999
;---
;.topic Param61 = Param48

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1504 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1504=2810
Program do obliczania podstawowych wymiarow geometrycznych przekladni
slimakowych.
;---
.topic Param62=2811
Przelozenie przekladni. Najczesciej stosuje sie przelozenia w granicach
i = 1 - 100, a w przekladniach podzialu (nie przenoszacych mocy) nawet do
i = 500. Przelozen i < 7 nie stosuje sie ze wzgledu na duze trudnosci
wykonawcze elementow przekladni.

Wartosc domyslna: i = 50
Zakres: 7 - 500
;---
.topic Param63=2812
Liczba zwojow slimaka. Najczesciej liczba zwojow slimaka wynosi z1 = 1 - 4.
W wyjatkowych przypadkach - do z1 = 7, z1 = 1 stosuje sie glownie w
przekladniach podzial oraz w przekladniach napedowych samohamownych.

Wartosc domyslna: z1 = 1
Zakres: 1 - 7
;---
.topic Param64=2813
Wartosc modulu osiowego mx ujetego w normie PN-93/M-88527. Norma nie dotyczy
przekladni slimakowych do podzielnic i przekladni slimakowych specjalnych.
Modul powinien zawierac sie w szeregu: 1.0, 1.25, 1.6, 2.0, 2.5, 3.15, 4.0,
5.0, 6.3, 8.0, 10.0, 12.5, 16.0, 20.0, 25.0.
Zezwala sie rowniez stosowac moduly: 1.5, 3.0, 3.5, 6.0, 7.0, 12.0.
Program sprawdza prawdziwosc warunku mx > 0. Jezeli warunek nie zostanie
spelniony wowczas wartosc modulu zostanie zmieniona na domyslna.

Wartosc domyslna: mx = 6 mm
Zakres 1 - 99999 mm
;---
.topic Param65=2814
W celu ujednolicenia wymiarow slimakow wprowadzono pojecie wskaznika
srednicowego q, ktory jest rowny stosunkowi srednicy podzialowej d1
slimaka do modulu osiowego mx.
Wskaznik srednicowy powinien zawierac sie w szeregu:
szereg 1: 8.0, 10.0, 12.5, 16.0, 20.0, 25.0
szereg 2: 7.1, 9.0, 11.2, 14.0, 18.0, 22.4
przy czym wartosci wskaznika srednicowego q z szeregu 2 oraz q = 25.0 sa
niezalecane. Zezwala sie na stosowanie wskaznika z szeregu: 7.0, 7.5, 11.0,
12.0, 22.0.
Program dokonuje sprawdzenia czy wskaznik srednicowy > 0. Jezeli warunek
nie zostanie spelniony wowczas wskaznik zostanie zmieniony na wartosc
domyslna.

Wartosc domyslna: q = 16
Zakres: 1 - 99999

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1601 ****
; **** ****
; *************************************************
.topic P1601=2820
Program do obliczania przekladni ciernych gladkich o stalym przelozeniu.
Osie kol sa rownolegle. Program oblicza podstawowe wymiary przekladni oraz
sile docisku kol wspolpracujacych.
;---
.topic Param66=2821
Moc przenoszona przez przekladnie.

Wartosc domyslna: P = 5 kW
Zakres: 1 - 99999 kW
;---
.topic Param67=2822
Predkosc obrotowa kola czynnego.

Wartosc domyslna: n1 = 1000 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param68=2823
Przelozenie przekladni. Program dokonuje sprawdzenia warunku i > 0. W
przypadku jego niezachowania przelozenie zostanie zmienione na wartosc
domyslna.

Wartosc domyslna: i = 2
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Radio09A=2824,Radio09B,Radio09C,Radio09D,Radio09E,Radio09F
Material pary ciernej
() stal - stal (ko = 28, mi = 0.075)
( ) zeliwo - stal (ko = 0.675, mi = 0.125)
( ) guma - stal (ko = 0.15, mi = 0.575)
( ) skora - stal (ko = 0.175, mi = 0.25)
( ) drewno - stal (ko = 0.225, mi = 0.275)
( ) tworzywa-stal (ko = 0.6, mi = 0.325)

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1802 ****
; **** ****
; *************************************************
.topic P1802=2830
Program do obliczania sprzegiel tulejowych kolkowych pelniacych role
sprzegiel bezpieczenstwa. Mozna rowniez zaznajomic sie ze sposobem obliczania
polaczen kolkowych. Sprzeglo dziala na zasadzie sciecia kolkow w chwili
osiagniecia maksymalnego momentu skrecajacego (lub po jego przekroczeniu).
;---
.topic Param69=2831
Srednica czopow walow, na ktorych jest osadzona tuleja sprzegla.

Wartosc domyslna: d = 60 mm
Zakres: 1 - 99999 mm
;---
.topic Param70=2832
Maksymalna moc przenoszona przez sprzeglo.

Wartosc domyslna: P = 55 kW
Zakres: 1 - 99999 kW
;---
.topic Param71=2833
Predkosc obrotowa walu czynnego.

Wartosc domyslna: n = 800 obr/min
Zakres: 1 - 99999 obr/min
;---
.topic Param72=2834
W czasie pracy sprzeglo moze podlegac chwilowym przeciazeniom. Poniewaz nie
wszystkie przyczyny przeciazen mozna przewidziec, przy obliczaniu sprzegiel
stosuje sie wspolczynniki przeciazenia K, ustalane doswiadczalne.

Wartosc domyslna: K = 1.4
Zakres 1 - 99999
;---
.topic Param73=2835
Liczba kolkow zastosowanych w sprzegle, lub liczba przekrojow scinanych
kolkow laczacych jeden z walow z tuleja.

Wartosc domyslna: z = 2
Zakres: 2 - 99999
;---
.topic Param74=2836
Jezeli sprzeglo tulejowe ma spelniac zadanie sprzegla przeciazeniowego
(bezpieczenstwa), to w chwili osiagniecia maksymalnego momentu skrecajacego
rzeczywiste naprezenia scinajace powinny byc rowne naprezeniom niszczacym
lub jeszcze wieksze.
W tym przypadku stosuje sie na kolki stal St0S, dla ktorej Rt = 280 MPa,
miedz - Rt = 200 MPa lub aluminium - Rt = 90 - 120 MPa

Wartosc domyslna: Rt = 280 MPa
Zakres: 1 - 99999 MPa

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1805 ****
; **** ****
; *************************************************
.topic P1805=2840
Program do obliczania sprzegiel tarczowych plaskich. Specyficznym
rozwiazaniem programowym jest zastosowanie petli zwiekszajacej wymiar b
do czasu dopoki warunek na rozgrzewanie nie zostanie spelniony. Rozwiazanie
takie jest kozystne ze wzgledu na fakt, ze wymiar jest inkrementowany co
1 mm, a co za tym idzie wymiary sprzegla sa dobrane optymalnie.
;---
.topic Param75=2841
Srednica czopa walka na ktorej osadzone beda tarcze sprzegla.

Wartosc domyslna: d = 40 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param76=2842
Moment skrecajacy przenoszony przez sprzeglo.

Wartosc domyslna: Ms = 80 Nm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param77=2843
Predkosc obrotowa.

Wartosc domyslna: n = 300 obr/min
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param78=2844
W czasie pracy sprzeglo moze podlegac chwilowym przeciazeniom. Poniewaz nie
wszystkie przyczyny przeciazen mozna przewidziec, przy obliczaniu sprzegiel
stosuje sie wspolczynniki przeciazenia K, ustalane doswiadczalne.

Wartosc domyslna: K = 1.5
Zakres 1 - 99999
;---
.topic Param79=2845
Wartosc wspolczynnika tarcia mi dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Wspolczynnik tarcia nie moze byc zerowy.

Wartosc domyslna: mi = 0.4
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param80=2846
Wartosc naprezen dopuszczalnych ko dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Naprezenia dopuszczalne nie moga byc zerowe.

Wartosc domyslna: ko = 0.4 MPa
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param81=2847
Umowna miara ciepla przy sprawdzaniu sprzegla z warunku na rozgrzewanie
(stosujac zaleznosc (p*v)rzecz <= (p*v)dop).
Wartosci miary ciepla (p*v)dop dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Miara ciepla nie moze byc zerowa.

Wartosc domyslna: (p*v)dop = 0.5 MN/(m*s)
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param82=2848
Wspolczynnik srednicowy do orientacyjnego obliczenia sredniej srednicy
ciernej Dm.

Wartosc domyslna: wsp = 5
Zakres: 4 - 6

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1808 ****
; **** ****
; *************************************************
.topic P1808=2850
Program do obliczania sprzegiel tarczowych stozkowych. Specyficznym
rozwiazaniem programowym jest zastosowanie petli zwiekszajacej wymiar b
do czasu dopoki warunek na rozgrzewanie nie zostanie spelniony. Rozwiazanie
takie jest kozystne ze wzgledu na fakt, ze wymiar jest inkrementowany co
1 mm, a co za tym idzie wymiary sprzegla sa dobrane optymalnie.

.topic Param83=2851
Srednica czopa walka na ktorej osadzone beda tarcze sprzegla.

Wartosc domyslna: d = 40 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param84=2852
Moc przenoszona przez sprzeglo.

Wartosc domyslna: P = 3 kW
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param85=2853
Predkosc obrotowa.

Wartosc domyslna: n = 300 obr/min
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param86=2854
Kat tworzacej stozka.

Wartosc domyslna: alfa = 15*
Zakres: 15 - 20
;---
.topic Param87=2855
W czasie pracy sprzeglo moze podlegac chwilowym przeciazeniom. Poniewaz nie
wszystkie przyczyny przeciazen mozna przewidziec, przy obliczaniu sprzegiel
stosuje sie wspolczynniki przeciazenia K, ustalane doswiadczalne.

Wartosc domyslna: K = 1.6
Zakres 1 - 99999
;---
.topic Param88=2856
Wartosc wspolczynnika tarcia mi dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Wspolczynnik tarcia nie moze byc zerowy.

Wartosc domyslna: mi = 0.17
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param89=2857
Umowna miara ciepla przy sprawdzaniu sprzegla z warunku na rozgrzewanie
(stosujac zaleznosc (p*v)rzecz <= (p*v)dop).
Wartosci miary ciepla (p*v)dop dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Miara ciepla nie moze byc zerowa.

Wartosc domyslna: (p*v)dop = 3 MN/(m*s)
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param90=2858
Wartosc naprezen dopuszczalnych ko dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Naprezenia dopuszczalne nie moga byc zerowe.

Wartosc domyslna: ko = 1.2 MPa
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param91=2859
Wspolczynnik srednicowy do orientacyjnego obliczenia sredniej srednicy
ciernej Dm.

Wartosc domyslna: wsp = 4
Zakres: 3 - 10

;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1902 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1902=2860
Program do obliczania hamulcow jednoszczekowych. Obliczenia odnosza sie do
przypadku, gdy klocek jest zamocowany do dzwigni na stale (na dwoch
sworzniach). W przykladach i zadaniach zaleca sie przyjmowac beben hamulcowy
wykonanyz z zeliwa.
;---
.topic Param92=2861
Srednica bebna hamulca.

Wartosc domyslna: D = 630 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param93=2862
Dlugosc calkowita dzwigni.

Wartosc domyslna: l = 1000 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param94=2863
Odleglosc pomiedzy osia bebna, a podpora dzwigni.

Wartosc domyslna: a = 200
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param95=2864
Odleglosc e.

Wartosc domyslna: e = 0 mm
Zakres: 0 - 99999
;---
.topic Param96=2865
Szerokosc klocka.

Wartosc domyslna: b = 200 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param97=2866
Moment obrotowy.

Wartosc domyslna: Mo = 200 Nm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param98=2867
Predkosc obrotowa.

Wartosc domyslna: n = 850 obr/min
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param99=2868
W czasie pracy hamulec moze podlegac chwilowym przeciazeniom. Poniewaz nie
wszystkie przyczyny przeciazen mozna przewidziec, przy obliczaniu hamulcy
stosuje sie wspolczynniki przeciazenia K, ustalane doswiadczalne.

Wartosc domyslna: K = 2
Zakres 1 - 99999
;---
.topic Param100=2869
Wartosc wspolczynnika tarcia mi dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Wspolczynnik tarcia nie moze byc zerowy.

Wartosc domyslna: mi = 0.25
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param101=2870
Wartosc naprezen dopuszczalnych ko dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Naprezenia dopuszczalne nie moga byc zerowe.

Wartosc domyslna: ko = 2 MPa
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param102=2871
Umowna miara ciepla przy sprawdzaniu hamulca z warunku na rozgrzewanie
(stosujac zaleznosc (p*v)rzecz <= (p*v)dop).
Wartosci miary ciepla (p*v)dop dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Miara ciepla nie moze byc zerowa.

Wartosc domyslna: (p*v)dop = 2 MN/(m*s)
Zakres: 1 - 99999


;**************************************************************************

; *************************************************
; **** ****
; **** Informacje pomocnicze dla zadania P1902 ****
; **** ****
; *************************************************

.topic P1903=2880
Program do obliczania hamulcow ciegnowych zwyklych. W przykladach i zadaniach
zaleca sie przyjmowac beben hamulcowy wykonanyz z zeliwa.
;---
.topic Param103=2881
Moment tarcia hamulca zwyklego. Podajac jego wartosc nalezy wziac pod uwage
mozliwosc przeciazenia hamulca.

Wartosc domyslna: Mt = 300 Nm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param104=2882
Srednica bebna.

Wartosc domyslna: D = 320 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param105=2883
Odleglosc pomiedzy mocowaniami ciegna na dzwigni.

Wartosc domyslna: a = 70 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param106=2884
Dlugosc dzwigni.

Wartosc domyslna: l = 400 mm
Zakres: 1 - 99999
;---
.topic Param107=2885
Kat opasania bebna przez ciegno. Dla uproszczenia jego wartosc podajemy
w stopniach, a nie w radianach.

Wartosc domyslna: phi = 225*
Zakres: 1 - 360
;---
.topic Param108=2886
Wartosc wspolczynnika tarcia mi dobieramy z tabel, zalezenie od materialow
pary ciernej. Wspolczynnik tarcia nie moze byc zerowy.

Wartosc domyslna: mi = 0.25
Zakres: 1 - 99999