1. Pracownik : mechanik samochodowy
Mężczyzna
Wiek : 25 lat
Wzrost : 180 cm
Waga : 80 kg
Kwalifikacje zawodowe :
o znajomość przepisów BHP
o znajomość obsługi stanowiska
o wykształcenie średnie - technik mechanik
Rodzaj pracy : fizyczna
Długość pracy : 8 godz.
Pozycja przy pracy : statyczna zmienna
Miejsce pracy : autoryzowany serwis samochodowy
Narzędzia pracy :
o Ręczne
o Pneumatyczne
o podnośnik kolumnowy
o środki do utrzymania czystości miejsca pracy
o środki techniczne
Przedmiot pracy : naprawa samochodu
1
 Otoczenie pracy :
o Współpracownicy
o inne samochody
o inne stanowiska pracy
o pozostały sprzęt diagnostyczny
Poziom odpowiedzialności za pracę : duży
Poziom zagrożenia wynikający z pracy : niewielki
Praca polega na usuwaniu usterek mechanicznych i diagnostyce
samochodów osobowych.
2
 Dla Mechanika pojazdów samochodowych opracowana została
MI
DZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEC

ZAWODOWYCH
Mechanicy pojazdów samochodowych zazwyczaj pracują w
warsztatach samochodowych, w których istnieje niebezpieczeństwo urazów
spowodowanych upadkiem z drabin, schodów, podwieszanych platform,
wpadnięciem do kanału rewizyjnego, potknięciem na śliskiej nawierzchni.
Mechanicy pojazdów samochodowych mogą zostać poważnie zranieni
przez sprzęt warsztatowy (dz
wigi, podnośniki, itd.), pojazdy będące w
ruchu, ciężkie części upadające na ich stopy, pękające opony, itp.
Mechanicy często podnoszą ciężkie części pojazdów i pracują w
wymuszonej pozycji ciała, co może prowadzić do urazów takich jak
wypadnięcie dysku lub do powstania przepukliny.
3
Miejsce pracy mechaników pojazdów samochodowych stwarza wiele
innych możliwych zagrożeń wypadkowych, takich jak poparzenia, ukłucia i
skaleczenia, porażenie prądem elektrycznym, stłuczenia kończyn przez
spadające przedmioty, narzędzia itp.
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem
oraz ich możliwe skutki dla zdrowia
Czynniki mogące Praca na drabinkach, schodach,
powodować wypadki podwieszanych platformach, w kanale
rewizyjnym - możliwość urazów w wyniku
upadku z wysokości
Nierówne, śliskie, mokre nawierzchnie -
możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia,
potknięcia i upadku
Ruchome części mechanicznych narzędzi -
możliwość urazów
Ciężkie przedmioty - możliwość urazów
palców w wyniku upadku na stopy
Pojazdy w ruchu - możliwość urazów w
wyniku przygniecenia
Prąd elektryczny - możliwość porażenia w
przypadku wadliwie działającego sprzętu
elektrycznego
Załamanie się sprzętu podnoszącego i
przygniecenie przez pojazd - możliwość
śmiertelnych urazów
Odłamki przedmiotów unoszących się w
powietrzu podczas szlifowania, obróbki
skrawaniem itp. podczas obsługi sprzętu
pneumatycznego do czyszczenia i
podobnych operacji - możliwość urazów oczu
4
Gorące powierzchnie, rury wydechowe lub
metale topliwe, jak również nagle uwolniona
gorąca woda lub para z przewodów
parowych, chłodnicy i rur systemu chłodzenia
- możliwość poparzeń
Żrące substancje chemiczne - możliwość
poparzeń chemicznych oczu i skóry w
przypadku pryśnięcia
Rozlane lub ulatniające się
łatwopalne/wybuchowe substancje, wodór
wydzielający się z akumulatora podczas
ładowania lub podczas procesów lutowania i
spawania  możliwość poparzeń i urazów na
skutek pożaru i eksplozji
Ostre brzegi i obracające się części pojazdu -
możliwość urazów
Tlenek węgla - możliwość śmiertelnych zatruć
pracowników podczas pracy w kanałach
Jazda próbna po naprawie - możliwość
urazów na skutek wypadków drogowych
Rozerwanie butli ze sprężonym powietrzem
lub opon - możliwość urazów
Czynniki fizyczne Promieniowanie mikrofalowe i fale
częstotliwości radiowej (szczególnie podczas
uszczelniania na gorąco płyt i tapicerki) -
możliwość napromieniowania
Bezpośrednie lub odbite promieniowanie
nadfioletowe i podczerwone (szczególnie
podczas spawania) - możliwość uszkodzenia
wzroku
Wibracje miejscowe spowodowane
urządzeniami ręcznymi - możliwość zespołu
wibracyjnego
5
Nadmierny hałas (powyżej 90 decybeli),
szczególnie podczas pracy przy nadwoziu,
testowaniu silnika itp.  możliwość
uszkodzenia słuchu
Czynniki chemiczne i Metale ciężkie zawarte w bardzo wielu
pyły substancjach wchodzących w skład płynów
hamulcowych, środków do odtłuszczania,
detergentów, smarów, środków
czyszczących, farb, paliw i rozpuszczalników
- możliwość przewlekłych zatruć [patrz:
dodatek]
Kleje, substancje zapobiegające zamarzaniu
i płyny hamulcowe, żywice epoksydowe,
benzyna, oleje, nikiel, kalafonia itp. -
możliwość chorób skóry (różne rodzaje
zapalenia skóry, uczulenie, wypryski, trądzik
itp.)
Tlenki azotu, pył respirabilny - możliwość
ostrego podrażnienia oczu i błon śluzowych,
bólów głowy i trudności w oddychaniu
Benzen i jego homologi (toluen, ksylen itp.) -
możliwość zmian w układzie krwiotwórczym i
rozwoju chorób nowotworowych (benzen jest
substancją o działaniu rakotwórczym dla
ludzi)
Środki chemiczne o działaniu drażniącym
oraz ich aerozole i pary np.: środki
przeciwstukowe (tetraetylek ołowiu),
rozpuszczalniki ketonowe
(metyloizobutyloketon) - możliwość
podrażnienia oczu, bólów i zawrotów głowy,
nudności, problemów z oddychaniem
6
Pył azbestu uwalniany podczas demontażu
starych klocków, bębnów i tarcz
hamulcowych i ich wymiany na
bezazbestowe - możliwość powstania
azbestozy i rozwoju chorób nowotworowych
(np. międzybłoniaka opłucnej)
Ołów, jego pyły i pary (szczególnie podczas
naprawy chłodnic, kontaktu z bateriami
akumulatorowymi, spawania, używania farb i
smarów itp.) - możliwość przewlekłego
zatrucia w wyniku kumulacji związków ołowiu
w organizmie
Spaliny z silników Diesla - możliwość
organicznych uszkodzeń mózgu i rozwoju
chorób nowotworowych
Czynniki biologiczne
Mikroorganizmy chorobotwórcze rozwijające
się w klejach i olejach - możliwość chorób
zakaz
nych
Czynniki Nadmierny wysiłek fizyczny i nieprawidłowa
ergonomiczne, postawa podczas podnoszenia i
psychospołeczne i przenoszenia ciężkich ładunków - możliwość
związane z organizacją urazów układu mięśniowo-szkieletowego
pracy (wypadnięcie dysku, zerwanie ścięgna,
powstanie przepuklin itp.)
Wykonywanie czynności powtarzalnych i
wymuszona pozycja ciała podczas pracy -
możliwość dolegliwości bólowych
wynikających z przeciążenia układu
mięśniowo-szkieletowego.
Praca pod presją czasu - możliwość stresu
psychicznego
7
Działania profilaktyczne
Należy zamontować poręcze lub inną ochronę wokół nieużywanych
kanałów samochodowych, stosować przykrycie nieużywanych
kanałów.
Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
Należy stosować środki ochrony oczu.
Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia
ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia
mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
Podczas spawania należy używać tarczy spawalniczej z szybą
chroniącą przed promieniowaniem UV.
Należy używać ochronniki słuchu oraz rękawice antywibracyjne
podczas niektórych prac.
Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a
jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
Należy stosować węże do odprowadzania spalin przy wjez
dzie i po
każdorazowym uruchamianiu silnika.
Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą
oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych
uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
8
Mechanik samochodowy naprawia i dokonuje przeglądu samochodów
i innych pojazdów mechanicznych. Kontroluje pojazd i omawia z klientem
rodzaj i zakres uszkodzenia lub niesprawności. Planuje pracę,
wykorzystując wykresy, podręczniki techniczne i doświadczenie. Podnosi
pojazd, używając podnośnika hydraulicznego, w celu dostania się do części
mechanicznych. Usuwa części, takie jak silnik itp., używając klucza
maszynowego, skrętnika i podnośnika. Rozkłada części i kontroluje
zużycie, używając narzędzi pomiarowych. Naprawia lub wymienia części,
takie jak tłoki, drążki itp., używając narzędzi ręcznych. Dokonuje przeglądu i
wymienia gaz
niki, rozdzielacze, pompy itp. Przebudowuje części, używając
sprzętu do obróbki skrawaniem i spawania. Wymienia przewody w
obwodach elektrycznych. Wymienia klocki hamulcowe i reguluje hamulce,
ustawia w osi (centruje), naprawia i wymienia amortyzatory, i lutuje
nieszczelności w chłodnicy. Naprawia uszkodzoną karoserię i zderzaki.
Wymienia i reguluje światła, instaluje i naprawia akcesoria, takie jak radio,
ogrzewanie, alarm przeciw- włamaniowy, itp. Wymienia materiały i części
jednorazowego użytku (oleje, filtry, itp.). Może pracować zgodnie ze
specjalnością jako mechanik samochodów osobowych, ciężarowych,
autobusów, pojazdów rolniczych itd.
9
Wykonywane czynności
Ciągnięcie, cięcie, cięcie gazowe, czyszczenie, diagnozowanie, dłutowanie,
dokonywanie przeglądu, frezowanie, gwintowanie, instalowanie, jazdy
próbne, kalibrowanie, kierowanie pojazdem, klejenie, konserwowanie,
kontrolowanie, kucie, laminowanie, lutowanie, lutowanie twarde, ładowanie,
malowanie, mierzenie (z użyciem aparatury pomiarowej), młotkowanie,
mocowanie, montowanie, naprawianie, nastawianie, nawlekanie, nitowanie,
obróbka skrawaniem, odbudowywanie, osiowanie, pchanie, piłowanie,
planowanie, podgrzewanie, podnoszenie, pompowanie, przekłuwanie,
przytwierdzanie, przywracanie do stanu użytkowego, regulowanie,
rozbieranie, składanie i rozkładanie, smarowanie, spawanie, spinanie
klamrami, spryskiwanie, szczotkowanie, szlifowanie, szlifowanie blach
karoserii, szpachlowanie, testowanie, tłoczenie, topienie, ustalanie
położenia, usuwanie, wiązanie, wiercenie, wstawianie, wygładzanie
papierem ściernym, wykańczanie, wymienianie okładziny, wymienianie
tulejki, wypełnianie, wyrabianie, zaciskanie, zanurzanie, ześrubowywanie.
Podstawowy stosowany sprzęt
Elektroniczny sprzęt pomiarowy, testowy i diagnostyczny, młotki,
podnośnik, narzędzia do obróbki skrawaniem (tokarka, strugarka
poprzeczna itp.), mikrometry, oliwiarki, śrubokręty, klucze i tym podobne
narzędzia (ręczne, pneumatyczne lub elektryczne), pistolety do
spryskiwania, narzędzia i akcesoria do lutowania, podnośnik do pojazdów,
sprzęt spawalniczy.
10
2. Ocena wysiłku fizycznego
Chronometraż dotyczy usuwania usterki mechanicznej w dniu 10 kwietnia
2006 roku jednego samochodu w ciągu 8 godzin pracy.
Lp. Czynność Czas Wydatek Wydatek
Trwania Energetyczny Energetyczny
[ min ] Kcal / min Na czynność
1 Przygotowanie stanowiska
5 0,9 4,5
pracy
2 Zapoznanie się ze
3 0,7 2,1
zleceniem naprawy pojazdu
3 Wjazd pojazdem na
5 0,7 3,5
stanowisko pracy
4 Pójście po części do
20 6 120
magazynu
5 Naprawa pojazdu ( silnik ) 120 3 360
6 Przerwa na śniadanie 30 0,6 21
7 Kontynuacja naprawy silnika
100 2 200
pojazdu
8 Wyjście do wc 10 0,9 9
9 Naprawa podwozia pojazdu
160 4,2 672
( zawieszenie )
10 Odstawienie samochodu na
strefę wydań po 7 0,7 4,9
zakończonej naprawie
11 Sprzątanie stanowiska pracy
po zakończonych 20 1,5 30
czynnościach
SUMA 480 1472
11
 Ocena stopnia obciążenia statycznego
Stopień obciążenia
statycznego Pozycja ciała Przykład
Słownie W punktach
Siedząca Większość prac
1  10
niewymuszona biurowych
Stojąca
niewymuszona z
11  20 możliwością Ślusarz, stolarz
Mały
okresowej zmiany na
siedzącą
Stojąca lub siedząca
Nadzór techniczny,
21  30 na przemiennie z
bibliotekarz
siedzeniem
Siedząca wymuszona,
niepochylona lub
31  40 Pisanie na maszynie
nieznacznie
pochylona
Stojąca,
Obsługa obrabiarek,
Średni niewymuszona, bez
41  50 malowanie,
możliwości określonej
lakierowanie
zmiany na siedząco
Stojąca wymuszona z
Suwnicowy,
51  60 możliwością pozycji
motorniczy
na siedząco
Siedząca wymuszona,
61  70 Zegarmistrz
bardzo pochylona
Stojąca, wymuszona
niepochylona bez
Piastowanie, obsługa
71  80 możliwości określonej
Duży obrabiarek
zmiany pozycji na
siedzącą
Stojąca wymuszona
Górnik, spawanie,
81  90 pochylona niezależnie
obróbka drewna
od możliwości zmian
Klęcząca, w Formowanie ręczne,
Bardzo duży 91 - 100 przysiadzie i inne prace górnika, ślusarz
nienaturalne pozycje samochodowy
12
 Stopień obciążenia statycznego mechanika samochodowego jest
duży dla pozycji Nr 9 tj. naprawa podwozia pojazdu w punktach wynosi ona
81-90. Pozycja ciała przy wykonywaniu tej czynności jest stojąca
wymuszoną pochyloną niezależną od możliwości zmian.
3. Ocena czynników organizacyjnych ,technicznych i wybranych
elementów materialnego środowiska pracy
Czynniki techniczne
o przestrzenność strefy roboczej (zasada miar ograniczonych)
o narzędzia (rodzaj i stan) wyposażenia,
o stan podłogi (ryzyko zawodowe)
o rozmieszczenie przyrządów sygnalizacyjnych i sterowniczych,
o różnorodność sygnałów i barw.
Czynniki organizacyjne
o przerwy w pracy,
rytm i tempo pracy,
o organizacyjne wyposażenie stanowiska osobowego.
Materialne czynniki środowiska pracy  hałas i oświetlenie
o Przestrzeń sfery roboczej mechanika samochodowego jest
duża, niektóre samochody będące w naprawie różnią się
rozmiarami, jednak nie utrudnia to wykonywania czynności.
o Stan podłogi  podłoga w hali jest betonowa, bez pochyłości o
specjalnej strukturze powierzchni. W celu zwiększenia
13
komfortu pracy ustawione są wózki narzędziowe i stół
warsztatowy.
o Używane narzędzia są nowoczesne, co za temidzie ich kształt
jest ergonomiczny a waga nieduża. Przydatność każdego z
tych narzędzi jest duża, wszystkie z nich są używane na
bieżąco.
o Rozmieszczenie przyrządów sygnalizacyjnych i sterowniczych
 w serwisie samochodowym nie ma dużej ilości przyrządów
sterowniczych i sygnalizacyjnych. Ów przyrządy znajdują się
przy bramie wjazdowej i wyjazdowej kolor czerwony 
sygnalizuje podnoszenie i opuszczanie bramy. Podnośnik do
podnoszenia samochodów jest wyposażony w urządzenia
sterujące. Urządzeniem posiadającym najbardziej rozwiniętą
strukturę sygnalizacyjną i sterowniczą jest tzw. egzaminem
diagnostyczny, służący do diagnostyki samochodów. Jest on
wyposażony w ekran ciekłokrystaliczny, na którym pojawiają
się informacje i włączniki sterujące.
Czytelność informacji przekazywanych przez urządzenia
sterownicze.
Czytelność informacji przekazywanych przez urządzenia techniczne
jest duża gdyż wyświetlane są one w języku polskim na dużym ,
przejrzystym ekranie z możliwością drukowania.
4. Obciążenie informacjami
Przerwy w pracy
o Dwie przerwy podczas ośmiogodzinnego czasu pracy. Jedna
przerwa zaplanowana jest na posiłek , a druga na dowolną
czynność. Możliwość przerwania pracy w celu skorzystania z
WC w dowolnym momencie .Przerwą czasie pracy jest także
pójście po zlecenie, czy do magazynu po części zamienne.
Rytm i tempo pracy
14
o W pracy mechanika samochodowego tempo pracy jest ściśle
związane z wykonywaną czynnością. Tempo jest wymuszane
tylko wtedy, kiedy pracownik ma do wykonania wiele
czynności
5. Identyfikacja różnych rodzajów decyzji i omówienie kryteriów
Diagnoza usterki samochodu:
przyjęcie i przeczytanie zlecenia naprawy z usterkami:
o złożoność informacji-na ile informacje zawarte w zleceniu
naprawy są
złożone( skomplikowane);Referent w biurze obsługi wpisuje na
zleceniu dokładnie objawy przedstawione przez klienta- etap
ten charakteryzuje mała złożoność informacji.
o zmienność informacji- na ile informacje zawarte przez klienta
w zleceniu są zmienne; To kwestia bardzo indywidualna,
zależna od klienta, samochodu, umiejętności zdiagnozowania
usterki przez klienta- zmienność informacji jest więc bardzo
duża.
o powtarzalność informacji przyjmowanych w zleceniu.
Wybiórcze kwestie mogą się powtarzać, klient bowiem po
upływie jakiegoś czasu może przyjechać z tym samym
problemem i zlecić tą samą naprawę.
o ważność- na ile ważne jest właściwe odczytanie informacji.
Ważność tej informacji zależy od zgłoszonej usterki, jest
wysoka, ponieważ należy poważnie podchodzić do informacji
zawartych przez klienta w zleceniu.
o dokładność- czy informacje, które pozyskujemy ze zlecenia
klienta są dokładne czy przybliżone; Informacje uzyskane od
klienta często są niedokładne, oparte na domysłach, a nie
wiedzy fachowej.
15
o szybkość przebiegu danego zjawiska- chodzi o presję czasu,
na ile szybko należy podjąć decyzję;
Na wstępnym etapie zapoznania się ze zleceniem presja czasu jest
znaczna, klientowi zależy na czasie, więc w miarę szybko zakład stara się
zapoznać ze zleceniem i podjąć decyzję o toku dalszego postępowania.
interpretacja zlecenia: weryfikacja danych w nim zawartych, oględziny
pojazdu, podjęcie decyzji o konieczności naprawy konkretnej części.
Uruchamia się proces myślowy, którego wynikiem jest decyzja o podjęciu
naprawy.
Złożoność informacji- spowodowana zamianą informacji wpisanych
przez klienta, na informacje bardziej fachowe, zweryfikowane są przez
mistrza objawy ze zlecenia, złożoność informacji staje się większa.
Zmienność- może być duża; każda weryfikacja związana będzie z
różnorodnością prac wykonywanych w zakładzie, doświadczeniem mistrza.
Powtarzalność informacji- jest niewielka;
Z każdym kolejnym przyjazdem klienta mistrz dokonując weryfikacji,
opierając się na własnym doświadczeniu może dokonywać innej
interpretacji i zlecać do naprawy inną część lub mechanizm.
ważność informacji- jest bardzo duża. Właściwe odczytanie i
zweryfikowanie przez mistrza informacji zawartych w zleceniu jest bardzo
istotne. Jest on zmuszony do spojrzenia i rozpatrywania danych i informacji
zarówno od strony kwestii finansowych, jak i kwestii zdrowia i życia klienta.
Jedna niewłaściwie podjęta decyzja może zakończyć się dla klienta
narażeniem życia lub uszczerbkiem jego majątku.
dokładność- informacje mistrz czerpie ze zlecenia, na którym widnieją
bardziej lakoniczne notatki, niż dokładne informacje. Zadaniem mistrza jest
w zgodzie z jego doświadczeniem i jego osobistą dokładnością przełożyć te
informacje na dokładne, szczegółowe dane, niezbędne dla dalszego toku
działań.
Szybkość przebiegu zjawiska- nie ma presji czasu;
Zależy nam na właściwej dokładności, więc nie zależy nam, aby weryfikacja
przebiegała zbyt szybko, a co za tym idzie często niedokładnie. Szybkość
tego etapu jest niewielka.
realizacja decyzji na podstawie zweryfikowanego zlecenia naprawy:
złożoność informacji- jest znaczna;
16
Pracownik w oparciu o fachową terminologię i doświadczenie mistrza,
zgodnie ze swoimi umiejętnościami i doświadczeniem dokonuje napraw,
które często mogą być bardzo skomplikowane.
zmienność- na tym etapie jest bardzo duża;
Zależna jest od fachowości i doświadczenia osoby weryfikującej.
Weryfikowane informacje mogą charakteryzować się dużą zmiennością,
dlatego sam przebieg procesu naprawy także. Powtarzalność informacji-
jest niewielka; Zależy od wskazanych wyżej czynników, zależy w dużej
mierze od polotu i inicjatywy mistrza, jak również od chęci dokonania
fachowej i solidnej naprawy. Wachlarz możliwości uzyskiwanych informacji
może być bardzo duży. Ważność- na tym etapie prac jest bardzo duża;
Niezwykle istotne jest profesjonalne podejście pracownika do problemu z
jakim się zetknął i do informacji jakie uzyskał od mistrza, aby dokonać
prawidłowo naprawy. Dokładność informacji jest bardzo duża- pracownik,
aby prawidłowo dokonać naprawy musi otrzymać bardzo dokładne
informacje i dane na temat części wymagającej naprawy, jej parametrów.
Chodzi o dokładność wykonania, montowania, skręcenia części.
Szybkość przebiegu zjawiska- decyzje o wykonaniu czynności
naprawczych przez mechanika są podejmowane w dość długim okresie
czasu- nie wymagamy bowiem naprawy błyskawicznej, lecz naprawy
solidnej, dokładnej i bardzo fachowej. Pośpiech na tym etapie prac jest
niewskazany.
Jak widać na kolejnych etapach procesu decyzyjnego przekazywane
informacje stają się coraz bardziej ważne i bardziej złożone. Począwszy od
prostych i mało dokładnych słów klienta, jego informacji określających
usterkę, poprzez bardziej fachowe nazewnictwo, terminologię i
doświadczenie mistrza dokonującego weryfikacji danych, do sumienności i
dokładności pracownika i ważności wykonywanych przez niego czynności.
17