W inŻynierii drogowej mosty stanowi"y zawsze jeden z najbardziej trudnych, pracoch"onnych i
czasoch"onnych elementów. PoniÅ»ej przedstawiamy ciekawÄ… technologi´ skracajÄ…cÄ… czas wyko-
nania mostu. Szczególnie jest ona przydatna w czasach gdy wzrosla niepokojÄ…co iloĘç zniszc-
zonych przepraw mostowych podczas kl´sk Å»ywio"owych, a zw"aszcza powodzi n´kajÄ…cych
ĘrodkowÄ… Europ´.
Jak szybko
zbudowaç most?
1
®
VFT  prefabrykowane
dęwigary zespolone z betonowym
deskowaniem aktywnym
Wprowadzenie
ofertowych. Dla projektantów sta"o to si´ powodem
analizy systemu szczególnie dla przejĘç o ma"ych
Istotna zmiana w ostatnich latach w Niemczech uwa- lub Ęrednich rozpi´toĘciach prz´s"owych. W efekcie
runkował
ekonomicznych i wymagał
technicznych powsta" ekonomicznie uzasadniony dla rozpi´toĘci
spowodowa"y wzrost zainteresowania mostami ze- 20 do 100 m system prefabrykowanych dęwigarów
spolonymi. Szczególnie inwestorzy publiczni zg"osili zespolonych tzw. VFT®. System ten to po"Ä…czenie
zapotrzebowanie na prawid"owe i sprawdzone roz- konstrukcji zespolonych z prefabrykowanymi w jednÄ…
wiÄ…zania. Impulsem dla rozwoju mostów zespolo- zintegrowanÄ… ca"oĘç.
nych sta"y si´ nast´pujÄ…ce czynniki: Od lat 70-tych wykonywano wielodÄ™wigarowe ustroje
- eksploatacyjny (zwi´kszona noĘnoĘç) belkowo-p"ytowe z dÄ™wigarów spr´Å»onych z szeroki-
- utrzymaniowy (zwi´kszona trwa"oĘç) mi pó"kami, które stanowi"y jednoczeĘnie deskowa-
- ekonomiczny (obniÅ»ka ceny stali). nie p"yty pomostu. Niestety z uwagi na ci´Å»ar w"asny
Zainteresowanie obiektami zespolonymi potwierdzi"a takich dÄ™wigarów graniczne rozpi´toĘci prz´se" wy-
liczba tego typu obiektów w publicznych zapytaniach nosi"y:
36 B U D O W N I C T W O
B
udownictwo
Jak szybko zbudowaç most?
" 30 m dla mostów kolejowych
" 40 m dla mostów drogowych
NaleÅ»y jednak podkreĘliç, Å»e w obszarze tych rozpi´-
toĘci, pomosty z betonu spr´Å»onego z p"ytÄ… wlewanÄ…
na mokro by"y z uwagi na wysoki stopieł
prefabryka-
cji i u"atwiony montaŻ tał
sze od dęwigarów zespolo-
nych. Kolejnym etapem rozwoju zespolonych dęwi-
garów prefabrykowanych by"o rozwiązanie polegają-
ce na konstruowaniu ustroju noĘnego ze stalowych
dęwigarów g"ównych, na których uk"adano tzw. beto-
nowe p"yty filigranowe. Stanowi"y one tracone desko-
wanie p"yty pomostowej. Zadaniem owych p"yt by"o
przenoszenie obciąŻeł
betonu w fazie budowy
2
i wspó"pracy przy przenoszeniu obciąŻeł
eksploata-
cyjnych w kierunku poprzecznym w fazie eksploata-
cji. Odmianą omawianych rozwiązał
by"o zastoso-
wanie dęwigarów z betonu zbrojonego, co elimino-
wa"o ca"kowicie na budowie montaŻ elementów sta-
lowych. To rozwiązanie by"o równieŻ korzystne dla
wykonawcy, który móg" w ramach jednego przedsi´-
biorstwa realizowaç prace budowlane.
Wymienione doĘwiadczenia wykorzystano przy two-
rzeniu nowego systemu budowy mostów wspomnia-
nego VFT®. Centralnym elementem systemu jest
dęwigar zespolony utworzony z dwuteownika stalo-
wego, na którym to u"oŻona jest cienka, Żelbetowa
pó"ka prefabrykowana. Usztywnia ona dęwigar pod-
3
czas transportu i w fazie betonowania p"yty pomostu
oraz pracuje w kierunku pod"uŻnym w fazie eksploa-
tacji.
Indywidualna prefabrykacja
i szybki montaÅ»
MówiÄ…c o systemie VFT® naleÅ»y pami´taç, Å»e wspó"-
uczestniczÄ… w nim obok inwestora i projektanta:
" Wytwórnia konstrukcji stalowych
" Zak"ad prefabrykacji
" Przedsi´biorstwo mostowe.
Dęwigary stalowe wykonywane są w wytwórni posia-
dającej w"aĘciwe uprawnienia. Z wytrasowanych
4
blach spawane sÄ… dÄ™wigary o geometrii uwzgl´dnia-
jÄ…cej odkszta"cenia w kolejnych fazach transportu,
montaŻu i eksploatacji. Do po"ączenia z pó"kami pre-
fabrykowanymi,jak i Żelbetową p"ytą pomostu przy-
spawane są bolce stalowe o zmiennej wysokoĘci.
Po sprawdzeniu geometrii dęwigarów stalowych zo-
stajÄ… one zabezpieczone antykorozyjnie Ca"y proces
1 ' Wiadukt ramowy VFT nad autostradÄ…
2 ' Kratka ramowa VFT nad autostradÄ…
3 ' Wiadukt ramowy VFT nad autostradÄ…
4 ' Estakada nad doliną  dęwigary VFT
w uk"adzie ciÄ…g"ym wieloprz´s"owym
5 ' Wiadukt nad autostradą  dęwigary VFT
w uk"adzie ciąg"ym w duŻym skosie
5
B U D O W N I C T W O 37
Jak szybko zbudowaç most?
6 ' Schemat ideowy ustroju noĘnego z dęwigarami VFT
7 ' Wysy"ka dęwigarów VFT z wytwórni
8 ' MontaŻ dęwigarów VFT
9 ' Wiadukt ramowy FVT
odbywa si´ w wytwórni i nie stanowi zagroÅ»enia dla
Ęrodowiska naturalnego. Nast´pnie dÄ™wigary ustawia-
ne są na stanowiskach montaŻowych w taki sposób,
aby nie pojawi"y si´ w nich Å»adne napr´Å»enia. Kolej-
na faza to u"oÅ»enie zbrojenia, zamkni´cie deskowa-
nia wokó" p"yty i jej zabetonowanie. Po zabetonowa-
niu pó"ek dęwigar jest podnoszony z deskowania
i ustawiony na placu montaŻowym w taki sposób, aby
6
zagwarantowaç stan beznapr´Å»eniowy i zapobiec de-
formacjom wywo"anym skurczem m"odego betonu.
Po przyj´tym okresie dojrzewania betonu dÄ™wigar zo-
staje specjalnie usztywniony na czas transportu. Na
placu budowy dęwigary ustawiane są w planowanych
osiach na podporach przy uŻyciu dęwigów samojezd-
nych. MontaŻ ten jest szczególnie korzystny na budo-
wach przecinajÄ…cych ciÄ…gi komunikacyjne. Okres za-
mkni´cia ruchu jest bardzo krótki i dotyczy tylko mo-
mentu podniesienia dęwigarów na podpory. Zabeto-
nowane na dęwigarach pó"ki betonowe są "ączone
krótkimi st´Å»eniami poprzecznymi, które po u"oÅ»eniu
zbrojenia górnego zostają zabetonowane. Nie ma po-
trzeby montaÅ»u dodatkowych st´Å»eÅ‚
poprzecznych.
7
Skraca to okres budowy i znacznie jÄ… upraszcza. Na-
st´pna faza budowy to deskowanie poprzecznic
skrajnych i podporowych, które betonowane są do
górnej powierzchni Żelbetowych pó"ek.
Koł
cowa faza budowy to zabetonowanie cz´Ä˜ci gór-
nej p"yty pomostu, wykonanie kap chodnikowych,
izolacji, nawierzchni, balustrad, i.t.p.
Za"oŻenia statyczne
IstotÄ… systemu VFT® jest optymalne wykorzystanie
w"aĘciwoĘci stali i betonu. JuŻ w stadium montaŻo-
wym wykorzystany jest przekrój i w"aĘciwoĘci betonu
do zwi´kszenia sztywnoĘci dÄ™wigara. Ci´Å»ar w"asny
8
betonowanej p"yty pomostu nie obciąŻa tylko prze-
9
36 B U D O W N I C T W O
Jak szybko zbudowaç most?
kroju stalowego, ale przekrój zespolony  przez co zb´dne zamkni´cia sÄ… krótkie i praktycznie niezau-
redukujÄ… si´ napr´Å»enia i odkszta"cenia w tej fazie waÅ»alne. Przez walory architektoniczne nowo wzno-
pracy ustroju zespolonego. W fazie koł
cowej prze- szone obiekty upi´kszajÄ… krajobraz, w którym poja-
krój zachowuje si´ jak konstrukcja w pe"ni zespolona wiajÄ… si´ nowe estetyczne akcenty.
z tym, Że na skutek bardzo wczesnego wykorzysta-
Dalszy rozwój i perspektywy
nia w fazach montaÅ»u efektu zespolenia oszcz´d-
noĘç na s"ali wynosi ok. 25 %. System budowy VFT® przyjÄ…" si´ w ostatnich dwóch
Proste po"Ä…czenia dÄ™wigarów VFT® z innymi elemen- latach i jest traktowany jako ekonomiczne i spraw-
tami masywnymi u"atwia stosowanie ich w uk"adach
jednoprz´s"owych, ramach oraz uk"adach wieloprz´-
s"owych ciÄ…g"ych.
Wymiarowanie musi uwzgl´dniaç zarówno fazy eks-
ploatacji jak i montaŻ oraz transport elementów.
VFT®  atrakcyjna alternatywa
dla inwestora, przedsi´biorstwa
mostowego i uŻytkownika
Od momentu opracowania systemu VFT®, sta" si´
on bardzo efektywnym sposobem budowy obiektów
w szczególnie trudnych  warunkach lokalnych . Do
dnia dzisiejszego wybudowano w Niemczech ok. 80 10
mostów tego typu, które przynios"y wymierne korzy-
Ęci wszystkim uczestniczącym w cyklu inwestycyj-
nym.
Inwestorom  umoŻliwi" zamawianie ekonomicznych
budowli o szczególnych wymaganiach konstrukcyj-
no-architektonicznych. RozwiÄ…zania te sÄ… bardzo
atrakcyjne. Wysoki stopieł
prefabrykacji umoŻliwia
starannÄ… kontrol´ produktu i gwarantuje w"aĘciwe
oraz ekologiczne zabezpieczenie antykorozyjne.
Dzi´ki prostocie przekrojów bieŻąca kontrola stanu
obiektów jest u"atwiona, a koszty utrzymania są re-
latywnie niskie. Rezygnacja z podpór poĘrednich
np.przy wiaduktach nad autostradami podnosi bez-
pieczeł
stwo ruchu i nie wymaga kosztownych prze-
11
rw w komunikacji oraz wytyczania i zabezpieczenia
objazdów.
Przedsi´biorstwom mostowym  minimalne ryzyko
wykonawcze. RozwiÄ…zania w systemie VFT® zg"a-
szane sÄ… zwykle jako propozycje alternatywne.
Zg"oszenie takie dokonywane jest przy Ęwiadomej
kalkulacji kosztów opartej na realnym przedmiarze
robot i znanym cyklu budowy i nie jest obarczone
b"´dem w wycenie wynikajÄ…cym z narzuconych
przez zamawiajÄ…cego  cz´sto niemoÅ»liwych do
spe"nienia warunków. Czytelniejsza jest tez ocena
tych propozycji, które nie musza byç rozpatrywane
indywidualnie.
UŻytkownik  odkrywa zalety systemu natychmiast.
12
Bezkolizyjne wznoszenie obiektu jest przyjazne
i bezpieczne dla uŻytkowników ciągów komunikacyj-
10 ' Dęwigar VFT
nych. Na drodze nie pojawiajÄ… si´ urzÄ…dzenia za-
11 ' Most kolejowy z dęwigarami VFT
bezpieczajÄ…ce budow´, nie ma pojazdów roboczych
12 ' MontaŻ dęwigarów VFT nad koleją  bez
cz´sto kolidujÄ…cych z ruchem i uciÄ…Å»liwych zatorów.
przerw w ruchu kolejowym
Ma"a liczba dęwigarów g"ównych powoduje, Że nie-
B U D O W N I C T W O 37
Jak szybko zbudowaç most?
dzone rozwiązanie. O popularnoĘci systemu zadecy- ry zastosował
. Wzrasta zastosowanie w przejĘciach
dowa"y nast´pujÄ…ce fakty: nad ciÄ…gami komunikacyjnymi, szczególnie tam gdzie
" niskie z uwagi na oszcz´dnoĘci materia"ów koszty moÅ»na zastÄ…piç konstrukcje dwuprz´s"owe z Ęrodko-
budowy, wa podporÄ… poĘredniÄ…, ramami jednoprz´s"owymi.
" krótki czas realizacji, wynikający z wysokiego stop- Istotnym elementem decydującym o sukcesie syste-
nia prefabrykacji, mu VFT® w przetargach jest minimalizowanie ko-
" pewna kalkulacja kosztów, sztów związanych z organizacją i zabezpieczeniem
" "atwa kontrola stanu obiektu, ruchu zarówno na ciągach komunikacji samochodo-
" trwa"oĘç obiektów wej jak i kolejowej. Szczególne znaczenie moÅ»e zna-
System VFT® rozwija si´ dalej i znajduje nowe obsza- leÄ™ç system VFT® w budownictwie kolejowym gdzie
inwestycje realizowane sÄ… w trudnych warunkach
przestrzennych i przy rygorystycznych ogranicze-
niach czasowych. System pozwala konstruowaç
prz´s"a o bardzo niskiej wysokoĘci konstrukcyjnej
i ma"ych odkszta"ceniach, które z powodzeniem moŻ-
na zastosowaç do modernizacji obiektów nad czyn-
nymi trakcjami kolejowymi.
Rynek w budownictwie mostowym jest dynamiczny
Dalsze perspektywy otwierajÄ… si´ w konstruowaniu
mostów z dÄ™wigarami VFT® przez przeszkody wod-
ne. Do transportu moÅ»na uÅ»yç dróg wodnych, na
13
których jedynym ograniczeniem gabarytowym są
Ęwiat"a Ęluz. MoŻliwe jest równieŻ uŻycie dęwigarów
VFT® jako elementów drugorz´dnych w konstruk-
cjach kratowych i "ukowych.
Uwzgl´dniajÄ…c wyÅ»ej wymienione uwagi naleÅ»y sÄ…-
dziç, Å»e system VFT® odegra w przysz"oĘci waÅ»nÄ…
rol´ w budownictwie mostowym.
DoĘwiadczenia krajowe
DoceniajÄ…c zalety systemu VFT® autorzy opatento-
wanej technologii tj. biuro projektów Schmitt Stumpf
14
Fruhauf und Partner Ingenieurgesellschaft im Bau-
wesen mbH z Monachium wspólnie ze swym polskim
partnerem biurem Europrojekt Gdał
sk sp. z o.o. na-
wiÄ…za"y scis"Ä… wspó"prac´ z PracowniÄ… Projektowo
Innowacyjną IBDiM  celem wdroŻenia tej technolo-
gii w kraju. W efekcie powsta" projekt prz´s"a inte-
gralnego sk"adajÄ…cego si´ z czterech dÄ™wigarów
VFT®.
Kolejnym etapem wdroŻenia by"o opracowanie tech-
nologii wytwarzania elementów w oparciu o materia"
i krajowe moŻliwoĘci produkcyjne. Na targach Auto-
strada 2002 w Kielcach IBDiM wystawi" pierwszy
w Polsce DÄ™wigar VFT® ca"kowicie zaprojektowany
i wykonany w Polsce. Proces projektowo-produkcyjny
udowodni", Å»e w/w technologia umoÅ»liwia realizacj´
obiektów, których koszt jest znacznie niŻszy od obiek-
tów wykonywanych w technologii tradycyjnej. MontaŻ
15
obiektu z tych elementów nastąpi na jesieni b.r.
13 ' Filar i przyczu"ek wiaduktu VFT wieloprz´s"owego
Mgr inÅ». Tomasz Ko"akowski
opartego na "oŻyskach
mgr inÅ». Witold Kosecki
14 ' Przyczu"ek wiaduktu ramowego VFT
dr inÅ». Andrzej Marecki
15 ' Pierwszy krajowy dÄ™wigar VFT dla mostu w D´bicy
36 B U D O W N I C T W O
???
B U D O W N I C T W O 37