Poziom rozszerzony
Modele odpowiedzi przyk"adowego arkusza egzaminacyjnego
z geografii
Arkusz II
Nr Liczba
Przewidywana odpowiedÄ™ ucznia Kryteria zaliczenia
polecenia punktów
a) Zenit to najwyÅ»szy punkt na sferze niebieskiej po- 0 3 wyjaĘniona poprawnie róŻnica mi´-
27.
nad miejscem obserwacji, natomiast nadir, po"oŻony
dzy zenitem a nadirem  1 pkt;
po przeciwnej stronie globu, jest punktem najniÅ»-
planetÄ… a planetoidÄ…  1 pkt
szym na niebie (na niewidocznej dla obserwatora
pó"kuli sfery).
b) Planeta to duŻy obiekt astronomiczny krąŻący wo-
kó" S"oł
ca, planetoida zaĘ to ma"y obiekt skalny obie-
gający S"oł
ce o Ęrednicy do 1000 km.
28. a) PodkreĘlone kolejno od góry: 0 3 poprawnie podkreĘlone wszystkie
Mollweidego, wiersze  1 pkt;
Mercatora, poprawnie porównany kszta"t po-
Mollweidego i Mercatora. "udników i równoleŻników  1 pkt;
b) Siatka Mollweidego: po"udnik 0° jest liniÄ… prostÄ…, wskazana siatka Mercatora  1 pkt
pozosta"e przybierają kszta"t "uków; równoleŻniki są
liniami prostymi równoleg"ymi, które poprowadzono
w równych odst´pach od siebie;
siatka Mercatora: po"udniki są liniami prostymi rów-
noleg"ymi w równych odst´pach od siebie; równo-
leÅ»niki  liniami prostymi  równoleg"ymi o zwi´k-
szajÄ…cych si´ odleg"oĘciach mi´dzy nimi w miar´
oddalania si´ od równika.
c) Mercatora.
29. Np.: Bryza nocna wiejÄ…ca od lÄ…du w kierunku morza 0 2 uwzgl´dniony kierunek bryzy noc-
moÅ»e byç wykorzystywana przez statki wyp"ywajÄ…ce nej i jej wykorzystanie  1 pkt
w morze, natomiast statki wracające w dzieł
mogÄ… kierunek bryzy dziennej i jej wyko-
korzystaç z bryzy dziennej, która wieje z morza rzystanie  1 pkt
w kierunku lÄ…du.
30. a) F 0 2 poprawnie rozpoznany plan baty-
b) Âniardwy, Mamry, Niegocin. metryczny  1 pkt;
podane dwa przyk"ady jezior
 1 pkt
31. a) Osuwanie. 0 3 wskazane osuwanie  1 pkt;
b) Si"a grawitacji (przyciÄ…gania ziemskiego). si"a grawitacji  1 pkt;
c) Np.: trudnoĘci w wykonywaniu zabiegów agro- podane dwa problemy  1 pkt
technicznych na obszarach zagroŻonym tym proce-
sem, zniszczenie upraw w wypadku osuni´cia si´
gruntu.
32. Nazwa form krasowych: mogoty. 0 2 poprawna nazwa  1 pkt;
Sposób powstawania: fragmenty ska" najbardziej od- w"aĘciwa geneza  1 pkt
porne na krasowienie utworzy"y izolowane wzniesie-
nia.
33. Kolejno od po"udnia: leszczył
ska, poznał
ska, po- 0 2 poprawnie wpisane dwie fazy
morska, gardzieł
ska.  1 pkt;
wszystkie  2 pkt
34. Klimat: umiarkowany, równikowy wilgotny; 0 3 za kaŻdą poprawnie uzupe"nioną
szata roĘlinna: lasy liĘciaste, wiecznie zielone lasy kolumn´  po 1 pkt
równikowe;
gleby: brunatne, bielice.
www. operon. pl
1
 % GEOGRAFI A  POZI OM ROZSZERZONY
Nr Liczba
Przewidywana odpowiedÄ™ ucznia Kryteria zaliczenia
polecenia punktów
35. a) Rasa mongoloidalna pierwotnie zajmowa"a ten 0 2 podane trzy przyczyny zróŻnico-
kontynent; kolonizacja spowodowa"a nap"yw ludno- wania rasowego  1 pkt;
Ęci europeidalnej; obecnoĘç ludnoĘci negroidalnej uzasadniona obecnoĘç odmian
jest efektem sprowadzania niewolników do pracy. mieszanych  1 pkt
b) Jest to konsekwencja mieszania si´ bia"ych kolo-
nizatorów z czarnoskórymi niewolnikami.
36. DrenaŻ mózgów to zjawisko polegające na migracji 0 3 poprawnie wyjaĘnione zjawisko
dobrze wykszta"conych pracowników (np. naukow-  1 pkt;
ców) do bogatszych krajów. podane dwie konsekwencje
Konsekwencje: np. ucieczka wykwalifikowanej si"y  1 pkt;
roboczej, koniecznoĘç nak"adów finansowych na wy- dwa kierunki (paÅ‚
stwa)  1 pkt
kszta"cenie nowych kadr pracowniczych.
Kierunki migracji: np. Anglia, Irlandia.
37. 0 3 za kaŻdy poprawnie uzupe"niony
P"w. Gydał
ski; 1 4 os./km2; bariera termiczna (niskie
wiersz  po 1 pkt
temperatury).
Kotlina Kaszgarska; 1 4 os./km2; bariera wodna (Pu-
stynia Takla Makan).
Nizina Gangesu: 25 249 os./km2; atrakcja klimatycz-
no-glebowa (wysokie opady w czasie monsunu let-
niego, Żyzne mady).
38. Australia jest krajem wielokulturowym, zamieszka- 0 2 uwzgl´dniona krótka historia kraju
"ym w znacznej mierze przez imigrantów  nie licząc  1 pkt;
rdzennych Aborygenów  dlatego naród australijski nap"yw imigrantów  1 pkt
jest w trakcie formowania si´.
39. a) Azja. 0 2 poprawnie wskazany kontynent
b) Spadek w Chinach spowodowany jest wprowa-  1 pkt;
dzeniem kontroli urodzeł
. w"aĘciwa przyczyna dla Chin i USA
Wzrost liczby ludnoĘci USA bierze si´ z nap"ywu du-  1 pkt
Żej liczby imigrantów, dla których charakterystyczny
jest model rodziny wielodzietnej.
40. a) Trzcina cukrowa. 0 2 rozpoznane dwie roĘliny  1 pkt;
b) RyÅ». trzy  2 pkt
c) Bawe"na.
41. a), b), g) 0 1 zakreĘlone trzy poprawne  1 pkt
42. Np.: im. T. Sendzimira w Krakowie;  Florian w Âwi´- 0 1 wymienione nazwy dwóch hut
toch"owicach wraz z miejscowoĘciami  1 pkt
43. a) Ocena niekorzystna  obecna struktura prowadzi 0 2 za kaÅ»dÄ… poprawnÄ… ocen´ wraz
do wyczerpania nieodnawialnych zasobów energe- z uzasadnieniem  1 pkt
tycznych Polski.
b) Ocena niekorzystna  skutkiem spalania minera-
"ów kopalnych jest emisja np. związków siarki do at-
mosfery i w efekcie powstanie zjawiska kwaĘnych
deszczy.
44. a) 1. B, 2. A, 3. C 0 2 za rozpoznanie krajów  1 pkt
b) 1. niski, 2. Ęredni, 3. wysoki za kaŻdy poprawnie uzupe"niony
wiersz  po 1 pkt
45. a) P 0 2 poprawnie okreĘlone trzy zdania
b) B  1 pkt;
c) B cztery  2 pkt
d) P
46. a) Powo"uje si´ je w celu oÅ»ywienia gospodarki, 0 2 poprawnie podany cel i uzasadnio-
np. Warmił
sko-Mazurska SSE powsta"a na obszarze ny na konkretnym przyk"adzie
najwyŻszego bezrobocia w kraju.  1 pkt;
b) Np.: zwolnienia podatkowe dla firm, wspó"finan- podane dwa dzia"ania  1 pkt
sowanie niektórych inwestycji (szczególnie dotyczą-
cych infrastruktury).
www. operon. pl
2
ARKUSZ I I  MODELE ODPOWI EDZI %
Nr Liczba
Przewidywana odpowiedÄ™ ucznia Kryteria zaliczenia
polecenia punktów
47. a) +5,05 mld USD 0 2 poprawnie obliczone oba salda
b)  14,11 mld USD  1 pkt;
Wniosek: W ostatnim dziesi´cioleciu bilans handlo- we wniosku uwzgl´dniony ujemny
wy jest niekorzystny, mamy ujemne saldo bilansu bilans handlowy ostatnich lat
handlowego.  1 pkt
48. SÄ… kraje s"abo rozwini´te (lub rozwijajÄ…ce si´), które 0 2 prawid"owe uzasadnienie  1 pkt;
mają wysoki wskaęnik urbanizacji (urbanizacja po- dwa konkretne przyk"ady pał
stw
zorna)  np. Brazylia i Argentyna o porównywalnym o róŻnym stopniu rozwoju spo-
wskaÄ™niku do krajów wysoko rozwini´tych. "eczno-gospodarczego mimo wy-
sokiego wskaęnika urbanizacji
 1 pkt
49. a) Np. globalne ocieplenie spowodowane jest emisją 0 2 za kaŻdy poprawnie scharakteryzo-
do atmosfery tzw. gazów cieplarnianych (szklarnio- wany problem globalny  po 1 pkt
wych), jak CO2 czy metan, które przepuszczają pro-
mieniowanie krótkofalowe na powierzchni´ Ziemi,
nie pozwalajÄ…c na ucieczk´ promieniowania d"ugo-
falowego (cieplnego), przez co podnosi si´ Ęrednia
temperatura powietrza; w efekcie moŻe to dopro-
wadziç do stopienia si´ lodowców i lÄ…dolodów, pod-
niesienia poziomu mórz i oceanów, a w konsekwen-
cji zalania nisko po"oŻonych obszarów.
b) Eutrofizacja wód mórz i oceanów  w wyniku od-
prowadzania do rzek Ęcieków, w których znajdują
si´ fosforany i azotany, oraz wyp"ukiwania stosowa-
nych w rolnictwie nawozów sztucznych nast´puje
uŻyęnienie wód wszechoceanu; intensywnie rozwi-
jajÄ… si´ wówczas glony pobierajÄ…ce tlen z wody, co
w konsekwencji prowadzi do obumierania organi-
zmów morskich i powstawania przydennych pustył

siarkowodorowych.
www. operon. pl
3