Monitorowanie zakażeń szpitalnych

SierocHigA, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych
Probl ka Epidemiol 2010, 91(2): 323-328 323
Monitorowanie zakażeń szpitalnych
Monitoring of nosocomial infections
Aleksandra Sierocka 1/, Maria Cianciara 2/
1/
Katedra Polityki Ochrony Zdrowia, Uniwersytet Medyczny w Aodzi
2/
Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 im. N. Barlickiego w Aodzi
Wprowadzenie. Zakażenia szpitalne stały się jedną z głównych przyczyn Introduction. Nosocomial infections have become one of the main reasons
współczesnych chorób zakaznych i dotyczą wszystkich szpitali na całym of contemporary infectious diseases concerning hospitals worldwide.
świecie. Dążenie do zmniejszenia ryzyka ich występowania, powinno należeć Decreasing the risk of their appearance should be the main duty of the
zatem do podstawowego jak również jednego z głównych obowiązków health care personnel.
zarówno kierownictwa, jak i całego personelu zatrudnionego w każdej
Aim. Presentation of information about hospital infections and their
jednostce ochrony zdrowia.
etiologic factors occurring in a University hospital in Lodz.
Cel. Prezentacja danych o zakażeniach szpitalnych i ich czynnikach
Material & methods. The analysis of reports issued by the epidemiological
etiologicznych występujących w szpitalu akademickim w Aodzi.
nurse between 2004-2007.
Materiał i metody. Analiza raportów opracowanych przez pielęgniarkę
Results. The analysis of the data presented above indicates that the
epidemiologiczną w latach 2004-2007.
wards with the highest infection risk are intensive care wards and those
Wyniki. Oddziałami największego ryzyka wystąpienia zakażeń są oddziały performing invasive medical diagnostics. The most frequently isolated
intensywnej opieki medycznej oraz te, których działanie ściśle związane alert pathogens include meticilin resistant strain of Staphylococcus aureus
jest z koniecznością wykonywania inwazyjnej diagnostyki medycznej. (MRSA) (35.3%), Pseudomonas aeruginosa (11.5%), Acinetobacter
Do najczęściej izolowanych alertpatogenów należą: metycylino-oporne baumani (8.6%), Klebsiella pneumoniae ESBL+ (5.8%) and strains of
szczepy Staphylococcus aureus (MRSA) (35,3%), Pseudomonas aeruginosa Escherichia coli (5%).
(11,5%), Acinetobacter baumani (8,6%), Klebsiella pneumoniae ESBL+
Conclusions. The frequency of infections occurrence is closely related to
(5,8%) oraz szczepy Escherichia coli (5%).
the kind of performed diagnostic and therapeutic treatments. The situation
Wnioski. Częstość występowania zakażeń pozostaje w ścisłym związku when frequency of such infections occurrence is lower than 5-10% is a
z rodzajem wykonywanych u pacjentów zabiegów diagnostycznych rather probable indication that the sanitary-epidemiological level of the
i terapeutycznych. W sytuacji, w której wskaznik występowania infekcji examined hospital is not high and that the hospital interest in this issue
jest niższy niż 5-10%, można przypuszczać, że nie świadczy on, niestety, is inadequate.
o wysokim poziomie sanitarno-epidemiologicznym badanej jednostki, ale
Key words: hospital infections, surveillance
jedynie o niewielkim zainteresowaniu tematem czy braku należytej uwagi
poświęcanej temu zagadnieniu.
Słowa kluczowe: zakażenia szpitalne, nadzór
� Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328 Adres do korespondencji / Address for correspondence
Mgr Aleksandra Sierocka
www.phie.pl
ul. K. Napierskiego 3/52, 94-056Aódz, tel. 505 619 288
e-mail: adreslewska@wp.pl
Nadesłano: 15.03.2009
Zakwalifikowano do druku: 28.05.2010
Wstęp O zakażeniu możemy mówić zatem jedynie w sy-
tuacji, w której spełnione zostały następujące warunki
Zakażenia szpitalne należą obecnie do jednego
[1,2]:
z głównych powodów współczesnych chorób zakaz-
" chory poddany hospitalizacji w momencie przyjęcia
nych i dotyczą wszystkich szpitali na całym świecie.
do szpitala nie był w okresie wylęgania choroby
Definiuje się je jako zakażenie, które nie występowało
zakaznej,
ani nie znajdowało się w okresie wylęgania, gdy chory
" w chwili przyjęcia u pacjenta nie występowały żad-
był przyjmowany do szpitala, a jego nabycie nastąpiło
ne objawy zakażenia,
podczas jego pobytu w szpitalu . Dlatego też może
" zakażenie ujawniło się nie wcześniej niż po 48
ujawnić się zarówno w trakcie hospitalizacji, jak i po
godzinach od momentu przyjęcia do szpitala.
wypisaniu chorego do domu lub po przeniesieniu go
Jednocześnie w przypadku drobnoustrojów
do innego zakładu opieki zdrowotnej.
o długim lub bardzo długim okresie wylęgania (np.
324 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328
Legionella, wirusy B i C zapalenia wątroby, HIV), roz- Emmersona, polegającego na wszechstronnym
wój chorób przez nie wywołanych przekracza umow- nadzorze przez doświadczony i wyszkolony per-
ne 48 godzin i może trwać nawet do dwóch tygodni sonel zespołów kontroli zakażeń [11]. Czułość
(postać płucna legionellozy), sześciu miesięcy (WZW tej metody sięga 95% [12].
typu B) lub wiele lat (AIDS).
Cel pracy
Schemat procesu szerzenia się drobnoustrojów
w zakażeniach szpitalnych przedstawia rycina 1.
Prezentacja danych o zakażeniach szpitalnych
i ich czynnikach etiologicznych występujących
yródło
w szpitalu akademickim w Aodzi.
Drogi
Osobnik
przenoszenia
Pacjent (własna
wrażliwy
flora bakteryjna)
Materiał i metody
kontaktowa
Personel
pacjent
powietrzno-kro-
Odwiedzający
pracownik
pelkowa Zgromadzone i przedstawione w pracy dane
Sprzęt medyczny
pokarmowa
Środowisko szpi-
o zakażeniach oraz ich czynnikach etiologicznych wy-
talne
stępujących w wybranym szpitalu akademickim w Ao-
Ryc. 1. Proces epidemiczny w zakażeniach
dzi obejmują lata 2004-2007. Pochodzą z raportów
Fig. 1. Epidemic process in infections
opracowanych przez pielęgniarkę epidemiologiczną
i przygotowanych w oparciu o tzw. indywidualne karty
Do osób najbardziej narażonych na ryzyko wystąpie-
rejestracji zakażenia zakładowego lub drobnoustroju
nia zakażenia szpitalnego należą głównie: chorzy hospi-
alarmowego.
talizowani w oddziałach intensywnej opieki medycznej,
poddani procedurom diagnostycznym i terapeutycznym
Wyniki
górnych dróg oddechowych, osoby z centralnym wkłu-
Najważniejsze wskazniki szpitalne w latach
ciem do naczyń krwionośnych, dializowane i z cewni-
2004-2007 przedstawione zostały w tabeli I. Na ich
kami dróg moczowych, pacjenci ze skrajnych grup wie-
podstawie określić można nie tylko ogólne tendencje
kowych (powyżej 65 roku życia, poniżej 1 roku życia),
i wskazać główne zmiany zachodzące w czasie w po-
pacjenci obciążeni przewlekłymi schorzeniami (np.
szczególnych oddziałach, ale również dokonać analizy
cukrzycą, niewydolnością układu krążenia lub układu
porównawczej pomiędzy różnymi typami oddziałów.
oddechowego), chorzy z poważnymi zaburzeniami
Podane wskazniki określają zarówno liczbę osób leczo-
odporności (naturalnymi lub jatrogennymi np. leczeni
nych czy osobodni, jak również tak ważne parametry
immunosupresyjnie lub przeciwnowotworowo, z chorobą
jak średni czas pobytu pacjenta na oddziale oraz wskaz-
nowotworową) oraz po urazach wielonarządowych lub
nik śmiertelności (najwyższy dla OIT ponad 70%).
rozległych oparzeniach [1,3].
Badaniem objęte zostały wszystkie oddziały
Zakażenia szpitalne dotyczą jednak nie tylko
szpitalne, w których odnotowano w sumie 98 infekcji
chorych, ale również osób, które mają stałe, okre-
w 2004 r., w 2005 r. ich liczba wyniosła 138, w 2006 r.
sowe, bądz sporadyczne kontakty ze środowiskiem
137, a w 2007 r. 48 przypadków.
szpitalnym, tj. personelu, odwiedzających, brygad
Częstość zakażeń szpitalnych w poszczególnych
remontowych, dostawców, itp. [4,5,6].
klinikach przedstawiono w tabeli II.
Najważniejszym elementem w procesie prawidło-
Analiza przedstawionych powyżej danych wska-
wej kontroli zakażeń szpitalnych jest przede wszyst-
zuje, iż oddziałami największego ryzyka wystąpienia
kim właściwy system ich rejestracji. Obecnie wyróżnić
zakażeń są oddziały intensywnej opieki medycznej
możemy dwa główne systemy:
(2004 r. 3%; 2005 r. 10,4%; 2006 r. 9,4%, 2007 r.
1. bierny wprowadzony w 1997 r. i polegający
1,4%) oraz te, których działanie ściśle związane jest
na okresowym (co miesiąc lub co kwartał) zbie-
z koniecznością wykonywania inwazyjnej diagnostyki
raniu informacji o zakażeniach na podstawie
medycznej (biopsji, endoskopii, zabiegów operacyj-
raportów lub kart rejestracji wypełnianych przez
nych, długotrwałej terapii dożylnej) tj. oddział neuro-
lekarzy prowadzących chorych (typowe badanie
chirurgii (rok 2004 2,5%; 2005 1,8%; 2006 1,9%,
retrospektywne) [7]. Wadą tej metody jest czu-
2007 0,4%) czy chirurgii ogólnej (rok 2004 1,2%;
łość, która wynosi wg International Federation of
2005 1%; 2006 1,5%, 2007 0,9%). Istnieją jed-
Infection Control zaledwie 14-34% [8,9,10].
nak i takie kliniki, w których nastąpił spadek liczby
2. czynny wprowadzony w 2001 r., oparty na co-
zakażeń. Dotyczy to przede wszystkim chirurgii czasz-
dziennym wykrywaniu, kwalifikacji i rejestracji
kowo-szczękowo-twarzowej. Najniższy współczynnik
zakażeń przez pielęgniarkę epidemiologiczną
zachorowalności (0) stwierdzono w oddziałach:
oraz okresowej analizie zebranych danych przez
okulistyki, chirurgii plastycznej i otolaryngologii oraz
Zespół Kontroli Zakażeń. Zakłada wprowadzenie
gastroenterologii i diabetologii (tab. II).
tzw. złotego standardu epidemiologicznego
Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych 325
Tabela I. Wskazniki szpitalne w latach 2004-2007
Table I. Hospital indices between 2004-2007
Wskaznik średniego dziennego Wskaznik średniego pobytu
Wskaznik śmiertelności (%)
Liczba
wykorzystania łóżka (%) pacjenta
Oddział
łóżek
2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007
Anestezjologii i Intensywnej Terapii 8 90,7 92,4 92,0 94,4 9,6 8,5 9,3 9,6 71,9 76,1 71,4 73,7
Neurochirurgii 40 70,0 84,2 88,9 90,5 6,0 5,9 5,5 4,7 4,4 3,7 3,2 3,8
Chirurgii Ogólnej 59 57,3 65,3 61,5 58,5 5,5 4,9 5,0 4,8 2,8 2,6 2,6 2,4
Pulmonologii i Alergologii 33 41,4 56,9 60,3 88,2 3,5 4,0 3,5 2,9 1,8 2,6 2,7 1,9
Otolaryngologii 65 46,3 39,6 43,5 49,5 5,0 5,0 5,0 5,4 0,0 0,1 0,1 0,1
Chirurgii Szczękowo-Twarzowej 30 59,3 47,5 40,9 44,4 4,0 3,6 3,0 3,5 0,1 0,0 0,0 0,1
Nefrologii 27 85,7 83,5 90,7 85,0 9,2 7,8 7,5 6,3 4,2 2,2 3,2 2,1
Neurologii 61 72,7 67,2 55,7 94,8 8,4 8,3 7,9 8,3 1,8 2,4 1,3 1,9
Okulistyki 55 65,0 54,3 45,4 52,7 4,2 3,4 2,9 4,1 0,0 0,0 0,0 0,0
Chirurgii Plastycznej 30 27,4 27,3 22,9 21,5 4,1 3,7 3,1 2,7 0,0 0,0 0,0 0,0
Diabetologii 24 72,7 90,2 88,3 80,5 9,1 9,7 9,3 8,1 1,2 2,1 1,5 1,9
Gastroenterologii 21 83,4 93,3 95,0 93,3 3,5 3,3 3,1 3,1 2,6 2,5 2,2 1,4
Tabela II. Częstość zakażeń szpitalnych w poszczególnych klinikach
czynników, na które powinno zwrócić się szczególną
Table II. Frequency of hospital infections in individual clinics
uwagę, np. wzrost odsetka Pseudomonas aeruginosa
Wskazniki częstości infekcji zakładowych (%)
oraz MRSA w oddziale Anestezjologii i Intensywnej
Oddział
2004 2005 2006 2007
Terapii w 2006 r. wymógł konieczność wzmożonego
Oddział Kliniczny Anestezjologii 3,0 10,4 9,4 1,4
nadzoru i kontroli nad sposobem dezynfekcji sprzętu
i Intensywnej Terapii
medycznego (charakterystycznego dla OIT pod wzglę-
Oddział Kliniczny Neurochirurgii 2,5 1,8 1,9 0,4
dem wilgotności) oraz nad przestrzeganiem głównych
Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej 1,2 1,0 1,5 0,9
zasad higieny. Widoczna jedynie w oddziale neurologii
Oddział Kliniczny Pulmonologii 0,3 0,4 0,6 0
i Alergologii
duża zmienność zgłoszonych drobnoustrojów może
Oddział Kliniczny Otiatrii, Laryngo- 0,04 0,9 0 0,3
sugerować, iż nie wszystkie zakażenia zostały zareje-
logii i Onkologii Laryngologicznej
strowane. Fakt ten nie pozwala nam dokonać meto-
Oddział Kliniczny Chirurgii Czasz- 0,4 0,6 0,2 0,2
dycznej oceny, tak kierunku zmian, jak i możliwości
kowo-Szczękowo-Twarzowej
uchronienia się przed ewentualnymi zagrożeniami
Oddział Kliniczny Nefrologii 0,4 0,2 0,4 0,2
Oddział Kliniczny Neurologii 0,5 0,3 0,3 0,07 istniejącymi w klinice. Podobna sytuacja ma miej-
Oddział Kliniczny Okulistyki 0 0,03 0 0
sce na oddziałach: chirurgii plastycznej, okulistyki,
Oddział Kliniczny Chirurgii Plastycznej 0 0,1 0 0
diabetologii i gastroenterologii, gdzie odnotowano
Oddział Kliniczny Diabetologii 0 0 0 0
1 przypadek (MRSA) lub nie odnotowano żadnego
Oddział Kliniczny Gastroenterologii 0 0 0 0
czynnika etiologicznego zakażeń.
Przeprowadzona identyfikacja czynników etiolo-
Dyskusja
gicznych zakażeń szpitalnych umożliwiła wskazanie
Częstotliwość występowania zakażeń pozostaje
tych drobnoustrojów, które dominują w jednostce,
w ścisłym związku z rodzajem wykonywanych u pa-
a tym samym stanowią zagrożenie nie tylko dla pacjen-
cjentów zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych
ta, ale dla całego środowiska szpitalnego (np. wzrost
[4,13].
lekooporności, szerzenie się zakażeń epidemicznych).
Według WHO liczba zakażeń szpitalnych (a raczej
Do najczęściej izolowanych alertpatogenów należą:
ich rozpoznawalność) powinna oscylować w granicach
metycylino-oporne szczepy Staphylococcus aureus
5-10%. Przy czym średnią wartość określono na 8,7%
(MRSA) (35,3%), Pseudomonas aeruginosa (11,5%),
z wahaniami od 11,8% w krajach Basenu Morza
Acinetobacter baumani (8,6%), Klebsiella pneumoniae
Śródziemnego, 10% w krajach azjatyckich, do 7,7% e
ESBL+ (5,8%) oraz szczepy Escherichia coli (5%).
Europie i 9% w krajach zachodniego Pacyfiku [2]. Jed-
Szczególną uwagę zwraca znaczny odsetek MRSA,
nocześnie najwyższa śmiertelność (ok.25%) związana
które stanowiły ponad 30% wszystkich wyhodowa-
jest ze szpitalnym pierwotnym zakażeniem krwi. W
nych bakterii, a których liczba nie zmalała mimo
sytuacji, w której wskaznik występowania ww. infekcji
podjętych w szpitalu działań zapobiegawczych.
jest niższy, można przypuszczać, że nie świadczy on,
Porównanie liczby drobnoustrojów wyhodowa-
niestety, o wysokim poziomie sanitarno-epidemiolo-
nych z poszczególnych klinik w latach 2005-2007
gicznym badanej jednostki, ale jedynie o niewielkim
pozwoliło odpowiedzieć na pytanie (ryc. 2): czy dany
zainteresowaniu tematem [3] czy braku należytej
patogen charakteryzuje się tendencją rosnącą czy jest
uwagi poświęcanej temu zagadnieniu [14].
z oddziału eliminowany? Umożliwiło wskazanie tych
326 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328
100%
Ser
Ser
inne
S.au
Pro
80% S.au
S.au
S.au
bez Pse
Pro
S.au
Can
bez S.au
S.au
S.au
S.au Str S.au
Pro
60% bez
Pro
E.co
bez
Kle
bez Kle S.au S.au S.au
Pse Pse Pro
Pse
40%
Pse
Pro
S.au
Ent
E.co
S.au Esc E.co Kle
20% Pse
Str
Aci S.co
Pse S.co Pse
Esc
Aci
Pse Aci
S.au Esc
Esc
Esc
Aci Ent
Aci
Aci
Aci
Ent
0%
2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006
Aci Acinetobacter spp. E.co Enterococcus spp.
Ent Enterobacter spp. Can Candida albicans
Esc Escherichia coli ESBL(+) Pro Proteus mirabilis
Pse Pseudomonas Aeruginosa S.au Staphylococcus aureus MRSA
Str Streptococcus spp. Ser Seratia marescens
S.co Staphylococcus spp. inne Inne (Pseudomonas putida, Stenotropchomonas maltophia, Klebsiella oxytoca)
Kle Klebsiella pneumoniae ESBL(+) bez Bez określonego gatunku czy rodzaju czynnika etiologicznego
Ryc. 2. Czynniki etiologiczne zakażeń szpitalnych w poszczególnych oddziałach w latach 2005-2007
Fig. 2. Etiologic factors of hospital infections on individual wards between 2005-2007
Dodatkowo zjawiskiem budzącym niepokój jest od 2006 r. pacjentów dializowanych otrzewnowo,
znaczna śmiertelność z powodu infekcji szpitalnych. spowodowało 2-krotny wzrost wartości współczynnika
Według dostępnych danych w Stanach Zjednoczonych zachorowalności w oddziale nefrologii, jak również
zakażenia wewnątrzszpitalne stanowią ósmą przyczy- doprowadziło do znacznego, w porównaniu z rokiem
nę zgonu. Pomiaru wskaznika śmiertelności określa się 2004, wzrostu wykrywalności infekcji w oddziale
liczbą zgonów na 100 pacjentów lub liczbą utraconych pulmonologii i alergologii.
lat życia (YLL years of life lost), spowodowanych
W kwietniu 2005 r. na � etatu zatrudniona zo-
zakażeniem wewnątrzszpitalnym. Największą śmier-
stała również druga pielęgniarka epidemiologiczna.
telność, sięgającą nawet 30%, powodują zakażenia
Fakt ten przyczynił się do zwiększenia wykrywalności
krwiopochodne i zapalenia płuc. Niestety w niniejszej
i zgłaszalności zakażeń.
pracy, z powodu braku rzetelnych danych, nie udało
Następnymi w kolejności oddziałami wymie-
się określić ww. wskaznika.
nianymi w publikacjach są: neurochirurgia 4,56%;
Doniesienia z innych jednostek, które wskazują
chirurgia ogólna (~2%) i neurologia (1,4-2,5%)
oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii jako
[3,15,16].
miejsce występowania największej liczby infekcji
Odnotowany w pracy spadek liczby przypadków
(13-14%), odpowiadają uzyskanym w pracy wyni-
zakażeń na oddziale szczękowo-twarzowym spowo-
kom. Widoczny na przełomie lat 2004-2005 ponad
dowany był głównie licznymi szkoleniami personelu,
3-krotny wzrost częstości zakażeń w OIT spowodo-
ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowe
wany był głównie zmianą sposobu rejestracji zakażeń
mycie i dezynfekcję rąk oraz na oddziale neurologii
szpitalnych, która polegała na znacznym usprawnie-
przeprowadzeniem remontu dostosowawczego do
niu i udoskonaleniu systemu poprzez wprowadzenie
wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
opisanej wcześniej tzw. metody aktywnej (skojarzona
22 czerwca 2005 r.
analiza danych klinicznych i mikrobiologicznych,
Najniższy współczynnik zachorowalności (0)
kontrole i nadzór pielęgniarki epidemiologicznej).
stwierdzony w oddziałach: okulistyki, chirurgii pla-
Jej wdrożenie, razem z koniecznością hospitalizacji
stycznej i otolaryngologii wynika z faktu wykonywania
Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych 327
w większości ww. oddziałów tzw. zabiegów czystych Podsumowując należy stwierdzić, że jednym
i przyjmowania pacjentów już zdiagnozowanych (np. z najważniejszych i jednocześnie bezpośrednich czyn-
zabiegi planowe na okulistyce). Unika się w ten sposób ników ryzyka zakażenia jest schorzenie podstawowe,
dodatkowego ryzyka związanego z przeprowadzaniem które stało się powodem przyjęcia pacjenta do szpitala.
badań, często także tych inwazyjnych oraz przyczynia To ono bowiem zadecyduje na jakim oddziale chory
się to do skrócenia czasu pobytu chorego w szpitalu. będzie hospitalizowany, jakie będzie miał wykonane
Jednocześnie brak rejestracji zakażeń pochodzących procedury i jak długo będzie leżał. Dodatkowym wa-
z oddziału diabetologii i gastroenterologii nie świad- runkiem jest również standard oddziału, na który pa-
czy o pozytywnej sytuacji epidemiologicznej ww. cjent zostanie przyjęty, a na który wpływ mają [1]:
klinik, ale wskazuje na pewne nieprawidłowości oraz wykorzystywane w nim techniki aseptyczne,
niedostateczny nadzór nad nimi. To one są miejscem, wiedza i świadomość personelu medycznego,
w którym szkolenia personelu i kontrole powinny mieć troska o higienę i prawidłowa dezynfekcja rąk,
charakter szczególnie intensywny, stając się polem do przestrzeganie obowiązujących zasad, procedur
popisu dla Zespołu Kontroli Zakażeń. i norm sanitarno-epidemiologicznych,
stosowanie racjonalnej antybiotykoterapii,
Dane procentowe pochodzące z piśmiennictwa,
prawidłowa sterylizacja sprzętu medycznego oraz
które dotyczą czynników izolowanych w przypadku
stosowanie sprzętu jednorazowego,
rozpoznania zakażeń, nieco różnią się od tych, które
właściwa utylizacja sprzętu i brudnego materiału
uzyskaliśmy, choć również wskazują szczepy gronkow-
jednorazowego,
ca złocistego jako jedne z najliczniejszych (25,4%).
segregowanie i zbieranie brudnej bielizny szpital-
Do kolejnych pod względem częstości występowania
nej.
należą: Staphylococcus epidermidis (27%), Escherichia
coli (7%), Klebsiella pneumoniae (7,2%) oraz Pseudo- Przestrzeganie i stosowanie wszystkich obowią-
monas aeruginosa (5,9%) [3,8,16]. zujących zasad, norm i przepisów to zatem główna
wytyczna przyczyniająca się do ograniczenia liczby
Podsumowanie
zakażeń szpitalnych. Dodatkowym wyznacznikiem
jest także właściwy system nadzoru nad zakażeniami,
Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki oraz infor-
który powinien charakteryzować się [17]:
macje zdobyte z innych zródeł z niepokojem musimy
prostotą umożliwiającą zmniejszenie kosztów
stwierdzić, że w Polsce jest to problem nadal niedoce-
i nakładów pracy,
niany. Fakt ten spowodowany jest nie tylko brakiem
elastycznością przejawiającą się łatwością wpro-
chęci czy możliwości, ale przede wszystkim brakiem
wadzania potrzebnych zmian,
rzetelnego, fachowego przygotowania wszystkich pra-
możliwością jego przyjęcia i zaanektowania w rze-
cowników medycznych (każdego szczebla). Musimy
czywistości oceniana na podstawie uczestnictwa
pamiętać bowiem, że rola Zespołu Kontroli Zakażeń
w systemie i jakości danych,
nie polega tylko na kontrolowaniu i wytykaniu błędów,
zwartością jednoznaczność stosowanych termi-
ale koncentruje się głównie na współpracy w zwalcza-
nów i definicji,
niu zakażeń i tworzeniu procedur zapobiegawczych.
czułością umożliwiającą wykrywanie jak najwięk-
Systematyczna edukacja, wymagająca niestety
szej liczby przypadków,
- zarówno czasu, jak i olbrzymiego samozaparcia,
swoistością związaną z koniecznością sprecyzowa-
z pewnością pozwoli nam jednak osiągnąć odpo-
nia definicji i posiadania wyspecjalizowanej kadry
wiednią wiedzę i przyczyni się do obniżenia ryzyka
medycznej.
wystąpienia infekcji, będących jednym z elementów
składowych funkcjonujących w permanentny sposób
w metodzie czarnych punktów.
Piśmiennictwo / References
1. Fiedotow M, Denys A. Wybrane aspekty zakażeń szpitalnych. 5. Kożdoń S. http://www.szpital.netus.pl/gazetki/62.htm
Pol Merk Lek 2006, XXI, 125, 484.
6. Staszkiewicz W . Praktyczne zasady kontroli
, Hryniewicz W
2. Aopaciuk U, Semczuk K, Dzierżanowska D. Mikrobiologia zakażeń szpitalnych zbiór rekomendacji i procedur dla
zakażeń szpitalnych. Zakażenia 2002, 1-2: 98-102. polskich szpitali. Warszawa 2000.
3. Wójkowska-Mach J. Opisowa analiza zakażeń szpitalnych 7. Grzybowski J. Zakażenia szpitalne w Polsce w latach 1997
w Polsce. Praca doktorska. Collegium Medicum Uniwersytetu i 1998. Zakażenia 2001, 1: 11-12.
Jagiellońskiego w Krakowie, 2002.
8. Sala E. Monitorowanie czynne zakażeń szpitalnych w SP
4. Dzierżanowska D, Jeljaszewicz J. Zakażenia szpitalne. zespole ZOZ w Staszowie. Przegl Epidemiol 2006, 60:
alfa-medica Press, Bielsko-Biała 1999. 131-140.
328 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328
9. Lenar A. Zakażenia szpitalne: Mamy swoje odrębne zdanie 14. Damani Nizam N. Praktyczne metody kontroli zakażeń.
rozmowa z dr hab.med. Małgorzatą Bulandą, prezesem Kraków, Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych, 1999.
zarządu Polskiego Towarzystwa Zakażeń Szpitalnych. Rynek
15. Grzesiowski P. Aktualna sytuacja epidemiologiczna w
Zdrowia 2007, wrzesień: 66-68.
Polskich szpitalach. Podsumowanie raportów wg Wytycznych
10. Glenister H, Taylor L, Cooke E. An evaluation of surveillance Głównego Inspektora Sanitarnego z maja 2004 w sprawie
methods for detecting hospital inpatients. J Hosp Infect rejestracji i raportowania zakażeń szpitalnych. Warszawa,
1993, 23: 229-242. 27 czerwca 2005 r.
11. Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych. System czynnej 16. Cienciała A, Mądry R, Barucha P i wsp. Zakażenia szpitalne
rejestracji zakażeń szpitalnych. Zakażenia 2002, 3-4: 87. w oddziałach zabiegowych. Przegl Epidemiol 2000, 54:
291-297.
12. Jawień M, Wójkowska-Mach J, Bulanda M, Heczko P.
Wdrażanie systemu czynnej rejestracji zakażeń szpitalnych 17. Heczko P, Wójkowska-Mach J. Organizacja nadzoru nad
w polskich szpitalach. Przegl Epidemiol 2004, 58: 483-91. zakażeniami szpitalnymi w oddziałach zabiegowych.
Epidemiologia zakażeń szpitalnych. Zakażenia szpitalne na
13. Sierocka A, Milewska A, Marczak M. Zarządzanie
oddziałach zabiegowych. Praca zbiorowa pod red. Małgorzaty
ryzykiem w systemie opieki zdrowotnej na przykładzie
Bulandy: 14.
szpitala w województwie łódzkim. Sytuacja ekonomiczna,
organizacyjna i kadrowa dużych organizacji gospodarczych
w aglomeracji łódzkiej. Monografia Politechniki Aódzkiej,
Aódz 2007.

Wyszukiwarka