AMERYKAC
SKI FILM NOIR  poetyka, twórcy, dzieła, ideologia.
Noir to nie gatunek
Noir = tendencja, styl, nastrój kina z lat 40. Zwierciadło społecznych, politycznych i kulturowych
procesów zachodzących wokół kinematografii, ujawniał ówczesne lęki i proponował dla nich
atrakcyjnÄ… metaforykÄ™.
Dwukrotny rozkwit: 1940-42 i 1944-47. W międzyczasie ustąpił on miejsca filmom wojennym, po
1947 ewoluował w stronę filmowego realizmu. Finalne akordy: 1955-  Śmiertelny pocałunek i 1958
  Dotyk ZÅ‚a . Pierwsza faza  Warner Bros i kino sensacyjne, druga  RKO i trochÄ™ mniej Paramout i
Universal.
Wiele filmów noir powstało na podstawie tzn.  czarnej literatury pisanej przez hardboiledwriters.
Termin Ä…ð seria powieÄ…ð wydawanych we francj seria noir  kryminaÅ‚y
ci i
-  Lęk powszechny  zimna wojna, bomba atomowa
- zły świat  korupcja, przemoc, ciemne zakamarki, samotność, interesowne związki, nieufność,
nieszczęśliwi ludzie, erotyka, kobiety fatalne Ä…ð nadgniÅ‚y Å›wiat
Wzorce FABULARNE:  Sokół Maltański  1941  John Huston, adaptacja powieście Hammetta.
Prywatny detektyw wynajęty przez Brigid do odnalezienia jej młodszej siostry, odkrywa, że
prawdziwą przyczyną zlecenia jest figurka Sokoła Maltańskiego, w posiadanie której, za wszelką cenę,
chce wejść kilka chciwych i amoralnych osób. Finał  wszyscy w grobie lub w więzieniu (nawet zła
Brigid, mimo uczucia Sama do niej), figurka okazuje się falsyfikatem, iluzją władzy i bogactwa.
Ironiczny wymiar fabularny, kryminał przesycony krytyczną refleksją na temat natury człowieka
pogrążonego w z
le, przez dążność do dobrobytu.
Detektyw (Bogart) Ä…ð moÄ…ð liczyÄ…ðylko na siebie, lekcewaÄ…ðny, zwodzony przez klientów
e t o (tki),
gnębiony przez przestępców, raniony przez przeszłość -> pancerz nieczułości.
1942   Podejrzenie  Hitchcock
1944   Podwójne ubezpieczenie  Wilder - Agent ubezpieczeniowy i nieszczęśliwa mężatka planują
morderstwo jej męża. Nim kieruje żądza pieniędzy z polisy, dla niej to chęć uwolnienia się od
problemów. Ä…ð tony tragiczne i fatalistyczne, po zabicie mÄ…ða kochani bohater sam staÄ…ðiÄ…ð .
Ä…ð s jej ofiarÄ…ð
1944   Kobieta w oknie  Lang - Profesor psychologii, Richard Wanley (Edward G. Robinson) jest
zauroczony piękną kobietą z obrazu umieszczonego w oknie kawiarni. Pewnego wieczoru
przyglądając się obrazowi zostaje zagadnięty przez widniejącą na nim femmefatale. Profesor Wanley
zaintrygowany tym nieoczekiwanym spotkaniem daje się zaprosić Alice (Joan Bennett) do jej
mieszkania, nie zdajÄ…c sobie sprawy, że wkracza na niebezpiecznÄ… drogÄ™ przestÄ™pstwa. Ä…ð Lang =
ironista, bohater nie tylko nie skonsumował romansu, ale też  z racji profesji, musiał naprowadzić
policję na własny trop.
1944   Laura  Otto Preminger  arcydzieło gatunku  filmu policyjnego. Detektyw McPherson
prowadzi śledztwo w sprawie zabójstwa młodej kobiety. Poznając ją z opowieści świadków, ulega
fascynacji zmarłą Laurą. Okazuje się na końcu, że ona wcale nie umarła i wraca do domu! Lynch
sparafrazował to w TwinPeaks.
1944   Gasnący płomień  Cukor  NURT MELODRAMATU GOTYCKIEGO - Gregory Anton (Charles
Boyer), poślubia w wiktoriańskiej Anglii młodą i naiwną, ale przede wszystkim bogatą kobietę, Paulę
(Ingrid Bergman). Żona dowiaduje się, że przeszłość muzyka nie jest czysta. Przypuszczalnie,
mordując pewną bogatą kobietę, wszedł w posiadanie jej kosztowności.
Dziwne zjawiska zaczynają niepokoić Paulę - znikają przedmioty, nocą słychać dziwne hałasy. Mąż
chce wmówić jej chorobę psychiczną
1945   Osławiona  Hitchcock - Alicia Huberman otrzymuje od agenta rządowego zadanie infiltracji
organizacji nazistowskiej. W tym celu udaje siÄ™ do Rio de Janeiro.
1946   Gilda  Charles Vidor -JohnnyFarrell rozpoczyna pracę u właściciela argentyńskiego kasyna,
gdzie poznaje jego żonę, w której rozpoznaje swoją dawną ukochaną. Zawiera wiele
konwencjonalnych cech  gatunkowych  nocny klub, tajemna przeszłość bohaterów, hazard,
profesja protagonisty powiÄ…zana z przemocÄ…
1947   Pocałunek Śmierci  Henry Hathaway - Drobny przestępca Nick Bianco zostaje złapany po
napadzie na jubilera i mimo nalegań policji odmawia zdradzenia swych kumpli. Idzie do więzienia,
pewien, że jego rodzina będzie otoczona odpowiednią opieką. Niestety, zdesperowana żona popełnia
samobójstwo, a Nick na nowo zakłada rodzinę, znajduje pracę. Gdy wszystko zaczyna się dobrze
układać, pojawia się fanatyczny morderca, szukający zemsty na Nicku
1948   Dama z Szanghaju  Welles
1950   Asfaltowa dżungla  Hudson - Znany przestępca zamierza ukraść drogocenne klejnoty. W
tym celu opracowuje perfekcyjny plan i kompletuje ekipę mającą dokonać rabunku.
TrochÄ™ o estetyce z internetu:
Pierwszą cechą, na jaką należy zwrócić uwagę jest styl filmowania, proponowany przez omawiany
nurt. Głębokie cienie, były mrocznymi lustrami amerykańskiego społeczeństwa i kwestionowały
fundamentalny optymizm amerykańskiego snu. Większość krytyków, głównie wywodzących się z
Francji, zgadza się, że podstawowym z
ródłem, z którego wywodzi się nurt noir, są powieści pulpowe i
im podobne[2]. Szczególnie istotnymi pisarzami stojącymi za inspiracjami literackimi są Dashiell
Hammett, Raymond Chandler, James M. Cain, CornellWoolrich, W. R. Burnett i David Goodis.
To przekonanie co do wzorowania się na ich twórczości wynika także z faktu, że wiele obrazów noir z
lat 40. bazowało na powieściach i opowiadaniach wymienionych pisarzy.
Ważną cechą filmów jest ich strona formalna. Noir mocno wyróżniało się na tle innych
hollywoodzkich produkcji. Sceny nocne kręcono nocą, a nie za dnia, używano pełnej głębi ostrości,
szerszych ujęć, zaburzano symetrię, korzystano z niecodziennych kątów, postaci pokazywano
zacienione lub częściowo zasłonięte. Nic z tego nie było praktycznie obecne w typowych
hollywoodzkich obrazach. Do tego dochodzi także specyfika oświetlenia. Niskie, przednie światła
tworzyły strefy ciemności, przerywane jasnością. Użycie świateł było ograniczone. Unikano świateł
uzupełniających, podkreślając surowość tymi głównymi , co budzi skojarzenia z niemieckim
ekspresjonizmem. Wraz z charakterystyczną kompozycją i zdjęciami, tworzyło to wrażenie
niestabilności powierzchni, co uznawano za wizualne wyrażenie alienacji i ludzkiej rozpaczy, podczas
gdy odbicia w lustrze, szczególnie femmefatale, podkreślały zarówno ich urodę, jak i dwulicowość.