Projekty



Pilot RC5
Pilot RC5
sterowany magistralÄ… I2C
sterowany magistralÄ… I2C
lub równolegle
lub równolegle
2681
2681
Kod RC5 jest najpopularniejszym sposobem powiadajÄ…cej tej liczbie sekwencji kodowej. znajdujÄ…cy siÄ™ w procesorze  kto chce, mo-
kodowania informacji przekazywanej przez H oznacza paczkę impulsów o częstotliwości że przerobić go tak, aby działał  po bożemu ,
promieniowanie podczerwone. Obfitość 36kHz trwającą ok. 1ms, zaś L trwającą tyle czyli zgodnie z pierwszą zasadą.
układów wykorzystujących go sprawia, że samo przerwę. Do omówienia pozostała tylko sekwencja
także amatorzy i hobbyści coraz częściej się- Na początku transmisji występuje pewna startowa. Właściwie są dwie sekwencje wy-
gają po niego w swoich konstrukcjach. sekwencja startowa, która nie jest zbyt waż- stępujące na zmianę przy każdym kolejnym
Nadawanie rozkazów RC5 w układach zbu- na z punktu widzenia sposobu kodowania. wciśnięciu przycisku w klasycznym pilocie,
dowanych ze  zwykłych scalaków napotyka Póz
niej wysyłany jest adres odbiornika np. do telewizora. Dzięki temu odbiornik
na pewne kłopoty. Głównie chodzi o to, że (0...31), a następnie komenda (0...63). Za-  wie , czy przycisk jest stale trzymany, czy
dostępne nadajniki kodu RC5 przeznaczone równo w adresie, jak i w komendzie najpierw też ciągle puszczany i wciskany. Trzeba bo-
są do pracy w pilotach zawierających wielo- nadawany jest najbardziej znaczący bit, a na wiem wiedzieć, że przytrzymanie przycisku
przyciskową klawiaturę matrycową, co prze- końcu najmniej znaczący. w takim pilocie powoduje ciągłe wysyłanie
kreśla ich zastosowanie w układach cyfro- Zasada kodowania jest następująca: jeśli sekwencji kodowych (każda trwa ok. 25ms)
wych, gdzie prawie zawsze informacja wy- kolejny bit występujący w liczbie ma war- z odstępem ok. 100ms  każda z nich posia-
stępuje w postaci binarnej. tość 0, to w sekwencji wstawiamy frag- da tę samą sekwencję startową. Kolejne pu-
Zastosowanie techniki mikroprocesorowej ment HL, jeśli ma wartość 1, to wstawia- szczenie i wciśnięcie przycisku zmienia ją na
otwiera bardzo szerokie możliwości jego wy- my LH. To wszystko! Cała tajemnica kodu inną. A sekwencje te wyglądają następująco:
korzystania. Jest ono proste zwłaszcza w dia- RC5 zawiera się w tym krótkim zdaniu! HLHLH lub też HLHHL. Jak widać, dwie
lekcie BASCOM BASIC, gdzie dostępne są Tabelka zawierająca stosowne przykłady. ostatnie litery kodują parzystość, a pierwsze
polecenia GETRC5 oraz dodane ostatnio do trzy to niezbyt interesujÄ…cy bit startu (a nawet
Liczba binarna
pakietu Bascom AVR polecenie SENDRC5. 1,5 bitu!). Możemy teraz podać przykład peł-
Reprezentacja
w kodzie RC5
O ile w pakiecie Bascom AVR dostępne jest nego rozkazu, w którym adres niech będzie
polecenie SENDRC5, to programujący w in- równy na przykład 10 (01010 BIN), a ko-
11000 LH LH HL HL HL
nych językach, gdzie takich ułatwień nie ma, menda 25 (011001 BIN). Celowo dodałem
10000 LH HL HL HL HL
stają przed koniecznością albo napisania go nieznaczące zera na najstarszych pozycjach 
samemu, albo sięgnięcia po dodatkowy hard- wysyłane liczby są zawsze traktowane jako
00001 HL HL HL HL LH
ware, którym może być opisywany układ. pięciobitowe (adres) lub sześciobitowe (ko-
Dotyczy to także konstruktorów wykorzystu- 100001 LH HL HL HL HL LH menda), nawet gdy do ich zapisu wystarczy
jących procesory mniej popularne, dla mniejsza liczba bitów. A oto jak wygląda wy-
101011 LH HL LH HL LH LH
których nie stworzono łatwych w wykorzy- syłany rozkaz:
staniu pakietów takich jak BASCOM.
Prezentowane urządzenie rozwiązuje Dla ułatwienia sekwencje kodowe podzie-
HLHLH HL LH HL LH HL HL LH LH HL HL LH
wszystkie takie problemy. Jest to nadajnik lone zostały na pary liter Li H każda para
RC5 sterowany popularnÄ… magistralÄ… I2C lub odpowiada jednemu bitowi w kodowanej
poprzez podanie zwyczajnej liczby sześcio- liczbie. Nazwijmy umownie litery lub analogicznie z drugą sekwencją startową.
bitowej określającej adres odbiornika i/lub H i L przeciwnymi, pamiętając ciągle, że Na koniec wspomnijmy, że taki sposób kodo-
wysyłany rozkaz. H to paczka impulsów podczerwieni, a L to wania nazywany jest transmisją bifazową -
przerwa w nadawaniu. Zauważcie, że zasadę i rzeczywiście każda zmiana bitu w wysyła-
Krótki opis kodu RC5 kodowania można wtedy także wyrazić ina- nej liczbie powoduje niejako odwrócenie fa-
Krótki opis kodu RC5 zamieszczony był czej  jeśli kolejny bit, jest taki sam jak po- zy w sekwencji kodowej.
w EdW 9/96. W niniejszym opisie przyjmij- przedni, to dodaj literÄ™ przeciwnÄ… do ostat-
my następującą konwencję: cyframi 0 lub 1 niej i po niej wstaw przeciwną do dodanej, Opis układu
oznaczymy wartości kolejnych bitów w ko- jeśli jest inny, to dodaj taką literę jaka była Schemat układu znajduje się na rysunku 1.
dowanej liczbie (zwyczajny kod binarny), ostatnio i po niej wstaw przeciwną do doda- Jak widać, sercem urządzenia jest dobrze
zaś literami H lub L odpowiednie stany w od- nej. Właśnie taki algorytm realizuje program znany Czytelnikom EdW AT89C2051, który
Elektronika dla Wszystkich
18
Projekty
realizuje wszystkie funkcje związane z wysy- woduje wysłanie przez niego rozkazu RC5, Załóżmy, że U2 jest typu PCF8574
łaniem rozkazów w kodzie RC5, łącznie w którym komenda jest liczbą pobraną i zwarte są wszystkie jumpery J2 (adres ba-
z modulowaniem wiązki podczerwieni. Wy- z nóżek P1.2...P1.7, a adres liczbą ustawioną zowy 64), a system sterujący naszym pilotem
korzystanie procesora w roli urządzenia pod- przez użytkownika jumperami J1 (P3.5 to jest oprogramowany w Bascomie. Aby wy-
porządkowanego w transmisji I2C (Slave) na- najstarszy bit). Uwaga! Zwarcie jumperka słać jeden rozkaz RC5, należy wydać nastę-
potyka na spore trudności. Jest to wada, ale jest tu traktowane jako ustawienie określone- pujące polecenia.
w sumie nie tak bardzo duża, bo sterowanie go bitu adresu na 1, pomimo że stanowi to
Praca pilota ze stałym adresem (adres ustawiony
przy użyciu magistrali I2C jest opcją dodat- zwarcie do masy odpowiadającego mu pinu
za pomocÄ… J1):
kową i w wielu przypadkach w ogóle nie bę- portu P3. Jest to tylko kwestia programowej
I2csend 64, komenda  komenda na
dzie wykorzystane. Wtedy ekspander I2C interpretacji - połączenie kojarzy się raczej
P1.7...P1.2 oraz 0 na P1.0
PCF8574(A) nie będzie montowany. z jedynką niż z zerem. Oczywiście nie doty- Waitms 50
I2csend 64, 64
Podstawowe założenia projektowe mówiły, czy to ustawiania adresu bazowego I2Cukła-
 wystaw 1 na P1.0
że układ ma być nadajnikiem RC5 sterowa- du U2, gdzie zwarcie któregoś z jumperków
nym słowem sześciobitowym. W takim przy- J2 to podanie zera na odpowiedni pin
Praca pilota ze zmiennym adresem:
padku U2 wraz z elementami R1...R3 oraz J2 A0...A2.
I2csend 64, adres
jest zbędny, a w miejsce nóżek 4,5,6,7, W trybie ze zmiennym adresem jest ina- Waitms 50
I2csend 64, 64
9,10,11 należy wlutować rzędy goldpinów  czej. Pierwsze opadające zbocze sygnału na
Waitms 50
wraz z odpowiednimi złączami szufladkowy- P1.0 sprawia, że procesor odczytuje 5 bitów
I2csend 64, komenda 
mi i przewodem taśmowym posłużą one do P1.7...P1.3 i zapamiętuje tę liczbę jako adres
w tym momencie pilot wysyła rozkaz
sterowania pilotem. Układ elektroniczny pi- kolejnego rozkazu RC5 (na razie jednak ni-
Waitms 50
lota jest bardzo prosty. Jumper J2 służy do czego nie wysyła). Następne opadające zbo-
I2csend 64, 64
wybrania adresu bazowego ekspandera U2, cze na P1.0 powoduje wysłanie rozkazu, przy
tranzystor T1 steruje dwoma diodami IRED. czym adresem jest odczytana przed chwilą Jak widać, po wystawieniu liczby na port
W praktyce okazuje się, że do poprawnej liczba, zaś komendą liczba aktualnie znajdu- P1, należy chwilę odczekać, aby zlikwidować
pracy w zupełności wystarczy jedna taka dio- jąca się na sześciu pinach P1.7...P1.2. Kolej- ryzyko ewentualnych zakłóceń odbioru. Nie
da. Prąd ten, z rezystorem R5 o wartości ne opadające zbocze na P1.0 znów powoduje musi to wcale być 50ms  zwykle wystarczy
4,7&!, wynosi ok. 615mA, co w zupełności odczytanie adresu... i tak w kółko. Oprócz te- znacznie mniej. Należy pamiętać, żeby ko-
wystarcza. Rezystor R4 nie powinien mieć go niezależnie od trybu pracy każdy kolejny menda była liczbą z zakresu 0...63, a adres
wartości większej od 220&!, gdyż minimalny, rozkaz wysyłany jest z przeciwną sekwencją liczbą z zakresu 0...31. Wprawdzie niepo-
gwarantowany przez producenta, współczyn- startową, czyli parzystością. trzebne bity są ignorowane, ale chodzi o to,
nik wzmocnienia prądowego T1 wynosi 40 Jak widać, procesor podejmuje jakiekol- żeby wraz z wysłaniem tych liczb na P1.0 po-
i przy większych wartościach R4 tranzystor wiek działania wraz z odebraniem opadające- dawany był stan niski. W przypadku bezpo-
ten nie zostałby w pełni otwarty. W praktyce go zbocza sygnału na P1.0 (n. 12). Jest to dla średniego sterowania pilotem zasada sterowa-
z pewnością okaże się, że T1 ma wzmocnie- niego informacja, że na porcie P1 znajduje nia pozostaje ta sama z tym, że zamiast wysy-
nie znacznie większe, nawet dochodzące do się nowa, ważna liczba mogąca być adresem łania danych magistralą I2C, na nóżki
150...200, ale gdyby zdarzyło się, że jest ono lub komendą wysyłanego rozkazu. Niektórzy P1.7...P1.2 podajemy adres lub komendę bi-
bliskie 40, to R4 można nawet zmniejszyć do zapytają, dlaczego nie wykorzystałem do te- narnie oraz wystawiamy zero na P1.0. Po za-
180...200&!. go celu wyprowadzenia INT układu U2  kończeniu transmisji należy  posprzątać ,
Opisywany pilot, podobnie jak klasyczne otóż impuls na tej nóżce pojawia się dopiero czyli wystawić 1 na P1.0. W praktyce z pew-
piloty RC5, może pracować w jednym przy zmianie liczby znajdującej się w jego nością znacznie częściej wykorzystywany bę-
z dwóch trybów pracy: ze stałym (J3 rozwar- wewnętrznym rejestrze 8-bitowym i jej wy- dzie tryb ze stałym adresem. Tryb z adresem
ty) oraz ze zmiennym (J3 zwarty) adresem korzystanie uniemożliwiłoby wysyłanie kil- zmiennym wykorzystamy wtedy, gdy zaist-
RC5. W trybie ze stałym adresem każde opa- ku takich samych rozkazów RC5 bezpośre- nieje potrzeba niezależnego sterowania kilko-
dające zbocze na porcie P1.0 układu U1 po- dnio po sobie, a to byłoby poważną wadą. ma odbiornikami lub gdyby okazało się, że 64
A oto przykład użycia pilota: różne komendy to za mało. Możemy wtedy
Rys. 1 Schemat ideowy potraktować adres jako starszą część przesy-
łanego rozkazu, a komendę jako młodszą.
Dzięki temu liczba różnych możliwych do
wysłania rozkazów wyniesie 32*64=2048.
Tyle opisu wystarczy, aby samodzielnie
wykonać układ. Dalsza część przeznaczona
jest dla bardziej dociekliwych Czytelników,
którzy chcą lepiej zrozumieć funkcjonowa-
nie programu.
Program pilota
Przy jego opisie pominę główną część,
w której następuje wybieranie trybu pracy,
odczytywanie liczb binarnych z portów oraz
wywoływanie procedury wysyłającej dane
w kodzie RC5. OgraniczÄ™ siÄ™ jedynie do opi-
sania tej procedury, którą nazwałem
Sendrc5(Adrbin as Byte, Kombin as Byte).
Wgłównej części programu zadeklarowane
sÄ… zmienne o nazwach Adres i Komenda.
Elektronika dla Wszystkich
19
Projekty
Do nich wczytywane są odpowiednie liczby Teraz następuje wysyłanie adresu. Odby- Otóż pierwsza część podprogramu Czekaj
będące wartościami adresu i komendy w wy- wa się to zgodnie ze zmodyfikowanym algo- zajmuje się wysyłaniem paczek impulsów
syłanym rozkazie RC5. Odczytywanie ko- rytmem. Oto ten fragment: oczęstotliwości ok. 36kHz (oznaczanych H).
mendy odbywa się zawsze z nóżek Nie można użyć Timerów, bo 89C2051 jest
For Licznik1 = 5 Downto 1 `wysyłanie adresu
P1.7...P1.2 i zostało zaimplementowane na to za wolny. Wykorzystałem tu czas, jaki
If Adrbin >= Potega(licznik1) Then
w oddzielnej procedurze Zbieraj_komende. zużywa on na wykonywanie wszelkich czyn-
`pobierz kolejny bit adresu
Odczytywanie adresu  zależnie od trybu pra- ności. Zmienna Dodatkowa typu Bit służy
Present = 1
cy  odbywa się albo z pinów P1.7...P1.3, al- `wynosi on 1 tylko do tego, aby jej ustawianie zajmowało
Adrbin = Adrbin - Potęga(licznik1)
bo z pinów P3.1...P3.5 i ma miejsce w głów- prockowi czas równy 1 cykl zegara, czyli
Else
nej części programu. WywoÅ‚anie Call Sen- 1,085µs. Cztery jej ustawienia plus czas po-
Present = 0 `lub 0
drc5 (Adres, Komenda) sprawia, że wysyłany trzebny na skok i powrót z podprogramu
End If
jest rozkaz o takim adresie i komendzie, jakie Czas (8 cykli) plus ustawienie/wyzerowanie
If Present = Last Then `jeśli dwa ostatnie bity są
znajdowały się w owych zmiennych w chwi- równe pinu Ired P3.0 (1 cykl) to w sumie
li wywołania tej procedury. Podczas jej wy- Wy = Not Wy `wyślij literę przeciwną
13*1,085µs = 14,105µs. Jest to poÅ‚owa okre-
Gosub Czekaj `do ostatniej (H lub L)
wołania wartości ze zmiennych Adres i Ko- su wysyłanego sygnału. Częstotliwość nośna
Wy = Not Wy `i przeciwną do wysłanej
menda kopiowane sÄ… do zmiennych Adrbin wynosi wiÄ™c okoÅ‚o 1/28,21µs = 35,4kHz. Nie
Gosub Czekaj `przed chwilÄ…
i Kombin (parametry procedury Sendrc5), 36, bo w cyfrowym świecie dysponujemy
Else `w przeciwnym wypadku
które są póz
niej używane i zmieniane w pro- Gosub Czekaj `wyślij tę samą literę co
czasem skwantowanym  w tym przypadku
ostatnia
cesie odczytywania ich kolejnych bitów kwant wynosi 2 cykle (po jednym na pół
Wy = Not Wy `i wyślij przeciwną
(w sekwencji od najstarszego do najmłodsze- okresu). Zmiana okresu o tę wartość daje
Gosub Czekaj
go). Dzięki temu zmienne Adres i Komenda częstotliwość różniącą się od 36kHz o więcej
End If
nie zmieniają swojej wartości po wywołaniu niż 0,6kHz, czyli wynik gorszy niż 35,4kHz.
Last = Present `aktualny bit staje siÄ™
procedury Sendrc5 i mogą być ewentualnie Praktyczne próby wykazały, że samo wyko-
poprzednim
Next Licznik1 `pobierz kolejny bit
dalej wykorzystywane w programie. nanie pustej pętli for...next zajmuje więcej
Główne zmienne wystÄ™pujÄ…ce w procedu- niż 14µs. Przy jej zastosowaniu generowany
rze Sendrc5 (Adres,Komenda) są następujące: Następnie tak samo wysyłana jest ko- sygnał miał odpowiednią częstotliwość, ale
Wy  zmienna typu bit. Wywołanie podpro- menda, z tym, że bitów jest 6 i zamiast jego wypełnienie mocno odbiegało od 50%
gramu Czekaj w chwili, gdy ma ona wartość zmiennej Adrbin jest Kombin. Na tym koń- co powodowało znaczne pogorszenie zasięgu
1 powoduje wysłanie paczki impulsów (H), czy się działanie procedury Sendrc5. Uważ- i pewności odbioru. W tej sytuacji zrezygno-
w przeciwnym razie następuje przerwa o ta- ny Czytelnik może w tej chwili powiedzieć wałem z pętli i kosztem większego zużycia
kim samym czasie trwania (L).  skoro na portach procesora mamy normal- pamięci programu uzyskałem wypełnienie
Parity  zmienna typu bit określająca rodzaj ne liczby dwójkowe, to po co zamieniać je dokładnie równe 50%. Natomiast wytwarza-
sekwencji startowej. w głównej części programu na dziesiętne, nie przerwy L w zasadzie nie wymaga takich
Ired  alias dla pinu P3.0, czyli wyjście na a potem w procedurze Sendrc5 z powrotem zabiegów i wystarczyłoby napisać 8 lub 9 in-
bazę T1. na binarne? . Zrobiłem tak po to, aby proce- strukcji Delay a nawet Waitms 1. Chcąc jed-
Present  zmienna typu bit równa wartości dura Sendrc5 była uniwersalna, czyli żeby nak zachować absolutną równość czasów
aktualnie analizowanego bitu zmiennej Ad- po prostu dostawała dwie zmienne typu By- trwania paczki i przerwy, zdecydowałem się
res lub Komenda. te i wysyłała odpowiadający im rozkaz na analogiczne rozwiązanie.
Last  jak wyżej, z tym, że chodzi o bit po- w kodzie RC5. Do omówienia pozostał pod- Zarówno długość okresu nośnej, jak
przednio analizowany. program Czekaj, który ma dość niecodzien- i liczba 30 okresów w paczce zostały dobra-
Potega(n) - zmienna tablicowa zawiera (n-1) ną budowę. Oto on: ne w wyniku praktycznych prób z użyciem
potęgę dwójki, np. Potęga(4)=8 itd. Zapisano fabrycznego pilota RC5 sterowanego nim
Czekaj:
w niej sześć kolejnych liczb 1,2,4,8,16,32. telewizora oraz programu  Monitor pod-
If Wy = 1 Then `wysyłanie paczki impulsów
Jest ona potrzebna do konwersji liczby dzie- czerwieni . Wyniki były więcej niż zachę-
H
Reset Ired `błysk diod D1 i D2
siętnej na dwójkową. cające. Opisywany układ spisywał się wręcz
Gosub Czas `czekaj niecałe 14us
Początek procedury jest następujący:
rewelacyjnie, nie ustępując pilotowi fa-
Set Ired wygaÅ› diody IRED
brycznemu ani zasięgiem, ani jakością ge-
Sendrc5(adrbin,Kombin) Gosub Czas `czekaj niecałe 14us
nerowanych przebiegów. Wynik ten uzyska-
Set Ired `na wszelki wypadek wyłącz
T1 .......... `tu powyższe 4 linie
no z tanim i popularnym kwarcem
Parity = Not Parity `zmień sekw. startową `powtarzane są 29 razy!
11,059MHz. Zastosowanie kwarcu 12MHz
Set Wy `wyślij 1,5 bitu startu, teraz H
lub 24MHz pozwoliłoby na wygenerowanie
Gosub Czekaj Else `przerwa L
częstotliwości nośnej 35,7kHz, ale w więk-
Reset Wy `L Reset Dodatkowa `tak samo jak wyżej
Gosub Czekaj Gosub Czas `tylko zamiast pinu Ired
szości wypadków 35,4 w zupełności wystar-
Set Wy `H Set Dodatkowa `jest zmienna typu bit
czy. Kto chce, może dokonać takiej zmiany,
Gosub Czekaj Gosub Czas
pamiętając o dopisaniu kolejnej, piątej linij-
If Parity = 0 Then `parzystość taka
Set Wy `H .......... `29 razy tak samo ki Dodatkowa=1 w podprogramie Czas
Gosub Czekaj
(kwarc 12MHz) lub piętnastu takich linijek
Reset Wy `L End If
dla kwarcu 24MHz.
Last = 0 `to jest potrzebne póz
niej Set Ired `wyłącz profilaktycznie diody LED
Choć opisany program pracuje z najpopu-
Gosub Czekaj Return
Else `lub parzystość taka larniejszą częstotliwością nośną 36kHz
Reset Wy `L Czas: `skok do tego podprogramu
(z dokładnością do kwantu czasu równego
Gosub Czekaj Dodatkowa = 1 `i jego wykonanie zajmuje
dwóm cyklom zegara), to w przypadku uży-
Set Wy `H Dodatkowa = 1 `procesorowi niecaÅ‚e 14µs
cia odbiornika TFMS pracujÄ…cego z innÄ… czÄ™-
Last = 1 `to jest potrzebne póz
niej Dodatkowa = 1 `z popularnym kwarcem
Gosub Czekaj Dodatkowa = 1 `11,059MHz
stotliwością rezonansową, odpowiednia
End If Return
przeróbka jest oczywiście możliwa.
Elektronika dla Wszystkich
20
Projekty
Należy wtedy zmienić liczbę linijek Do- mniejszych do największych. W trakcie Uwaga! Plik z programem (w Bascomie)
datkowa=1 w podprogramie Czas (zmniej- montażu musimy zdecydować, czy montuje- można ściągnąć ze strony internetowej
szenie powoduje wzrost częstotliwości). Jeśli my U2, J2 oraz R1...R3, czy też w miejsce www.edw.com.pl/ z działu FTP.
nawet usunięcie ich wszystkich nie pozwala nóżek 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11 U2 wlutujemy rząd
uzyskać odpowiednio dużej częstotliwości, goldpinów i pilot będzie sterowany słowem
Wykaz elementów
to należy zrezygnować z podprogramu Czas sześciobitowym plus bit sterujący. Prawidło-
(gdyż samo jego wywołanie zajmuje 8 cykli wo zmontowany układ nie wymaga urucha-
Rezystory
R
e
z
y
s
t
o
r
y
zegara) i umieścić odpowiednią liczbę tych miania i od razu działa poprawnie. Spraw-
R1-R3,R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
linijek kodu bezpośrednio pomiędzy linijka- dzenia działania możemy dokonać, zależnie
R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220&!
mi Set Ired i Reset Ired w podprogramie Cze- od wersji montażowej, albo za pomocą gene-
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7&!
kaj. Należy przy tym pamiętać, że wraz ze ratora sekwencji I2C (w tej roli zaprogramo-
Kondensatory
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
wzrostem częstotliwości skwantowany czas wany drugi procesor lub emulator sprzęto-
C1,C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33pF
daje się coraz bardziej we znaki. Maksymal- wy), albo w jakikolwiek sposób, podając 6-
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF/16V
ną możliwą do uzyskania częstotliwość (ok. bitowe liczby na wejście.
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/16V
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
460kHz z kwarcem 11,059MHz) otrzymamy, Arkadiusz Antoniak
gdy linijek Dodatkowa=1 w ogóle nie bę-
Półprzewodniki
P
ó
Å‚
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
dzie, ale wtedy okres staje się równy kwanto- Rys. 2 Schemat montażowy
D1,D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda nadawcza IRED
wi czasu! Na szczęście w praktyce nigdy nie T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BD136
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT89C2051
będziemy potrzebować częstotliwości więk-
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PCF8574 lub PCF8574A
szych od 100kHz. W przypadku zmniejsza-
nia częstotliwości nośnej taki problem nie ist- Inne
I
n
n
e
X1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .rezonator kwarcowy 11,059MHz
nieje, a także nie ma ograniczenia jej warto-
J1...J3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .goldpiny i jumperki
ści od dołu.
Montaż i uruchomienie
Schemat montażowy znajduje się na rysun-
Komplet podzespołów z płytką
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
z
p
Å‚
y
t
k
Ä…
ku 2. Montaż jest klasyczny. Rozpoczynamy
jest dostępny w sieci handlowej AVT
j
e
s
t
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
A
V
T
od wlutowania jednej zworki, a potem stop-
jako kit szkolny AVT-2681
j
a
k
o
k
i
t
s
z
k
o
l
n
y
A
V
T
2
6
8
1
niowo przechodzimy od elementów naj-
Ciąg dalszy ze strony 16. chciałby zlikwidować taki efekt w wersji sta- mi kondensatorami C1, C3), którą zechcą
Przy zwartym kondensatorze C3 może to do- łoprądowej, może dodatkowo zastosować wykorzystać tylko nieliczni. W ogromnej
prowadzić do nasycenia wzmacniacza. obwód kompensacji prądu wejściowego we- większości przypadków całkowicie wystar-
Po podłączeniu gramofonu do wzmacniacza dług zasady pokazanej na rysunku 9. Tran- czy wersja podstawowa z rysunku 2, a nawet
spadek napięcia na małej rezystancji wkładki zystory T1, T2 to klasyczne lustro i z
ródło wersja zasilana pojedynczym napięciem we-
będzie rzędu ułamka miliwolta i układ może prądowe. Rezystor Rx trzeba dobrać indywi- dług rysunku 3.
pracować poprawnie. Inaczej mówiąc, dołą- dualne, zależnie od wzmocnienia tranzysto-
czenie wkładki spowoduje potężny skok spo- rów, żeby prąd bazy tranzystora T3 był rów- Piotr Górecki
czynkowego napięcia wyjściowego. Kto ny prądowi polaryzacji
wejścia nieodwracają-
Rys. 9 cego wzmacniacza.
Wykaz elementów
Napięcie na rezystorze
Rezystory C3A,C3B . . . . . . . . . . . .220µF/10V tantal
R
e
z
y
s
t
o
r
y
R1 będzie wtedy wy-
R1A,R1B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47,5k&! C4A,C4B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33nF
nosić zero. Także jed-
R2A,R2B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100&! C5A,C5B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF
nakowe rezystory RA, R3A,R3B . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! 1% C6A,C6B . . . . . . . . . . . . .22µF/16V tantal
R4A,R4B . . . . . . . . . . . . . . . . .7,87k&! 1% C7-C9 . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
RB trzeba dobrać, że-
R5A,R5B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! C10-C12 . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/25V
by spadek napięcia na
P
ó
Å‚
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
R6,R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! Półprzewodniki
nich wynosił 0,1...
Kondensatory U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .NE5532
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
P
o
z
o
s
t
a
Å‚
e
0,5V. C1A,C1B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF Pozostałe
C2A,C2B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100pF L1,L2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33µH
Ostatnie wskazów-
ki dotyczÄ…  syme-
Komplet podzespołów z płytką
p
z
trycznej wersji stało-
jest dostępny w sieci handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2680
d
w
h
A
j
k
s
A
2
prÄ…dowej (ze zwarty-
Elektronika dla Wszystkich
21