Interwencja w kryzysie Interwencja w kryzysie Kryzys
Pani B., 32 letnia mężatka, stan kompletnego załamania po wyprowadzeniu się męża, który stwierdził, że układa sobie życie z inną kobietą płacze, próbuje się z nim lub nią kontaktować
Mężczyzna 64 leni nie podejmuje leczenia, bo dowiedział się, że ma nowotwór pęcherza moczowego siedzi i nic nie mówi, nie chce jeść, nie dba o swoje potrzeby Kryzys K.A. Slaik Przejściowy stan zaburzenia równowagi psychicznej i dezorganizacji zachowania charakteryzujący się:
Utratą możliwości zmagania się z różnorodnymi sytuacjami życiowymi przy pomocy znanych metod rozwiązywania problemów
Pojawieniem się konsekwencji bycia w sytuacji kryzysowej, która może powodować negatywne skutki (np. utrata zdrowia, majątku, oceny siebie), bądz pozytywne efekty (odporność na stres, zyskanie nowych umiejętności) Zdarzenia krytyczne
Normatywne zdarzenia krytyczne związane z wydarzeniami, które w określonym czasie zachodzą w życiu każdej jednostki np. śmierć dziadka czy babci
Nienormatywne zdarzenia krytyczne wydarzenia nieodpowiednie dla wieku czy nie zdarzające się wszystkim ludziom np. utrata pracy, śmierć dziecka czy utrata majątku Doświadczenie straty - etapy 1. Doświadczenie szoku lub odrętwienia 2. Uświadomienie straty i przeżywanie żałoby, połączonej z pragnieniem odzyskania, cofnięcia czasu 3. Doświadczenie negatywnych uczuć, np. lęku, winy, złości, cierpienia 4. Nieustanne wyobrażanie, fantazjowanie i myślenie o utraconym obiekcie 5. Rozpacz i behawioralna dezorganizacja 6. Poszukiwanie nowych rozwiązań, reorganizacja i akceptacja straty Sześcioetapowy proces interwencji kryzysowej
Budowanie relacji najpierw na podstawie wsparcia, potem zaufania i współpracy
Interwencje składające się na wysłuchiwanie zdefiniowanie problemu, zapewnienie bezpieczeństwa, wsparcie, polegające bardziej na wysłuchiwaniu klienta niż działaniu
Pozycja pozawerbalna obserwowanie reakcji klienta, rozumienie i reagowanie empatią, akceptacją i troską (pozbawioną osądzania)
Pozycja werbalna jak klient rozumie i jak przeżywa na poziomie subiektywnym problem (co dla osoby jest najtrudniejsze np. w stracie męża) Diagnoza - ocena poziomu kryzysu:
Natężenie kryzysu
Stan emocjonalny klienta
Dostępność możliwości, mechanizmy radzenia sobie z trudnościami (adaptacyjne i dezadapatacyjne)
System wsparcia rodzaje wsparcia potrzebne klientowi
Stopień w jakim klient zagraża swojemu życiu lub życiu innych
Różne sposoby myślenia o rozwiązaniach alternatywnych niż to, które osoba utraciła Etap 2: Słuchanie zapewnienie bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo klienta - minimalizacja fizycznych i psychicznych zagrożeń dla klienta i innych osób np. z rodziny klienta
Bezpieczeństwo jest istotą oddziaływań związanych z pomocą w kryzysie Etap 3: Słuchanie wspieranie
Konieczność uświadomienia klientowi, że prowadzącemu interwencję na nim zależy
Bezwarunkowa akceptacja wszystkich klientów, a co za tym idzie ich problemów
Akceptacja ze strony terapeuty jest często jedynym zrozumieniem, które klient uzyskuje w otoczeniu Wsparcie społeczne - funkcjonalne
Rodzaj interakcji społecznej, która zostaje podjęta przez jednego lub obu uczestników w sytuacji problemowej czy krytycznej
W toku interakcji dochodzi do wymiany: informacji, emocji, instrumentów działania i dóbr materialnych
Istotna okazuje się odpowiedniość rodzaju i wielkości udzielanego wsparcia i potrzebami odbiorcy Rodzaje wsparcia funkcjonalnego
Informacyjne pozwalające lepiej rozpoznać sytuację, osobiste położenie czy problem
Instrumentalne wymiana instrumentów zaradczych, modelowanie sposobów radzenia sobie
Rzeczowe dobra materialne
Duchowe opieka hospicyjna, pomoc wobec cierpienia i bólu duchowego związanego z sensem życia i śmierci Etap 4: Działanie rozważenie możliwości
Mobilizowanie sił i zasobów koniecznych do borykania się z
Klient znajduje się w sytuacji krytycznej, ale są w niej zazwyczaj wybory, które mogą być bardziej lub mniej korzystne
Klient często nie rozpoznaje możliwości wyboru i działania Różne sposoby myślenia o alternatywach:
Wsparcie sytuacyjne odnajdowanie ludzi bliskich, które mogą udzielić wsparcia
Sposoby radzenia sobie z trudnościami działania, zachowania i zasoby środowiskowe, które może klient użyć do poradzenia sobie
Wzorce pozytywnego i konstruktywnego myślenia o problemie, co może zmniejszyć lęk i stres.
Wzorce te mają pomóc klientowi doświadczenie, że nie jest sam w obliczu problemu Etap 5: Działanie układanie planów
Zidentyfikować inne grupy wsparcia niż terapeuta
Nauczyć najbardziej podstawowych technik radzenia sobie z kryzysem, coś konkretnego od razu do zastosowania
Dokonywanie planów, które mają pozwolić mu na odzyskiwanie równowagi
Odzyskiwanie kontroli i poczucia niezależności od spraw życia codziennego do poważnych decyzji Etap 6: Działanie uzyskanie zobowiązania od klienta
Sprawdza się czy planowanie było właściwe, bo wówczas uzyskiwanie zobowiązań i zgody na ich realizację jest prawdopodobne
Nakreślenie ram współdziałania, które może być zachętą do dalszej aktywności klienta
Praktyczna użyteczność działań zaplanowanych i uaktywnianych Zakończenie
Kończenie spotkań interwencyjnych poszukiwanie grup wsparcia ludzi o podobnych problemach, albo ludzi o podobnym profilu życia
Wchodzenie w nowe grupy społeczne Doświadczanie kryzysu jest modyfikowane poprzez
Cechy osobowości np. osoby introwertywne i ekstrawertywne przeżywają kryzys bardziej internalizując lub eksternalizując problemy
Typ zaburzeń osobowości np. strata może być przeżywana inaczej przez zaburzenia osobowości wiązki A, B, C
Kontekst zewnętrzny Dwa główne typy:
Zahamowanie żałoby
Recykle w żałobie Zahamowanie procesu żałoby
Zahamowanie procesu żałoby jest to najczęściej wynik lęku przed doświadczeniem uczuć negatywnych (por. problemy z mieszczeniem uczuć i ich samokontrolą) oraz wielu nieadekwatnych przekonań o przeżywaniu, na przykład osoba jest przekonana, że jak zacznie płakać to nie przestanie albo jak się rozłości to zabije
W konsekwencji następuje powstrzymywanie żałoby, polegające na dystansowaniu się i samokontroli Recykle - powroty żałoby
Zjawisko powracania żałoby jako proces normalny
Powracanie żałoby w postaci recykli zjawisko zatrzymywania utraconych obiektów (np. w osobowości symbiotycznej) Ludzie różnią się:
Potrzebą wsparcia, która ma charakter stałej cechy osobowościowej
Poszukiwaniem wsparcia, co wskazuje na poziom proaktywności w radzeniu sobie ze stresem
Mobilizacją sieci wsparcia, czyli umiejętnościami pobudza innych do udzielania wsparcia
Poziomem unikania wsparcia społecznego, niskie potrzeby wsparcia lub ich nie ujawnianie Modele wyjaśniania jak działa wsparcie
Efekt główny lub bezpośredni wsparcia działa prozdrowotnie, bo obniża poziom stresu (przynależenie daje większe poczucie bezpieczeństwa) oraz zmniejsza działanie stresów (przynależenie chroni przed stresem)
Efekt pośredni działanie mechanizmów buforowych osłabiających negatywne skutki stresu